ΦΟΝΟΙ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ή Η ΕΠΕΛΑΣΗ ΤΟΥ ΑΚΕΛ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΦΟΝΟΙ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ή

Η ΕΠΕΛΑΣΗ ΤΟΥ ΑΚΕΛ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Δυο φωτογραφίες που αποδεικνύουν την ιστορική πλαστογράφηση του σταλινικού καθεστώτος.
Ο Λένιν, ο Τρότσκι και ο Κάμενεφ (δεξιά και αριστερά του Λένιν) στην 2η επέτειο της Οκτωβριανής Επανάστασης (1919).

Τα δύο βέλη δείχνουν τα πρόσωπα του Κάμενεφ και του Τρότσκι

Αργότερα, (βλέπε επόμενη φωτογραφία) εξαφανίζονται από τη σκηνή, μετά την αποκήρυξή τους (την εκτέλεση και δολοφονία τους) από τους σταλινικούς. Έτσι, δεν «υπήρξαν» ποτέ εκεί, η Ιστορία ξαναγράφεται για να βολέψει την εξουσία και το κόμμα. Αυτά θαύμαζε το κακέκτυπο και η γελοιογραφία αυτών των καθεστώτων, δηλαδή ο σύντροφος Χριστόφιας, και θέλει να τα εφαρμόσει και στην Κύπρο.

Τα δύο βέλη δείχνουν το κενό. Τα πρόσωπα του Κάμενεφ και του Τρότσκι έχουν εξαφανιστεί, η παρουσία τους στο ιστορικό συμβάν έχει διαγραφεί.

Η κυρίαρχη πρακτική της σοβιετικής ιστοριογραφίας ήταν η παρουσίαση της Ιστορίας όπως συμφέρει στο κόμμα, όπως ευνοεί τα σχέδια και τις μεθοδεύσεις του. Έτσι ακόμη και τα φωτογραφικά ντοκουμέντα αλλοιώνονται, παραχαράσσονται, για να ευνοήσουν τη γραμμή του κόμματος, τα ιστορικά δεδομένα αλλοιώνονται για να «υπηρετήσουν». Η ιστορική αλήθεια κουρελιάζεται.
Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της σοβιετικής ιστορίας μετά την άνοδο του Μπρέζνιεφ στην εξουσία το 1964. Στο νέο βιβλίο για το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, που κυκλοφόρησε όταν ο Μπρέζνιεφ έγινε αρχηγός της Σοβιετικής Ένωσης, εκθειάζεται μια μάχη ήσσονος σημασίας. Παρουσιάζεται ότι η έκβασή της ήταν τεράστια για την τύχη του πολέμου.
Γιατί;
Μα γιατί εκεί βρισκόταν, νεαρός αξιωματικός τότε, ο Μπρέζνιεφ. Ήταν, λοιπόν, μια πράξη αβροφροσύνης των σοβιετικών ιστορικών προς τον νέον ηγέτη της χώρας. Ξαναγράφουν την Ιστορία και αναδεικνύουν ότι εκεί που ήταν ο Μπρέζνιεφ παίχτηκε η μοίρα του πολέμου, σώθηκε η πατρίδα και η ανθρωπότητα.
Έτσι γραφόταν η Ιστορία στη Σοβιετία και αυτού του είδους τις νοοτροπίες οι Ακελικοί και ο Δημήτρης Χριστόφιας θαύμαζαν και πάντα ήθελαν να αντιγράψουν. Γι’ αυτό, με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, τελευταία «αποκατέστησαν» 19 εκτελεσθέντες  του αγώνα 1955-59. Όλοι ανήκαν στην ακελική παράταξη. Όμως κατά τη διάρκεια του αγώνα εκτελέστηκαν πολύ περισσότεροι άνθρωποι που ανήκαν στην δεξιά παράταξη. Αυτοί δεν έχουν ψυχή; Δεν υπάρχει περίπτωση να ήταν και αυτοί θύματα παρεξηγήσεων, θύματα της έντασης και του πάθους που δημιουργεί ένας ένοπλος αγώνας;

Και τι το νοιάζει το ΑΚΕΛ; Αυτό θέλει να κάνει όχι μια πράξη δικαιοσύνης αλλά μια κομματική λοβιτούρα, να πετύχει ένα κομματικό κέρδος, να υπηρετήσει την ακελική προπαγάνδα. Έτσι η Ιστορία διαμορφώνεται από αποφάσεις υπουργικού συμβουλίου. Στο ιστολόγιο αναδημοσιεύονται δύο άρθρα που γράφτηκαν πριν από δέκα ακριβώς χρόνια για το θέμα των εκτελέσεων της περιόδου του αγώνα. Ακόμη, στην προσπάθειά μου για να διερευνηθεί το θέμα, με απόλυτο σεβασμό στην ιστορική αλήθεια, είχα πάλι προτείνει, σε ραδιοφωνική εκπομπή, τη δημιουργία Επιτροπής και για να είναι η πρόταση  πιο συγκεκριμένη, πρότεινα και το όνομα του Άρη Μαυροσκούφη, που ήταν έγκλειστος στις φυλακές, κατά την περίοδο της χούντας, για πεντέμισι χρόνια, αξιοπρεπής και δίκαιος. Το ΑΚΕΛ δεν τα ήθελε αυτά, γιατί η διερεύνηση του θέματος θα έβγαζε στην επιφάνεια τις πομπές του και τη σύμπλευσή του με την αγγλική αποικιοκρατία. Η   αγγλική στρατιωτική μηχανή απέτυχε, η ΕΟΚΑ, παρά τις τόσες δυσκολίες που συνάντησε, τα κατάφερε στον στρατιωτικό τομέα, τα πρώτα τρία χρόνια του αγώνα. Έτσι έφυγε ο Χάρντιγκ της στρατιωτικής λύσης και ήλθε ο Φουτ της πολιτικής διευθέτησης. Ο αγώνας του κυπριακού ελληνισμού έπρεπε να αποδυναμωθεί με το ρίξιμο στη μάχη των Τουρκοκυπρίων και της παραταξιακής αντίθεσης (αριστεράς – δεξιάς) μεταξύ τον Ελλήνων του νησιού. Και τα κατάφεραν.
Σήμερα η Ακελική ηγεσία βρήκε την εύκολη λύση και βίασε την ιστορική επιστήμη με μια πράξη αυθαιρεσίας. Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου διακανόνισε την Ιστορία όπως το συμφέρει. Φυσικά ήρθε προηγουμένως σε συνεννόηση με το Νικίδιον, ή τον Νίκο, ή Νίκαρο, ή «μεγάλο Νίκο», όπως λέει η στρατωνισμένη μερίδα του Συναγερμού, και διευθέτησε τον διακανονισμό. Δηλαδή, με άλλα λόγια: Όπως μας έκανες πλάτες και βγήκε το ΑΚΕΛ στην εξουσία, για να παραμεριστεί ο «κακός» Παπαδόπουλος, κι εμείς βλέπεις τα μεθοδεύουμε για να αναλάβεις τώρα εσύ. Σου δίνουμε την εξουσία, άφησέ μας και μας να διευθετήσουμε ένα εσωκομματικό ρουσφέτι και να υλοποιήσουμε μια γενικότερη προσπάθεια καθαρισμού του κόμματος από τις κηλίδες ενός αγώνα ηρωικού, τον οποίο υπονόμευσε η ηγεσία του ΑΚΕΛ. Η διευθέτηση πήγε καλά και φτάσαμε στο έσχατο σημείο κατάντιας = Ένα Υπουργικό Συμβούλιο να κόβει και να ράβει στο θέμα της Ιστορίας. Θα δούμε και χειρότερα. Σε λίγο θα περιμένουν οι Ακελικοί οπαδοί το υπουργικό συμβούλιο να τους καθορίσει αν είχε ο Γαλιλαίος δίκαιο, δηλαδή αν η Γη κινείται ή όχι.
Ας δούμε όμως τα δύο αυτά άρθρα που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδαΠολίτης (στις 20 και 27 Ιανουαρίου 2003) με κοινό τίτλο: Φόνοι και εκτελέσεις στην Κύπρο.

Φόνοι και εκτελέσεις στην Κύπρο

Διάβασα τελευταία τις ποιητάρικες φυλλάδες για τους φόνους στην Κύπρο κατά την περίοδο 1891 – 1978, που αποτελούν τον τέταρτο τόμο των Κυπριακών Διαλεκτικών Ποιητικών Κειμένων που εκδίδει ο οτρηρός και χαλκέντερος μελετητής Κώστας Γιαγκουλλής. Παράλληλα ρούφηξα και τους δυο τόμους του Δημήτρη Παπαδημήτρη, Χίλιοι άγριοι φόνοι στην Κύπρο. Μένεις, πράγματι, έκθαμβος για την σκληρότητα και την αναλγησία που εμφαίνεται στις περιγραφές αρκετών φόνων, για τα αβυσσαλέα πάθη, την αγριότητα και την ένταση του μίσους, κάτι που ανατρέπει την παγιωμένη εικόνα της ήρεμης και ειδυλλιακής παλιάς Κύπρου. Κι ακόμη, φόνοι πολλοί, σε σύγκριση με το μικρό πληθυσμιακό μέγεθος του νησιού. Και τα δυο έργα, του Γιαγκουλλή και του Παπαδημήτρη, αναφέρονται κυρίως στους φόνους της αγγλοκρατίας. Έχουμε στατιστικά στοιχεία για τους φόνους των τελευταίων πενήντα χρόνων της τουρκοκρατίας που προηγήθηκε; Είχαμε και τότε φόνους, τους ίδιους περίπου αριθμούς; Δεν γνωρίζω. Διαισθάνομαι και το υποβάλλω εδώ προς διερεύνηση, ως υπόθεση εργασίας, ότι δεν είχαμε τόσους πολλούς φόνους κατά την προηγούμενη περίοδο της τουρκοκρατίας. Ίσως γιατί οι Έλληνες του νησιού, όντας υπόδουλοι ενός σκληρού καθεστώτος, που τους καταπίεζε και τους ταπείνωνε, είχαν πιο έντονους συνεκτικούς δεσμούς, η κοινότητα ήξερε να διευθετεί τις αντιθέσεις και να αποτρέπει πιο εύκολα την καταφυγή στον φόνο. Αντίθετα, η αγγλοκρατία εισήγαγε τα καινούρια δεδομένα της σύγχρονης ζωής, τα πράγματα μπήκαν σε μια νέα αφετηρία, του οικονομικού ανταγωνισμού και του φιλελευθερισμού, έτσι παλιοί συνεκτικοί δεσμοί της κοινοτικής άμυνας ατόνησαν και έσπασαν και οι Κύπριοι, χωρίς την παλιά νοοτροπία και τους παλιούς φόβους και δεσμούς, άφησαν τα πάθη να ξεχυθούν.
Ο ερευνητής Παναγιώτης Παπαδημήτρης που έψαξε σε δεκάδες χιλιάδες σελίδες εφημερίδων και αρχείων για την καταγραφή και έμμεση τεκμηρίωση  τόσων φόνων είχε, σε ηλικία 14 ετών, τη συγκλονιστική και άμεση εμπειρία να ήταν αυτόπτης μάρτυρας ενός φόνου. Πρόκειται για το φόνο  του Μιχάλη Πέτρου από τη Λύση, το 1958, από μέλη της ΕΟΚΑ. Μια ενέργεια η οποία και σήμερα ξεσηκώνει πάθη και αισθήματα. Ο Παπαδημήτρης αισθάνθηκε την ανάγκη να μιλήσει και για το θέμα αυτό, έτσι στην αρχή του βιβλίου του, με εντιμότητα και ειλικρίνεια, καταθέτει τη δική του μαρτυρία για τα γεγονότα γύρω από το φόνο του Μιχάλη Πέτρου, στη Λύση, τις 21 Ιανουαρίου 1958, πριν από 45 ακριβώς χρόνια, όπως τα έζησε δεκατετράχρονος μαθητής τότε, μέλος της ΑΝΕ (της νεολαίας της ΕΟΚΑ). Η σκηνή του φόνου και οι αντιδράσεις των μελών της κοινότητας της Λύσης αποτελούν μια συγκλονιστική περιγραφή. Κι όμως ο Μιχάλης Πέτρου ήταν άνθρωπος που ενστερνιζόταν τα εθνικοαπελευθερωτικά αντιαποικιακά ιδεώδη. Υπέγραψε το ενωτικό δημοψήφισμα το 1950 για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα και όταν οι Κύπριοι κλήθηκαν να επιστρέψουν τα μετάλλια τους στους Άγγλους, ως ένδειξη αποδοκιμασίας προς την πολιτική τους που ακολουθούσαν στην Κύπρο, ο Μιχάλης Πέτρου επέστρεψε το παράσημο, που είχε κερδίσει από την Αγγλία, για τη συμβολή του στον αγώνα εναντίον των δυνάμεων του Άξονα. Ακόμη ενίσχυσε τον απελευθερωτικό αγώνα  εναντίον του ξένου δυνάστη και με ποικίλες άλλες εκδηλώσεις: «Κι ακόμα σαν η ΕΟΚΑ της Λύσης χρειαζόταν την υπογραφή του, για μαζικότερη καταδίκη ενεργειών του βρετανού κυριάρχου, ποτέ δεν αρνείτο να προσυπογράψει τις σχετικές ανακοινώσει» αναφέρει ο Παπαδημήτρης ο οποίος μας υπενθυμίζει ότι στην κηδεία του Πέτρου παρευρέθη και ο πατέρας του ήρωα Γρηγόρη Αυξεντίου, ο Πιερής Αυξεντίου, που με δήλωση του καταδίκασε το φόνο του Μιχάλη Πέτρου ευχόμενος να μη ξανασυμβεί κάτι παρόμοιο.
Ο συγγραφέας Παναγιώτης Παπαδημήτρης υποστηρίζει ότι ο θάνατος του Μιχάλη Πέτρου δεν ήταν προμελετημένος, ήταν αποτέλεσμα λάθους, στη χειρότερη περίπτωση έγινε εν βρασμώ ψυχής (ή φανατισμού). Όμως τον δολοφονημένο Πέτρου, για σαρανταπέντε χρόνια ακολουθεί η ρετσινιά του προδότη. Όλοι, αν και γνωρίζουν ότι δεν υπήρχε προδοσία, εν τούτοις δεν αναψηλαφούν την υπόθεση για να αποδοθεί δικαιοσύνη που, εκτός από την αποκατάσταση της μνήμης του νεκρού, θα επιφέρει τη γαλήνη και το αίσθημα της δικαίωσης στους δικούς του.
Είναι εύκολο να πει κάποιος ότι αυτά είναι συνηθισμένα πράγματα που συμβαίνουν πάντα σε επαναστατικές συνθήκες, όταν επικρατούν οι αναγκαίοι συνωμοτικοί μηχανισμοί, η εκτράχυνση και η ένταση των παθών, όταν αναδύονται οι παρεξηγήσεις, οι καχυποψίες και οι φανατισμοί αλλά και η έξαρση και ο ανείπωτος ηρωισμός. Θα έλεγα μάλιστα ότι, σε σύγκριση με παρόμοια περιστατικά που συνέβηκαν στη Γαλλική επανάσταση του 1789 ή την Ελληνική του 1821 ή, ακόμη, κατά τη διάρκεια της αντίστασης στην Ελλάδα εναντίον της γερμανικής κατοχής, στην Κύπρο τα πράγματα δεν εκτραχύνθηκαν τόσο, παρέμειναν σε ήπια και ελεγχόμενη μορφή.
Μια τέτοια ερμηνεία όμως παραμένει ένα ψυχρό και γενικολόγο σχήμα που βλέπει στατιστικά την ανθρώπινη ζωή και τη διαδρομή της. Γιατί κάθε άνθρωπος αποτελεί ανεπανάληπτη ύπαρξη που εξετάζεται ξεχωριστά και όχι μέσα στα στατιστικά μεγέθη και ποσοστά. Στο θέμα που εξετάζουμε λοιπόν πρέπει κάθε περίπτωση νεκρού και εκτελεσθέντος κατά τη διάρκεια του αγώνα να εξεταστεί ξεχωριστά και αν πρόκειται για παρεξήγηση ή λάθος να αποδοθεί δικαιοσύνη. Η εξέταση αυτή δεν θα μειώσει το μεγαλείο της κυπριακής πάλης του 55 – 59, όπως ίσως πιστεύουν μερικοί, αντίθετα ένας αγώνας γνήσιος και ηρωικός όπως  αυτός της ΕΟΚΑ δεν έχει να φοβηθεί από οποιαδήποτε αναψηλάφηση. Γι’ αυτό και θα συνεχίσουμε την άλλη εβδομάδα.
εφ. Πολίτης, Λευκωσία, 20 Ιανουαρίου 2003, σ. 9

Φόνοι και εκτελέσεις στην Κύπρο, β’

Γράψαμε στο προηγούμενο σημείωμα για το θέμα των φόνων και των εκτελέσεων στην Κύπρο, με αφορμή τη μαρτυρία του Παναγιώτη Παπαδημήτρη για τη δολοφονία του Μιχάλη Πέτρου από τη Λύση, στις 21 Ιανουαρίου 1958. Δεν ήταν προμελετημένος, ήταν αποτέλεσμα λάθους, υποστηρίζει ο Παπαδημήτρης στο βιβλίο του «Χίλιοι άγριοι φόνοι στην Κύπρο», στη χειρότερη περίπτωση έγινε εν βρασμώ ψυχής ή φανατισμού. Τονίσαμε ότι σε εποχές εκτράχυνσης, σε επαναστατικές συνθήκες, όταν λειτουργούν οι συνωμοτικοί μηχανισμοί και θεριεύουν τα πάθη και τα μίση μέσα στο γενικότερο πνεύμα ενός αγώνα που ζητά και αναδεικνύει τη θυσία και την αιματηρή λογική, αυτές οι ενέργειες είναι πολύ συνηθισμένες και αναμενόμενες. Και δεν υπάρχει επανάσταση, εξέγερση και αγώνας σ’ όλη την ιστορία της ανθρωπότητας που να μη σημειώνονται τέτοιες ενέργειες. Όμως δεν μπορούμε ταυτόχρονα να βλέπουμε αυτό το θέμα από τη γενικολόγο και στατιστική του άποψη. Ένας φόνος, μια εκτέλεση, προσθέτει απλώς ακόμη έναν αριθμό, μια νέα περίπτωση στον κατάλογο. Για τους δικούς του εκτελεσθέντος, για τα αδέλφια του και τα παιδιά του όμως, παραμένει ένα ανεπανάληπτο γεγονός απίστευτης και καταθλιπτικής  εμβέλειας. Και είναι πολύ φυσικό όσο ζουν να αναζητούν την αλήθεια και την αποκατάσταση της μνήμης του όταν πιστεύουν ότι ο δικός τους άνθρωπος είναι αθώος και δεν έχει το μίασμα του προδότη.
Το θέμα αυτό παραμένει στα αζήτητα της κυπριακής ιστορίας και κανείς δεν το ψάχνει. Η επικρατούσα στάση είναι ότι κάθε αναψηλάφηση αυτού του θέματος είναι ταυτόχρονα και προσπάθεια μείωσης και υπόσκαψης του αγώνα της ΕΟΚΑ. Και πράγματι για μερικούς αποτελεί μια ευκαιρία για υπονόμευση αυτού του επικού αγώνα που αποτελεί τον τελευταίο εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του ελληνισμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι αναφέρουν τα αριστερά φρονήματα μερικών εκτελεσθέντων αποφεύγοντας να αναφερθούν σε πολλαπλάσιες περιπτώσεις εκτελεσθέντων δεξιάς ιδεολογικής κατεύθυνσης που κατηγορήθηκαν για προδοσία. Όπως αποφεύγουν να αναφερθούν ότι αυτές οι περιπτώσεις εκτελέσεως ανθρώπων με αριστερά φρονήματα έγιναν κυρίως στην περιοχή Αμμοχώστου κι όχι σ’ άλλες περιοχές του νησιού. Γιατί λοιπόν στην περιοχή Αμμοχώστου; Υπήρχε άλλη λογική και πρακτική στις άλλες περιοχές του νησιού και διαφορετική στην Αμμόχωστο; Να κάτι που ζητά την έρευνα και την απάντηση. Τέλος πάντων. Ένας αγώνας ηρωικός, της αυτοθυσίας και της προσφοράς, για το άγιο αγαθό της Ελευθερίας, όπως ο αγώνας της ΕΟΚΑ του 1955 – 1959, δεν έχει να φοβηθεί από την αναψηλάφηση κάποιων γεγονότων, που έγιναν κατά τη διάρκειά του και που αποτελούν συνηθισμένη έκβαση σε όλες τις εξεγέρσεις και τις επαναστάσεις. Θα βγει και απ’ αυτή την αναψηλάφηση αλώβητος.
Είχα προτείνει παλαιότερα, πριν από πέντε περίπου χρόνια, σε συγγενικό πρόσωπο εκτελεσθέντος κατά τη διάρκεια του 55 – 59, να συγκροτηθεί Επιτροπή στην οποία θα προσέφευγαν όσοι συγγενείς  επιθυμούσαν αναψηλάφηση της περίπτωσης του δικού τους ανθρώπου που εκτελέστηκε στον αγώνα. Συγκεκριμένα η πρόταση ήταν πολύ απλή και βασιζόταν στην εμπειρία που αποκτήθηκε από ανάλογες περιπτώσεις σε άλλες χώρες του κόσμου. Μια Επιτροπή από προσωπικότητες της κυπριακής κοινωνίας, ανέφερα μάλιστα μερικά ονόματα που θα μπορούσαν να τη στελεχώσουν όπως το όνομα του ιστορικού Κώστα Κύρρη,  θα μελετούσε, εν πνεύματι δικαιοσύνης και αληθείας, εκείνες τις περιπτώσεις που θα ζητούσαν οι οικογένειες και οι συγγενείς των εκτελεσθέντων, θα εξέταζε όλα τα σχετικά δεδομένα και τις καταθέσεις, θα καλούσε για μαρτυρίες όσους είχαν σχέση με αυτές τις υποθέσεις (ερευνητές, ανθρώπους που έχουν γνώση αρχείων και ντοκουμέντων, συγγενείς και στελέχη του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος του 55 – 59) και αφού άκουε όλα τα σχετικά θα εξέδιδε την ετυμηγορία της, για κάθε περίπτωση ξεχωριστά, αν όντως υπήρχε προδοσία, ή παρεξήγηση, ένταση παθών ή φανατισμός, λανθασμένες ή υποβολιμαίες πληροφορίες, προσωπικά πάθη ή, το χειρότερο και απεχθές, να ήταν καθαρά πολιτική δολοφονία με αφορμή τα φρονήματα του θύματος. Υπέβαλα μάλιστα ότι πρέπει να κινηθούμε γρήγορα, γιατί ο καιρός περνά, απομακρυνόμαστε χρονικά από τα γεγονότα, αυτοί που γνωρίζουν κάτι  γερνούν και πεθαίνουν και χάνουμε έτσι μαρτυρίες και ενθυμήσεις.
Ανέλαβε να μεταφέρει αυτές τις απόψεις σε συγκεκριμένο κομματικό σχηματισμό. Ήρθε πίσω ύστερα από μια βδομάδα κατηφής. Δεν μπορεί να υλοποιηθεί αυτή η πρόταση, μου απάντησε. Εκεί, λοιπόν, που αποτάθηκε τον απέτρεψαν να δώσει οποιαδήποτε συνέχεια, ίσως γιατί κάποιοι θέλουν να αιωρείται στον αέρα αυτό το θέμα, χωρίς λύτρωση και κλείσιμο. Υπέβαλα ξανά την πρόταση αυτή στη συζήτηση που έγινε για το περιβόητο βιβλίο Ιστορίας όταν ξαναμπήκε το θέμα αυτό των εκτελέσεων από τον ίδιο το γιο του δολοφονημένου Μιχάλη Πέτρου. Συζητήθηκε για λίγο αλλά τίποτε πέραν αυτού. Υποβάλλω λοιπόν την πρόταση αυτή ακόμη μια φορά, με αφορμή και το δημοσίευμα του Παναγιώτη Παπαδημήτρη. Πρέπει τάχιστα να συγκροτηθεί αυτή η Επιτροπή με πρόσωπα εγνωσμένου κύρους, αντικειμενικότητας και ήθους που να εξετάσει το θέμα αυτό και να εκδώσει την ετυμηγορία της. Η κίνηση αυτή, (συγκρότηση της Επιτροπής, διεκπεραίωση των εργασιών της, ετυμηγορία της), θα αποδείξει την ωριμότητα της κυπριακής κοινωνίας, θα συντελέσει στην αυτογνωσία μας, θα κλείσει ένα χάσμα και μια πληγή και θα βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε το μέλλον της Κύπρου καλύτερα. Το σημαντικότερο: Θα αποδώσει δικαιοσύνη.
εφ. Πολίτης, Λευκωσία, 27 Ιανουαρίου 2003, σ. 9
Υ.Γ. Δεκέμβρης 2012. Τελικά κατέφθασε το ΑΚΕΛ, ο θλιβερός Χριστόφιας και το υπουργικό συμβούλιό του και όλα γύρω από το θέμα των εκτελεσθέντων του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα 1955-1959 έγιναν κοροϊδία, χλεύη και ανοησία.