Τι είπε ο Δημάρατος στον Ξέρξη

του Δαμιανού Βασιλειάδη, εκπαιδευτικού, συγγραφέα

Να σας πω την αλήθεια ή να σας κάνω την καρδιά;Προτιμώ το του Ευαγγελίου: «Και γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς».[1]

Για να διδάξουν οι δάσκαλοι πρέπει πρώτα να διδαχτούν!

Τι είπε ο Δημάρατος στον Ξέρξη βασιλέα, όταν ο τελευταίος τον ρώτησε: «Δημάρατε, αυτή τη στιγμή μου έρχεται η όρεξη, να σ’ ερωτήσω κάτι που θέλω. Συ είσαι Έλλην και, όπως μαθαίνω και από σένα και από άλλους Έλληνες, με τους οποίους έρχομαι σε επαφή, από πόλη ούτε......ελαχίστη ούτε ασθενεστάτη.

Τώρα λοιπόν πες μου τούτο. Αν δηλαδή οι Έλληνες θα αντισταθούν και θα τολμήσουν να σηκώσουν χέρι εναντίον μου. Γιατί εγώ έχω την γνώμη, ότι ποτέ, ούτε κι’ αν συνενωθούν όλοι οι Έλληνες μαζί και οι λοιποί άνθρωποι, που κατοικούν προς το μέρος της Δύσεως, δεν είναι αξιόμαχοι, ώστε να αντισταθούν στη δική μου επίθεση, και μάλιστα αν δεν είναι μονιασμένοι. Παρ’ όλα αυτά θέλω να μάθω και τη δική σου γνώμη, σαν τι λες κι’ εσύ».

Αυτήν την ερώτηση του έκαμε και ο άλλος απάντησε και είπε: “Βασιλιά μου, τι προτιμάς, να σου ειπώ την αλήθεια ή να σου κάνω την καρδιά;”.

Και εκείνος τον διέταξε να ειπεί την αλήθεια και πρόσθεσε ότι δε θα δυσαρεστηθεί καθόλου μαζί του, παρά θα τον έχει όπως πρώτα.

Άμα το άκουσε αυτό ο Δημάρατος, άρχισε να του λέγει: “Έ λοιπόν βασιλιά μου, επειδή με διατάζεις ρητώς να σου πω την αλήθεια και να σου πω πράγματα, για τα οποία να μη με πιάσεις αργότερα ψευδόμενον, σου λέγω ότι η Ελλάς με τη φτώχεια είναι ανέκαθεν αχώριστοι σύντροφοι, αλλά με αυτήν συνδυάζει την αρετή, δημιούργημα της ευφυΐας των Ελλήνων και της αυστηρής πειθαρχίας. Και με το θάρρος αυτό η Ελλάς αποφεύγει και τη φτώχεια και την υποδούλωση”». [2]

«Γιατί, αν και είναι ελεύθεροι, εν τούτοις δεν είναι σε όλα ελεύθεροι. Από πάνω τους στέκει ένας κύριος, ο νόμος, και αυτόν τον φοβούνται πολύ περισσότερο ακόμη απ’ ότι φοβούνται εσένα οι δικοί σου».[3]

Από τον πατέρα της ιστορίας Ηρόδοτο γνωρίζουμε ότι ο Ξέρξης, όταν εκστράτευσε εναντίον της Ελλάδας, ζήτησε τη γνώμη του Δημάρατου, εξόριστου βασιλιά από τη Σπάρτη, στην αυλή του Ξέρξη. Τον ρώτησε λοιπόν, αν «οι Έλληνες θα αντισταθούν και θα τολμήσουν να σηκώσουν χέρι εναντίον μου».

Οπότε του απαντάει ο Δημάρατος με τα εξής λόγια: «Η Ελλάς με τη φτώχεια είναι ανέκαθεν αχώριστοι σύντροφοι, αλλά με αυτήν συνδυάζει την αρετή, δημιούργημα της ευφυΐας των Ελλήνων και της αυστηρής πειθαρχίας. Και με την αρετή αυτή η Ελλάς αποφεύγει και τη φτώχεια και την υποδούλωση». [4]

Η αρετή κατά την ομηρική εποχή είχε την έννοια της ανδρείας. Κατά τους κλασικούς χρόνους απέκτησε την έννοια ενός συστήματος πνευματικών και ηθικών αξιών. Στη σημερινή εποχή οι Έλληνες έχασαν αυτή την αρετή, γιατί αυτή η αρετή θεωρείται σήμερα βλακεία.

Το γιατί συμβαίνουν αυτά μας το εξηγεί ο άλλος πατέρας της ιστορίας, ο διαχρονικός δάσκαλος Θουκυδίδης: «Οι περισσότεροι άνθρωποι προτιμούν να κάνουν το κακό και να θεωρούνται έξυπνοι, παρά να είναι καλοί και να τους λένε κουτούς».[5]

Αυτήν την «ηθική» εφάρμοσαν οι κρατούντες, οπότε υφιστάμεθα την κατοχή της Τρόικας, ως νομοτελειακό αποτέλεσμα.

Έτσι αλλάζουν οι έννοιες, ανάλογα με την ακμή ή παρακμή μιας κοινωνίας. Τώρα βρισκόμαστε σε πορεία παρακμής, γι’ αυτό και οι έννοιες παρακμάζουν επίσης. Και αυτές υφίστανται την αίγλη ή την φθορά των κοινωνιών.

[1] Κατά Ιωάννην, 8, 32-33

[2] Ηροδότου, βιβλίο VII, κεφ. 10, 1 - 103. Η ευφυΐα έγινε κουτοπονηριά και η ασυδοσία αντικατέστησε τους νόμους. «Αυτή είναι η Ελλάδα», που είπε και ο αρχιερέας της διαπλοκής Κώστας Σημίτης.

[3] Ηροδότου, ό.π., κεφ. 104-106.

[4] Ηροδότου, βιβλίο VII, κεφ. 101 - 103.

[5] Θουκυδίδου, Ιστορία Γ΄ (82).