Έργα της έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από δέκα γλώσσες και ποιήματά της βρίσκονται σε πολλές ανθολογίες σε όλο τον κόσμο.
«Προσπαθώ να συμφιλιωθώ με την ιδέα του γήρατος και
να ζήσω με την ιδέα της απουσίας του μέλλοντός μου.
Μπορεί σ' έναν βαθμό να το πετυχαίνω,
αλλά μου αφήνει και μια σκοτεινιά.»
Τον θάνατό της ανακοίνωσε ο ανιψιός της και συγγραφέας Αλέξης Σταμάτης. Την Πέμπτη 23 Ιανουαρίου και ώρα 3 μ.μ. στην εκκλησία Παναγίτσα στην Αίγινα, θα τελεστεί η κηδεία της κορυφαίας ποιήτριας, Θα ταφεί δίπλα στον σύζυγο της, τον Βρετανό κλασικό φιλόλογο Ρόντνεϊ Ρουκ, με τον οποίον μοιράστηκαν 43 χρόνια κοινής ζωής, μέχρι τον θάνατο του, το 2007.
«Γεννήθηκα στα Εξάρχεια, Μεταξά και Μεσολογγίου. Και να που με τα χρόνια πάλι εδώ επέστρεψα, ψηλά στην Ασκληπιού όπου ζω τώρα. Τα θυμάμαι, όταν ήμουν κορίτσι, ως μία πολύ συμπαθητική γειτονιά του κέντρου, όπου έμεναν αρκετοί φοιτητές, καλλιτέχνες, άνθρωποι των γραμμάτων κ.λπ., απλοί, φιλικοί, δίχως την κολωνακιώτικη υπεροψία που παραμόνευε λίγα στενά παραπάνω. Τώρα, πια, βέβαια είναι μια περιοχή «καταραμένη», όπως και όλο το παλιό αθηναϊκό κέντρο θαρρώ. Δεν κυκλοφορώ πλέον για να το διαπιστώσω ιδίοις όμμασιν που λένε, αλλά δεν θέλει και πολύ, το «πιάνεις» στον αέρα, ακόμα και από το μπαλκόνι σου.» 24.1.2013 lifo.gr
Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ
(1939 - 21 Ιανουαρίου 2020)
Βιογραφία
Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ γεννήθηκε στα Εξάρχεια τον Φεβρουάριο του 1939. Γονείς της ήταν οι Γιάννης Αγγελάκης και Ελένη Σταμάτη. Ήταν πνευματική κόρη του Νίκου Καζαντζάκη, που διατηρούσε φιλικές σχέσεις με τον πατέρα της. Μόλις στα 17 της χρόνια δημοσιεύει στο περιοδικό Καινούργια εποχή το ποίημα της «Μοναξιά» μετά από παρότρυνση του Νίκου Καζαντζάκη, ο οποίος έστειλε γράμμα στον Γιάννη Γουδέλη, τον διευθυντή της Καινούργιας εποχής γράφοντας: «Παρακαλώ, δημοσιεύστε αυτό το ποίημα, το έχει γράψει μία κοπέλα που δεν έχει βγάλει ακόμα το γυμνάσιο. Είναι το ωραιότερο ποίημα που διάβασα ποτέ!». Από τότε άνοιξε ο δρόμος για την ενασχόληση της με την ποίηση και τη μετάφραση. Άρθρα για την ποίηση και την μετάφραση της ποίησης έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά και εφημερίδες.
Το έργο της έχει μεταφραστεί σε περισσότερες των δέκα γλωσσών και ποιήματα της εμπεριέχονται σε λογοτεχνικές ανθολογίες. Αρχή και τέλος για εκείνη η ποίηση του Κ.Π. Καβάφη. Σπούδασε ξένες γλώσσες στην Αθήνα, τη Γαλλία και την Ελβετία. Ήταν διπλωματούχος μεταφράστρια-διερμηνέας. Είχε μεταφράσει, μεταξύ άλλων, Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν, Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς Μαγιακόβσκι, Ουίλλιαμ Σαίξπηρ κ.ά. Η ποίησή της διακρίνεται από μια έντονη καταφυγή σε φανταστικές χώρες. Το 2014 συμμετείχε στην ταινία Μητριαρχία. Απεβίωσε στις 21 Ιανουαρίου 2020.
Διακρίσεις
Το 1962 τιμήθηκε με το Α' Βραβείο Ποίησης της πόλης της Γενεύης (Prix Hensch). Το 1985 τιμήθηκε με το Β' Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Έχει δώσει διαλέξεις και διάβασε ποιήματά της σε Πανεπιστήμια των ΗΠΑ και Καναδά (Harvard, Cornell, Darmouth, N.Y.State, Princeton, Columbia κ.α.) Το 2000 τιμήθηκε με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη (Ακαδημία Αθηνών). Το 2014 βραβεύτηκε με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου της.
Το έργο της
Συνολικά εξέδωσε περίπου είκοσι ποιητικά βιβλία, ενώ ποιήματά της
συμπεριλήφθηκαν σε πολλές ανθολογίες. Σπουδαίο επίσης ήταν το
μεταφραστικό έργο της. Μεταξύ άλλων, μετέφρασε Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς
Πούσκιν, Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς Μαγιακόβσκι, Ουίλιαμ Σαίξπηρ.
Πρωτοδημοσίευσε στην Καινούργια εποχή το 1956. Έργα της είναι:
- Λύκοι και σύννεφα (1963)
- Ποιήματα 63-69, (1971)
- Μαγδαληνή, το μεγάλο θηλαστικό (1974)
- Τα σκόρπια χαρτιά της Πηνελόπης (1977)
- Ο θρίαμβος της σταθερής απώλειας (1978)
- Ενάντιος έρωτας (1982)
- Οι μνηστήρες (1984)
- Όταν το σώμα (1988)
- Επίλογος αέρας (1990)
- Άδεια φύση (1993)
- Λυπιού (1995)
- Ωραία έρημος ωραία η σάρκα (1996)
- Η Ύλη Μόνη (2001)
- Μεταφράζοντας σε έρωτα της ζωής το τέλος (2003)
- Στον ουρανό του τίποτα με ελάχιστα (2005)
- Η ανορεξία της ύπαρξης (2011)
- Ποίηση 1963-2011 (ανθολογία), εκδ. «Καστανιώτη», Αθήνα 2014, 512 σελ.
- Της μοναξιάς διπρόσωποι μονόλογοι, 2016 εκδόσεις «Καστανιώτη».
- Των αντιθέτων διάλογοι και με τον ανήλεο χρόνο, 2018 Εκδόσεις «Καστανιώτη»
Πλούσιο είναι και το μεταφραστικό της έργο:
Η ίδια, σε συνέντευξή της, έλεγε για την τέχνη της μετάφρασης: Η
μετάφραση είναι μια ολόκληρη τέχνη από μόνη της. Ουσιαστικά, είναι σαν
να γράφεις ένα παράλληλο, «δικό σου» βιβλίο. Έχει τύχει, ξέρετε, να
αλλάξω ολόκληρες προτάσεις προκειμένου να αποδοθούν καλύτερα στη δική
μας γλώσσα. Έπειτα, αν συναντήσεις κάποια παροιμία, ένα σχήμα λόγου
κ.λπ., τι θα κάνεις; Αυτούσιο δεν θα έχει νόημα, θα πρέπει, λοιπόν, να
βρεις αντιστοιχίες στη δική σου γλώσσα. Έχω μεταφράσει από αγγλικά και
από γαλλικά, αλλά πιστεύω πως οι καλύτερες μεταφράσεις μου είναι από
ρωσική λογοτεχνία και ποίηση, όπως του Πούσκιν και του Μπρόντσκι –
λατρεύω τη γλώσσα αυτή, ίσως επειδή την είχα πρωτομάθει κοντά στην
γκουβερνάντα μου.
- Α. Φασιανός, Κέδρος, 1980
- Σβαρτς, Ε., Ο δράκος, Κάλβος, 1981
- Σύγχρονοι αμερικανοί ποιητές, Ύψιλον [ανθολόγηση, μετάφραση], 1983
- Δημήτρης Μυταράς, Κέδρος, 1984
- Layton, Irving, Εδώ αγάπησε φλεγόμενη η Σαπφώ, Libro, 1985
- Στην Αστόρια, Νέα Υόρκη, Κέδρος,1987
- Mayakovsky, Vladimir, Πως φτιάχνονται τα ποιήματα, Ύψιλον,1988
- Σπανίδου, Ειρήνη, Το φίδι του Θεού, Κέδρος,1988
- Thomas, Dylan Marlais, 1914-1953, Κάτω από το γαλατόδασος, Ερμείας, 1990
- Gronowicz, Antoni, Garbo, Libro,1991
- Drot, Jean - Marie, Η επιστροφή του κουλού Οδυσσέα, Μέδουσα, 1992
- Mackridge, Peter, 1946-, Διονύσιος Σολωμός, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1995
- Heaney, Seamus, 1939-2013, Τα ποιήματα του βάλτου, Εκδόσεις Καστανιώτη [μετάφραση, ανθολόγηση], 1996
- Plath, Sylvia, 1932-1963, Το κοστούμι «δε με μέλει», Εκδόσεις Πατάκη, 1996
- Lacarriere, Jacques, 1925-2005, Τα παιδικά χρόνια του Ίκαρου και άλλα ποιήματα, Εκδόσεις Πατάκη, 1997
- Lermontov, Michail, Ένας ήρωας του καιρού μας, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1998
- Puskin, Aleksandr Sergeevic, 1799-1837, Ευγένιος Ονέγκιν, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2000
- Art and Landscape, Ίδρυμα Παναγιώτη και Έφης Μιχελή, 2001
- Ξεινός, Γεώργιος, Εις την Πόλιν, Ιδιωτική Έκδοση, 2001
- Σταθόγιαννης, Πάνος, Νότια θηρία, Διεθνές Κέντρο Συγγραφέων και Μεταφραστών Ρόδου, 2002
- March, Michael, Εξαφάνιση, Άγρα, 2003
- Brodsky, Joseph, 1940-1996, Τα ποιήματα της Θείας Γέννησης, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2003
- Bellow, Saul, 1915-2005, Άδραξε τη μέρα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2004
- Σπαθάρη, Ελισάβετ, Ευ αγωνίζεσθαι, Ιδιωτική Έκδοση, 2004
- Η αρχαία πατρίδα των ποιημάτων, Μεταίχμιο, 2004
- Pelevine, Victor, Το κίτρινο βέλος, Άγρα, 2004
- March, Michael, Υπόσχεση μόνο, Άγρα, 2005
- Άναλις, Δημήτρης Τ., 1938-2012, Άνθρωποι της άλλης όχθης, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 2006
- Walcott, Derek Alton, 1930-, Ποιήματα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2006
- Χρόνης, Βαγγέλης, Youth in Hades, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2008
- Ράλλη, Ιωάννα, Αρχέτυπα του θηλυκού, Cube Art Editions [ Κύβος Εκδόσεις Τέχνης ], 2008
- Εικόνες περιπλάνησης, Εκδ. Καστανιώτη, 2008
- Bellow, Saul, 1915-2005, Η μοναδική. Άδραξε τη μέρα, εκδ.. Καστανιώτη, 2010
- Andreyev, Leonid, 1871-1919, Η σκέψη. Ο κυβερνήτης,εκδ. Άγρα, 2010
- March, Michael, Ο δρόμος της επιστροφής,εκδ. Άγρα, 2010
- Andreyev, Leonid, 1871-1919, Εκείνος και Το κόκκινο γέλιο,εκδ. Άγρα, 2011
- Puskin, Aleksandr Sergeevic, 1799-1837, Ευγένιος Ονέγκιν, εκδ. Καστανιώτη, 2011
- Grossman, Vasily Semyonovich, 1905-1964, Μαντόνα Σιξτίνα. Η αιώνια ανάπαυση,εκδ. Άγρα, 2011
- Heaney, Seamus, 1939-2013, Τα ποιήματα του βάλτου, εκδ. Καστανιώτη, 2013
- March, Michael, Αυτό που όλα στοχεύουν, εκδ. Άγρα, 2013
- Shalamov, Varlam, Οι βιβλιοθήκες μου, εκδ. Άγρα, 2014
- March, Michael, Τα καμένα στολίδια του καλοκαιριού, εκδ. Άγρα 2015
- Mayakovsky, Vladimir, Πως φτιάχνονται τα ποιήματα, εκδ.Ύψιλον 2015
Σημείωση:
Η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ λειτούργησε από την πρώτη της ποιητική συλλογή ως «προπομπός της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς (της λεγόμενης γενιάς της αμφισβήτησης)». Το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα της ποιητικής της είναι η «σωματικότητα των αισθημάτων και η κατάφαση στη μοναξιά ως του βαθύτερου γνωρίσματος της ύπαρξης», ενώ στα πιο πρόσφατα έργα της η έμφαση δίνεται στις αυτοβιογραφικές αναφορές και σε έναν εσωτερικό διάλογο με τον θάνατο.
Πηγές
• Δημοσθένης Κούρτοβικ: Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς. Ένας κριτικός
οδηγός, εκδ. «Πατάκης», Αθήνα 1999 (β' εκδ.), σελ. 15-16
- el.wikipedia.org
• Αφιέρωμα, Ελί-τροχος, τχ. 15 (Καλοκαίρι 1988), σ. 91 - 124.
• Αφιέρωμα, Ελί-τροχος, τχ. 15 (Καλοκαίρι 1988), σ. 91 - 124.
Αναδημοσιεύω το τελευταίο της ποίημα
«Εξομολόγηση στον καθρέφτη» από εδώ:
Καθρέφτη μου, σ' εσένα μιλάω,
εσένα έχω μπροστά μου, άλλο κανένα.
Οι άνθρωποι, φίλοι, χάθηκαν.
Χάθηκαν απ' τη ζωή ή χάθηκε
το νόημα που έβρισκαν σε μένα;
Με κοιτάς, σε κοιτώ, ένα πρόσωπο νεανικό
προσπαθώ να θυμηθώ, ωραίο ποτέ,
όμως πάντα εκφραστικό της στιγμής και μόνο.
Σ' αγνοούσα τότε κι έτρεχα,
λαχάνιαζε το σώμα που μου είχε απομείνει
–ανάπηρο απ' την αρχή–,
ήθελα να το εκμεταλλευτώ,
να το χαρώ, ν' αφεθώ στον αέρα,
στη θάλασσα, στον αμερόληπτο έρωτα.
Τις φιλενάδες μου με τα τέλεια κορμιά
που έλαμπαν στον ήλιο, δεν ζήλεψα ποτέ,
δεν αισθάνθηκα ποτέ ότι οι άνθρωποι
μου είχαν στερήσει κάτι που μου ανήκε.
Και τώρα ήρθε της εξομολόγησης η ώρα.
Μικρέ μου καθρέφτη, που τελευταία σ' έχω συνέχεια
μπροστά μου για να σε συνηθίσω:
Σε μισώ. Θα με συγχωρέσεις;
Μίσος τι θα πει δεν ήξερα.
Αλλά τώρα, να, βλέπω το πρόσωπό μου
κι εξαγριώνομαι ενάντια στη φύση.
Μέσα μου βαθιά, βέβαια,
ξέρω ότι ο εχθρός μου δεν είσαι εσύ,
αλλά ο χρόνος.
Ο χρόνος όμως παραμένει πάντα ασύλληπτος
αφού τα αμαρτήματά του όλο αναβάλλονται
κι αυτός διαφεντεύει ακόμη τη ζωή μου.
Καθρέφτη μου, θύμα είσαι κι εσύ
του ανθρώπινου παραλογισμού.
Σ' ευχαριστώ που μου παραστέκεσαι
και μ' αφήνεις να σε μισώ.
Απόσπασμα από το άρθρο «Εξομολόγηση στον μαύρο καθρέπτη...»
Στο βίντεο διαβάζει η ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ
το τελευταίο της ποίημα «Εξομολόγηση στον καθρέφτη»
«Είμαστε εδώ, με ποιήματα και μουσική - 2015»
Τρίτη 16 Ιουνίου 2015 πλατεία Κλαυθμώνος,
«Είμαστε εδώ, με ποιήματα και μουσική - 2015»
Τρίτη 16 Ιουνίου 2015 πλατεία Κλαυθμώνος,
Εθνική Ομοσπονδία Τυφλών
Ο έρωτας και η ποίηση κυλούσαν στο αίμα της μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής της. Η σπουδαία ποιήτρια που έφυγε από τη ζωή στα 80 της χρόνια έχει μιλήσει με ειλικρίνεια και χωρίς υπεκφυγές για την αναπηρία της, για τη ζωή και τα γηρατειά, για την ποίηση και την υστεροφημία.
Γλυκιά. Και φρέσκια. Και έξυπνη. Και ξανά γλυκιά. Όσοι είχαν την τύχη να γνωρίσουν από κοντά την Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, τη μεγάλη ποιήτρια που έφυγε από τη ζωή το βράδυ της Δευτέρας, στα 80 της, την περιέγραψαν με αυτές τις λέξεις.
Δεν ήταν μόνο η καταπραϋντική ματιά της και η πηγαία καλοσύνη της. Η σκέψη της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ παρέμεινε φρέσκια μέχρι την τελευταία της στιγμή. Παρά τις δυσκολίες εξαιτίας της αναπηρίας της που την ακολουθούσε από τα παιδικά της χρόνια, το γλυκό χαμόγελο δεν έλειψε ποτέ από το πρόσωπό της.
Η σπουδαία ποιήτρια αγάπησε τη ζωή και τη χάρηκε πολύ, και αυτή της το ανταπέδωσε προσφέροντάς της αναγνώριση και υστεροφημία. Η ποίηση ήταν η μεγάλη της σύμμαχος και το αντίδοτο στον ψυχικό της πόνο.
Είχε εξαιρετικούς γονείς, και νονό τον Νίκο Καζαντζάκη, έζησε εξάλλου στο πλάι ενός υπέροχου συντρόφου, του Βρετανού Ρόντνεϊ Ρουκ, που την αγάπησε πολύ.
Απόσταγμα της σκέψης της είναι τα δέκα μαθήματα ζωής που μας άφησε παρακαταθήκη.
1. Για την αναπηρία της: «Αν είχα γεννηθεί ένα χρόνο μετά, ο Φλέμινγκ θα είχε εφεύρει την πενικιλίνη και θα είχα σωθεί. Έζησα με μια αναπηρία, η οποία όμως δεν με εμπόδισε να χορέψω, να κολυμπήσω, να χαρώ τη ζωή».
2. Για το γράψιμο: «Ψυχολογικά είναι το αντίβαρο για την αναπηρία μου».
3. Για την ποίηση: «Οι πηγές της είναι ο ψυχικός πόνος, η έλλειψη. Άμα είσαι καλά γιατί να γράφεις ποιήματα; Η ρίζα του ποιήματος είναι η πληγή και το ποίημα είναι η ουλή».
4. Για την ποίηση και τη γλώσσα: «Τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει τη δυναμική της μητρικής γλώσσας και ειδικά στην ποίηση. Η ποίηση και η γλώσσα είναι σαν την κυρία με το σκυλάκι… το σκυλάκι είναι η ποίηση και είναι πολύ κακομαθημένο, κάνει ό,τι θέλει».
5. Για τον σημερινό κόσμο: «Η εικόνα του με τρομάζει. Βρίσκω τα νέα της κάθε μέρας πολύ τρομακτικά. Όσο ζω βέβαια ελπίζω. Αλλά είναι εφιαλτικό να είσαι νέος, να σπουδάζεις, να παιδεύεσαι, να μην αρνείσαι να εργασθείς και να μένεις άνεργος».
6. Για τον έρωτα: «Είναι το παν. Και τώρα που είμαι εβδομήντα ετών και ευτυχώς καλά, ένα από τα δύσκολα πράγματα της ηλικίας είναι αυτό. Ότι ζω χρόνια τώρα χωρίς τον έρωτα. Δεν καταλαβαίνω πώς αναπνέω, πώς δουλεύω χωρίς αυτόν».
7. Για το νόημα της ζωής: «Είναι η υπεραξία της ίδιας της ζωής που εξαρτάται από σένα αν θα σε εμπνεύσει ή όχι».
8. Για τα γηρατειά: «Τα γηρατειά δεν καταπίνονται εύκολα. Όσο καλές και να είναι οι συνθήκες ζωής σου, πλησιάζεις στο τέλος. Ο,τι κάνουμε, ό,τι σκεφτόμαστε βρίσκεται κάτω από την σκιά του μέλλοντος. Η ηλικία μειώνει την ιδέα του μέλλοντος. Η επίγνωση του γήρατος είναι μια κατάσταση πανικού».
9. Για τον θάνατο: «Όπως είπε κάποιος μεγάλος “δύο πράγματα δεν μπορείς να κοιτάξεις κατάματα. Τον ήλιο και το θάνατο”».*
10. Για την υστεροφημία: «Γράφουμε με την ελπίδα ότι έστω και ένα τέταρτο της ώρας αφού πεθάνουμε κάτι θα έχει μείνει. Λίγο είναι αυτό; Στο μηχανισμό της γραφής υπάρχει αυτό, ότι ίσως κάτι από ό,τι κάνω μπορεί να μείνει».
Σημ.: *Από το μυθιστόρημα του Αλμπέρ Καμί «Ο Ξένος» που δημοσιεύθηκε το 1942.
10. Για την υστεροφημία: «Γράφουμε με την ελπίδα ότι έστω και ένα τέταρτο της ώρας αφού πεθάνουμε κάτι θα έχει μείνει. Λίγο είναι αυτό; Στο μηχανισμό της γραφής υπάρχει αυτό, ότι ίσως κάτι από ό,τι κάνω μπορεί να μείνει».
Σημ.: *Από το μυθιστόρημα του Αλμπέρ Καμί «Ο Ξένος» που δημοσιεύθηκε το 1942.
Για την έλλειψη: «Νομίζω ότι βασικό στοιχείο της ύπαρξής μου η
έλλειψη γεννήθηκα με μία έλλειψη, τη συνήθισα, τη θεωρούσα μέρος της
ζωής μου και αργότερα εκτίμησα την ουσιαστική αξία της. Γεννήθηκα με
σταφυλόκοκκο, εκείνη την εποχή δεν υπήρχε η πενικιλίνη, έναν χρόνο
αργότερα με μία ένεση θα είχα γίνει καλά. Έτρεχα, χόρευα κολυμπούσα, η
αναπηρία είχε γίνει αυτονόητο μέρος της ζωής μου».
«Ό,τι μου λείπει με διδάσκει
ο,τι μου ‘χει απομείνει μ’ αποπροσανατολίζει
γιατί μου προβάλλει εικόνες απ’ το παρελθόν
σαν να ‘ταν υποσχέσεις για το μέλλον.
Δεν μπορώ, δεν τολμώ
ούτ’ έναν άγγελο περαστικό
να φανταστώ γιατί εγώ
σ’ άλλον πλανήτη, χωρίς αγγέλους κατεβαίνω.
Η αγάπη, από λαχτάρα που ήταν
έγινε φίλη καλή
μαζί γευόμαστε τη μελαγχολία του Χρόνου.
Στέρησέ με -παρακαλώ το Άγνωστο-
στέρησέ με κι άλλο
για να επιζήσω».
(Από το ποίημα «Η Ευλογία της Έλλειψης)
Για τη ζωή: «Πλήρωσα ένα ακριβό εισιτήριο για να μπω στη ζωή, αλλά από ‘κει μετά μου ήρθαν όλα δεξιά, όχι με την έννοια την πολιτική. Μου ήρθαν όλα καλά. Το πώς έγινε δεκτή η ύπαρξη και η ζωή μου. Η ζωή μου είναι μια ζωντανή κινηματογράφηση αυτής της αλήθειας: Ότι καθετί που συμβαίνει, είτε το συλλαμβάνεις είτε όχι στη ζωή σου, η αποτυχία κάπου ίσως έχει ένα impallanza» (σ.σ η επιτυχία στα ιταλικά).
«Από την κλειδαρότρυπα κρυφοκοιτάω τη ζωή
την κατασκοπεύω μήπως καταλάβω
πώς κερδίζει πάντα αυτή ενώ χάνουμε εμείς.
Πώς οι αξίες γεννιούνται κι επιβάλλονται
πάνω σ’ αυτό που πρώτο λιώνει: το σώμα».
(Από το ποίημα «Στον Ουρανού του Τίποτα με Ελάχιστα»
Καλό παράδεισο στον αέναο χρόνο κα Κατερίνα †
by Αέναη επΑνάσταση | www.Sophia-Ntrekou.gr
Δείτε σχετικά:
• Οι στερνές ώρες του Νίκου Καζαντζάκη
• Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι (αφιέρωμα)
• Κ.Π. Καβάφης, • Ν. Καζαντζάκης
Επιλεκτικά Βίντεο:
ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ "ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΓΓΕΛΑΚΗ-ΡΟΥΚ" ποιήτρια
Συναντήσεις Με Συγγραφείς στο cafe του ΙΑΝΟΥ
Κ. Αγγελάκη-Ρουκ, Ν. Θρασυβούλου
Μουσική και ποίηση στο πρώτο Art Beat του Ιουνίου. Η αγαπημένη ερμηνεύτρια Ελευθερία Αρβανιτάκη συναντήθηκε με μια από τις σημαντικότερες Ελληνίδες ποιήτριες. Η Κατερίνα Αγγελάκη – Ρουκ, μίλησε στο Art Beat για την συγκεντρωτική έκδοση όλων των ποιημάτων της και την περιπέτεια της γραφής. Η εκπομπή για τον πολιτισμό, που καταγράφει καθημερινά τις πιο ενδιαφέρουσες πολιτιστικές δράσεις και τους ανθρώπους που βρίσκονται πίσω από αυτές.
Μία μικρή συνέντευξη της ποιήτριας
Κατερίνας Αγγελάκη Ρούκ, 2014
Τον θάνατό της ανακοίνωσε ο συγγραφέας Αλέξης Σταμάτης την Τρίτη στις 11:37 π.μ.
(Από το ποίημα «Στον Ουρανού του Τίποτα με Ελάχιστα»
Για τον έρωτα: «Ο έρωτας ήταν το βασικό στοιχείο στη ζωή και την
ποίησή μου. [….] «Η ποίηση είναι σαν τον έρωτα. Έρχεται απρόβλεπτα, δεν
ξέρεις. Ακόμα κι αν είσαι τελείως αποξενωμένος απ’ αυτή, μπορεί να ‘ρθει
μια στιγμή και κάποιος στίχος να εκφράσει αυτό που αισθάνεσαι ακριβώς».
«Τι ωραίος που ήταν ο έρωτας!
Πολιορκούσε χωρίς ενοχές
πολεμούσε χωρίς αιχμές, χωρίς φιλοδοξίες.
Λιοπύρι τα μεσάνυχτα
καλοκαιριά στον πάγο
έρωτας, το αντίθετο του αληθινού
έδινε στο πραγματικό ουσία.
Ήταν ωραία η ευωδιά του ιδρώτα
σοφά τα συμπεράσματα της σάρκας τότε
της σάρκας, της πιο παραμελημένης θεάς»
(Από το ποίημα «Υπαρξιακές Ερωταποκρίσεις»)
Για την ποίηση: «Ένα ποίημα γράφεται όπως γίνεται μια οποιαδήποτε
πράξη στη ζωή. Το δύσκολο με το ποίημα είναι ότι δεν αναγγέλλει ποτέ
την άφιξή του. Έρχεται απρόσκλητο. Η συγγραφή ποίησης δεν είναι καθόλου
κοπιαστική. Όταν έρχεται είναι σαν ευλογία».
«Πονάν τα γόνατά μου και την Ποίηση
δεν μπορώ πια να προσκυνήσω,
μόνο τις έμπειρες πληγές μου
μπορώ να της χαρίσω.
Τα επίθετα μαράθηκαν
μόνο με τις φαντασιώσεις μου
μπορώ τώρα την Ποίηση να διανθίσω.
Όμως πάντα θα την υπηρετώ
όσο βέβαια εκείνη με θέλει
γιατί μόνο αυτή με κάνει λίγο να ξεχνώ
τον κλειστό ορίζοντα του μέλλοντός μου».
(Από το ποίημα «Ποιητικό υστερόγραφο»)
Το πρώτο ποίμα της, η «Μοναξιά»
«Αν κλάψεις για τα παιδάκια με τις ρόδινες ανταύγειες
του δειλινού στο πρόσωπο, που πλαγιάζουν
με τα χεριά αδειανά, με τα πόδια γυμνά
θα βρεις τη μοναξιά σου.
Αν σκύψεις στους συνανθρώπους σου
μες στα αδιάφορα μάτια τους θα ‘ναι γραμμένη
απελπιστική, ολοκληρωτική η μοναξιά σου.
Κι αν πάλι τους δείξεις το δρόμο της δύναμης
και τους ξεφωνίσεις να πιστέψουν μόνο τον εαυτό τους
θα τους δώσεις μια πίκρα παραπάνω
γιατί δε θα το μπορούν, θα ‘ναι βαρύ γι’ αυτούς
και θα ‘ναι πάλι η μοναξιά σου.
Αν φωνάξεις την αγάπη σου
θα ‘ρθει πίσω άδεια, κούφια, η ίδια σου η φωνή
γιατί δεν είχε το κουράγιο να περάσει όλες
τις σφαλισμένες πόρτες, όλα τα κουρασμένα βήματα
όλους τους λασπωμένους δρόμους.
Θα γυρίσει πίσω η φωνή που την έστειλες τρεμάμενη
λαχταριστή, με άλλα λόγια που δεν την είχες προστάξει εσύ
τα λόγια της μοναξιάς σου.
Θεέ μου, τι θα γίνουμε;
Πώς θα πορευτούμε;
Πώς θα πιστέψουμε; Πώς θα ξεγελαστούμε;
Μ’ αυτή την αλλόκοτη φυγή των πραγμάτων
των ψυχών από δίπλα μας»;
Καλό παράδεισο στον αέναο χρόνο κα Κατερίνα †
by Αέναη επΑνάσταση | www.Sophia-Ntrekou.gr
Δείτε σχετικά:
• Οι στερνές ώρες του Νίκου Καζαντζάκη
• Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι (αφιέρωμα)
• Κ.Π. Καβάφης, • Ν. Καζαντζάκης
Επιλεκτικά Βίντεο:
ΜΟΝΟΓΡΑΜΜΑ "ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΑΓΓΕΛΑΚΗ-ΡΟΥΚ" ποιήτρια
1η. Προβολή στις 10/ΙΑΝ/2018 για την ΕΡΤ-2
Συναντήσεις Με Συγγραφείς στο cafe του ΙΑΝΟΥ
Κ. Αγγελάκη-Ρουκ, Ν. Θρασυβούλου
Μουσική και ποίηση στο πρώτο Art Beat του Ιουνίου. Η αγαπημένη ερμηνεύτρια Ελευθερία Αρβανιτάκη συναντήθηκε με μια από τις σημαντικότερες Ελληνίδες ποιήτριες. Η Κατερίνα Αγγελάκη – Ρουκ, μίλησε στο Art Beat για την συγκεντρωτική έκδοση όλων των ποιημάτων της και την περιπέτεια της γραφής. Η εκπομπή για τον πολιτισμό, που καταγράφει καθημερινά τις πιο ενδιαφέρουσες πολιτιστικές δράσεις και τους ανθρώπους που βρίσκονται πίσω από αυτές.
Μία μικρή συνέντευξη της ποιήτριας
Κατερίνας Αγγελάκη Ρούκ, 2014
Τον θάνατό της ανακοίνωσε ο συγγραφέας Αλέξης Σταμάτης την Τρίτη στις 11:37 π.μ.
- Ο Αλέξης Σταμάτης για τη θεία του, Κατερίνα Αγγελάκη -Ρουκ: Έφτιαξε τη μοίρα της χωρίς εκπτώσεις. Ο γνωστός συγγραφέας που έκανε γνωστή στο πανελλήνιο την απώλεια της κορυφαίας Ελληνίδας ποιήτριας, μιλά στη HuffPost για το τι δεν πρόκειται να ξεχάσει ποτέ από αυτήν. www.huffingtonpost.gr 22/01/2020 - 07:22
«Για μένα η Κατερίνα είναι ένας άνθρωπος κομβικός για τη ζωή μου: γνώρισε τον πατέρα μου, πρώτο ξάδερφό της, από την μητέρα της, Ελένη Σταμάτη, στη μητέρα μου, είναι δηλαδή η αιτία της ύπαρξής μου - εκτός του ότι είναι θεία μου. Δεύτερον είναι ο άνθρωπος που στην οικογένεια ήταν ο άνθρωπος των γραμμάτων - ποιήτρια δηλαδή, πολύ υψηλού κύρους από τότε που εγώ άρχισα να καταλαβαίνω τι σημαίνει ποίηση», μας λέει. «Είναι ένας άνθρωπος που θαυμάζω απεριόριστα γιατί κατάφερε (και) μέσα από μια αναπηρία που είχε από μικρή - όχι απλά να το ξεπεράσει αλλά - να δείξει σε μια εποχή που τα πράγματα ήταν πολύ πιο άγρια για τους ανθρώπους που είχαν αναπηρία ότι το θέμα είναι η ζωή. Κάτι που το εξακολουθούσε να το δείχνει σε όλη της την πορεία...
- Μιλάτε σε ενεστώτα χρόνο...
Προς Θεού... Αφού μίλαγα μαζί της πριν από λίγες μέρες. Εγώ δεν έχω τέτοια σχέση με τους θανάτους, είναι σαν να είναι εδώ.
- Ποια ήταν η Κατερίνα Αγγελάκη - Ρουκ;
Ένας άνθρωπος που πήρε τη ζωή από τα μαλλιά, ρούφηξε μέχρι και την τελευταία της σταγόνα. Και το αποτύπωσε με τρόπο μαγικό, με σάρκινο λόγο στα ποιήματά της. Για εμένα είναι η καλύτερη Ελληνίδα ποιήτρια. Ένας άνθρωπος ασυμβίβαστος που δεν τον ενδιέφερε ούτε η φήμη ούτε το χρήμα - το χρήμα ιδίως - ούτε η λεπτομέρεια. Δηλαδή μια ζωή, πρότυπο».
«Το σπίτι της Κατερίνας στην Αίγινα ήταν μια φάρμα ποιητική, γεμάτη χαρά και ποίηση. Ήταν άλλες εποχές εκείνες, εποχές ηρωϊκές. Αυτά θέλω να θυμάμαι».
- Ποια η σχέση σας μαζί της;
Είχαμε στενή σχέση. Η τελευταία φορά που μιλήσαμε ήταν πριν από ένα μήνα. Κι επειδή μέναμε πολύ κοντά πριν βρεθεί στην Κυψέλη, βλεπόμασταν συχνά. Και στην Αίγινα επίσης: το σπίτι της στο νησί, ένα σπίτι δίπατο πολύ εντυπωσιακό που περιβάλλεται από ένα μεγάλο κήπο με φιστικιές τις οποίες καλλιεργούσε, καθ′ ότι ήταν φυστικοπαραγωγός, ήταν κέντρο καλλιτεχνών κι ανθρώπων του πνευματικού κόσμου. Θυμάμαι πιο έντονα την εποχή που ήμουν 16 - 17 ετών, αμέσως μετά τη Χούντα. Εκεί δεν συναντούσες μόνο κορυφαίους Έλληνες ποιητές και διανοητές, όπως ο Τίτος Πατρίκιος, αλλά και ξένους, καθ′ ότι η Κατερίνα είχε ιδιαίτερα μεγάλη αναγνώριση στο εξωτερικό. Σε όσα σχετικά forum και συνέδρια έχω πάει, το όνομα της Κατερίνας είναι πασίγνωστο κυρίως στον Αγγλόφωνο χώρο διότι το έργο της έχει μεταφραστεί στα Αγγλικά. Το σπίτι αυτό ήταν μια φάρμα ποιητική, γεμάτη χαρά και ποίηση. Ήταν άλλες εποχές εκείνες, εποχές ηρωϊκές. Αυτά θέλω να θυμάμαι...
«Έχοντας πάντα υπ′ όψιν τα δυσάρεστα της ζωής, να είσαι προς τα μπρος. Κι επίσης, το τόξο προς την ευθεία, τη μη σπατάλη, Μου έλεγε: Εγώ είμαι εχθρός της λεπτομέρειας»
- Για εκείνη τι σήμαινε η Αίγινα;
Η Κατερίνα ήταν μια από τις χαρακτηριστικές φιγούρες της Αίγινας. Αίγινα σήμαινε Κατερίνα. Την ήξεραν όλοι, από το δήμαρχο ως τον μανάβη. Κατέβαινε με το ποδήλατό της, πήγαινε στα τσιπουράδικα, ψώνιζε, γέλαγε, ήταν ολάνθιστη. Μετά άλλαξαν τα πράγματα. Πέθανε ο άνδρας της, Ρόντνεϊ Ρουκ, κι αυτό της κόστισε πολύ. ΄Ηταν Εγγλέζος, πολύ καλός άνθρωπος και πολύ αφιερωμένος στην Κατερίνα με την οποία ήταν μαζί αμέτρητα χρόνια (30, 40, δεν θυμάμαι...) Εκτοτε έμεινε μόνη της. Αυτό, λοιπόν, αποτυπώθηκε στην ποίησή της αλλά μ′ έναν τρόπο θαυμαστό κι ουσιαστικό. Για όλη της τη ζωή πήγαινε στην Αίγινα, εκτός από τα τελευταία χρόνια που δεν μπορούσε να κινηθεί με ευχέρεια.
«Η Κατερίνα ήταν μια από τις χαρακτηριστικές φιγούρες της Αίγινας. Αίγινα σήμαινε Κατερίνα. Την ήξεραν όλοι, από το δήμαρχο ως τον μανάβη. Κατέβαινε με το ποδήλατό της, πήγαινε στα τσιπουράδικα, ψώνιζε, γέλαγε, ήταν ολάνθιστη»
- Ποια η σχέση της Κατερίνας Αγγελάκη - Ρουκ με τη δημοσιότητα;
Όλοι οι δημοσιογράφοι ήθελαν να της πάρουν συνέντευξη. Έχει δώσει πάρα πολλές συνεντεύξεις, έχει εμφανιστεί πάρα πολλές φορές σε διάφορα μέσα, διάβαζε καταπληκτικά τα ποιήματά της (τα απογείωνε μπορώ να πω), δεν έλεγε όχι, αλλά ποτέ δεν κυνηγούσε τη δημοσιότητα.
- Της έδωσε η ζωή αυτό που της άξιζε;
Αυτή είναι μια πολύ δύσκολη ερώτηση. Νομίζω ο καθένας φτιάχνει τη μοίρα του. Κι εκείνη την έφτιαξε όπως ήθελε. Χωρίς εκπτώσεις.
- Τι θα σας λείψει πιο πολύ από εκείνη;
Όλη αυτή η αλήθεια που εξέπεμπε. Μπορώ να πω ότι ήταν από τους πιο αληθινούς κι ελεύθερους ανθρώπους που έχω συναντήσει. Ελευθερία πραγματική, χωρίς δέσμευση.
- Ποια η μεγαλύτερη «κληρονομιά» που άφησε στον ανηψιό της;
Έχοντας πάντα υπ′ όψιν τα δυσάρεστα της ζωής, να είσαι προς τα μπρος. Κι επίσης, το τόξο προς την ευθεία, τη μη σπατάλη, Μου έλεγε: Εγώ είμαι εχθρός της λεπτομέρειας.
- Ποιο είναι αυτό το χαρακτηριστικό που, κατά τη γνώμη σας, την κατατάσσει στην κατηγορία που προαναφέρατε, της κορυφαίας Ελληνίδας ποιήτριας;
Αυτή η συμπυκνωμένη λιτότητα κι η έλλειψη οποιουδήποτε πεποιημένου λόγου. Σαν να έχει αφομοιώσει όλα της τα διαβάσματα και να έχει διαμορφώσει μια μοναδική φωνή. Αυτή είναι η φωνή της Κατερίνας.
by Αέναη επΑνάσταση | www.Sophia-Ntrekou.gr
Διαβάστε στη «ΜτΧ»: Ο συγγραφέας Αλέξης Σταμάτης διηγείται τα
παιδικά του χρόνια στα κινηματογραφικά πλατό πλάι στη μητέρα του, Μπέτυ
Αρβανίτη. Πώς ξεπέρασε το πρόβλημα του αλκοολισμού (βίντεο) mixanitouxronou.gr
Εξωτερικοί σύνδεσμοι:
• Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ: «Το μεγαλύτερό μου όνειρο είναι να μην απελπίζομαι» Συνέντευξη στον Γιώργο Δουατζή (Μάιος 2009)
• Πέντε ποιήματα της Κατερίνας Αγγελάκη – Ρουκ - ελculture
• «Τι ωραίος που ήταν ο έρωτας!»: Πέντε ποιήματα της elculture.gr «Όσο για τον έρωτα τον τελευταίο είναι σαν τον πρώτο: βλασταίνει στο χωράφι του Πλάτωνα»
• elculture.gr Κατερίνα Αγγελάκη–Ρουκ
• Στον απαράβατο κήπο της Κατερίνας Αγγελάκη - Ρουκ | LiFO Στον
απαράβατο κήπο της Κατερίνας Αγγελάκη - Ρουκ Ένα αφιέρωμα στην μεγάλη
Ελληνίδα ποιήτρια που σχεδόν αθόρυβα τις τελευταίες δεκαετίες
δημιούργησε ένα συμπαγές ποιητικό σώμα ιδιαίτερης αξίας και ομορφιάς.
• Ο Δαναός προβάλλει «Το άλογο που είμαι»,
ένα ντοκιμαντέρ για το εκτός λογικής κομμάτι του εαυτού μας Στην ταινία
του Μένιου Καραγιάννη συμμετέχει ο διδάκτωρ ψυχοπαθολογίας Φώτης
Καγγελάρης και η ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ.
• HuffPost Greece - Κατερίνα Αγγελάκη-ΡουκΠΗΓΗ:http://www.sophia-ntrekou.gr/2020/01/to-magiko-ton-anthropon-aggelakirouk.html
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.