Ρίτσος: Το παράθυρο

«Διαλέγουμε συχνά ένα χώρο στενό που να μας προστατεύει απ’ το ίδιο μας το απέραντο»

«Κάθομαι εδώ στο παράθυρο, κοιτάω τους διαβάτες και κοιτάζομαι μές στα μάτια τους. Θαρρώ πως είμαι μια σιωπηλή φωτογραφία, μες στην παλαιά κορνίζα της, κρεμασμένη έξω απ’ το σπίτι, στο δυτικό τοίχο, εγώ και το παράθυρό μου. 

Κοιτάζω κάποτε ο ίδιος ετούτη τη φωτογραφία με τα ερωτικά, κουρασμένα της μάτια –ένας ίσκιος αποκρύβει το στόμα, η επίπεδη λάμψη απ’ το τζάμι της κορνίζας, στιγμές –στιγμές, αντίκρυ στο λιόγερμα ή στο φεγγαρόφωτο, σκεπάζει ολόκληρο το πρόσωπο, κ’ είμαι κρυμμένος πίσω από να τετράγωνο φως, χλωμό ή ασημένιο ή ρόδινο, και μπορώ ελεύθερα να κοιτάζω τον κόσμο χωρίς να με βλέπει. Ελεύθερα,– τι να πούμε;» 

«Γι’ αυτό διαλέγουμε συχνά ένα χώρο στενό που να μας προστατεύει απ’ το ίδιο μας το απέραντο. Κ’ ίσως γι’ αυτό κάθομαι εδώ, σε τούτο το παράθυρο να βλέπω τα νωπά χνάρια απ’ τις πατούσες του βαρκάρη πάνω στις πλάκες της προκυμαίας να σβήνουν λίγο-λίγο σα μια σειρά μικρά στενόμακρα φεγγάρια μέσα σ’ ένα παραμύθι. 

Κι ούτε που καταλαβαίνω πια τίποτα κι ούτε που προσπαθώ να καταλάβω. Μια γυναίκα λουσμένη σκύβει στο πλαϊνό μπαλκόνι σιγοτραγουδώντας για να στεγνώσει τα μαλλιά της με το τραγούδι της. Ένας ναύτης στέκεται απορημένος, μ’ ανοιχτά τα σκέλια, μπρος στην πελώρια απογευματινή σκιά του, σα να’ ναι όρθιος στην πλώρη ενός καραβιού σε ξένο λιμάνι και δε γνωρίζει τα νερά και δε γνωρίζει που να ρίξει την άγκυρα. 

Αργότερα, που σκοτεινιάζει λίγο –λίγο και σβήνει στους τοίχους και στις μάντρες το σιγαλό, βιολετί καρδιοχτύπι του ηλιοβασιλέματος, πριν ανάψουν ακόμη τα φανάρια του δρόμου, γίνεται μια άξαφνη ζέστα– και τότε τα πρόσωπα πιότερο μαντεύονται παρά που υπάρχουν, βλέπεις τη σκιά να εισχωρεί στις ιδρωμένες μασχάλες, ο ήχος ενός φυγαλέου φορέματος ανεμίζει το φύλλωμα ενός δέντρου τ’ άσπρα πουκάμισα των νέων παίρνουν ένα απόμακρο χρώμα γαλανό κι αχνίζουν, κ’ είναι όλα τόσο καταμόναχα, μαγεμένα κι ασύλληπτα, που ίσως γι’ αυτό ν’ ανάβουν τα φώτα θετικά για να τα διαλύσουν όλα μες στον ορισμό τους». 

«Τι παράπονο λοιπόν μπορώ να’ χω απ’ αυτό το παράθυρο; Αν θες το μισανοίγεις και, δίχως διόλου να κοιτάξεις έξω, μπορείς μες απ’ τα τζάμια να παρακολουθείς αθέατος αυθεντικές σκηνές του δρόμου, σ’ ένα χώρο πιο βαθύ και διαρκέστερο με τον πράο φωτισμό μιας μεγάλης απόστασης, ενώ όλα αυτά διαδραματίζονται κάτω απ’ τα μάτια σου, ένα μέτρο πιο πέρα. 

Αν θέλεις πάλι μπορείς να το ανοίξεις ολότελα και να κοιτιέσαι στο τζάμι, σαν μέσα σε καθρέφτη μαγικό, και να χτενίζεις τα μαλλιά σου που αραιώνουν ή να διορθώσεις κάπως το χαμόγελό σου, Μες απ’ τα τζάμια όλα φαίνονται ευκτινέστερα –πιο σιωπηλά, πιο ακίνητα, επομένως κι απαραίτητα κι αγέραστα. Σου ’τυχε να κοιτάξεις μ’ ένα γυαλί μέσα στη θάλασσα; Κάτω απ’ την ταραγμένη επιφάνεια φαίνεται εξαίσιος ο βυθός μες στην ακινησία του, σε μια κρυστάλλινη τάξη, αδιατάρακτη κ’ εύθραυστη ταυτόχρονα, σε μια βουβή αγιότητα– όπως λέγαμε. Μονάχα που πιάνεται κάπως η ανάσα σου αν μείνεις έτσι περισσότερη ώρα, γι’ αυτό σηκώνεις πάλι το κεφάλι σου στον αέρα ή ανοίγεις αυτό το παράθυρο (ξέροντας όμως τώρα), ή βγαίνεις απ’ την πόρτα. 

Και πια δεν είναι τίποτα που να λυγίζει τη ζωή σου και τα μάτια σου και τίποτα δεν είναι που να μη μπορείς να το δείξεις περήφανα και να το τραγουδήσεις, και τίποτα δεν είναι που να μη μπορείς να στρέψεις τη μορφή του προς τον ήλιο». 

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Γιάννη Ρίτσου, Το Παράθυρο, εκδ. Κέδρος. Ο Γιάννης Ρίτσος (1 Μαΐου 1909 - 11 Νοεμβρίου 1990) ήταν Έλληνας ποιητής. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της νεότερης ελληνικής ποίησης. Δημοσίευσε πάνω από εκατό ποιητικές συλλογές και συνθέσεις, εννέα μυθιστορήματα, τέσσερα θεατρικά έργα, μελέτες, μεταφράσεις, χρονογραφήματα. Το 1968 προτάθηκε για το βραβείο Νομπέλ, το οποίο δεν πήρε, διότι θεωρήθηκε στρατευμένος ποιητής (δηλαδή ήταν μέλος του ΚΚΕ). Το 1975 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίoυ Θεσσαλονίκης και το 1977 τιμήθηκε με το Βραβείο Ειρήνης Λένιν. Άλλα σημαντικά βραβεία που απέσπασε είναι το Μέγα Διεθνές Βραβείο Ποίησης (Βέλγιο, 1972) και το Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το έργο του, Η Σονάτα του Σεληνόφωτος (1956).

 

[Πηγή: www.doctv.gr]

ΠΗΓΗ2: http://protagorasnews.blogspot.gr/2017/08/blog-post_201.html
 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com