Του Βασίλη Λαμπόγλου
Όχι πείτε μου... τι πιθανότητες έχετε να δείτε συνάμα τον Παπαδιαμάντη να ψέλνει στον Άγιο Ελισσαίο, τον Έλγιν να φιλοξενείται στο διόροφο αρχοντικό της παλαιάς αθηναϊκής οικογένειας του Νικολάου Χωματιανου Λογοθετη (πρόξενος της Αγγλίας, φιλάργυρος και ξενοδουλος) εκεί που "πακετάρισε " μέρος των κλοπιμαίων του, τη γειτονιά του Γάλλου προξένου Φωβελ (αρχιερέας αρπαγής αρχαίων θησαυρών και συνεργάτης του Έλγιν στις μετόπες), μέρος του υστερορωμαϊκού τείχους των Αθηνών, ερείπια του παλαιοχριστιανικού ναού του Αγίου Θωμά των Παλαιολόγων, πρόσφυγες Μικρασιάτες με τα τσουμπλεκια τους να παλεύουν να ξεκινήσουν τη νέα τους ζωή, αρχαιολόγους της Αμερικανικής σχολής να σκάβουν και να γκρεμίζουν (το Βρυσάκι).
Η γειτονιά που σας λέω, φιλοξένησε τις μεγαλύτερες προσωπικότητες του πνεύματος και της πολιτικής του 19ου αιώνα στην οικία του Νικολάου Δραγούμη ( παππού του πολιτευτή και συγγραφέα Ίωνα Δραγούμη).
Στον Άγιο Ελισσαίο του 17ου αιώνα, κτητορική εκκλησία της οικογένειας Λογοθέτη, έψελναν και τελούσαν αγρυπνίες ο Αλ. Παπαδιαμάντης και ο ξάδελφός του, συγγραφέας και ακαδημαϊκός Αλέξανδρος Μωραϊτίδης,εκεί πήγαιναν οι λογοτέχνες Γεράσιμος Βώκος, Παύλος Νιρβάνας, Ζαχαρίας Παπαντωνίου (το 1884, χειροτονήθηκε πρεσβύτερος στον Άγιο Ελισσαίο ως ιερέας του ναού, ο Ναξώτης Νικόλας Πλανάς, ένας σπουδαίος άνθρωπος -το 1992 αγιοποιήθηκε από την εκκλησία για την προσφορά του και τη φιλανθρωπία του-.)
Αυτή η γειτονιά λοιπόν με τα 18 κτήρια (που είχαν απαλλοτριωθεί από την Αμερικανική αρχαιολογικη εταιρεία ) και ήλθε το υπουργείο πολιτισμού (τα καλά τα λέμε Λίνα μου) και τα επανασυστησε ολικά, βρίσκεται δίπλα στη
πλατεία Μοναστηρακίου, βλέποντας καταφατσα το Τζαμί του βοεβόδα Τσισδαράκη, τη Βιβλιοθήκη του Αδριανού αλλά και τον Πύργο των Ανέμων και τα Αναφιώτικα ...τι γειτονιά...
Και σήμερα ως Μουσείο νεώτερου ελληνικού πολιτισμού (υπήρχε από το 1918 ως «Μουσείον Ελληνικών Χειροτεχνημάτων»), μας προσφέρει μια ωδή στη καθημερινότητα των προγόνων μας.
Θέτοντας ερωτήσεις στους εαυτούς μας για το τι είμαστε, από που ήρθαμε, τι τρώμε, πως δουλεύουμε, πως στήνουμε το σπιτικό μας και σε χρονική αντιδιαστολή, μας προσφέρει μια μαγευτική περπατησιά που φτάνει από δύο αιώνες και αρκετά πίσω... ώστε να αντιληφθούμε τι άνθρωποι ήταν αυτοί σε ήθη και έθη που μας "δημιούργησαν".
Και κάπως έτσι παρελαύνουν παραδοσιακές ενδυμασίες , ο τρόπος που ντύνονταν οι άνθρωποι στον ελληνικό χώρο, από τον 18ο έως τις αρχές του 20ού αιώνα, ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, την καταγωγή, την κοινωνική τάξη, τις επικρατούσες αισθητικές αντιλήψεις.
Τι έτρωγαν,πως το παρασκεύαζαν, τον εθιμικό και ορθόδοξο τρόπο λατρείας στον κύκλο της ανθρώπινης ζωής και στον κύκλο του χρόνου (γέννηση, γάμος, θάνατος, έθιμα του Δωδεκαημέρου και της Αποκριάς, πανηγύρια της Παναγιάς).
Τι έφεραν από τους τόπους απ' όπου έφυγαν διωκόμενοι, τι συνήθειες είχαν στο φευγιο από τη ζωή («κοπτικά» υφάσματα , προερχόμενα από τάφους,ένα παιδικό σάβανο πάνω στο οποίο φαίνεται να διαγράφεται ο σκελετός ενός νεκρού παιδιού).
25.000 αντικείμενα βρέθηκαν, συλλέχθηκαν, προσφερθηκαν και 3000 από αυτά αναδεικνύονται στα 28 κτήρια των 4.000 τετραγωνικών.
Αυλές, κρήνες, χαγιάτια,δένδρα, ταπεινά κανάτια, εκπληκτικά κεντήματα, φιγούρες του Καραγκιόζη,εργαλεία καθημερινότητας,κοσμήματα,εσώρουχα, παιδικά παιχνίδια (αλογάκι αγαπημένο) εκκλησιαστικές εικόνες, ρόμπες από αλεξίπτωτο (η πρώτη φωτογραφια) ώς και μια ολόκληρη αίθουσα με ζωγραφιές του Θεόφιλου με πλήρη αποτοιχοποίησή του.
Αλλά και ψηφιακές εφαρμογές, βίντεο, οι γωνιές για τα παιδιά, «περίπατοι», μαγειρική, προικιά, άμφια, τραπεζομάντιλα, νυχτικά, νυφικά, πανωφόρια, βελέντζες, πολεμικές στολές, αντάρτικες, νομίσματα, σημαίες,
καραγκιοζηδες...
μπορώ να γράφω για ώρες.
Τρία αγαπημένα μου...
Το φόρεμα που φτιάχτηκε από αλεξίπτωτο... μια ζωή που ίσως χάθηκε, που ήλθε από πολύ μακριά, έπεσε από τον ουρανό και έδωσε ζωή σε κάποιους που έραψαν νυφικό, φόρεμα, σεντόνια (το αλεξίπτωτο ήταν μάννα εξ ουρανού, καθώς έδινε ύφασμα για πολλές δημιουργιες).
Το δωμάτιο του Θεόφιλου... τι χρώματα, τι απόδοση, τι θέματα (ο Καραϊσκάκης και το καταραμένο φίδι σε ένα δωμάτιο), θέαση και εμπειρία μοναδική του τεράστιου Λέσβιου λαϊκού μας καλλιτέχνη.
Και τέλος,καθώς βγαίνοντας δίπλα στην είσοδο, κάτω από τη σήμανση "Μουσείο Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού", είδα τρία κορίτσια σαν τα κρύα τα νερά, να παίζουν κιθάρα, κανονάκι και τουμπερλεκι παίζοντας παραδοσιακά τραγουδια (Μικρασιατικά) και ακαπέλα τραγουδώντας και τότε ένιωσα πως ο νεώτερος πολιτισμός μας ίσως και να είναι σε καλά χέρια.
Στα χέρια αυτών των νέων όμορφων κοριτσιων που τραγουδούσαν τραγούδια που ίσως 100 -150 χρόνια πριν, στο ίδιο σημείο τραγουδούσαν κάποιοι άλλοι, δικοί μας άνθρωποι για να ξορκίσουν το κακό ή και να τιμήσουν το καλό που τους αντάμωνε...
Να πάτε...μόνο αυτό...
Άρεως 10 (όπως βγαίνετε από τον σταθμό του μετρό στο Μοναστηρακι, δεξιά στα 50 μέτρα).
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.