Γιάννης Πανταζόπουλος
Η δίψα για ζωή συντροφευμένη από τη δίψα για δημιουργικότητα είναι τα βασικά μας όπλα στην καθημερινή μας μάχη με τον θάνατο.
Ποια είναι η ευθύνη των μεγάλων στοχαστών όπως ο Σπινόζα και ο Μαρξ για την υποταγή του πολιτισμού μας στις απαιτήσεις της λειτουργικότητας; Γιατί η σκέψη μας έχει αλωθεί από το κατά πόσον αυτά που μας περιβάλλουν μάς είναι χρήσιμα; Αυτά είναι μερικά απ’ τα ερωτήματα που επιδιώκει να απαντήσει η ομότιμη καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου, Ιωάννα Τσιβάκου, στο τελευταίο της βιβλίο «Περίπλους στις ακτές του νοήματος». Καθ’ όλη τη διάρκεια της διδασκαλίας και του ερευνητικού της έργου έχει ασχοληθεί ενδελεχώς με τη θεωρία των κοινωνικών συστημάτων, την κοινωνιολογία των οργανώσεων, τις κοινωνιολογικές θεωρίες των θεσμών αλλά και με τους τρόπους με τους οποίους επηρεάζεται η συνείδηση από τον σύγχρονο πολιτισμό.
Η συνάντησή μας γίνεται στο ευρύχωρο διαμέρισμά της με τις μεγάλες τζαμαρίες και τον όμορφο κήπο. Παντού υπάρχουν βιβλιοθήκες, πίνακες ζωγραφικής και οικογενειακές φωτογραφίες με τον σύζυγό της, Αιμίλιο Ζαχαρέα, ένα από τα πιο γνωστά και φωτεινά πρόσωπα της ανανεωτικής αριστεράς. Έχει περάσει μόλις ένας χρόνος από τον θάνατό του και, όπως θα μου πει, της είναι πολύ δύσκολο να ταξιδεύει χωρίς συντροφιά.
![]()
Σε λίγες μέρες θα παρευρεθεί στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, το οποίο θα πραγματοποιηθεί από τις 10 ως τις 13 Απριλίου, και στη συνέντευξη που ακολουθεί μιλά για το κυρίαρχο νόημα της εποχής μας, για την κρίση του εκπαιδευτικού συστήματος, για το πόσο την εκπλήσσει η ανθρώπινη αντοχή στον πόνο και στον θάνατο, αλλά και για το πώς τα άτομα σήμερα καταναλώνουν χρόνο και προσπάθεια για την ωραιοποίηση της εικόνας τους.
— Ποιο είναι το κυρίαρχο νόημα στις μέρες μας; Και το λέω με αφορμή το τελευταίο σας βιβλίο «Περίπλους στις ακτές του νοήματος».
Το νόημα αναφέρεται σε σκοπούς. Οι σκοποί της ατομικής και κοινωνικής δράσης φανερώνουν το νόημα της δράσης. Σήμερα ο σκοπός αναφέρεται κυρίως στην υλική χρησιμότητα των πραγμάτων του κόσμου. Άρα στο πώς θα αποκτήσω ή πώς θα κατασκευάσω κάτι του οποίου η λειτουργία θα εξασφαλίζει τους όρους της χρησιμότητάς του, γι’ αυτό και επιμένω πως η λειτουργικότητα δεσπόζει στον πυρήνα του νοήματος. Αυτού του είδους το νόημα εγκαταστάθηκε στον σύγχρονο πολιτισμό, αφ’ ης στιγμής ο άνθρωπος αντιμετωπίστηκε από τη φιλελεύθερη σκέψη ως αυτόνομη ύπαρξη, ως άτομο ικανό μόνο του να ορίζει τον δρόμο του προς την ευτυχία. Η ευτυχία συνοδεύτηκε με τη στροφή προς το εμπόρευμα, γιατί αυτό ήταν το αίτημα της βιομηχανικής παραγωγής. Συνεπώς τα εμπορεύσιμα προϊόντα έγιναν τα μέσα και οι δείκτες για την ατομική ευτυχία, οπότε η χρησιμότητά τους και τελικά η λειτουργικότητά τους, το αν δουλεύει κάτι καλά, έγιναν τα βασικά αξιολογικά κριτήρια για τις ατομικές επιλογές, κατακλύζοντας έτσι όλο το κοινωνικό νόημα.
Η συνάντησή μας γίνεται στο ευρύχωρο διαμέρισμά της με τις μεγάλες τζαμαρίες και τον όμορφο κήπο. Παντού υπάρχουν βιβλιοθήκες, πίνακες ζωγραφικής και οικογενειακές φωτογραφίες με τον σύζυγό της, Αιμίλιο Ζαχαρέα, ένα από τα πιο γνωστά και φωτεινά πρόσωπα της ανανεωτικής αριστεράς. Έχει περάσει μόλις ένας χρόνος από τον θάνατό του και, όπως θα μου πει, της είναι πολύ δύσκολο να ταξιδεύει χωρίς συντροφιά.
Σε λίγες μέρες θα παρευρεθεί στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, το οποίο θα πραγματοποιηθεί από τις 10 ως τις 13 Απριλίου, και στη συνέντευξη που ακολουθεί μιλά για το κυρίαρχο νόημα της εποχής μας, για την κρίση του εκπαιδευτικού συστήματος, για το πόσο την εκπλήσσει η ανθρώπινη αντοχή στον πόνο και στον θάνατο, αλλά και για το πώς τα άτομα σήμερα καταναλώνουν χρόνο και προσπάθεια για την ωραιοποίηση της εικόνας τους.
Με εκπλήσσει η ανθρώπινη αντοχή στον πόνο και στον θάνατο. Παρά το ότι κινούμαστε σ’ ένα ανασφαλές και πράγματι επικίνδυνο περιβάλλον, με εκπλήσσει η τόση ομορφιά και δύναμη της ζωής που δεν μας εγκαταλείπει και μπροστά στη μεγαλύτερη δυστυχία.
— Ποιο είναι το κυρίαρχο νόημα στις μέρες μας; Και το λέω με αφορμή το τελευταίο σας βιβλίο «Περίπλους στις ακτές του νοήματος».
Το νόημα αναφέρεται σε σκοπούς. Οι σκοποί της ατομικής και κοινωνικής δράσης φανερώνουν το νόημα της δράσης. Σήμερα ο σκοπός αναφέρεται κυρίως στην υλική χρησιμότητα των πραγμάτων του κόσμου. Άρα στο πώς θα αποκτήσω ή πώς θα κατασκευάσω κάτι του οποίου η λειτουργία θα εξασφαλίζει τους όρους της χρησιμότητάς του, γι’ αυτό και επιμένω πως η λειτουργικότητα δεσπόζει στον πυρήνα του νοήματος. Αυτού του είδους το νόημα εγκαταστάθηκε στον σύγχρονο πολιτισμό, αφ’ ης στιγμής ο άνθρωπος αντιμετωπίστηκε από τη φιλελεύθερη σκέψη ως αυτόνομη ύπαρξη, ως άτομο ικανό μόνο του να ορίζει τον δρόμο του προς την ευτυχία. Η ευτυχία συνοδεύτηκε με τη στροφή προς το εμπόρευμα, γιατί αυτό ήταν το αίτημα της βιομηχανικής παραγωγής. Συνεπώς τα εμπορεύσιμα προϊόντα έγιναν τα μέσα και οι δείκτες για την ατομική ευτυχία, οπότε η χρησιμότητά τους και τελικά η λειτουργικότητά τους, το αν δουλεύει κάτι καλά, έγιναν τα βασικά αξιολογικά κριτήρια για τις ατομικές επιλογές, κατακλύζοντας έτσι όλο το κοινωνικό νόημα.
Η συνέχεια της συνέντευξης ΕΔΩ...
ΠΗΓΗ:https://www.lifo.gr/culture/vivlio/ioanna-tsibakoy-den-ehei-hrono-o-simerinos-anthropos-na-gnorisei-ton-allon-ki-edo?fbclid=IwAR3nWyo7Bwmzdfs-Z9h5SvvOG2LQBedrTlnMJxqYCR3ig1sYhIvW2sHMB4M
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.