Τις πρεσβείες του μεγάλου ιεραποστόλου
και φωτιστή των σκλαβωμένων Ελλήνων.
Επιμέλεια, Έρευνα: Σοφία Ντρέκου
Η Ορθόδοξη εκκλησία εορτάζει τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό (1714 - 1779), γνωστός και ως Πατροκοσμάς. Το κατά κόσμον όνομά του ήταν Κώνστας, ενώ το επώνυμό του παραμένει άγνωστο. Το 1961 ανακηρύχθηκε άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας και εορτάζεται στις 24 Αυγούστου. Ο Άγιος Κοσμάς υπήρξε φωτοφόρος απόστολος του Ευαγγελίου, στα μαύρα χρόνια της τουρκικής σκλαβιάς. Η Εκκλησία του Χριστού, για να τιμήσει τον αγώνα και την προσφορά του, τον ονόμασε Ισαπόστολο.
Έγνοια του η ελληνική γλώσσα και η ορθοδοξία. 210 Ελληνικά Σχολεία, 1.100 κατώτερα, 4.000 κολυμβήθρες, χιλιάδες φωτισμένες και σεσωσμένες ψυχές μαρτυρούν το τεράστιο ιεραποστολικό του έργο. Αξιοσημείωτη είναι η οικολογική του ευαισθησία και πρωτοπορία σε στιγμές και χρόνια ανύποπτα από τα σύγχρονο προβληματισμό, αφού πίστευε και διακήρυττε πώς όταν ο άνθρωπος εγκαταλείψει τα δέντρα, δεν θα μπορέσει πλέον να επιβιώσει επί γης.
Ο μαρτυρικός του θάνατος έγινε σύμβολο ελπίδας και νίκης για τους υπόδουλους Έλληνες. Οι κατοπινοί αγωνιστές ορμούσαν στη μάχη τραγουδώντας το γνωστό δίστιχο: «βοήθα μας Αη -Γιώργη και συ Άγιε Κοσμά, να πάρουμε την Πόλη και την Αγιά-Σοφιά», ως πολεμικό εφαλτήριο σάλπισμα! www.sophia-ntrekou.gr
Ο Άγιος Ιερομάρτυς και Ισαπόστολος
Κοσμάς ο Αιτωλός ο και Φιλοθεΐτης
Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, με σκηνές του μαρτυρίου του
εικ. Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, με σκηνές του μαρτυρίου του.
Φορητή εικόνα Ι. Κ. Αγίας Άννης - Καρυών (19ος αι.).
Από το βιβλίο «Οι Άγιοι του Αγίου Όρους» του
Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου (εκδ. Μυγδονία).
Μαρτύρησε στο Κολικόντασι της Αλβανίας στις 24 Αυγούστου 1779
Ο άγιος Κοσμάς γεννήθηκε γύρω στα 1714 στο χωριό Μέγα Δέδρον της Αιτωλίας από γονείς απλούς και ευλαβείς, που του μετέδωσαν φόβο Θεού και αγάπη για τα ιερά γράμματα.
Σε ηλικία είκοσι περίπου ετών ανεβαίνει στο Άγιον Όρος, για να σπουδάσει στην Αθωνιάδα Ακαδημία, που είχε προ ολίγου ιδρυθεί ως εξάρτημα της Μονής Βατοπεδίου και όπου δίδασκε ο περίφημος Ευγένιος Βούλγαρης. Οι αντιδράσεις όμως που προκλήθηκαν από την ίδρυση αυτής της σχολής ανάγκασαν σύντομα τον Βούλγαρη και τους άλλους ονομαστούς διδασκάλους να εγκαταλείψουν τον Άθω. Η Αθωνιάδα περιέπεσε σε παρακμή. Αυτό, ως σημείο της Θείας Πρόνοιας, υπήρξε η αφορμή να αφήσει ο νεαρός Κοσμάς τις σπουδές και να στραφεί στην μοναχική ζωή. Εισήλθε στην Μονή Φιλοθέου, όπου σύντομα αξιώθηκε λόγω των πνευματικών του χαρισμάτων να χειροτονηθεί πρεσβύτερος.
Ο μακάριος Κοσμάς όμως είχε εκ νεότητός του μεγάλο πόθο να μεταδίδει γύρω του τον λόγο του Θεού. Έλεγε χαρακτηριστικά ότι η έγνοια για την σωτηρία των αδελφών του τον κατέτρωγε όπως το σαράκι το ξύλο. Οι καιροί τότε ήταν χαλεποί για τους σκλαβωμένους Έλληνες. Οι περισσότεροι αγνοώντας την πίστη και μη έχοντας χριστιανική παιδεία έπρατταν μύριες παρανομίες και δεν διέφεραν πολύ από τους ασεβείς. Διψώντας ο άγιος να πληροφορηθεί αν είναι θέλημα Θεού να ακολουθήσει την αποστολική οδό άνοιξε μια μέρα την Γραφή στην τύχη και έπεσε στον λόγο του Αποστόλου Παύλου «μηδείς το εαυτού ζητείτω, αλλά το του ετέρου έκαστος». Φωτισμένος λοιπόν από τον λόγο του Θεού και αφού συμβουλεύτηκε πνευματικούς Πατέρες του Αγίου Όρους, πήγε στην Κωνσταντινούπολη για να πάρει την άδεια του πατριάρχη Σεραφείμ Β' όπως επίσης και κάποια μαθήματα ρητορικής από τον αυτάδελφό του Χρύσανθο τον Αιτωλό, διευθυντή αργότερα της Πατριαρχικής Ακαδημίας.
Ο νέος απόστολος άρχισε το κηρυγματικό του έργο στις εκκλησίες της περιοχής Κωνσταντινουπόλεως, κατόπιν στην Δυτική Ελλάδα, Ναύπακτο, Βραχώρι, Μεσολόγγι, από εκεί πέρασε στην Θεσσαλία και επέστρεψε στην Πόλη. Αφού αποσύρθηκε για κάποιο διάστημα στον Άθω, έλαβε από τον Πατριάρχη Σωφρόνιο Β' ευλογία να κηρύξει στις Κυκλάδες, με σκοπό να παρηγορήσει τον εντόπιο πληθυσμό, μετά την αποτυχημένη εξέγερση του 1775. Από εκεί επέστρεψε πάλι και αποσύρθηκε στις μονές του Άθω, συμπληρώνοντας έτσι δεκαεπτά χρόνια παραμονής στο Άγιον Όρος.
Αλλά η καρδιά του φλεγόταν από αγάπη προς τους εν Χριστώ αδελφούς. Αναχώρησε πάλι για την Θεσσαλονίκη, έμεινε για λίγο στην Βέροια και περιόδευσε ολόκληρη την Μακεδονία, συγκεντρώνοντας μεγάλα πλήθη πιστών που τον άκουγαν με κατάνυξη. Από την Κεφαλλονιά πέρασε στην Ζάκυνθο, κατόπι στην Κέρκυρα κι από εκεί στην Ήπειρο, όπου οι Χριστιανοί βρίσκονταν σε αξιοθρήνητη κατάσταση, για να τους στεριώσει και να ανακόψει τις μεταστροφές στο Ισλάμ.
Καθώς κανένας ναός δεν ήταν δυνατόν να χωρέσει τα πλήθη που συνωστίζονταν γύρω από τον Άγιο, που ξεχείλιζε από ειρήνη, γλυκύτητα και χαρά, κήρυττε στο ύπαιθρο, ανεβασμένος σ’ ένα φορητό βάθρο, πάντοτε δίπλα σε ένα μεγάλο Σταυρό που έμπηγε στη γη και ο οποίος γινόταν, μετά την αναχώρησή του, πηγή ιαμάτων και παρηγορίας για πάθη σωματικά και πνευματικά.
Δίδασκε τους Χριστιανούς να ζουν σύμφωνα με τις εντολές του Χριστού, να τηρούν την αργία της Κυριακής, να εκκλησιάζονται και να ακούν τον λόγο του Θεού. Απ’ όπου περνούσε ίδρυε σχολεία, το θεωρούσε θεμελιώδες καθήκον, όπου διδάσκονταν δωρεάν, αγόρια και κορίτσια, τα ελληνικά και τα ιερά Γράμματα Ίδρυσε συνολικά διακόσια δημοτικά και δέκα ελληνικά (Γυμνάσια), όπως έγραψε ο ίδιος στον αδελφό του λίγο πριν τον θάνατό του.
Έπειθε τους πλουσίους να αφιερώνουν το περίσσευμά τους σε ελεημοσύνες, στη διανομή θρησκευτικών βιβλίων, σταυρών και κομβοσχοινίων και τους παρότρυνε να προσφέρουν κολυμβήθρες για το Βάπτισμα των νηπίων. Ένα πλήθος πιστών τον ακολουθούσε σχεδόν παντού, όργωσε ολόκληρη την Αλβανία. Πριν αρχίσει το κήρυγμά του τελούσε Εσπερινό ή Παράκληση στην Παναγία και φεύγοντας άφηνε τους ιερείς της ακολουθίας του να συνεχίσουν το έργο του με την εξομολόγηση, την τέλεση του Ευχελαίου και την θεία Κοινωνία. Παρά το γεγονός ότι το κήρυγμα του Αγίου περιοριζόταν στη διδαχή των ευαγγελικών αρετών, ορισμένοι Εβραίοι, κινούμενοι από φθόνο και εξοργισμένοι διότι ο Άγιος είχε μεταθέσει το παζάρι της Κυριακής το Σάββατο, έπεισαν τον Κουρτ πασά να τον θανατώσει.
Ο Πατροκοσμάς συνήθιζε, όπου πήγαινε να κηρύξει, να ζητεί πρώτα την ευλογία του τοπικού επισκόπου και παράλληλα έστελνε μαθητές του να πάρουν άδεια από τις τουρκικές πολιτικές Αρχές. Φθάνοντας μια μέρα στο Κολικόντασι της Αλβανίας ο Άγιος, παρά τις συμβουλές του περιβάλλοντός του, αποφάσισε να πάει αυτοπροσώπως στον αγά του τόπου για να ζητήσει άδεια Ο αγάς του ανακοίνωσε ότι είχε λάβει εντολή να τον στείλει στον Κουρτ πασά. Ο Άγιος κατάλαβε ότι έφτασε η ώρα να επιστέψει το έργο του με το μαρτύριο και ευχαρίστησε τον Κύριο που τον έκρινε άξιο μιας τέτοιας τιμής.
Την επομένη, 24 Αυγούστου 1779, επτά στρατιώτες τον συνόδευσαν με πρόσχημα να τον οδηγήσουν στον πασά αλλά μετά πορεία δύο ωρών του φανέρωσαν ότι είχε ληφθεί απόφαση να τον εκτελέσουν. Ο Άγιος αναπέμποντας ευχαριστίες στον Θεό, ευλόγησε με το σημείο του Σταυρού τα τέσσερα σημεία του ορίζοντος και προσευχήθηκε υπέρ της σωτηρίας πάντων των Χριστιανών. Αρνήθηκε να του δέσουν τα χέρια, ώστε να τα κρατάει σταυρωμένα. Χωρίς να προβάλει την παραμικρή αντίσταση, τον απαγχόνισαν σ’ ένα δέντρο. Ήταν εξηνταπέντε ετών.
Οι δήμιοι έριξαν το σώμα του στο ποτάμι. Τρεις μέρες αργότερα ένας ιερέας ονόματι Μάρκος ανακάλυψε το πάντιμο λείψανο να επιπλέει στα νερά όρθιο, σαν να ήταν ο Άγιος ζωντανός. Το μάζεψαν από το ποτάμι και αφού τον έντυσαν με τα μοναχικά του άμφια το έθαψαν με τιμές. Πλήθος θαυμάτων επιτελέστηκαν στον τάφο του.
Το 1813 ο Αλή πασάς των Ιωαννίνων, στον οποίο ο άγιος Κοσμάς είχε προφητεύσει το μέλλον του, έκτισε εκκλησία και μοναστήρι κοντά στον τάφο του στο Κολικόντασι και πρόσφερε την κάρα του Αγίου, μέσα σε αργυρή λειψανοθήκη, στη χριστιανή γυναίκα του Βασιλική.
Ο άγιος Κοσμάς, του οποίου το κήρυγμα αφύπνισε την πίστη και την εθνική συνείδηση του ελληνικού λαού, τιμήθηκε αμέσως από τον λαό ως νέος απόστολος και «πρίγκηψ των νεομαρτύρων». Από το Οικουμενικό Πατριαρχείο αναγνωρίστηκε το 1961.
Τα τίμια λείψανα του αγίου, αφού διέφυγαν το κύμα της αθεΐας στην Αλβανία, ανακαλύφθηκαν στον ναό της εγκαταλελειμμένης μονής. Κλάπηκαν το 1995 και εξαγοράστηκαν από την Εκκλησία της Αλβανίας το 1998. Έκτοτε παραμένουν αντικείμενο ευλαβούς προσκυνήματος των Ορθοδόξων.»
Βιβλιογραφία: Ο Άγιος Ιερομάρτυς και Ισαπόστολος Κοσμάς ο Αιτωλός ο και Φιλοθεΐτης, από το βιβλίο «Ο Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας», υπό ιερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου, εκδ. Ίνδικτος 2004, Σελ. 456. Πηγή: www.sophia-ntrekou.gr
Άγιος Κοσμάς Αιτωλός - Προφητείες
Υπογραφή του Αγίου, λίγο προ του Μαρτυρίου του
Στις μέρες μας γίνεται πολύς λόγος για τον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό και για τις προφητείες του. Άλλες θεωρούνται γνήσιες, άλλες αμφισβητούνται και θεωρούνται υπείσακτες για ίδια συμφέροντα των παραχαρακτών. Εγώ θα σπάσω λίγο την "παράδοση" και δεν ασχοληθώ με τις προοράσεις του, αλλά με τις Διδαχές του, πού μαζί με το ιεραποστολικό έργο του είναι ο αληθινός θησαυρός του αγίου.
Ακούστε δύο διαμάντια από τις διδαχές, με απλά λόγια όπως τα θυμάμαι:
«Αδερφοί, έχετε αγάπη;», ρωτά τους κατοίκους ενός χωριού. «Έχουμε άγιε πάτερ», απαντάνε. "Αμ δεν έχετε! Τόσα ορφανά και εγκαταλειμμένα παιδιά έχετε στο χωριό σας. Σου βαστάει η καρδιά, χριστιανέ, να είναι το παιδί σου καλοθρεμμένο σαν το γουρουνόπουλο(sic) και το ορφανό να πεινά, να κρυώνει, να ναι γυμνό; Κάμε μια φορεσιά του παιδιού σου, κάμε και στο ορφανό να μην κρυώνει και ο Θεός ευλογεί και το δικό σου παιδί και το βλέπεις και χαίρεσαι. Α μη αλλιώς, αρρωσταίνει το παιδί σου και χάνεται και καίγεται η καρδιά σου. Και βλέπεις το ορφανό πού το προστατεύει ο Θεός και ακμάζει και χαίρεται!"
«Μπορείς να ζήσεις με 100 δράμια ψωμί και συ θέλεις και ΤΡΩΣ 110 δράμια, και ο αδελφός σου πεινάει! Αυτά τα 10 δράμια γίνονται φωτιά στο σπιτικό σου και χάνεις τα υπάρχοντα σου και δυστυχείς...» www.sophia-ntrekou.gr
Προφητείες: Καθώς το κήρυγμά του Κοσμά του Αιτωλού διασώθηκε μέσω της προφορικής παράδοσης, η ακρίβεια του είναι σχεδόν αδύνατο να βεβαιωθεί. Στον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό αποδίδεται μια σειρά κειμένων, σημαντικότερες των οποίων είναι οι «Διδαχές» και οι «Προφητείες», που πιστεύεται ότι βασίζονται σε κηρύγματα του ίδιου του Αγίου που καταγράφηκαν αμέσως ή σύντομα μετά την απαγγελία τους. Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός δεν ήταν μόνο ένας συναρπαστικός διδάσκαλος. Ο Κοσμάς όντως προφήτευε. Αν τον δούμε από τη σκοπιά της προφητείας, θα θαυμάσουμε τον καταπληκτικό προφήτη, που με θαυμαστή ενάργεια ενατένισε το μέλλον και προείπε πράγματα που εκπληρώθηκαν. Η διαχρονικότητα των προφητειών του, τον καθιέρωσαν στη συνείδηση του λαού και στην ιστορία ως προφήτη. Τα κηρύγματά του συνόδευαν θαύματα και προφητείες. Εκεί όμως, όπου η μετά Χριστόν προφητεία φθάνει στο αποκορύφωμά της, είναι η εκφώνηση προφητειών, που αναφέρονταν στην απελευθέρωση του δούλου Γένους, το 1912.
Διαβάστε για τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό τα παρακάτω:
- Ο θεολόγος και συνεργάτης μας κ. Θεόδωρος Ρηγινιώτης γράφει για τον Άγιο Κοσμά: Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, Γυναίκες και Τσιγγάνοι (Ρομά) Αφιέρωμα εκτενής Βίος και βίντεο
- Ο στρατηγικός αναλυτής κ. Νίκος Λυγερός γράφει για τον Άγιο Κοσμά: «Το έτος 1765 - Πέρα από τις επιστολές σου - Διδαχές και Προφητείες - Πέρα από την αξία - Με τους ιεροδιδάσκαλους (Στον Άγιο Κοσμά)»
- Σοφία Ντρέκου: Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός για την Ημέρα της Κυριακής - Μετά από 1700 χρόνια καταπατείται η Αργία της Κυριακής! (Αντίσταση)
Βίντεο επιλεκτικό για τον Άγιο Κοσμά
- Η Λιτάνευση: Από τον Ι.Ν. του Αγίου Δημητρίου Θέρμου, ξεκίνησε η πομπή, η οποία έφερε την Ιερά εικόνα του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού στην κεντρική πλατεία του Θέρμου. Επίσημοι και πλήθος πιστών συνόδευσαν την Ιερά εικόνα σ' όλη τη διαδρομή. Στην πλατεία Θέρμου έγινε Αρτοκλασία υπέρ υγείας και προκοπής του σύμπαντος κόσμου. Συμμετείχαν οι σεβασμιότατοι Μητροπολίτες κ.κ. Ιερεμίας Μητροπολίτης Γόρτυνος & Μεγαλουπόλεως, Ιερόθεος, Μητροπολίτης Ναυπάκτου & Αγίου Βλασίου και Κοσμάς Μητροπολίτης Αιτωλίας & Ακαρνανίας. Ο σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου & Αγίου Βλασίου κ.κ. Ιερόθεος, απευθύνθηκε στους πιστούς με Θείον κήρυγμα.
- 12ωρο Επιστημονικό Συνέδριο: H Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου και η Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης διοργανώνουν Θεολογικό Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα: «Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός: Ο Αγιορείτης φωτιστής του Γένους» που πραγματοποιήθηκε στο Συνεδριακό Αμφιθέατρο του Ιδρύματος «Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς» στην Πυλαία Θεσσαλονίκης (Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία) στις 9 και 10 Δεκεμβρίου. sophia-ntrekou.gr
- Βίντεο 12ωρο Επιστημονικό Συνέδριο: Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός: Ο Αγιορείτης φωτιστής του Γένους
- Ομιλία του Πανοσιολογιοτάτου Αρχιμανδρίτη π. Ανανία Κουστένη. Εκπομπή του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Εκκλησίας της Ελλάδος ''Λύχνος τοῖς ποσί μου''.
- Στο χωριό Μέγα Δένδρο Θέρμου υπάρχουν τα θεμέλια του πατρικού σπιτιού του Κοσμά του Αιτωλού. Είναι πλέον ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος που σίγουρα αξίζει κανείς να επισκεφτεί.
- ΚΟΣΜΑΣ, Ο ΑΙΤΩΛΟΣ - ΕΡΤ - Πρόγραμμα Τηλεόρασης & Ραδιοφώνου - ERT: Ένας ύμνος στο έργο του μεγάλου διδασκάλου του έθνους, ιερομονάχου Κοσμά, από το Μέσα Δένδρο Αιτωλίας. Σε μία κρίσιμη καμπή της ιστορίας του Γένους μας, όταν κατά χιλιάδες εξισλαμίζονταν οι κάτοικοι της Ηπείρου και της Μακεδονίας από τους διωγμούς των Τούρκων, ο Κοσμάς διένυσε επί 20 χρόνια (1759-1779) τέσσερις φορές όλη την Ελλάδα, επιμένοντας στον τερματισμό του εξισλαμισμού. Εκατοντάχρονοι Ηπειρώτες θυμούνται στην ταινία τι άκουσαν από τους γονείς τους για τον Πατέρα Κοσμά, τον προφήτη του ποθούμενου της λευτεριάς. Γνωστοί επιστήμονες αναλύουν το έργο του, μέσα από τις περίφημες διδαχές του και φέρνουν νέα ντοκουμέντα σχετικά με τη δράση και το ρόλο που διαδραμάτισε στην διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης, λίγο πριν την Επανάσταση. Σκηνοθεσία, Σενάριο: Μαρία Μαυρίκου. Δ/νση Φωτογραφίας: Φίλιππος Κουτσάφτης
Είπε ο Άγιος † Κοσμάς ο Αιτωλός τον Πάπα να καταράσθε; ή ΌΧΙ;
Αρχιμανδρίτης † π. Ειρηναίος Δεληδήμος
Στα πλαίσια των διαλέξεων, «Πέραν της Παρακμής» πραγματοποιήθηκε η δέκατη διάλεξη με εισηγητή τον συγγραφέα Γεώργιο Καραμπελιά. Η διάλεξη έχει τίτλο: «Ο νεομάρτυρας Κοσμάς ο Αιτωλός» Στον χώρο πολιτισμού & πολιτικής «Ρήγας Βελεστινλής», Ξενοφώντος 4, πλ. Συντάγματος, Αθήνα.
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.