Μέρες τώρα τριγυρνούν από τη σκέψη μου μερικά απ’ αυτά που θα προσπαθήσω να εκθέσω παρακάτω. Καθυστέρησα. Βλέπετε δεν ζούμε σε .. έρημο με ησυχία, αλλά σε ένα εξίσου άνυδρο τοπίο, όπου όλα τα «στοιχεία δημοκρατίας» που επιβλήθηκαν μετά το 2ο παγκόσμιο πόλεμο στο δυτικό κόσμο και μετά τη επτάχρονη χούντα ελλαδικά, εξαφανίζονται από τους ίδιους τους δήθεν φύλακές τους. Αντίθετα όλα τα αρνητικά στοιχεία που οδήγησαν τόσο στο πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, όσο και όσα οδήγησαν στην επτάχρονη δικτατορία αποτελούν τη βάση των σύγχρονων επαγγελματιών πολιτικών, οικονομικών παραγόντων, δημοσιογραφικών loby’ s, συντεχνίας διανοουμένων, υποταγμένων επισκόπων, κλπ…
Και η διέξοδος απ’ αυτό το πλέγμα έχει ως προϋπόθεση το ξεκίνημα της εξόδου – πάλι και πάλι – και από το θεωρητικό πλέγμα μέσω του οποίου θα βρούμε το δρόμο της ψηλάφησης, αλλά και της επέκτασης της ψηλάφησης από τον μικρόχωρο στο μεγαλύτερο τοπίο, μη περιμένοντας απόλυτες καθαρότητες, γιατί αυτές είναι εξω-ιστορικές…
Ήταν όμως και κάτι άλλο. Εγώ ο ίδιος ήθελα να ζυγίσω λίγο καλύτερα αυτή τη σύνδεση. Τώρα έχω πολλά στοιχεία απ’ αυτά στα …χέρια μου.
Ι) Η απιστία και η ψηλάφιση του Θωμά:
«… Ω καλή απιστία του Θωμά, των πιστών τας καρδίας εις επίγνωσιν ήξε, …» και «…Απιστία πίστιν βεβαίαν εγέννησεν…» (Στιχ. Ιδιόμ. Μ. Εσπερινού Κυριακής του Θωμά). Η απιστία αυτή εκφράζει εμάς τους καθημερινούς ανθρώπους, τους χειρώνακτες, τους «μικρούς», τους ανθρώπου της βιωτής. Η απιστία αυτή εκφράζει εμάς τους ανθρώπους της επαγωγής, που φιλοσοφούμε ή θεολογούμε, αφού ακουμπήσουμε πρώτα στην ύλη, στη φύση, στη κτίση. Η απιστία αυτή εκφράζει τους ανθρώπους των θετικών επιστημών, τους φιλοσόφους τους πρακτικούς, τους φιλοσόφους του επιστημονικού υλισμού. Η απιστία αυτή εκφράζει τους ελεύθερους ανθρώπους, τους ανθρώπους της αμφισβήτησης, της έρευνας, τους ανθρώπους που ψαχουλεύουν.
Ο αναστημένος Ιησούς, εισήλθε εκεί όπου ήταν συναγμένοι οι «έντεκα» εναπομείναντες,μεταξύ φόβου και ελπίδας, περνώντας μέσα από την «παγωμένη» ύλη, λειτούργησε σαν το «φαινόμενο σήραγγας» της κβαντομηχανικής, πέρα από τα ψαχουλεύματα της «κλασσικής» φυσικής. Διάλεξε την πρώτη φορά να λείπει ο Θωμάς, ο άνθρωπος της «δοκιμής», των αισθήσεων, του «πειράματος».
Στο σημερινό Ευαγγέλιο της Κυριακής του Θωμά* ο Ιησούς επιλέγει το ίδιο, αλλά ήδη η αμηχανία, η απορία και η ελπίδα του Θωμά έχει ήδη πιάσει «κόκκινο». Το αίτημα του Θωμά είναι να ψηλαφήσει την πλευρά του Ιησού, όπου και το βαθύ τραύμα στο Σταυρό από τη λόγχη του στρατιώτη, από την οποία εξήλθε «αίμα και ύδωρ».
Γράφει ο πολύς Κωστής Μπαστιάς: «… και το σημαντικό δεν είναι τόσο το αίτημα του Θωμά, αλλά η προθυμία με την οποία ο Ιησούς δέχεται να προσφέρη στο Θωμά αυτά τα χειροπιαστά τεκμήρια. Όταν πριν τρία χρόνια του είχε ζητήσει ο εωσφόρος το θαύμα σαν απόδειξη της θεότητάς του, ο Ιησούς είχε απορρίψει με ιερή αγανάχτηση το δαιμονιακό αυτό αίτημα, επειδή ήξερε πως τέτοιο θαύμα θα προκαλούσε τον τρόμο και θάχε σαν αποτέλεσμα να μεταλλάξη τους ανθρώπους, από κοινωνία λεύτερων ψυχών, σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως… Ο Θωμάς ενσαρκώνει την καλοπροαίρετη αναζήτηση…». (Κυριακοδρόμιο, σελ. 114, έκδ. 1977).
Ας προσέξουμε λίγο ακόμα την στάση του Ιησού: Όπως κατά τη διάρκεια του Μυστικού Δείπνου στο Υπερώο προσφέρει αδιακρίτως «άρτον και οίνον» και στους «δώδεκα», ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο «άπιστος» Θωμάς, αλλά και ο μετέπειτα «αρνητής» Πέτρος, πολύ δε περισσότερο και ο καταδότης-προδότης Ιούδας Ισκαριώτης, έτσι και σήμερα. «Καὶ μεθ’ ἡμέρας ὀκτὼ πάλιν ἦσαν ἔσω οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ καὶ Θωμᾶς μετ’ αὐτῶν. ἔρχεται ὁ Ἰησοῦς τῶν θυρῶν κεκλεισμένων, καὶ ἔστη εἰς τὸ μέσον καὶ εἶπεν· εἰρήνη ὑμῖν». Προσφέρει τη δική Του πολλαπλή Ειρήνη απροϋπόθετα όχι μόνο στους «δέκα», αλλά και στον «ενδέκατο», το Θωμά.
Τι δείχνει αυτό; Δείχνει ότι κατά το Ευαγγέλιο ο Ιησούς ως Θεός κάνει πάντα πρώτος την κίνηση προς τον άνθρωπο και τη κτίση. Όμως για να καρποφορήσει η ανθρώπινη έρευνα, οφείλει νάχει προσλάβει και στοιχεία της θείας προσφοράς, της πολλαπλής θείας ειρήνης, που φυσικά οικειώνεται πάνω σε πνεύματα λεύτερα.Αλλά και αντίστροφα. Δεν φτάνει η θεία προσφορά, αν τα ανθρώπινα όντα δεν είναι λεύτερα, δεν είναι έτοιμα για σχέση, δεν είναι έτοιμα ως πρόσωπα για συλλογικό ανθρώπινο πρότυπο, αλλά λειτουργούν ως ατομικές υπάρξεις, έστω και μέσα σε πολύβουο όχλο…
********
ΙΙ) Η διπλή απιστία στα κινήματα αμφισβήτησης:
Δεν είναι δυνατόν να αναλύσουμε πολλαπλά το ζήτημα αυτό. Με αφορμή δυο κείμεναπου είδαν το φως της δημοσιότητας το 2013, πριν το φετινό Πάσχα, απλά θα ψηλαφήσω για λίγο τον διαφορετικό τρόπο «απιστίας» που θέτουν.
α) Το άρθρο (βελτίωση σχετικής εισήγησης στο φετινό συνέδριο «Εκκλησία και Αριστερά» στη Θεολογική Θεσσαλονίκης) του Χρήστου Λάσκου με τίτλο «Η Αριστερά και το Ευαγγέλιο», αποτελεί σε πρώτη ανάγνωση κατά την εκτίμησή μου, μια καλοπροαίρετη ψηλάφιση, από τη σκοπιά ενός μαρξιστή διανοούμενου που επιθυμεί να στηρίξει τους φτωχούς και αδυνάτους ενάντια στην κατ-εξουσία των ισχυρών. Διαβλέπει κατά κάποιο ότι και «το Ευαγγέλιο αποτελεί πολιτική πρόταση», τουλάχιστον στις βασικές του κατευθύνσεις σε μια ριζοσπαστική κατεύθυνση. Από την έποψη αυτή θεωρώ ότι είναι και καλοδεχούμενη και ωφέλιμη η απηνής κριτική τόσο του Μάρξ, όσο και των επιγόνων του:
«Φυσικά, ο Μαρξ υποβάλλει σε απηνή κριτική τη θρησκεία. Η κριτική του, ωστόσο, αφορά πρωτίστως τον ρόλο της θεσμικής Εκκλησίας στο εξουσιαστικό πλέγμα των ταξικών κοινωνιών. Την κρίνει ως εξουσία, που ασκήθηκε πολλές φορές σκληρά απέναντι στους ταπεινούς και καταφρονεμένους, στους οποίους ο λόγος του Χριστού ευαγγελίστηκε πως σ’ αυτούς ανήκει η Βασιλεία των Ουρανών. Ως οπαδός της εξισωτικής χειραφέτησης, στο όνομα της υπέρτατης αξίας της ισότητας δεν θα μπορούσε παρά να είναι εχθρός κάθε ιεραρχίας – και της ιερής…».
Παράλληλα μετά από πολυποίκιλες ιστορικές διαδρομές και σε πολλά επίπεδα πρακτικής απόπειρας εισόδου στην καρδιά της ιστορίας του «Ευαγγελίου», ο «κόκκινος» Θεσσαλονικιός θεωρητικός – σε σημειώνει: «…Ο μαρξισμός δεν ισχυρίζεται πως «η ψυχή έχει μάζα». Αυτό που λέει είναι πως «οι ιδέες είναι πρακτικές» κι όχι όντα πτερόεντα. Αυτή η πρακτική του διάσταση είναι η καρδιά αυτού που αντιλαμβάνεται ως υλισμό και, από αυτήν την άποψη, και πάλι προσεγγίζει έναν ορισμένο χριστιανισμό. Συμφωνεί με τον Πασκάλ, όταν αυτός ισχυρίζεται πως «δεν πιστεύεις κι έτσι γονατίζεις και προσεύχεσαι», αλλά «γονατίζεις, προσεύχεσαι, πιστεύεις».
β) Το άρθρο «Η επιστροφή των θρησκειών: Προελαύνει ο σύγχρονος σκοταδισμός» του Δημήτρη Γρηγορόπουλου (Submitted by aristeroblog on Sat, 2013-05-04). Το πρόβλημα με το άρθρο δεν είναι η κριτική που κάνει και τον «κώδωνα κινδύνου» που κρούει. Το πρόβλημα είναι ότι δεν έχει μυριστεί ή δεν θέλει να μιλήσει στη χώρα μας με μια γλώσσα που να κάνει «διάκριση πνευμάτων» ανάμεσα σε θρησκείες-μαγείες και όργανα του σύγχρονου άγριου καπιταλισμού και σε «θρησκείες» που δεν αποτελούν μια ιδεαλιστική προσέγγιση της ζωής, αλλά ένα τρόπο ζωής που οφείλεις να αναμετρηθείς «στα ίσια» μαζί του.
Ο συγγραφέας αναπαράγει «παπαγαλιστί» όχι τον αυθεντικό Μάρξ, αλλά τους επιγόνους του, χωρίς νάχει πάρει τίποτα από τους «χριστιανούς των κινημάτων» τόσο στη χώρα μας, όσο και στη Λατινική Αμερική, αλλά και τη υπόλοιπη Ευρώπη. Ταυτόχρονα δεν έχει κατανοήσει κι αυτός πως η ουσία του Μαρξισμού δεν είναι να επιβάλλει μια άλλη «θρησκεία αθεϊσμού» – π.χ. τον διαλεκτικό υλισμό -, αλλά η δημιουργία μιας ριζοσπαστικής – επαναστατικής θεωρίας με σκοπό να αλλάξει ο κόσμος. Η ταύτιση όλων των θρησκειών με τον ιδεαλισμό είναι και ανιστόρητη και αντιεπιστημονική και παράλογη. Γράφει:
«Θρησκευτικός ιδεαλισμός. Η θρησκεία είναι μορφή πνευματικής οικειοποίησης της φύσης και της κοινωνίας, ιδεαλιστικού χαρακτήρα. Ο ιδεαλισμός, σε αντιδιαστολή με τον υλισμό, στο βασικό ζήτημα της φιλοσοφίας, θεωρεί ότι η συνείδηση καθορίζει το είναι και όχι το αντίστροφο. Η θρησκεία είναι μια ιδιόμορφη έκφραση του ανορθόλογου υποκειμενικού ιδεαλισμού…».
Οι συγγραφείς αυτού του είδους συχνά εμπλέκουν, όχι μόνο φιλοσοφικά, αλλά και μέσα στην ίδια γραπτή περίοδο, αλήθειες και αν-αλήθειες. Δέστε:
«…Το θρησκευτικό φαινόμενο στις πολυποίκιλες μορφές του, έχει παγιωθεί στις ταξικές κοινωνίες, αποτελεί κυρίαρχη μορφή της κρατούσας ιδεολογίας. Το θρησκευτικό φαινόμενο λόγω του κοινωνικού χαρακτήρα του γνωρίζει έξαρση σε περιόδους κρίσης και όξυνσης των αντιθέσεων…». Εδώ η αλήθεια είναι ότι «…Το θρησκευτικό φαινόμενο λόγω του κοινωνικού χαρακτήρα του γνωρίζει έξαρση σε περιόδους κρίσης και όξυνσης των αντιθέσεων…». Και η αν- αλήθεια είναι: «…Το θρησκευτικό φαινόμενο στις πολυποίκιλες μορφές του, έχει παγιωθεί στις ταξικές κοινωνίες,..». Όμως και εδώ εισέρχεται το «δαιμονικό στοιχείο» της νόθευσης, αφού άλλοτε είναι συντηρητικής γραμμής και άλλοτε ριζοσπαστικής. Εξάλλου μέχρι τώρα όλες οι κοινωνίες είναι ταξικές. Η αταξική κοινωνία αποτελεί μόνο όραμα…
Κλείνουμε την αναφορά μας λέγοντας ότι το κείμενο, παρά τις πολλές αλήθειες που καταθέτει, δεν θέλει να κάνει καμία προσπάθεια σύνδεσης, αν όχι και σύνθεσης, σε ζητήματα πολιτικών κατευθύνσεων με ριζοσπαστικά κομμάτια Ελλήνων ορθοδόξων (π.χ.Καλή (επ)Ανάσταση… ή Κοινωνική Δικαιοσύνη & Ορθόδοξη θεολογία. Μια Προκήρυξη, ή Ά-τοπο όραμα) ή έστω άλλων «θρησκευτικών δογμάτων»…
Κάνει παρά ταύτα μια μικρή απόπειρα, αλλά πάλι δεν θέλει να παραδεχτεί τον ριζοσπαστικό ρόλο πολλών επώνυμων και χιλιάδων ανώνυμων ορθοδόξων, είτε σε φτωχές ενορίες (π.χ. Ο τρελός της κιβωτού του κόσμου λέγεται παπα-Αντώνης ήΔεύτε αναλάβατε αγώνα!…), είτε σε φτωχά μοναστήρια, είτε χιλιάδων ανώνυμων αγωνιστών ορθοδόξων (π.χ. 1967 και 1973: Εκκλησία και χούντα – οι δυο όψεις). Ηθελημένα ή από ιδεολογική φόρα τα παραβλέπει. Για αυτό γράφει:
«…Στην Ελλάδα την παραδοσιακή μορφή φανατισμού εκπροσωπούν οι παραθρησκευτικές οργανώσεις (με ισχυρότερη τη Ζωή). Παρά την οργανωτική τους ισχύ, τον πουριτανισμό τους, τις διασυνδέσεις με τα κρατικοπολιτικά κέντρα (ισχυρός ήταν ο ομφάλιος λώρος με το καθεστώς της 21 Απριλίου) δεν απέκτησαν ισχυρή λαϊκή επιρροή και βρίσκονται σε σαφή κατιούσα πορεία.
Ο τυπολατρικός ευσεβισμός των παραεκκλησιαστικών οργανώσεων αν και εξακολουθεί να επηρεάζει την ιεραρχία της Εκκλησίας, σαφώς υποχωρεί, ενώ ενισχύεται η νεοορθοδοξία ως «θεολογία του προσώπου» με μια μυστικιστική αντίληψη προσωπικής επικοινωνίας και σχέσης με το θείο. Ενισχύεται ως εθνικοθρησκευτική αντίληψη, γιατί ώς συγκροτημένη κίνηση έχει αποδυναμωθεί, και κυρίως πλέον ως αντιδυτικισμός, στον οποίο αντιπαραθέτει την εξιδανικευμένη «καθ’ ημάς Ανατολή». Η ορθοδοξία αποτελεί απ’ την εποχή του ελληνικού διαφωτισμού βασικό συστατικό της ελληνικής εθνικής ταυτότητας. Αυτή η σύνθεση δημιουργεί τον συντηρητικό, αμυντικό, εσωστρεφή χαρακτήρα της εθνικοθρησκευτικής ιδεολογίας του ελληνικού κράτους και της ιδεολογίας. Η οποιαδήποτε απόπειρα εκσυγχρονισμού και εμπλουτισμού αυτής της εθνικοθρησκευτικής συνείδησης με νεωτερικές προοδευτικές αντιλήψεις, με κριτήριο τον πολιτισμό έναντι της καταγωγής (Έλληνες είναι όσοι μετέχουν της ελληνικής παιδείας – Ισοκράτης) αντιμετωπίζεται ως διασάλευση και υπονόμευση της εθνικής συνείδησης, ως προδοσία που οδήγησε χιλιάδες αγωνιστές στα στρατοδικεία…»
*********
ΙΙΙ) Η τριπλή απιστία και υποκρισία στο νεοφιλελεύθερο τόξο:
Εδώ απλά θα σημαδέψουμε τις κατηγορίες, γιατί απλούστατα αποτελούν ένα διεθνή και οικουμενικό καρκίνο, μια γάγγραινα, μέσα από την οποία άλλοτε συνειδητά, και άλλοτε υποσυνείδητα νοθεύεται ο ριζοσπαστισμός που φέρνει το ευαγγέλιο, νοθεύεται το ανθρωπολογικό του πρότυπο, υπονομεύεται η λευτεριά πολλών ανήσυχων πνευμάτων, καθυστερεί η οικουμενική εξάπλωση της «Βασιλείας του Θεού», καθυστερεί το «Έρχου Κύριε» εκατομυρίων φίλων του Ιησού που τον γνώρισαν και αγάπησαν είτε μέσα στον διαχρονικό «Άδη», είτε πάνω στον πλανήτη τον οποίο και Ψηλάφησαν ποικιλότροπα…
α) Η απιστία των καλβινιστών και καλβινιζόντων: Πρόκειται για το πιο ακραίο μίγμα χριστιανικού συντηρητισμού που θέλουν τον άνθρωπο Ιησού «χωρίς αισθήματα» και τον εαυτό τους ειδικούς αποδέκτες χαρισμάτων, με πρώτο και καλύτερο το χρήμα και το «κεφάλαιο»… Πρόκειται για τους θεολογικούς προπάτορες των σύγχρονων «θρήσκων» κεφαλαιοκρατών και πνευματικών συνοδοιπόρων τους με τον πιο χυδαίο υλισμό στο προσκεφάλι τους. Το ρεύμα αυτό αργά, αλλά σταθερά έχει εισβάλλει και στην «Καθ’ ημάς Ανατολή»…
β) Η απιστία και νοθευμένη πίστη «νέο»-ορθοδόξων και «παλαιο»-ορθοδόξων:Έγραψε πριν λίγες μέρες αγαπητός φίλος – υποβολέας, με αφορμή την σκληρή όντως ανάρτηση άλλου φίλου. «Φάρος δειλίας …Φιλόθεος»: «…Δεν καταλαβαίνω που είναι, λοιπόν, το κακό, σε κάποια γυναίκα που έρχεται να την βοηθήσεις στην “κακοποίησή” της, να της πεις πως ούτε νομικός, ούτε γιατρός, ούτε δάσκαλος του καράτε είσαι, αλλά μπορείς να κουβεντιάσεις μαζί της τι είναι αυτό που την έκανε να μην βλέπει την κακοποίηση που προηγήθηκε τούτης της κακοποίησης. Και να της μάθεις να θυμώνει όταν το πάθος είναι στο ξεκίνημά του και όχι όταν “έχει ανέβει το γαϊδούρι στο δέντρο” που λένε. Φυσικά και θα θυμώσεις τότε. Και θα βρεθείς εκτός εαυτού. Αλλά καλύτερα, πιο ελπιδοφόρα είναι να μάθεις να εξανίστασαι όταν ο θυμός σώζει τα πράγματα με προοπτική, και αυτό αποτελεί αντικείμενο μάθησης…».
Ο ορθόδοξος (εξ Αμερικής) παπα Φιλόθεος (Φάρος) δεν κατεκρίθη στο κείμενο για τον τρόπο που θεραπεύει, είτε ως κλινικός ψυχοθεραπευτής, είτε ως εφημέριος, βασανισμένους ανθρώπους. Πιθανά να διακονεί δημιουργικά κάποιους, ή άσχημα κάποιους άλλους. Αυτά είναι ανθρώπινα. Η κριτική έγινε για το ρόλο που επεφύλαξε για τον αυτό του στα κανάλια, ραδιόφωνα και ιστοσελίδες τις μέρες του Πάσχα, μέσα από τις οποίες έδειξε μια σχεδόν τέλεια απολίτικη θέαση της παγκόσμιας, ευρωπαϊκής και κυρίως ελλαδικής κρίσης. Και χρησιμοποιήθηκε, εκών-άκων, για έμμεση στήριξη στις βάρβαρες πολιτικές που υπόκεινται οι πολλοί και η χώρα, ανεξάρτητα από τις προσωπικές ευθύνες που φυσικά έχουμε όλοι, με πρώτους τους … Φιλόθεους… Γι’ αυτό και ο φίλος από τα παλιά «Μακρυγιάννης» σημειώνει: «…Η δομή της κοινωνίας στις «χριστιανικές» χώρες είναι εξόχως αντιευαγγελική. Το δίκαιο, η οικονομία, η πολιτική εν γένει διέπονται από αντιευαγγελικές θέσεις και απόψεις…»
Το χειρότερο όμως, που κατά τη γνώμη μου δικαίως θύμωσε τον Αν. Σχ., ήταν η διακαιολόγηση των βάρβαρων μνημονιακών πολιτικών με βάση τη στάση του Ιησού. Δεν έχει περάσει από το μυαλό του τι σήμαινε για τους εθελόδουλους στους Ρωμαίους Φαρισαίους και καταπατητές «του Νόμου και των Προφητών» η ρήξη με τους εμπόρους στον Ναό; Δεν πέρασε από το μυαλό του τι σημαίνει η έκφραση «τα του Θεού τω Θεώ και τα του Καίσαρος τω Καίσαρι» με αφορμή τη στάση του στο τότε νόμισμα κατοχής; Δεν έδειξε ότι το πρόβλημα δεν ήταν απλά η πληρωμή των φόρων σε ένα κατακτητή, αλλά όλο το θεολογικό, πολιτισμικό, ταξικό και πολιτικό πνεύμα που οδήγησε στο να έχουν νόμισμα κατοχής;
Βεβαίως υπάρχουν και συντηρητικοί ορθόδοξοι που δεν μπορούν να κατανοήσουν το σύγχρονο ρόλο της επιστήμης. Αλλά αυτοί έχουν ένα ελαφρυντικό: τους μικρούς ορίζοντες σκέψης…
γ) Η χυδαία απιστία των κεφαλαιοκρατών: Γι’ αυτή θα χρησιμοποιήσω δυο αναφορές από τους δυο προηγούμενους αρθρογράφους της αριστεράς. Τα γράφουν πολύ καλύτερα από μένα:
1) Χρήστος Λιάσκος: «…Νεοφιλελεύθερος αθεϊσμός. Είναι γνωστό πως τα τελευταία χρόνια ένας αριθμός, αγγλοσαξόνων κυρίως, διανοητών (Ο Ντώκινς με την Περί Θεού αυταπάτη, ο Χίτσενς με το Ο Θεός δεν είναι μεγάλος, ο Ντάνιελ Ντένετ κ.ά.) έχουν, στο όνομα της πάλης εναντίον του φονταμενταλισμού, επιτεθεί με μεγάλη σφοδρότητα στην θρησκεία. Οι φιλελεύθεροι αυτοί διανοητές, σε αντίθεση με τους μαρξιστές, ενορχηστρώνουν την επίθεσή τους χτυπώντας, με απλοϊκό εντέλει τρόπο, στα αδύνατα σημεία, ενώ η εντιμότητα θα επέβαλλε έναν προσανατολισμό στα δυνατά σημεία του αντιπάλου.
Φτιάχνουν, έτσι, μια καρικατούρα αυτού που υπήρξε χωρίς αμφιβολία ίσως η πιο εκτεταμένη και διαχρονική λαϊκή κουλτούρα της ανθρώπινης ιστορίας. Και αφιερώνουν εκατοντάδες σελίδες χωρίς να παραδέχονται το παραμικρό ανθρώπινο όφελος, που να έχει απορρεύσει από την θρησκευτική εμπειρία. Γι’ αυτούς, οι μυριάδες ανθρώπων που θυσίασαν το βόλεμά ή και τη ζωή τους ακόμη για τους άλλους στο όνομα του Χριστού, του Αλλάχ απλά είναι σαν να μην υπήρξαν ποτέ. Εξαχνώνονται από την ιστορία χωρίς ίχνος…»
2) Δημήτρης Γρηγορόπουλος: «…Σύμφωνα με τις ταξικές αυτές αντιλήψεις η θέση και η πορεία του ανθρώπου στην επίγεια ζωή καθορίζονται από τη θεία μοίρα ενώ η τύχη, στη μετά θάνατον ζωή καθορίζεται από τη συμπεριφορά του απέναντι στους ηθικούς νόμους που έχει ορίσει το υπέρτατο πνεύμα και που αφορούν βέβαια και την κοινωνική και πολιτική τάξη. Η ιστορική αδυναμία του ανθρώπου που να ερμηνεύσει επαρκώς τη φύση και την κοινωνία και να ρυθμίσει με συνειδητό και επωφελή τρόπο τη σχέση του με αυτές τον ωθεί στην επινόηση της θρησκείας και του υποκειμένου της, του θεού, στον οποίο προβάλλει και αναθέτει αυτό το έργο, τη γνώση δηλαδή της φύσης και της κοινωνίας και τη ρύθμιση της σχέσης του με τη φύση και την κοινωνία…»
*********
* Ευαγγέλιο Κυριακής Θωμά: Ιωάν. κ’ 19-31
«9 Οὔσης οὖν ὀψίας τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ τῇ μιᾷ τῶν σαββάτων, καὶ τῶν θυρῶν κεκλεισμένωνὅπου ἦσαν οἱ μαθηταὶ συνηγμένοι διὰ τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων, ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς καὶἔστη εἰς τὸ μέσον, καὶ λέγει αὐτοῖς· εἰρήνη ὑμῖν.
20 καὶ τοῦτο εἰπὼν ἔδειξεν αὐτοῖς τὰς χεῖρας καὶ τὴν πλευρὰν αὐτοῦ. ἐχάρησαν οὖν οἱ μαθηταὶ ἰδόντες τὸν Κύριον.
21 εἶπεν οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς πάλιν· εἰρήνη ὑμῖν. καθὼς ἀπέσταλκέ με ὁ πατήρ, κἀγὼ πέμπω ὑμᾶς.
22 καὶ τοῦτο εἰπὼν ἐνεφύσησε καὶ λέγει αὐτοῖς· λάβετε Πνεῦμα ¨Αγιον·
23 ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς, ἄν τινων κρατῆτε, κεκράτηνται.
24 Θωμᾶς δὲ εἷς ἐκ τῶν δώδεκα, ὁ λεγόμενος Δίδυμος, οὐκ ἦν μετ’ αὐτῶν ὅτε ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς.
25 ἔλεγον οὖν αὐτῷ οἱ ἄλλοι μαθηταί· ἑωράκαμεν τὸν Κύριον. ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· ἐὰν μὴἴδω ἐν ταῖς χερσὶν αὐτοῦ τὸν τύπον τῶν ἥλων, καὶ βάλω τὸν δάκτυλόν μου εἰς τὸν τύπον τῶν ἥλων, καὶ βάλω τὴν χεῖρά μου εἰς τὴν πλευρὰν αὐτοῦ, οὐ μὴ πιστεύσω.
26 Καὶ μεθ’ ἡμέρας ὀκτὼ πάλιν ἦσαν ἔσω οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ καὶ Θωμᾶς μετ’ αὐτῶν. ἔρχεταιὁ Ἰησοῦς τῶν θυρῶν κεκλεισμένων, καὶ ἔστη εἰς τὸ μέσον καὶ εἶπεν· εἰρήνη ὑμῖν.
27 εἶτα λέγει τῷ Θωμᾷ· φέρε τὸν δάκτυλόν σου ὧδε καὶ ἴδε τὰς χεῖράς μου, καὶ φέρε τὴν χεῖρά σου καὶ βάλε εἰς τὴν πλευράν μου, καὶ μὴ γίνου ἄπιστος, ἀλλὰ πιστός.
28 καὶ ἀπεκρίθη Θωμᾶς καὶ εἶπεν αὐτῷ· ὁ Κύριός μου καὶ ὁ Θεός μου.
29 λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· ὅτι ἑώρακάς με, πεπίστευκας· μακάριοι οἱ μὴ ἰδόντες καὶ πιστεύσαντες.
30 Πολλὰ μὲν οὖν καὶ ἄλλα σημεῖα ἐποίησεν ὁ Ἰησοῦς ἐνώπιον τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, ἃ οὐκ ἔστι γεγραμμένα ἐν τῷ βιβλίῳ τούτῳ·
31 ταῦτα δὲ γέγραπται ἵνα πιστεύσητε ὅτι Ἰησοῦς ἐστιν ὁ Χριστὸς ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, καὶ ἵνα πιστεύοντες ζωὴν ἔχητε ἐν τῷ ὀνόματι αὐτοῦ.»
*********
Υστερόγραφο: Το κείμενο αυτό αφιερώνεται με ιδιαίτερη αγάπη και εμπιστοσύνη στη Μυρτώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.