Τι σημαίνει η προτεινόμενη τώρα από την Ελλάδα Πενταμερής για την Ανατολική Μεσόγειο;

3 Νοεμβρίου, 2025 

Γράφει ο

ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ

Πρέσβυς ε.τ.

Προκάλεσε έκπληξη και απορία η πρόταση του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη στη Βουλή, κατά τη συζήτηση, εκτός ημερησίας διατάξεως, της εξωτερικής πολιτικής της κυβερνήσεως για τη σύ­γκληση Πενταμερούς Διασκέψε­ως για τις θαλάσσιες Ζώνες και άλλα σχετικά θέματα στη Ανατολική Μεσόγειο.

Η ιδέα μιας πολυμερούς Διασκέψεως για την Ανατολική Μεσόγειο είχε εγερθεί το 2020 από τον τότε Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel, με αφορμή τη νέα κρίση που είχε ξεσπάσει μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, μετά την Τουρκική πρόκληση της διεξαγωγής θαλασσίων ερευνών στη διεκδικούμενη από την Άγκυρα «Γαλάζια Πατρίδα». Η σημερινή κυβέρνηση τήρησε τότε παθητική στάση, για να μη ρίξει, υποτίθεται, λάδι στη φωτιά, και προέβη διά στόματος του υπουργού Εξωτερικών κ. Γεραπετρίτη σε μια απαράδεκτη δήλωση περί χωρικών υδάτων 6 μιλίων ως Ελληνικής κόκκινης γραμμής. Η δήλωση αυτή προκάλεσε απορία και προβληματισμό. Η Άγκυρα δεν θέλει και δεν έχει κανέναν λόγο να παραβιάσει τα 6 μίλια χωρικών υδάτων. Αντιθέτως, επιδιώκει τον εγκλωβισμό της Ελλάδος στα 6 ναυτικά μίλια και την αποτροπή της επεκτάσεώς τους μέχρι 12 μίλια, όπως η Ελλάδα έχει δικαίωμα, σύμφωνα με τις Πρόνοιες του διεθνούς θαλασσίου δικαίου.

Η Ελλάδα, επομένως, καθηλώνεται στα 6 μίλια και δεν αντιδρά στην παραβίαση της Ελληνικής υφαλοκρηπίδας, που υπάρχει αφ’ εαυτής και ipso facto, όπως λέγεται στο διεθνές δίκαιο, ακόμη και αν δεν έχει ανακηρυχθεί. Το τελευταίο είναι απαραίτητο για την ΑΟΖ, που αφορά τα επιφανειακά ύδατα, την εκμετάλλευση τους για ενέργεια και την αλιεία. Η ΑΟΖ, για να υπάρξει, πρέπει να ανακηρυχθεί.

Η υπεράσπιση της υ­φαλοκρηπίδας έγινε αιτία δύο φορές, στη δεκαετία του ’70 και στη δεκαετία του ’80, για οξύτατη κρί­ση μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, που έφτασε στα πρόθυρα πολέμου. Τι σημαίνει η σημερινή πολιτική της ανοχής και της αδράνειας, όταν παραβιάζεται η Ελληνική υφαλοκρηπίδα και η Άγκυρα προσπαθεί να δημιουργήσει επί του πεδίου τετελεσμένα γεγονότα;

Το 2020, η ιδέα μιας πολυμερούς Διασκέψεως των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου του Charles Michel έγινε ασμένως δεκτή από τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν, ο οποίος την προέβαλε ως σημαία του. Δικαιολογημένα η Ελληνική πλευρά ήταν αρνητική. Το επιχείρημά της ήταν προφανές. Το πλαίσιο για τη ρύθμιση θεμάτων διεθνούς θαλασσίου δικαίου είναι δεδομένο από τη σχετική Διεθνή Σύμβαση του Montego Bay. Δεν έχει κανέναν λόγο η Ελληνική πλευρά να μεταθέσει το θέμα της οριοθετήσεως, π.χ. της υφαλοκρηπίδος και της ΑΟΖ όπως και της επεκτάσεως των χωρικών υδάτων σε 12 μίλια, σ’ ένα φόρουμ παρακτίων χωρών της Ανατολικής Μεσογείου. Όταν μάλιστα ούτε η Τουρκία ούτε η Λιβύη δεν έχουν επικυρώσει τη Διεθνή Σύμβαση Θαλασσίου Δικαίου και εγείρουν αξιώσεις κατά της Ελλάδος, που αντιφάσκουν πλήρως με τις πρόνοιες του διεθνούς θαλασσίου δικαίου.


Τι άλλαξε από τότε και αιφνιδίως πήρε τη σκυτάλη μιας Πενταμερούς Διασκέψεως Ανατολικής Μεσογείου η Ελλάδα; Μεσολάβησε κάποια αλλαγή, που οδηγεί σε τροποποίηση τις γνωστές θέσεις της Τουρκίας και της Λιβύης;

Προφανώς, η επιβεβαίωση από τη Chevron του ενδιαφέροντός της για τέσσερα οικόπεδα νότια της Κρήτης σε συνδυασμό με τη μερική έστω οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδος και Αιγύπτου αφήνουν το Τουρκο-Λιβυκό μνημόνιο μετέωρο. Η οριοθέτηση, παραλλήλως, ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου και Λιβάνου καταφέρνει ένα βαρύ πλήγμα κατά του Τουρκικού αφηγήματος της «Γαλάζιας Πατρίδας».

Εάν γινόταν εφικτή η οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Κύπρου και Συρίας, στο σύντομο μέλλον, παρά την καταθλιπτική Τουρκική παρουσία σ’ αυτήν, θα ολοκληρωνόταν για την Κύπρο η οριοθέτηση ΑΟΖ προς ανατολάς και προς νότο και θα απέμενε η οριοθέτηση δυτικά με την Ελλάδα, η οποία βρίσκεται σε εκκρεμότητα.

Οι εξελίξεις αυτές έχουν σχέση με τη νέα γεωπολιτική πραγματικότητα που διαμορφώνεται στην περιοχή, με δραστήρια Αμερικανική παρέμβαση, η οποία έχει δύο κύριους άξονες. Πρώτον, τη δημιουργία μιας νέας Μέσης Ανατολής, που θα δώσει απάντηση αφενός στο πρόβλημα της ειρήνης, ειδικότερα της Γάζας, και αφετέρου στην προώθηση των λεγομένων Συμφωνιών Αβραάμ, που αναφέρονται στην εξομάλυνση των σχέσεων και στην αποκατάσταση συνεργασίας μεταξύ Ισραήλ και Αραβικών κρατών από τη Μεσόγειο μέχρι τον Περσικό Κόλπο. Δεύτερον, τη δημιουργία του λεγομένου άξονα IΜΕC, ως διαδρόμου διεθνούς εμπορίου και συνεργασίας, ανταγωνιστικού του Νέου Δρόμου Μεταξιού που προωθεί η Κίνα. Ο διάδρομος θα έχει αφετηρία την Ινδία, θα διέρχεται από τα κράτη του Κόλπου, το Ισραήλ, την Κύπρο, την Ελλάδα και θα καταλήγει στην Ευρώπη.

Κοντά σ’ αυτά, οι ΗΠΑ αποδίδουν επίσης ιδιαίτερη σημασία στην ενέργεια, την εισαγόμενη από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη και τους ενεργειακούς πόρους της Ανατολικής Μεσογείου. Στο πλαίσιο αυτό, αποδίδεται ένας ιδιαίτερος ρόλος στην Ελλάδα, λόγω της Ρεβυθούσας και του κάθετου ενεργειακού άξονα που έχει αφετηρία την Αλεξανδρούπολη. Μέσα στο νέο αυτό γεωπολιτικό σκηνικό, οι στρατηγικές σχέσεις της Ελλάδος και της Κύπρου με το Ισραήλ και την Αίγυπτο έχουν καταλυτική σημασία. Η τραγωδία στη Γάζα και οι πιέσεις που δέχθηκε και δέχεται ακόμα η Αίγυπτος την ώθησαν σε μεγαλύτερη προσέγγιση με το καθεστώς Ερντογάν. Εάν τα πράγματα εξελιχθούν ομαλά στη Γάζα και προσλάβουν μια σχετική σταθερότητα, στο πνεύμα των 20 σημείων Τραμπ, είναι πολύ πιθανόν να ατονήσει η Αιγυπτιο-Τουρκική προσέγγιση.


Σε κάθε περίπτωση, Ελλάδα και Κύπρος αποδίδουν μεγάλη σημασία στις σχέσεις τους με την Αίγυπτο και πρέπει να καταβάλουν κάθε προσπάθεια ώστε να διατηρηθεί ο στρατηγικός χαρακτήρας τους. Οι σχέσεις με το Ισραήλ εκπορεύονται από την ίδια λογική. Η Άγκυρα ανησυχεί σφόδρα για τον άξονα Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ και καταβάλλει κάθε προσπάθεια για να τον υπονομεύσει. Μία από τις μεθόδους της είναι και η υπερφαλάγγιση από αριστερά, με την επικουρία και εγχωρίων δυνάμεων της Ελλάδος και της Κύπρου.

Η απάντηση σ’ αυτήν την προπαγάνδα είναι ότι οι στρατηγικές σχέσεις με το Ισραήλ δεν στρέφονται κατά των Παλαιστινίων, αλλά έχουν ως στόχο τον κοινό Τουρκικό κίνδυνο.

Με τα δεδομένα αυτά, ποιο είναι το νόημα της Ελληνικής προτάσεως για Πενταμερή στην Ανατολική Μεσόγειο; Γιατί δεν περιλαμβάνεται, π.χ., το Ισραήλ και πώς θα συμμετάσχει η Κύπρος, όταν δεν αναγνωρίζεται από την Άγκυρα;

Με δεδομένες τις θέσεις της Τουρκίας και της Λιβύης, πώς θα επιτευχθεί επίσης οποιαδήποτε πρόοδος και πώς θα τεθούν τα θέματα στο σωστό πλαίσιο του διεθνούς θαλασσίου δικαίου, όπως διατείνεται στην ανακοίνωσή της η Ελληνική πλευρά; Ακόμη και αν δεχθεί κανείς το ενδεχόμενο η Διάσκεψη να λειτουργήσει ως καταλύτης και πλαίσιο μιας επευχόμενης Αμερικανικής παρεμβάσεως, υπάρχει ο κίνδυνος μεταθέσεως των θεμάτων από το πλαίσιο του διεθνούς θαλασσίου δικαίου σε παζάρι, με αναφορά άλλες αρχές, περιλαμβανομένης της συνεκμεταλλεύσεως, όπως διεκδικεί η Τουρκική πλευρά.

Το συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι η Ελληνική πρωτοβουλία, εν όψει ιδίως των δεδομένων που ενισχύουν τη θέση της Ελληνικής πλευράς, είναι ατυχής και δημιουργεί σύγχυση στην καθαρότητα και σαφήνεια των Ελληνικών θέσεων.
Δεν χρειαζόμαστε να μας πει η Λιβύη και η Τουρκία, σε Διεθνή Διάσκεψη, αν θα πρέπει να επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα, που είναι μονομερές δικαίωμα, ή για το πώς θα οριοθετηθούν οι υφαλοκρηπίδες και οι ΑΟΖ, όταν υπάρχουν γι’ αυτό σαφείς προβλέψεις στο υπάρχον διεθνές θαλάσσιο δίκαιο.

ΤΟ ΠΑΡΟΝ

ΠΗΓΗ:ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΝΕΑΡΧΟΥ,, https://www.paron.gr/ti-simainei-i-proteinomeni-tora-apo-tin-ellada-pentameris-gia-tin-anatoliki-mesogeio/

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com