Σαν σήμερα, 13 Σεπτεμβρίου (31 Αυγούστου παλαιό ημερολόγιο), ξέσπασε η μεγάλη πυρκαγιά που αποτέλειωσε μια από τις πιο λαμπρές πόλεις του Ελληνισμού, σηματοδοτώντας το τέλος της Μικρασιατικής Εκστρατείας και το ξεριζωμό χιλιάδων ανθρώπων.
Του Γιώργου Τασιόπουλου
26 - 27 Αυγούστου 1922
•Ο υπουργός Στρατιωτικών και ο Αρχιστράτηγος αποφάσισαν να επισπεύσουν την εκκένωση από τον λιμένα, που ολοκληρώθηκε το βράδυ της 26ης Αυγούστου, ενώ αρχικά προγραμματιζόταν για το μεσημέρι της 27ης Αυγούστου.
• Ο Ύπατος Αρμοστής Σμύρνης αποχώρησε τελευταίος κατά τις 19.00΄ αφού παρέδωσε τα κλειδιά της Αρμοστείας στον Γάλλο πρόξενο.
•Κατά τις 11.00΄ της 27ης Αυγούστου (15η ημέρα των επιχειρήσεων) εισήλθαν τα πρώτα κεμαλικά τμήματα στην Σμύρνη όπου είχαν συρρεύσει και περίπου 150.00 πρόσφυγες.
•Σταδιακά άρχισαν οι βιαιοπραγίες και υπερβασίες κατά του ελληνικού και κυρίως του αρμενικού πληθυσμού.
ΤΟ ΜΑΡΤΥΡΙΟΝ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ*
"...Έφυγαν όλοι. Και μόνον ο Μητροπολίτης Σμύρνης, Χρυσόστομος παρέμεινε, ανάμεσα στο ποίμνιό του. Έμεινε εκεί στην Αγία Φωτεινή, για να συμμερισθεί την τύχη των Χριστιανών.
Ο Νουρεντίν, στάθηκε σιωπηλός για λίγες στιγμές απέναντι του Δεσπότη και έπειτα έβγαλε από το συρτάρι του γραμμένο ένα μεγάλο φάκελλο. Ήταν ο φάκελος "Χρυσοστόμου". Άνοιξε τις ελληνικές εφημερίδες και του έδειξε τους λόγους, πού είχεν εκφωνήσει κατά διαστήματα υπέρ της Ελλάδος και του ελληνικού στρατού.
-Ναι, απάντησε ο Δεσπότης, με αξιοπρέπεια ανθρώπου, που εγνώριζε τι εσήμαιναν τα ερωτήματα του Τούρκου στρατηγού.
Επρόδωσες την Οθωμανική πατρίδα, ως Τούρκος υπήκοος και πρέπει να δικασθείς. Σε μένα, προσέθεσε - όπως ο Πόντιος Πιλάτος - δεν ανήκει να σε δικάσω. Θα σε δικάσει ο λαός.
Και διέταξε να τον πάρουν ε τον προσφέρουν στον λαό, για να κορέσει την εκδίκησή του.
Πραγματικά, τον κατέβασαν ως την πόρτα και τον έσπρωξαν προς το έξαλλο πλήθος.
Πρόσωπα, πού είδαν την σκηνή αυτή, λένε, ότι το πλήθος του εξέσκισε ράσα, του έκοψε τα γένια και τα μαλλιά, του πήρε το εγκόλπιο και το χρυσό του Σταυρό, τον έσυρε ως το Τιρκιλίκ, τον τουρκομαχαλά, και εκεί ένας μελαψός Τούρκος της Συρίας του έδωσε μια μαχαιριά και τον αποτελείωσε.
βρήκε μαρτυρικό θάνατο..."
• Στις 30 Αυγούστου οι Κεμαλικοί προκάλεσαν πυρκαγιά που εξαφάνισε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης
ΓΙΑΤΙ ΚΑΨΑΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΑΠΙΣΤΩΝ
Ο Φαλίχ Ριφκί Ατάι (1894 - 1971) επιφανής Τούρκος δημοσιογράφος που ανήκε στο στενό περιβάλλον του Μουσταφά Κεμάλ, έζησε ως μάρτυρας την πυρπόληση της Σμύρνης και είναι αφοπλιστικά εξομολογητικός για τους υπεύθυνους και τον λόγο της καταστροφής:
"... Η Σμύρνη καιγόταν και μαζί της η Ρωμιοσύνη της, οι άνθρωποι των πρώτων πολιτισμών, εκείνοι που έζησαν το Μεσαίωνα με τους μουσουλμάνους,
εκείνοι που ζούσαν στην πατρίδα τους και τα σπίτια τους με άνεση, εκείνοι που κρατούσαν το εμπόριο και τη γεωργία της Σμύρνης και όλης της Δυτικής Ανατολίας, και ολόκληρη την οικονομία της, εκείνοι που ζούσαν σε παλάτια, κονάκια και τσιφλίκια, τώρα, τον εικοστό δεύτερο χρόνο του εικοστού αιώνα, πεθαίνουν για ένα κομμάτι βάρκας να τους μεταφέρει μακριά για πάντα.
Η Γκιαβούρ Ιζμίρ (άπιστη Σμύρνη) κάηκε ολοκληρωτικά με τις φλόγες το βράδυ και τον καπνό σαν ξημέρωσε.
Ήταν υπεύθυνοι γιατί φωτιά ή Αρμένιοι στ' αλήθεια;
Καθώς αποφάσισα να γράψω την αλήθεια όπως την γνωρίζω, θέλω να αντιγράψω μία σελίδα από τη σημειώσεις που κρατούσα τότε:
Οι κλέφτες που λεηλατούσαν τα σπίτια βοήθησαν στην εξάπλωση της φωτιάς...
Γιατί κάψαμε τη Σμύρνη;
Επειδή φοβηθήκαμε ότι αν έμεναν τα κτίρια στη θέση τους, δεν θα μπορούσαμε να απαλλαγούμε από τις μειονότητες.
Όταν εξορίζονταν κατά τον Α' παγκόσμιο πόλεμο οι Αρμένιοι, καίγαμε όλες τις κατοικημένες περιοχές γιατί είχαμε αυτόν ακριβώς τον ο φόβο.
Αυτό δεν σχετίζεται μόνο με τη διάθεση για καταστροφή.
Υπάρχει και κάποιο αίσθημα κατωτερότητας μέσα του. Θεωρούσαμε ότι το καθετί που έμοιαζε με Ευρώπη ήταν μοιραίο να παραμείνει χριστιανικό και ξένο, γι' αυτό και εμείς έπρεπε να το αποβάλλουμε".
Το απόσπασμα* από το βιβλίο του Κώστα Πικραμένου, "Τουρκία 1923-2023. Ένας αιώνας. Από τη Μικρασιατική Καταστροφή... στη Γαλάζια Πατρίδα", εκδ. Ινφογνώμων, Αθήνα 2023.
ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΠΙΚΡΑΜΕΝΟΥ:
"ΤΟΥΡΚΙΑ 1923 - 2023" - Ένας αιώνας - Από την μικρασιατική καταστροφή ... στη Γαλάζια Πατρίδα"
Ποια είναι όμως 100 χρόνια μετά η σημερινή Τουρκία;
Ο Κώστας Πικραμένος στο βιβλίο του με την μορφή ερωτήσεων - απαντήσεων ανιχνεύει και αποκαλύπτει εποικοδομητικά το απειλητικό - φιλόδοξο πρόσωπο της Τουρκίας στον 21ο αιώνα.
Ως νέα μεγάλη ιδέα των ισλαμοκεμαλιστών της Άγκυρας επικρατεί η θέληση να καταστεί η Τουρκία 10η δύναμη στον κόσμο, και στην επέτειο των 1000 χρόνων από το Ματζικέρτ η 3η δύναμη στον κόσμο.
Σε αυτή την προσπάθεια κατανόησης της σύγχρονης Τουρκίας, συμβάλλει με απλό, εύληπτο, περιεκτικό αλλά και εκτεινόμενο σε όλους τους βασικούς τομείς που διαμορφώνουν την σημερινή Τουρκία το βιβλίο του Κώστα Πικραμένου, "Τουρκία 1923-2023. Ένας αιώνας. Από τη Μικρασιατική Καταστροφή... στη Γαλάζια Πατρίδα" των εκδόσεων Ινφογνώμων.
Στον πρόλογο του βιβλίου ο Σάββας Καλεντερίδης σωστά επισημαίνει ότι μέχρι πριν λίγα χρόνια, το ποια πραγματικά είναι η Τουρκία, ήταν σχετικά άγνωστο στην Ελλάδα. Και αυτό γιατί η πολιτικές σκοπιμότητες, όπως ή λεγόμενη "ελληνοτουρκική φιλία" που άρχεται από τον Ελευθέριο Βενιζέλο και συνεχίζεται ως τις ημέρες μας ή η υιοθέτηση του δόγματος του από "βορρά κινδύνου" μετά την είσοδό μας στο ΝΑΤΟ δεν επέτρεψαν στην επιστημονική κοινότητα αλλά και στη δημοσιογραφία να αναδείξουν το πραγματικό πρόσωπο της Τουρκίας.
Η κατανόηση όμως του "τουρκικού προβλήματος", όπως ακριβώς το έθετε ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης είναι τεράστιας σημασίας ζήτημα.
Γιατί μόνο αν αποκτήσουμε σαφή εικόνα για τη χώρα αυτή και ενημερωθεί σωστά η ελληνική κοινή γνώμη, θα μπορέσουμε να διαμορφώσουμε μία αποτελεσματική πολιτική για την αντιμετώπισή της.
Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι αν βρεθούμε απέναντι στην Τουρκία στο μέλλον αυτή θα είναι διαφορετική από αυτή των Ιμίων και της εισβολής στην Κύπρο.
Οι 5 θεματικές του βιβλίου του Κώστα Πικραμένου (Πολιτική, Κοινωνία - Ισλάμ, Οικονομία - Οργανωμένο Έγκλημα, Εξωτερική Πολιτική, Ένοπλες Δυνάμεις - Υπηρεσίες Πληροφοριών) φωτίζουν άγνωστες πτυχές στον Ελληνισμό της σύγχρονης Τουρκίας.
___________
*Το Μαρτύριον του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης από το βιβλίο του Μιχάλη Λ. Ροδά, "Η Ελλάδα στην Μικράν Ασία (1918-1922)", Αθήναι 1950.
**Από το βιβλίο Cankaya του Φαλίχ Ριφκί Ατάι (1894-1971) επιφανούς Τούρκου δημοσιογράφου που ανήκε στο περιβάλλον του Μουσταφά Κεμάλ και έζησε ως μάρτυρας στην πυρπόληση της Σμύρνης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.