Του Βασίλη Λαμπόγλου
2 Μητέρεs που θρηνούν τα παιδιά τουs.
Mια πεδιάδα(Θριάσιο) που ήταν ο σιτοβολωναs των Αθηνών 2500 χρόνια πρίν.
Έναs βράχοs ιερόs, η Ακρόπολη τηs Ελευσίναs.
Aκριβώs πάνω απο το αρχαίο τελεστήριο στην είσοδο του σπηλαίου,όπου και σήμερα θα δείs ρόδια,στάχια και καρπούs τηs Mητέραs Γήs αφημένα ...για να ''γλυκαίνουν'' το φευγιό,
ένα άλλο τελεστήριο χριστιανικού ναού απο το 1794 (που κτίστηκε στη θέση του πρότερου ναού, που τον ισοπέδωσε ο Αλάριχοs και οι Βησιγότθοι του, όπωs όλη την περιοχή και κυρίωs,όλο τον ιερό χώρο τηs αρχαίαs Ελευσίνας, τον 4ο αιώνα μ. Χ. ).
Ονόματα με κοινή προέλευση και συνέχεια...
Μητέρα Γη, Σπερμεία Δήμητρα, Παμμήτειρα, Παναγιά Μεσοσπορίτισσα.
Η Δ(Γ)ή-μήτηρ,τα εισόδια τηs Θεοτόκου,η Αγέλαστοs Πέτρα...
Οι Χθόνιεs δύναμειs τηs βλάστησηs, οι ικεσίεs για θαλερή καρποφορία, το Θήλειο στοιχείο τηs Φύσηs,το μυστηριακό,
η αλληγορία,οι συμβολισμοί, τα Θεσμοφόρια, τα Σκίρα, τα Μικρά και τα Μεγάλα Μυστήρια αποσκοπούν στη κοινή ''επιδίωξη''.
Τον κύκλο τηs Πλάσης,την γονιμότητα και την ανανέωση της ζωής.
Τέτοια μέρα λοιπόν που η ''νέα''θρησκεία όρισε ωs τα «εισόδια» τηs Παναγίαs (εἰς + ὁδός) και παρεφθάρη σε «ἐσοδεία» και «σοδειά», οι γυναίκεs τηs περιοχήs απο βραδύs βράζουν
στάρι,ρόδι, κριθάρι, καλαμπόκι, φασόλια, φακές, ρεβύθια και ξηρούς καρπούς και μαζί με αρτοκλασίεs και κεριά τα καταθέτουν το απόγευμα τηs σημερινήs μέραs στο εκκλησάκι στη κορυφή του βράχου,ώστε να ιερουργηθούν και να μοιραστούν στη συνέχεια στο πλήθοs των πιστών...
Η ανάμνηση της φοβερής σιτοδείας που προκάλεσε η θεά σαν θρηνούσε τον χαμό της Περσεφόνης (όταν «πολύ λευκό κριθάρι έπεσε άχρηστο στο χώμα») εχει μείνει ανεξίτηλα χαραγμένη στη συλλογική μνήμη.
Και απο τότε -30 γιαγιάδεs πίσω-,βραζαν τουs μικρούs καρπούs τηs γήs και προσφερόταν στη θεά «ευχαριστήρια πανσπερμία για το καλό που πέρασε, και για το καλό που πρέπει να συνεχιστεί» καθώς η σοδειά του καλοκαιριού ειχε καταναλωθεί σχεδόν κατά το ήμισυ.
Και η ανάγκη στη θρησκεία που ''συνέχισε'' την πατρώα ,παρέμενε απαράλλακτοs.
Και σαν αυτήν την εποχή,τελειώναν τα γεννήματα τηs γήs και ετοιμαζόταν η νέα σοδειά,ο αγροτικόs πληθυσμόs του Θριασίου εξευμένιζε -έτσι όπωs απο χρόνια πριν είχε μάθει-την νέα Κυρά του τόπου.
Την Παναγιά την Μεσοσπορίτισσα(στα μισά τηs σοδειάς , σποράς ).
Και έβραζε τα «πολυσπόρια» ή και «μπουρμπούλια»(στη Κεφαλλονιά λέγεται Μπουρμπορελού Παναγιά).
Αυτό το αέναο'' μπόλι'' που δέχεται η ιστορία στο γύρισμα των καιρών...
Εκεί στην ιερή πόλη τηs Ελευσίναs που οι Χριστιανοί κατοικοί τηs συνέχισαν για αιώνες να τιμούν την αρχαία θεά στο πρόσωπο ενός αγάλματος(η μία απο τιs 2 κιστοφόρεs καρυατιδεs,που στόλιζαν την είσοδο του ναού τηs Κυράs τηs Φύσηs) και το οποίο είχαν ονομάσει Αγία Δήμητρα και αναφέρεται σε γραπτές πηγές Ευρωπαίων περιηγητών που βρέθηκαν στην Ελευσίνα τον 16ο αιώνα.
Ένα έθιμο προς την αγία Δήμητρα που συνεχίστηκε μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα, έως ότου το άγαλμα απομακρύνθηκε από την Ελευσίνα.
Και μέχρι την δεκαετία του 1970, κατά την διάρκεια του εθίμου οι γιαγιάδες της Ελευσίνας, κρατούσαν δύο κεριά, ένα για την Παναγιά και ένα για την Αγία Δήμητρα.
Και πώs να ξεριζώσειs την ''κυτταρική'' θύμηση από αυτές τις "γιαγιάδες",αυτόν τον φύσει λώρο με τα Μητρώα έθη και ήθη...
Και σήμερα στο μεταβυζαντινό εκκλησάκι που αγναντεύει τη πόλη από τον βράχο της αρχαίας ακρόπολης, πάνω ακριβώs από το αρχαίο τελεστήριο- από το οποίο επέστρεφε η πριγκίπισα του κάτω κόσμου για έξι μήνεs-,
οι σύγχρονοι ''ικέτεs'' , μέσα σε ένα λιτό κτίσμα από επιχρισμένες πέτρες και ένα μυσταγωγικό εσωτερικό χώρο που φωτίζεται μόνο από δύο μικρά κάθετα ανοίγματα (ένα στην αψίδα του ιερού και ένα πάνω από την είσοδο στα δυτικά) ,με τιs θαυμαστές τοιχογραφίες, με τα "αφαιρεμένα" μάτια των αγίων, με τοίχουs και τον θόλο πλήρη χαραγμάτων και επικαθήμενηs καπνιάs - ''περήφανα'' σημάδια της μακραίωνης περιπέτειαs του τόπου-,
η Κυρά τηs Φύσηs και η Δέσποινα τηs βλάστησηs μέσα σε μιά υπέροχη συγκρητική πορεία θα στέρξουν στιs δεήσειs του βροτού γένουs.
Και γιά άλλη μία φορά ,η νεολληνική μαs ταυτότητα και εν πολλοίs ''δυσλειτουργική'',
θα πάλλεται απο την πολυσχιδή αρχαία Ψυχή που καταφέρνει όχι μόνο να επιβιώνει μα και να αναγεννάται μέσα στη δίνη του ΧωροΧρόνου που στροβιλιζόμαστε τόσο "αγνωρα".
Σήμερα στις 16.00,στο παλάτι της Δήμητρας,εκεί πού μόνο οι αντηρίδες απομείναν για να θυμίζουν την ένδεια που μαs αξίζει,τελείται στην Παναγίτσα του Αρχαιολογικου χώρου της Ελευσίνας εσπερινός και η εθιμική ιεροπραξια που ακούει στο ονομα "πολυσπόρι".
Σιμώστε...
Χρόνια καλά.
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.