Ένα σχόλιο …

του Λευτέρη Ριζά

Θέλω να κάνω ένα σχόλιο σε κάτι που έγραψε ο Μαρξ και που το παραθέτει ο Αχιλλέας Ομήρου στο κείμενο του «Συμφωνίες μεγάλου φιλοσοφικού και ιστορικού «βάθους»» (ΟΙΣΤΡΟΣ 12 Οκτωβρίου – 2η παραπομπή). Να μου επιτραπεί να επαναλάβω το παράθεμα από τον Μαρξ, αλλά πιο ολοκληρωμένο, σε σχέση με αυτό του Αχιλλέα Ομήρου. 

Ανάμεσα σε άλλα γράφει ο Μαρξ στον Βαιντενμάγιερ στις 5 Μάρτη του 1852:

«Όσο για μένα, δε μου ανήκει η τιμή ότι εγώ ανακάλυψα την ύπαρξη των τάξεων στη σύγχρονη κοινωνία, ούτε ότι εγώ ανακάλυψα την πάλη ανάμεσα τους. Πολύ πριν από μένα αστοί ιστορικοί είχαν περιγράψει την ιστορική εξέλιξη αυτής της πάλης των τάξεων και αστοί οικονομολόγοι την οικονομική ανατομία των τάξεων. Ό,τι καινούργιο έκανα εγώ ήταν : να αποδείξω: 1) ότι η ύπαρξη των τάξεων συνδέεται απλώς με ορισμένες ιστορικές φάσεις ανάπτυξης της παραγωγής, 2) ότι η ταξική πάλη οδηγεί αναγκαστικά στη δικτατορία του προλεταριάτου, 3) ότι η ίδια αυτή δικτατορία αποτελεί μονάχα το πέρασμα στην κατάργηση όλων των τάξεων και σε μιαν αταξική κοινωνία….» 

[βλ. Διαλεχτά Έργα Μαρξ – Ένγκελς τ. 2, σελ. 530, εκδ. ΚΕ-ΚΚΕ ]

Στο κείμενο του ο κ. Αχιλλέας Ομήρου – πολύ σωστά – περιόρισε το απόσπασμα γιατί ήθελε να δείξει στους γνωστούς συμβούλους και λοιπούς παράγοντες της Ν.Δ και όχι μόνο ότι την ύπαρξη των τάξεων και της ταξικής πάλης δεν την ανακάλυψε ο Μαρξ αλλά αστοί ιστορικοί και οικονομολόγοι. Συνεπώς οι κ.κ. Ιππότες του πολέμου κατά των δύο άκρων κλπ αρνούνται όχι τον Μαρξ αλλά τις ανακαλύψεις των δικών τους επιστημόνων [ιστορικών και οικονομολόγων].

Ο Μαρξ αμέσως πρόσθεσε ό,τι αυτός καινούργιο έκανε. Ότι δηλαδή απέδειξε ότι οι τάξεις και η πάλη των τάξεων συνδέονται με ορισμένες ιστορικές φάσεις ανάπτυξης της παραγωγής, και ότι περνώντας μέσω της δικτατορίας του προλεταριάτου θα φτάσουμε στην κατάργηση όλων των τάξεων και σε μιαν αταξική κοινωνία.

Θα μπορούσε κάποιος έξυπνος αστός διανοούμενος ή πολιτικός να αμφισβητήσει την απόδειξη του Μαρξ. Να ισχυριστεί δηλαδή ότι οι αστοί ιστορικοί και οικονομολόγοι ανακάλυψαν κάτι που υπήρχε: τις τάξεις και την ταξική πάλη. Κι ότι η απόδειξη του Μαρξ περί τελικής κατάργησης των τάξεων και το πέρασμα σε μια αταξική κοινωνία είναι περισσότερο μια ευχή, μια επιθυμία και λιγότερο μια επιστημονική απόδειξη. Αυτό θα το δεχόμουνα. Επίσης θα καταλάβαινα και την αντίδραση τους για τη δικτατορία του προλεταριάτου – παρόλο ότι αυτοί αποδέχονται φυσικότατα τη δικτατορία της αστικής τάξης. Κι όταν λέω δικτατορία δεν εννοώ – όπως και ο Μαρξ άλλωστε – τίποτα άλλο από την «ηγεμονία» του προλεταριάτου στην κοινωνία. Που βέβαια θα συνδέεται με την πιο πλατειά και βαθειά δημοκρατία για το λαό. Η άσκηση βίας – τόχουν εξηγήσει πολλές φορές και οι Μαρξ-Ένγκελς, αλλά και οι Λένιν, Μάο, Ρόζα Λούξεμπουργκ, Γκράμσι, Μάο κλπ – θα ασκηθεί πάνω σε αυτούς που θα θελήσουν να αντιταχθούν στα συμφέροντα και τη θέληση των πιο πλατειών λαϊκών μαζών, αυτών που παράγουν όλο τον υλικό και πνευματικό πλούτο της κοινωνίας.

Άλλωστε για την υπεράσπιση της αστικής κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας σήμερα η κυβέρνηση αναγκάζεται να ασκήσει βία κατά της Χρυσής Αυγής. Δεν μπορούν να ανατριχιάζουν λοιπόν στο άκουσμα της λέξης «δικτατορία του προλεταριάτου», πολύ περισσότερο μάλιστα όταν νοείται ως ηγεμονία σε συνδυασμό με την πιο πλατειά δημοκρατία για τις λαϊκές μάζες – ακόμα και για τους αστούς αρκεί να σέβονται το Σύνταγμα που θα υπάρχει και δεν θα οργανώνουν έκνομες δραστηριότητες, καλή ώρα σαν της Χρυσής Αυγής ή αυτές που σήμερα η κυβέρνηση θεωρεί ως τέτοιες.

Το κεντρικό ερώτημα είναι τούτο: ποιες κοινωνικοπολιτικές δυνάμεις θέλουν οι κοινωνία να χωρίζεται σε τάξεις, να προκαλούνται έτσι ταξικοί αγώνες που διχάζουν και διαλύουν την κοινωνία. Όταν ζητάνε κοινωνική συνοχή, κοινότητα σκοπών κλπ κλπ και καταδικάζουν τις οξύτητες και την ταξική πάλη πως νομίζουν ότι μπορεί αυτό να επιτευχθεί: με τη διατήρηση της ταξικής κοινωνίας ή με μια πορεία υπέρβασης, κατάργησης των τάξεων.

Αν θέλουν τη διατήρηση των τάξεων έτσι ώστε κάποια ή έστω κάποιες να εκμεταλλεύονται τις άλλες και γι αυτό να τις καταπιέζουν – εκμετάλλευση χωρίς καταπίεση δεν μπορεί να υπάρξει ενώ κάποιες μορφές καταπίεσης δεν συνδέονται με εκμετάλλευση: οι γονείς ή και οι δάσκαλοι «καταπιέζουν» τα παιδιά για να διαβάσουν κλπ, αλλά δεν τα εκμεταλλεύονται, δεν τους αποσπάνε υπεραξία – τότε οι περί Δημοκρατίας και βίας φωνές τους είναι ταξικά υποκριτικές. Και ρατσιστές θα είναι και ό,τι άλλο αντιδραστικό μπορεί να σκεφτούμε.

Αν συμφωνήσουν ότι η ταξική πάλη φθείρει την κοινωνία και βεβαίως τη Δημοκρατία και ότι πρέπει να βρούμε τρόπους και «δρόμους» να καταργήσουμε τις τάξεις και τις μεταξύ τους συγκρούσεις, τότε το πράγμα αλλάζει. Το πρώτο πράγμα που θα εξετάσουμε είναι αν έχουμε αναπτύξει τέτοιες παραγωγικές ικανότητες που πραγματικά μπορούνε να επιτρέψουν να βαδίσουμε σε μια αταξική κοινωνία. Και ποιες κοινωνικές-παραγωγικές σχέσεις ανταποκρίνονται σε αυτή την κοινή μας προσπάθεια.

Συνεπώς οι υπερασπιστές του σημερινού κοινωνικο-οικονομικού συστήματος, δεν φροντίζουν μόνο να ξεχνάνε τι οφείλουν στους δικούς τους επιστήμονες αλλά αυτό το κάνουνε γιατί οι ανακαλύψεις τους – τάξεις και ταξική πάλη – τους εκθέτουν απόλυτα τώρα πια που σαν τάξη δεν έχουν τίποτα το επαναστατικό και απελευθερωτικό να προσφέρουν. Το σύστημα τους – η εμπορευματική παραγωγή, αυτή που καθιστά τον ίδιο τον άνθρωπο εμπόρευμα – παράγει επίσης «.Ανηθικότητα, παραμόρφωση, ηλιθιότητα εργατών και κεφαλαιοκρατών» [Κ. Μαρξ «Οικονομικά και Φιλοσοφικά Χειρόγραφα]. 

Η αριστερά έχει να αντιπαλέψει με θετικό τρόπο την «ηλιθιότητα των εργατών». Όσο για την ηλιθιότητα των κεφαλαιοκρατών και των ιδεολόγων τους, υφίσταται η κοινωνία την ηλιθιότητα τους αλλά η αριστερά δεν μπορεί να κάνει τίποτα για τους διορθώσει.