ΛΕΩΝΊΔΑΣ Χ. ΑΠΟΣΚΙΤΗΣ
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, που έκαναν τα πρώτα βήματά τους την εποχή εκείνη, υπήρξε εξ αρχής ενδιαφέρον για την Ελληνική Επανάσταση και γρήγορα αναπτύχθηκε ένα δυναμικό φιλελληνικό κίνημα. Η Ελλάδα της κλασσικής αρχαιότητας που θαύμαζαν οι Αμερικανοί διανοούμενοι και πολιτικοί ήταν η κινητήρια δύναμη για την άνδρωση του #Αμερικανικού_Φιλελληνισμού, ο οποίος όχι μόνο βοήθησε την ελληνική υπόθεση, αλλά παράλληλα γονιμοποίησε και το κίνημα για την κατάργηση της δουλείας μέσα στις ΗΠΑ.
Η Maureen Connors Santeli (Μωρίν Κόνορς Σαντέλι), Αμερικανίδα ιστορικός που έχει ασχοληθεί με τις σχέσεις της πρώϊμης αμερικανικής δημοκρατίας με την επαναστατημένη Ελλάδα, αναφέρεται εκτενώς στον αντίκτυπο που είχε το φιλελληνικό πνεύμα στις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες του 19ου αιώνα μέσα από το βιβλίο της «Ο αμερικανικός φιλελληνισμός» (εκδ. Ψυχογιός), που κυκλοφόρησε πρόπερσι, στην επέτειο των 200 χρόνων του ’21.
Όπως εξηγεί η Σαντέλι, οι μεταρρυθμιστές Αμερικανοί, τόσο στον αμερικανικό Βορρά, όσο και στον αμερικανικό Νότο, συνέδεσαν γρήγορα την στήριξη της Ελληνικής Επανάστασης με το αίτημα για πολιτική αλλαγή μέσα στην χώρα τους. Θεώρησαν ότι είναι υποκριτικό να στηρίζουν τους εξεγερμένους Έλληνες απέναντι στον οθωμανικό δεσποτισμό και συγχρόνως να αποδέχονται στο εσωτερικό της δικής τους χώρας την διατήρηση της δουλείας. Όπως γράφει η Σαντέλι, «Ο Πόλεμος της Ελληνικής Ανεξαρτησίας βοήθησε τους Αμερικανούς να αυτοπροσδιοριστούν ως λαός»… και, όπως είπε τελευταία σε μια συνέντευξή της, με το βιβλίο της θέλει να δείξει «τον τρόπο με τον οποίο το κίνημα των Φιλελλήνων της Αμερικής, ειδικά η ρητορική που χρησιμοποίησαν, επηρέασε την προσπάθεια κατάργησης της δουλείας και το κίνημα υποστήριξης των δικαιωμάτων της γυναίκας».
Άλλωστε αυτή την διαπίστωση είχε κάνει από τον 19ο αιώνα ο μεταρρυθμιστής Αμερικανός συγγραφέας Φράνκλιν Μπέντζαμιν Σάνμπορν (1831-1917), όταν έγραφε ότι η #κατάργηση_της_δουλείας στις ΗΠΑ ξεκίνησε στην Ελλάδα και κορυφώθηκε στον Αμερικανικό Εμφύλιο.
Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό το ότι το ισχυρό φιλελληνικό κίνημα στις Ηνωμένες Πολιτείες πίεζε όχι μόνον για την ανεξαρτησία της Ελλάδας, αλλά και της #Κύπρου, της οποίας θεωρούσαν δεδομένη την ελληνικότητα.
Το κλίμα που επικρατούσε στην Αμερική, ιδιαίτερα στους κύκλους των #Μαύρων Αμερικανών, την περίοδο εκείνη παρουσιάστηκε εκτενώς στο πλαίσιο ειδικής Έκθεσης που οργάνωσε το Μουσείο Φιλελληνισμού σε συνεργασία με την Εταιρεία για τον Ελληνισμό και τον Φιλελληνισμό με αφορμή την Επέτειο των 200 χρόνων από το ’21.
Είναι αρκετά γνωστός ο «Ελληνικός πυρετός» που γνώρισαν οι ΗΠΑ την δεκαετία 1820 και η συμβολή του Αμερικανικού φιλελληνισμού στην Ελληνική Επανάσταση. Αυτό που είναι λιγότερο γνωστό είναι ότι τον αγώνα των Ελλήνων στήριξε και η κοινότητα των Αφροαμερικανών και ότι ένας Αφροαμερικανός πολέμησε γενναία στο πλευρό των Ελλήνων.
Επίσης δεν είναι γνωστό ότι η Ελληνική Επανάσταση απετέλεσε την βάση και οι σκλαβωμένοι Έλληνες προσέφεραν τα σύμβολα για την προώθηση του αγώνα για την κατάργηση της δουλείας στις ΗΠΑ...
Όλοι οι Αμερικανοί Φιλέλληνες που γνώρισαν τα τραγικά δεινά των σκλαβωμένων στην Τουρκιά Ελλήνων εξελίχθηκαν σε ηγετικές μορφές του αγώνα των Μαύρων στις ΗΠΑ για την κατάργηση της δουλείας.
#ΛΑΤΙΝΙΚΗ_ΑΜΕΡΙΚΉ
Αλλά και στο νότιο ημισφαίριο της αμερικανικής ηπείρου, η λατρεία της Ελλάδας και του πολιτισμού της, αφ’ ενός, και η Ελληνική Επανάσταση, αφ’ ετέρου, άσκησαν μεγάλη επιρροή στους εθνικούς αγώνες για την Ανεξαρτησία των Λατινοαμερικανικών λαών.
Με το ξέσπασμα της Επανάστασης το ’21, ο Κουβανός ποιητής Χοσέ Μαρία Ερεντία γράφει έναν ύμνο «Για την Εξέγερση της Ελλάδας» αφιερωμένο στον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Η Έξοδος του Μεσολογγίου, στην συνέχεια, εμπνέει πολλούς #Κουβανούς διανοούμενους στον απελευθερωτικό τους αγώνα καθ’ όλο τον 19ο αιώνα.
Στο Μεξικό, τις παραμονές της Μεξικανικής Επανάστασης κατά του καθεστώτος του Πορφύριο Ντίας, ιδρύθηκε ο σύλλογος «Αθήναιον του Μεξικού», στον οποίο συσπειρώθηκαν πολλοί επαναστάτες διανοούμενοι. Στις συναντήσεις τους μελετούσαν τον Όμηρο και τους μεγάλους Έλληνες φιλοσόφους, ελπίζοντας ότι η νέα Λατινοαμερικανική Ανεξαρτησία θα θεμελιωνόταν πάνω στα πολιτισμικά προτάγματα της αρχαίας Ελλάδας. Η συγκρότηση των νέων εθνών-κρατών στην περιοχή αυτή οφείλει πολλά στα διδάγματα της Ελληνικής Ανεξαρτησίας και της Ελληνικής παιδείας.
Και αυτό όχι μόνο το τονίζουν μέχρι σήμερα οι ελληνομαθείς διανοούμενοι των χωρών αυτών, αλλά αποτυπώνεται και στο νεοκλασσικό στυλ των δημόσιων κτηρίων και μνημείων που στολίζουν πολλές πόλεις τους.
Ο μεγάλος στρατηγός Φρανσίσκο ντε Μιράντα, πρόδρομος του #Μπολιβάρ και της Ανεξαρτησίας της Λατινικής Αμερικής, αναμφισβήτητος ηγέτης του επαναστατικού αυτού κινήματος, ήταν ο πρώτος πολίτης της αμερικανικής ηπείρου που επισκέφθηκε την Ελλάδα πριν ξεσπάσει η Επανάσταση και γνώρισε την τέχνη του ανταρτοπολέμου. Ο Μιράντα είχε γεννηθεί στο Καράκας της #Βενεζουέλας και ήταν λάτρης της Ελλάδας και του πολιτισμού της. Λέγεται ότι η βιβλιοθήκη του περιείχε πάνω από 150 τόμους Ελλήνων κλασσικών, πράγμα που δείχνει την ελληνομάθειά του.
Έμεινε τρεις μήνες στην Ελλάδα, επισκεπτόμενος όλους τους ιστορικούς τόπους των σπουδαίων μαχών, κατά τους οποίους ήρθε σε επαφή με σημαντικούς Έλληνες οπλαρχηγούς. Ιδεαλιστής και ουμανιστής, έζησε μια περιπετειώδη ζωή συμμετέχοντας σε τρεις Επαναστάσεις: την Αμερικανική, την Γαλλική και την Λατινοαμερικανική. Το όνομά του είναι χαραγμένο στην #Αψίδα_του_Θριάμβου στο Παρίσι. Έμεινε στην ιστορία ως μέγας ανθρωπιστής, ήρωας πολλών Επαναστάσεων και ένθερμος φίλος της Ελλάδας.
Ο επαναστατικός πυρετός στην Λατινική Αμερική είχε εμφανιστεί από τις αρχές του 19ου αιώνα, παράλληλα με τις εξεγέρσεις στα Βαλκάνια.
Οι απελευθερωτικοί αγώνες, των Μπολιβαριανών από την αποικιοκρατία και των Ελλήνων από την Οθωμανοκρατία, παρά τις κοινωνικο-οικονομικές διαφορές των δύο περιπτώσεων, έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά.
Το όραμα του Ρήγα περί «Βαλκανικής Ομοσπονδίας» και του Μπολιβάρ για την «Συνομοσπονδία των Άνδεων» είναι μια αντιγραφή των Αρχαιοελληνικών Αμφικτυονιών. Το ίδιο και οι Πολιτικές Λέσχες (Societal Patriotica) της Λατινικής Αμερικής θυμίζουν τις οργανώσεις, όπως η Φιλική Εταιρεία, που προετοίμασαν το ’21.
Πόσο ωραίο θα ήταν αν ο Ισθμός του Παναμά μπορούσε να γίνει για εμάς ό,τι ήταν ο Ισθμός της Κορίνθου για τους Έλληνες, αναφέρει ο Σιμόν Μπολιβάρ στην «Επιστολή από την Τζαμάϊκα», όταν βρισκόταν εξόριστος στο νησί αυτό, τότε βρετανική αποικία. Προέβλεπε σ’ αυτή την Επιστολή, στην οποία διατύπωνε το όραμά του για δημοκρατική ενότητα της Λατινικής Αμερικής, την ημέρα όταν εκπρόσωποι απ’ όλη την Λατινική Αμερική θα συναντηθούν σε μια κεντρική τοποθεσία όπως ο Παναμάς.
Πράγματι, το 1826 συγκάλεσε στον Παναμά την #Παναμερικανική Συνδιάσκεψη με στόχο την ίδρυση της Συνομοσπονδίας των αμερικανικών κρατών στο πρότυπο του Πανελλήνιου Συνεδρίου που οργανώθηκε στην Κόρινθο από τον Φίλιππο Β’ μετά την Μάχη της Χαιρώνειας για να ενώσει τους Έλληνες. Νωρίτερα, το 136 π.Χ., ο Ισοκράτης προέτρεπε με Επιστολή του τον Φίλιππο να ενώσει την Ελλάδα κατά των Περσών.
Κατ’ αναλογίαν, η Επιστολή από την Τζαμάϊκα του El Libertador Σιμόν Μπολιβάρ, πατέρα της Λατινοαμερικανικής Ανεξαρτησίας, ήταν ένα «προφητικό» έγγραφο που ανέλυε το όραμα για απελευθέρωση όλων των χωρών υπό ισπανική κυριαρχία και είχε μεγάλο αντίκτυπο στην απελευθέρωση της Αμερικανικής ηπείρου.
*Το Άγαλμα του #Φρανσίσκο_ντε_Μιράντα - του Λατινοαμερικανού Στρατηγού που ήρθε στην ελληνική γη επί Οθωμανικής κατοχής - στην Πάτρα.
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.