Μια σύγκριση Ελλάδας-Ολλανδίας στον αγροτικό τομέα

Του Ανδρέα Σταλίδη 

Μια μηχανή σε δύο λεπτά κατανοεί το πρόβλημα, το καταγράφει και προτείνει κατευθύνσεις για να πάει η χώρα μπροστά. Πράγματα που 10 εκατομμύρια Έλληνες είτε δεν βλέπουμε, είτε δεν θέλουμε να δούμε. Με τίποτα όμως.

Για τους βιαστικούς δίνω γρήγορα αυτά τα νούμερα. Οι υπόλοιποι διαβάστε παρακάτω 

Η Ελλάδα εξάγει 10.8 δις και εισάγει 10.4 δις με 53 εκ. στρέμματα 

Η Ολλανδία εξάγει 124 δις και εισάγει 86 δις. με 18 εκ. στρέμματα. 

---------

Θέλω μια σύγκριση Ελλάδας-Ολλανδίας στον αγροτικό τομέα, δηλαδή αριθμό στρεμμάτων, συνολικές εξαγωγές, συνολικές εισαγωγές (αγροτοκτηνοτρφικών προϊόντων), συνολικές επιδοτήσεις, αριθμό τρακτέρ και ό,τι άλλο νομίζεις 

--

Παρακάτω μια «φωτογραφία» Ελλάδας–Ολλανδίας στον αγροτικό τομέα, με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία (κυρίως 2023–25, στρογγυλοποιημένα):

1. Βασικά μεγέθη

Δείκτης Ελλάδα Ολλανδία

Αγροτική γη ~5,3 εκ. εκτάρια = ~53 εκ. στρέμματα 

Agriculture and rural development

 ~1,8–2,0 εκ. εκτάρια = ~18–20 εκ. στρέμματα (περίπου 66% της χώρας) 

Agriculture and rural development

+2

english.wkr.nl

+2

Αριθμός εκμεταλλεύσεων ~700.000 εκμεταλλεύσεις, μέσο μέγεθος 7 εκτάρια (70 στρ.) 

Agriculture and rural development

 ~51.000 εκμεταλλεύσεις, μέσο μέγεθος 32 εκτάρια (320 στρ.) 

Agriculture and rural development

Απασχόληση στον αγροτικό τομέα ~10% της συνολικής απασχόλησης 

Agriculture and rural development

 ~2% της συνολικής απασχόλησης 

Agriculture and rural development

2. Εξαγωγές – Εισαγωγές αγροτοδιατροφικών προϊόντων

Ελλάδα (αγροτοδιατροφικός τομέας, 2023)

Εξαγωγές: ~10,85 δισ. €

Εισαγωγές: ~10,4 δισ. €

Άρα σχεδόν ισοσκελισμένο ισοζύγιο, με μικρό πλεόνασμα. 

eKathimerini

+1

Ολλανδία (αγροτικά/αγροτοδιατροφικά, 2023–24)

Εξαγωγές αγροτικών προϊόντων: 123,8 δισ. € το 2023, εκτίμηση ~128,9 δισ. € το 2024. 

Centraal Bureau voor de Statistiek

+1

Εισαγωγές αγροτικών προϊόντων: ~86,1 δισ. € το 2024. 

Wageningen University & Research

Σημείωση: Στην Ολλανδία μεγάλο μέρος είναι επανεξαγωγές (Rotterdam κτλ.) – εισάγουν, μεταποιούν/συσκευάζουν και ξαναεξάγουν.

3. Συνολικές επιδοτήσεις (ΚΓΠ 2023–2027)

Από τα «At a glance» των Στρατηγικών Σχεδίων ΚΓΠ:

Ελλάδα (σύνολο περιόδου 2023–27) 

Agriculture and rural development

Σύνολο προγράμματος: ~14,28 δισ. € (13,48 δισ. € από ΕΕ + ~0,8 δισ. € εθνική συμμετοχή).

Κατά μέσο όρο: ~2,9 δισ. € τον χρόνο.

Αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 540 €/εκτάριο/έτος (δηλ. ~54 €/στρέμμα/έτος, πολύ χοντρικά).

Ολλανδία (σύνολο περιόδου 2023–27) 

Agriculture and rural development

Σύνολο προγράμματος: ~4,99 δισ. € (4,69 δισ. € από ΕΕ + ~0,30 δισ. € εθνική συμμετοχή).

Κατά μέσο όρο: ~1,0 δισ. € τον χρόνο.

Χοντρικά 555 €/εκτάριο/έτος (λίγο παραπάνω ανά εκτάριο από την Ελλάδα).

4. Αριθμός τρακτέρ

Ελλάδα

Σύμφωνα με την ετήσια γεωργική στατιστική έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ, το 2022 υπήρχαν ~352.800 γεωργικοί ελκυστήρες (μείωση σε σχέση με 361.481 το 2021). 

ELSTAT

Ολλανδία

Καταγεγραμμένα (με πινακίδα) αγροτικά οχήματα ~700.000 το 2025, από τα οποία ~303.000 είναι τρακτέρ. 

greeninside.eu

Άρα τα δύο κράτη έχουν παρόμοιο αριθμό τρακτέρ, αλλά:

Η Ελλάδα έχει πολύ περισσότερα (αλλά μικρότερα) αγροτεμάχια ⇒ πολλά μικρά, συχνά παλιά τρακτέρ.

Η Ολλανδία λιγότερες/μεγαλύτερες εκμεταλλεύσεις, πολλά τρακτέρ αλλά και τεράστια χρήση μηχανημάτων υψηλής τεχνολογίας και αυτοματισμών.

5. Δομή παραγωγής – Ποιοτικά στοιχεία

Ελλάδα – κυρίως:

Ελαιόλαδο, ελιές, φρούτα (ροδάκινα, εσπεριδοειδή, επιτραπέζια σταφύλια), λαχανικά, βαμβάκι, καπνός, σιτηρά σε μικρότερα μεγέθη.

Κτηνοτροφία περισσότερο εκτατική (αιγοπρόβατα, βοοτροφία μικρής κλίμακας).

Πάρα πολλές μικρές οικογενειακές εκμεταλλεύσεις, συχνά με μειονεκτικές περιοχές (νησιά, ορεινά). 

Agriculture and rural development

+1

Ολλανδία – κυρίως:

Πολύ ανεπτυγμένη θερμοκηπιακή γεωργία (ντομάτα, πιπεριά, αγγούρι κ.λπ.), ανθοκομία (τουλίπες κτλ.), γαλακτοκομία, κρέας. 

Agriculture and rural development

+1

Εξαιρετικά υψηλή παραγωγικότητα ανά στρέμμα λόγω τεχνολογίας, R&D, συνεργασιών με πανεπιστήμια.

Μεγάλο πρόβλημα υπερσυγκέντρωσης ζωικού κεφαλαίου ⇒ νιτρικά, άζωτο, περιβαλλοντικές πιέσεις, με αποτέλεσμα σκληρές περιβαλλοντικές πολιτικές (μείωση κοπαδιών, αγορές γης από το κράτος κ.λπ.). 

Financial Times

+1

6. Τι σημαίνουν όλα αυτά σε μια φράση;

Έκταση & επιδοτήσεις: Η Ελλάδα έχει περίπου τριπλάσια αγροτική γη από την Ολλανδία και παίρνει περίπου τριπλάσιο συνολικό πακέτο ΚΓΠ, αλλά ανά στρέμμα οι ενισχύσεις είναι παρόμοιες.

Παραγωγικότητα: Η Ολλανδία, με πολύ λιγότερα στρέμματα και αγρότες, κάνει πολλαπλάσιες εξαγωγές (άνω των 120 δισ. € vs ~11 δισ. €) χάρη στην ένταση κεφαλαίου, τεχνολογία και ρόλο της ως κόμβος επανεξαγωγών.

Δομή: Ελλάδα = πολλές μικρές, οικογενειακές, συχνά υπο-κεφαλαιοποιημένες εκμεταλλεύσεις. Ολλανδία = λίγες, μεγάλες, εξαιρετικά εξειδικευμένες και διεθνοποιημένες.

Αν θες, μπορώ στο επόμενο βήμα να σου φτιάξω 1 σελίδα σε μορφή σημειώσεων/slide (στα ελληνικά) με το ίδιο υλικό, έτοιμο για παρουσίαση.

You said:

Πώς θα μπορούσε η Ελλάδα να αποκτήσει τα θετικά της Ολλανδίας; η διαφορά 123 έναντι 11 δις εξαγωγών είναι τεράστια!

ChatGPT said:

Η διαφορά 123 δισ. € (Ολλανδία) vs 11 δισ. € (Ελλάδα) είναι όντως χαοτική — αλλά όχι ανεξήγητη. Η Ολλανδία δεν είναι απλώς «καλή στη γεωργία». Έχει ένα ολόκληρο οικοσύστημα γύρω από την αγροδιατροφή (logistics, R&D, θερμοκήπια, μεταποίηση, επανεξαγωγές).

Το ερώτημα λοιπόν δεν είναι «πώς θα γίνουμε Ολλανδία», αλλά πώς μπορούμε να υιοθετήσουμε τα στοιχεία που δουλεύουν.

Παρακάτω μια ρεαλιστική στρατηγική για την Ελλάδα:

✔ 1. Συγκέντρωση της παραγωγής – Το νούμερο 1 ελληνικό πρόβλημα

Η Ελλάδα έχει 700.000 εκμεταλλεύσεις, με μέσο μέγεθος 70 στρέμματα. Η Ολλανδία έχει 51.000, με 320 στρέμματα κατά μέσο όρο.

Για να είσαι ανταγωνιστικός παγκοσμίως, πρέπει να πετύχεις:

μεγαλύτερες μονάδες

οικονομίες κλίμακος

επαγγελματική διοίκηση

προγραμματισμό παραγωγής (όχι «να δούμε τι θα φυτέψουμε φέτος»)

Πώς γίνεται στην πράξη:

Φορολογικά και επενδυτικά κίνητρα για συγχωνεύσεις εκμεταλλεύσεων ή για συλλογικά σχήματα (clusters).

Νέο μοντέλο αγροτικών συνεταιρισμών, με υποχρεωτικό minimum governance (όπως στις ολλανδικές cooperatives: λογιστές, market analysts, εξαγωγικές ομάδες).

Ενοικίαση/παραχώρηση μικρών κομματιών γης σε επιχειρηματίες-αγρότες πλήρους απασχόλησης.

Αν δεν μειωθεί ο αριθμός των μικροσκοπικών εκμεταλλεύσεων, καμία άλλη μεταρρύθμιση δεν θα αποδώσει στο 100%.

✔ 2. Μεταποίηση – Από 1 € σε 4 €

Η Ελλάδα εξάγει κυρίως πρώτη ύλη (ελιές, φρούτα κ.λπ.).

Η Ολλανδία εξάγει προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας:

συσκευασμένα τρόφιμα

τυριά υψηλής ποιότητας

προϊόντα θερμοκηπίου με brand

σπόρους, φυτά, τεχνολογικό εξοπλισμό

έτοιμα γεύματα (ready-to-eat)

Κάθε μονάδα μεταποίησης πολλαπλασιάζει την αξία 2× έως 5×.

Τι χρειάζεται η Ελλάδα:

Εθνική πολιτική για προϊόντα premium: ελληνικό γιαούρτι, μέλι, ελαιόλαδο, φρούτα, κρασί.

Ντομάτα και αγγούρι τύπου Ολλανδίας: υψηλής ποιότητας, biocertified, σταθερή παραγωγή.

Brand ανά περιοχή: "Macedonia Fruits", "Peloponnese Olive Collection", κ.λπ.

✔ 3. Τεχνολογία – Η μεγάλη ολλανδική υπεροχή

Η Ολλανδία είναι τεχνολογική χώρα που παράγει τρόφιμα, όχι αγροτική χώρα.

Στην Ελλάδα χρειάζεται:

Θερμοκήπια υψηλής τεχνολογίας σε Κρήτη, Θεσσαλία, Πελοπόννησο.

Αυτόνομες μονάδες με αισθητήρες, υδροπονία, ελεγχόμενη καλλιέργεια.

Πανεπιστήμια + startup αγροτεχνολογίας σε καθετοποιημένα πάρκα (όπως το Wageningen University & Research στην Ολλανδία).

✔ 4. Logistics – Το σημείο όπου η Ολλανδία «εκτοξεύεται»

Η μισή περίπου αξία των ολλανδικών εξαγωγών είναι επανεξαγωγές.

Χρησιμοποιούν:

Rotterdam

Schiphol

τεράστιες αποθήκες ψυχρής αλυσίδας

συστήματα ιχνηλασιμότητας

κέντρα συσκευασίας δίπλα στα λιμάνια

Τι μπορεί να κάνει η Ελλάδα:

Χρήση των λιμανιών Πειραιά, Θεσσαλονίκης, Ηρακλείου ως:

κόμβους επεξεργασίας νωπών προϊόντων

ψυχρές αποθήκες διεθνούς εμπορίου

hubs για Ανατολική Μεσόγειο – Βαλκάνια

Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας είναι ιδανική, αλλά δεν αξιοποιείται.

✔ 5. Στόχευση αγορών – Η Ελλάδα εξάγει χωρίς στρατηγική

Οι Ολλανδοί έχουν εθνική στρατηγική εξαγωγών τροφίμων, με εμπορικά γραφεία σε όλο τον κόσμο.

Η Ελλάδα:

λίγες οργανωμένες εξαγωγικές ομάδες

ελάχιστη προβολή σε premium αγορές

μικρή διείσδυση σε Ασία και ΗΠΑ

Λύσεις:

Brand «Greek Mediterranean Nutrition», κεντρικά οργανωμένο.

Συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις με εθνική ταυτότητα (όχι 100 μικρά περίπτερα).

Αγροτικοί «export managers» χρηματοδοτούμενοι από την ΕΕ.

✔ 6. Στροφή σε προϊόντα υψηλής αξίας (όχι βαμβάκι – όχι commodity)

Η Ολλανδία δεν βασίζεται σε commodities.

Η Ελλάδα πρέπει να μειώσει εξάρτηση από:

βαμβάκι (χαμηλή τιμή, υψηλό νερό)

δημητριακά χαμηλής αξίας

και να στραφεί σε:

βιολογικά προϊόντα

superfoods (μέλι κορυφαίας ποιότητας, ελληνική ρίγανη, κρόκος, ξηροί καρποί, σύκα)

premium φρούτα και λαχανικά

φυτά και ποικιλίες με ελληνική ταυτότητα

✔ 7. Επαγγελματικοποίηση του αγροτικού επαγγέλματος

Η Ολλανδία έχει αγρότες επιχειρηματίες, με:

λογιστική παρακολούθηση

επιχειρηματικό πλάνο

πρόσβαση σε συμβούλους

συνεχή εκπαίδευση

Η Ελλάδα πρέπει να κάνει το ίδιο με:

υποχρεωτική επιμόρφωση ανά 2–3 χρόνια

γεωπόνους–συμβούλους ενταγμένους στο χωράφι, όχι στο γραφείο

πρόσβαση σε φθηνά δάνεια για μηχανήματα νέας τεχνολογίας

⭐ Συμπέρασμα: Μπορούμε να φτάσουμε την Ολλανδία;

Όχι σε μέγεθος εξαγωγών — οι επανεξαγωγές και η θέση του Rotterdam δεν θα αντιγραφούν.

Ναι όμως σε ποιότητα και κερδοφορία.

Η Ελλάδα μπορεί να κάνει άλμα από 11 δισ. σε 20–25 δισ. € εξαγωγών μέσα σε 10–12 χρόνια, εάν υλοποιήσει:

Συγκέντρωση παραγωγής

Μεταποίηση

Υψηλή τεχνολογία

Logistics

Εθνικό branding

Premium προϊόντα

ΠΗΓΗ:

 

Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com