Γιατί μπήκαμε στα μνημόνια;

Του Γεωργίου Ι. Μάτσου (*)

Όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά. Το ότι μέχρι σήμερα το έλλειμμα του 2009 συνεχίζει να προκαλεί έντονες αντιπαραθέσεις δείχνει ότι εν προκειμένω υπάρχει και καπνός και φωτιά.

Η μέτρηση του ελλείμματος του 2009 δεν μπορεί να ιδωθεί αποκομμένη από το συνολικότερο ερώτημα, γιατί μπήκαμε στα Μνημόνια. Αυτό είναι το πραγματικό ερώτημα συλλογικής αυτογνωσίας.

Επίσης, το γιατί μπήκαμε στα Μνημόνια δεν μπορεί να συγχέεται με το πώς θα βγούμε από αυτά. Διαφορετικά πράγματα πρέπει να κάνεις για να μην πέσεις στο γκρεμό, διαφορετικά για να ανεβείς από αυτόν αφού έχεις πέσει.

Αναμφίβολα, εάν η κυβέρνηση Καραμανλή είχε αφήσει καλή δημοσιονομική κατάσταση, δύσκολα θα ετίθετο ζήτημα υπαγωγής μας σε Μνημόνιο. Η εμπιστοσύνη, πάντως, καταστρέφεται υπερβολικά εύκολα.

Εάν όμως ήταν η δημοσιονομική μας κατάσταση ο λόγος για τον οποίο μπήκαμε στα Μνημόνια, γιατί τότε δεν μπήκαμε την επομένη των εκλογών; Ή έστω μέχρι το τέλος Οκτωβρίου 2009, την επομένη της ανακοίνωσης του "πραγματικού" ελλείμματος του έτους 2009, στις 21 Οκτωβρίου 2009; Όχι μόνον δεν έγινε αυτό, αλλά οι οίκοι αξιολόγησης υποβάθμισαν ουσιωδώς την Ελλάδα, αφού πέρασαν και δύο ακόμη ολόκληροι μήνες. Παράλληλα, η χώρα δανείσθηκε 27 δισ. ευρώ συνολικά με μακροπρόθεσμα ομόλογα από τις εκλογές μέχρι τις 23 Απριλίου 2010, με τελευταίο μακροπρόθεσμο δανεισμό πριν το Μνημόνιο επταετή ομόλογα στις 31 Μαρτίου 2010.

Η πορεία αυτή ήδη αποδεικνύει ότι χρειάστηκε να μεσολαβήσουν και άλλα γεγονότα, μεταξύ της όποιας δημοσιονομικής κατάστασης παραδόθηκε την 4η Οκτωβρίου 2009 και της υπαγωγής μας στα Μνημόνια.

Μεσολάβησε η καταβαράθρωση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας, διεργασία που πριν την 4η Οκτωβρίου 2009 δεν υπήρχε καν, ασχέτως δημοσιονομικής κατάστασης και, κυρίως, παρά την μίνι-κρίση του Φεβρουαρίου-Μαρτίου 2009, που προκλήθηκε από κακούς χειρισμούς της κυβέρνησης Καραμανλή και ξεπεράστηκε εύκολα από επιτυχείς χειρισμούς της ίδιας κυβέρνησης.

Η επίλυση της μίνι-κρίσης του Φεβρουαρίου-Μαρτίου 2009, εν μέσω μάλιστα της κορύφωσης της διεθνούς κρίσης, αποτελούσε ταυτόχρονα και σοβαρή παρακαταθήκη προς την επόμενη κυβέρνηση. Εύκολα πια θα διατηρούνταν η πιστοληπτική μας ικανότητα. Αφενός διότι η διεθνής κρίση βρισκόταν πια σε ύφεση τον Οκτώβριο 2009, αφετέρου διότι η νέα κυβέρνηση είχε απέναντί της αντιπολίτευση που προεκλογικά είχε αναγνωρίσει την ανάγκη λήψης σκληρών μέτρων.

Η ανάγκη επαναφοράς της διαταραχθείσης δημοσιονομικής πειθαρχίας ήταν μία παράμετρος. Αυτή από μόνη της δεν είχε οδηγήσει τη χώρα στο γκρεμό. Η καταστροφή της πιστοληπτικής μας ικανότητας δεν ήλθε σε γραμμική αιτιώδη σχέση με την δημοσιονομική κατάσταση.

Έχουν περάσει μόλις έξι-επτά χρόνια από την εποχή εκείνη και τα γεγονότα τα θυμόμαστε όλοι: Η κυβέρνηση Παπανδρέου, μόλις εξελέγη, α) ξεκίνησε συστηματικό ξεφώνισμα της χώρας ως χρεωκοπημένης με κάθε δυνατό τρόπο, όχι μόνον με ρητορική "Τιτανικού" αλλά κυρίως β) με την ίδια την επίμονη αναζήτηση "μηχανισμού στήριξης", καθαυτή μια διαρκής εκπομπή σήματος αδυναμίας προς τη διεθνή επενδυτική κοινότητα. Παράλληλα, γ) απέφευγε συστηματικά (μέχρις ότου ήταν σχεδόν ήδη αργά) οποιαδήποτε κίνηση δημοσιονομικής πειθαρχίας και δ) σε σχιζοφρενική αντίθεση με την ρητορική και συμπεριφορά περί "Τιτανικού", η ίδια κυβέρνηση επέμενε συστηματικά για κρίσιμο χρονικό διάστημα στην εξαγγελία ότι "θα εφαρμόσουμε το προεκλογικό μας πρόγραμμα": Το πραγματικό έγκλημα δεν ήταν το προεκλογικό "λεφτά υπάρχουν", το πραγματικό έγκλημα ήταν το μετεκλογικό "τα βρήκαμε τα λεφτά".

Κάπου εδώ εμπλέκεται και η μέτρηση των δημοσιονομικών μεγεθών.

Η κυρία Ξαφά στο τελευταίο άρθρο της ξεπερνάει, για ανεξήγητο λόγο, τα όρια της προσωπικής μου προσβολής και για να μου αποδώσει ισχυρισμούς που δεν έκανα, μου καταλογίζει μια φράση από το δικό μου προηγούμενο άρθρο για να δείξει ότι, τάχα, αναπολώ τα Greek Statistics: "Πάντως, σε ορισμένες περιπτώσεις είναι απαραίτητο να υπάρχει κάποια ευελιξία όσον αφορά το χρόνο καταγραφής.". Διαβάζοντας τη φράση, ο αναγνώστης που δεν έχει διαβάσει το προηγούμενο άρθρο μου, μπορεί να νομίσει ότι πράγματι ο προηγούμενος αρθρογράφος "αναπολεί τα Greek Statistics". Και όμως η φράση που η κα. Ξαφά απέδωσε σε εμένα, προέρχεται αυτούσια από τον Κανονισμό ESA95 (παράγραφος 1.57, εδάφιο 5), όπως άλλωστε ρητώς σημείωνα!

Στο πλαίσιο αυτό εξακολουθεί να εκπλήσσει η εκφορά του ονόματός μου άλλες 18 φορές στο νέο της άρθρο, στις οποίες, εάν συνυπολογισθούν οι 15 φορές του προηγούμενου, φαίνεται ότι στόχος της κυρίας Ξαφά δεν είναι να αποδομήσει την αντίθετη άποψη, αλλά να αποδομήσει το πρόσωπο που εκφέρει την αντίθετη άποψη.

Το παραπάνω απόσπασμα του Κανονισμού ESA95 παρατέθηκε για να τεκμηριωθεί η ελαστική εφαρμογή της αρχής του accrual-based accounting στην Ε.Ε., στην οποία είχε προηγουμένως εσφαλμένα αναφερθεί η κα. Ξαφά. Μπορεί, με βάση αυτή τη φράση, να αποκαλέσει συνολικώς τη δημοσιονομική λογιστική της Ευρώπης ως European Statistics, πράγμα που άλλωστε σαφώς υπενόησε το ΔΝΤ φέτος τον Απρίλιο σε σχέση με τα στοιχεία του 2015 για την ελληνική οικονομία. Δεν μπορεί όμως να εγκαλεί εμένα για αυτή τη φράση και να την εμφανίζει ωσάν να είναι δικό μου πιστεύω.

Το εκπληκτικό όμως είναι η ομολογία της κας. Ξαφά ότι "ελάχιστη σημασία έχουν τέτοια στοιχεία [ενν. νόθευσης του ελλείμματος] για το πως φτάσαμε στο Μνημόνιο" και "μικρή σημασία είχε αν το έλλειμμα του 2009 ήταν 11%, 13% ή 15% του ΑΕΠ". Αποκαλεί δε συγκεκριμένες μεθοδεύσεις τεχνητής αύξησης του ελλείμματος"δεκαδική σκόνη" – που βέβαια κατά την ίδια μπορεί να φθάνουν έως και 4% του ΑΕΠ. Τελικά δηλαδή έχω δίκιο για τη νόθευση καθαυτή του ελλείμματος, αλλά όχι για το αν φταίει η νόθευση;

Αυτό που έχει σημασία είναι ότι, μετά τον Οκτώβριο 2009 και ενώ η προηγούμενη κυβέρνηση εφήρμοζε τους δημοσιονομικούς λογιστικούς κανόνες με την ευνοϊκότερη δυνατή για την Ελλάδα ερμηνεία, η νέα κυβέρνηση τους εφήρμοζε με την δυσμενέστερη δυνατή ερμηνεία. Ασχέτως εκατέρωθεν παρανομιών, το μείζον είναι η πολιτική στόχευση της κάθε μίας.

Για την στόχευση της μεν κυβέρνησης Καραμανλή γνωρίζουμε ήδη: Διαχείριση της κρίσης με το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Κατακριτέα πρακτική, στο βαθμό που έκρυβε το πρόβλημα κάτω από το χαλάκι.

Ποια ήταν όμως η στόχευση της κυβέρνησης Παπανδρέου να εμφανίζει το έλλειμμα του 2009 όσο γίνεται υψηλότερο, όπως άλλωστε καταγγέλθηκε επανειλημμένα από τον μακαρίτη Εμμ. Κοντοπυράκη, χωρίς να ανατριχιάσει σύμπασα η χώρα;

Το έκανε για να αντιμετωπίσει το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας; 

Τότε γιατί δεν προέβη στην παράλληλη λήψη μέτρων δημοσιονομικής πειθαρχίας; Αν εμφανίζεις και ξεφωνίζεις το πρόβλημα και το αφήνεις επί μήνες άλυτο και επιδεινούμενο, γιατί να το εμφανίζεις όσο χειρότερο γίνεται;

Αυτά όμως οδήγησαν στο λεγόμενο animal sprit των αγορών και τελικά στην αποκοπή μας από τις αγορές τον Απρίλιο-Μάιο του 2010.

Και αυτό δεν ήταν έργο Καραμανλή. Ήταν έργο Παπανδρέου. Ο τελευταίος βασίστηκε μεν στα αρνητικά "επιτεύγματα" της κυβέρνησης Καραμανλή, η "επιτυχία", όμως της αποκοπής μας από τις αγορές ήταν όλη δική του. "Επιτυχία", την οποία συνομολογεί η κα. Ξαφά ως ηθελημένη, όταν ισχυρίζεται ότι: "Είναι τουλάχιστον αστείο να ισχυριζόμαστε ότι οι Ελληνικές κυβερνήσεις θα μπορούσαν να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν ένα σχέδιο εξόδου από την κρίση".

Κι όμως: α) Η Ελλάδα μείωσε κατά το παρελθόν πολλές φορές με τις δικές της δυνάμεις τα ελλείμματά της. β)Χρηματοδότηση υπήρχε μέχρι και τον Μάρτιο 2010. Και γ) το πρώτο Μνημόνιο, στο οποίο υπήρχε η, κατά την κα. Ξαφά, αναγκαία "συνδρομή της τρόικας" για το σχεδιασμό και την εφαρμογή του απέτυχε παταγωδώς. Χρειάστηκε όχι μόνον το δεύτερο Μνημόνιο, αλλά και το PSI, που καθαυτό δημιούργησε σοβαρές "ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις" στο τραπεζικό μας σύστημα και όχι μόνον.

Και ενώ το δεύτερο Μνημόνιο είχε σχεδόν πετύχει (να υποθέσουμε, μόνον χάρη στην "συνδρομή της τρόικας", κατά την κα. Ξαφά;), έρχεται το τρίτο Μνημόνιο, του οποίου σχεδόν οι πάντες προβλέπουν αποτυχία, παρά την "συνδρομή της τρόικας", ήδη μάλιστα κουαρτέτου.

Το κοινό στοιχείο, τελικά, όσων πίστεψαν στο (πρώτο) Μνημόνιο είναι ότι δεν πίστευαν σε μια Ελλάδα που θα προσπαθήσει μόνη της, με τις δικές της δυνάμεις να βγει από την κρίση.

Αυτός είναι και ο λόγος που έχουμε ακόμη Μνημόνια: Όσο η Ελλάδα δεν παίρνει απόφαση ότι με τις δικές της δυνάμεις θα βγει από την κρίση και παρακαλάει για αφέσεις χρέους, "κουρέματα", επιμηκύνσεις κλπ., θα βρίσκεται πάντα στη θέση του αναξιόπιστου επαίτη. Όπως ακριβώς συνέβαινε στο πρώτο επτάμηνο της κυβέρνησης Παπανδρέου, όταν παρακαλούσε για "μηχανισμό στήριξης".

Μοναδική μνημονιακή περίοδος κατά την οποία η Ελλάδα ξέφυγε από το στάτους του επαίτη ήταν η πρωθυπουργία Σαμαρά. Δεν ήταν σύμπτωση ότι εκείνο το Μνημόνιο θα πετύχαινε, εάν ο Σαμαράς είχε ακόμη λίγο χρόνο.

Η ιστορία των Μνημονίων είναι, λοιπόν, κόλαφος για όσους δεν πιστεύουν στην Ελλάδα και δικαίωση για όσους πιστεύουν στην Ελλάδα.

Δεν είναι δυνατόν να βγάλουν από την κρίση την Ελλάδα όσοι δεν πιστεύουν σε αυτή και στη σκληρή δουλειά που αυτή – δηλαδή όλοι μας! – χρειάζεται για να ξεπεραστεί η κρίση.

Όσοι πάντως καμαρώνουν επειδή συνέβαλαν και συμβάλλουν στο να δείχνεται η χώρα προς τον περίγυρό της στη χειρότερη δυνατή κατάσταση, χωρίς ορατό σκοπό και στόχο, δεν χρειάζεται να τους καταδικάσει καμία δικαιοσύνη: Τους καταδικάζει ήδη αμείλικτα η ιστορία.

* Γεώργιος Ι. Μάτσος - Δ.Ν., Δικηγόρος

πηγη:http://www.politically.gr/

Ανάρτηση από: geromorias.blogspot.com