Του Θοδωρή Αθανασιάδη
Σε επίπεδο θεωρίας, δεν θα διαφωνήσω ότι η φοροδιαφυγή πλήττει τον οικονομικό σχεδιασμό ενός κράτους και αποτελεί βόμβα στα θεμέλια της κοινωνικής του πολιτικής. Όμως, θα διαφωνήσω έντονα με όσους υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα είναι η πρωταθλήτρια της φοροδιαφυγής και με όσους βλέπουν ως βασική παράμετρο εξόδου από την κρίση την πάταξη της φοροδιαφυγής. Κυρίως δε, θα εναντιωθώ σε όσους επιμένουν να παραβλέπουν ότι ο συντριπτικά μεγαλύτερος όγκος φοροδιαφυγής πραγματοποιείται με την ευλογία του νόμου. Βεβαίως, αναφέρομαι στην νόμιμη φοροδιαφυγή: τηνφοροαποφυγή.
Έχετε ψωνίσει ποτέ από τον ΑΒ-Βασιλόπουλο ή τον Μαρινόπουλο χωρίς απόδειξη; Έχετε ταξιδέψει ποτέ με την Aegean ή την Blue Ferries χωρίς νόμιμο εισιτήριο; Έχετε κάνει ποτέ συναλλαγή με τράπεζα χωρίς να εκδοθεί παραστατικό; Ποτέ. Όλες αυτές οι επιχειρήσεις δεν έχουν λόγο να φοροδιαφυγήσουν παρανόμως εφ' όσον μπορούν να φοροαποφυγήσουν νομίμως. Για παράδειγμα, η Attica Group (Blue Ferries) κατά το 2015 σημείωσε κέρδη 33,4 εκατ. στα οποία αναλογεί φόρος 217 χιλιάδες. Όταν ο συντελεστής φορολόγησής σου είναι 0,65%, γιατί να μην είσαι νόμιμος;
| Διάγραμμα του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel, με τα ποσοστά των φόρων που πλήρωσαν στο Βέλγιο μερικές γερμανικές επιχειρήσεις το 2011. Με μπλε χρώμα ο επίσημος εταιρικός φορολογικός συντελεστής |
Η αδήριτη πραγματικότητα είναι ότι καμμιά χώρα δεν αναμετράται με το τέρας τής φοροαποφυγής των πολυεθνικών και των μονοπωλίων, μιας και όλες οι κυβερνήσεις στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία είναι ταγμένες στην υπηρεσία των αγορών. Όλες οι κυβερνήσεις επιδεικνύουν άριστα αποτελέσματα στο κυνήγι των μικρομεσαίων φοροφυγάδων και όλες τους στερούνται αναστολών προκειμένου να στείλουν φυλακή αυτούς τους φουκαράδες ή να κλείσουν την επιχείρησή τους. Την ίδια στιγμή, όλες δείχνουν εξαιρετική αδυναμία στην αντιμετώπιση των τεχνασμάτων που χρησιμοποιούν οι μεγάλες επιχειρήσεις προκειμένου να αποφύγουν την φορολόγησή τους.
Η αλήθεια είναι πως το θέσφατο της ελεύθερης οικονομίας, σύμφωνα με το οποίο η διακίνηση κεφαλαίων πρέπει να γίνεται απρόσκοπτα, έχει αποτελέσει την στιβαρή βάση πάνω στην οποία έχουν χτιστεί πάμπολλα νόμιμα τεχνάσματα φοροαποφυγής. Όπως, για παράδειγμα, οι πολλαπλοί τιμοκατάλογοι μιας μητρικής πολυεθνικής προς τις θυγατρικές της (ανάλογα με το φορολογικό καθεστώς κάθε χώρας), τα δάνεια των μητρικών προς τις θυγατρικές τους με κατά περίπτωση βολικό επιτόκιο, η κατά το δοκούν τιμολόγηση άυλων στοιχείων (π.χ. δικαίωμα χρήσης σήματος), η μεταφορά ζημιών και κερδών από ή προς τις θυγατρικές κλπ.
Η πλάκα είναι ότι, ενώ ο λουξεμβουργιανός Γιούνκερ έχει επανειλημμένα στηλιτεύσει αυτό το φαινόμενο, η χώρα που άνοιξε διάπλατα την λεωφόρο τής νόμιμης φοροαποφυγής είναι το διπλανό του Βέλγιο, χάρη στα περίφημα Kέντρα Συντονισμού (Coordination Center), τα οποία ιδρύθηκαν το 1983 στις Βρυξέλλες, την πρωτεύουσα της Ευρώπης (!), φυσικά με νόμο τού βελγικού κράτους. Θεωρητικά, σκοπός αυτών των Κέντρων είναι ο συντονισμός των χρηματοοικονομικών δραστηριοτήτων μητρικών και θυγατρικών. Μέχρι το 1990, είχαν συσταθεί στο Βέλγιο διακόσια τέτοια Κέντρα από ισάριθμες πολυεθνικές (*), οι οποίες δέχτηκαν ευχαρίστως την πρόσκληση της βελγικής κυβερνήσεως για εγκατάσταση στην χώρα, με δέλεαρ την εξαιρετικά χαμηλή φορολόγηση των κερδών τους (**).
Αν, όμως, το Βέλγιο άνοιξε διάπλατα την λεωφόρο της, η σύγχρονη Μέκκα τής φοροαποφυγής είναι η Ολλανδία. Ακούγεται απίστευτο αλλά αυτή η χώρα, οι ηγέτες της οποίας κουνάνε διαρκώς το δάχτυλό τους στην μούρη των ελλήνων, θεωρείται σήμερα ο κορυφαίος φορολογικός παράδεισος της Ευρώπης, κάνοντας το Λουξεμβούργο να ωχριά. Πάμε μια βόλτα από εκεί, να την δούμε καλύτερα.
Κάπου στα νότια του Άμστερνταμ, καμμιά διακοσαριά μέτρα βορειοδυτικά τού σιδηροδρομικού σταθμού Άμστελ, στον αριθμό 200 της
| Το κτηριάκι της Intertrust δίπλα στον ποταμό Άμστελ |
Φυσικά, στον ολλανδικό παράδεισο δεν φυτρώνει μόνο η Intertrust. Την ίδια δουλειά κάνουν δεκάδες άλλες παρόμοιες εταιρείες αφού η ζήτηση είναι μεγάλη. Οι εξευτελιστικά χαμηλοί φορολογικοί συντελεστές έχουν προσελκύσει στην χώρα περισσότερες από δώδεκα χιλιάδες ξένες μεγάλες εταιρείες, οι οποίες έχουν ιδρύσει εκεί χρηματοπιστωτικές θυγατρικές χωρίς προσωπικό. Επίσημα, αυτές οι θυγατρικές αποκαλούνται "ειδικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα" αλλά στην γλώσσα της αγοράς είναι γνωστές ως "εταιρείες γραμματοκιβωτίου" (letterbox companies).
Επειδή έχουμε πολλά να πούμε, θα συνεχίσουμε αύριο την βόλτα μας στην Ολλανδία. Για να σας δελεάσω, μπορώ να σας πω από σήμερα ότι μεταξύ των "εταιρειών γραμματοκιβωτίου" που έχουν στηθεί στην Ολλανδία, υπάρχουν και μερικές με ελληνικό χρώμα. Μεταξύ αυτών η Τρία Έψιλον (CocaCola), η Lamda Development (του ομίλου Λάτση, που του χαρίσαμε το Ελληνικό) και ο Όμιλος Αντέννα (που μας απειλούσε με εθνική καταστροφή αν βγαίναμε από το ευρώ).
--------------------------------------------------------
(*) Ενδεικτικά: 3Μ, Adecco, AT&T, BASF, BMW, Carrefour, Continental, Daikin, Daimler, Du Pont, Estee Lauder, Exxon Mobil, Ferrero, General Motors, Glaxo, Goodyear, Henkel, Hertz, Hewlett Packard, Kodak, Kraft, L'oreal, Nestle, Shell, Siemens, Volvo, Whirlpool, Yves Rocher κλπ. Περισσότερα για τα Coordination Center και για τα Financial Center του Βελγίου, στο: Marius Petter Styczen, "Financial Centers in Belgium", 2010.
(**) Το 2003, το CC της Volkswagen κατέγραψε 81 εκατ. κέρδη για τα οποί πλήρωσε 87 χιλ. φόρο (0,107%) ενώ συνολικά 207 CC κατέγραψαν κέρδη 5 δισ. και κατέβαλαν φόρους 73 εκατ. (1,46%).
Φοροδιαφυγή με την ευλογία του νόμου (ΙΙ)
Του Θοδωρή Αθανασιάδη
Λέγαμε χτες πως οι μεγάλες εταιρείες καταφέρνουν και αποφεύγουν την φορολόγησή τους κάνοντας χρήση των δυνατοτήτων που τους προσφέρουν οι νόμοι ορισμένων χωρών και αναφέραμε ως παραδείγματα τα Κέντρα Συντονισμού (Coordination Center) στο Βέλγιο και τα Ειδικά Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα ή εταιρείες γραμματοκιβωτίου (Letterbox Company) στην Ολλανδία. Επειδή δεν έχουν όλοι οι αναγνώστες σχετικές γνώσεις, ας δώσουμε σήμερα ένα παράδειγμα για το πώς λειτουργεί όλο αυτό το μεγαλοφυές αλλά απλό στην σύλληψή του κόλπο.
Οι τέσσερις μέτοχοι της εταιρείας που φέρει το όνομα ενός παλιού, αγαπημένου ροκ συγκροτήματος, κατά τοπρόσφατο ταξίδι τους στην Κούβα. Η Rolling Stones SA εδρεύει εδώ και χρόνια στο Λονδίνο Άμστερνταμ
Όλοι γνωρίζουμε την τεράστια εταιρεία που ίδρυσε το 1943 ο ΊνγκβαρΚάμπραντ από το Έιμταρυντ του Άγκουναρυντ της Σουηδίας και της έδωσε το όνομα ΙΚΕΑ (από τα αρχικά που υπογράμμισα). Αν, όμως, σας ρωτήσουν πού βρίσκεται η έδρα της ΙΚΕΑ, μη βιαστείτε να απαντήσετε γιατί θα κάνετε λάθος.
Η ΙΚΕΑ δραστηριοποιείται σε καμμιά σαρανταριά χώρες όλου του κόσμου. Κι επειδή είναι πολύ σοβαρή εταιρεία, δεν μπορεί να εξαρτά το μέλλον της (και το μέλλον των κεφαλαιούχων που βρίσκονται πίσω από το όνομά της, φυσικά) από την διάθεση κάθε χώρας να φορολογήσει πολύ ή λίγο τα κέρδη της. Έτσι, λοιπόν, μετέφερε την έδρα της στην Ολλανδία και ανέθεσε την διαχείριση των κεφαλαίων της σε ένα θυγατρικό της Ειδικό Χρηματοπιστωτικό Ίδρυμα, την IΚΕΑ Intersystems BV.
Στον τόπο μας, δραστηριοποιείται η ΙΚΕΑ Ελλάδας. Για να μπορεί αυτή η εταιρεία να χρησιμοποιεί τον τίτλο ΙΚΕΑ, πρέπει να πληρώσει στην μητρική τα αναλογούντα δικαιώματα χρήσης (franchise fees). Παράλληλα δε, όταν χρειάζεται δανεικά, δεν χρειάζεται να τρέχει και να παρακαλάει την κάθε τράπεζα αλλά μπορεί να τα ζητήσει από το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα της μητρικής. Έτσι, λοιπόν, προσαρμόζοντας ανάλογα τα δικαιώματα χρήσης σήματος και το επιτόκιο δανεισμού, το μαγαζί τής Ελλάδας φορτώνεται με έξοδα που ελαχιστοποιούν ή και μηδενίζουν τα φορολογητέα κέρδη του (*).
Μ' αυτό το απλό κόλπο, το ελληνικό κράτος εισπράττει από την ΙΚΕΑ Ελλάδας από πενταροδεκάρες έως τίποτε για φόρο εισοδήματος και τα κέρδη μεταφέρονται στον ολλανδικό παράδεισο, όπου τα κέρδη από δικαιώματα και τόκους δεν φορολογούνται. Κι όταν φτάνει η ώρα της διανομής των κερδών, τα μερίσματα πληρώνονται από το Ειδικό Χρηματοπιστωτικό Ίδρυμα και φορολογούνται από 5% έως... καθόλου (**).
Λεπτομέρεια πρώτη: Αν κάποιος είναι υπερβολικά άπληστος, μπορεί να μεταφέρει κατά τον ίδιο τρόπο τα προς διανομή κέρδη σε μια άλλη εταιρεία που θα εδρεύει στα Νησιά Κεϋμάν ή στο Βανουάτου, ώστε να γλιτώσει και αυτό το γλίσχρο 5%, κερδίζοντας επί πλέον την τραπεζική αδιαφάνεια αυτών των φορολογικών παραδείσων, χάρη στην οποία χάνονται οι διαδρομές τού χρήματος.
Εννοείται ότι όσα είπαμε παραπάνω για την ΙΚΕΑ ισχύουν και για την Starbucks και για την Shell και για την Nestle και για την CocaCola και για όλες τις πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται στην χώρα μας. Όλες τους ανεξαιρέτως βγάζουν τα κέρδη τους στο εξωτερικό, πληρώνοντας στο κράτος ψίχουλα (όταν τα πληρώνουν κι αυτά). Υπολογίζεται ότι μόνο μέσω Ολλανδίας και μόνο το 2011 γλίτωσαν από εθνικές φορολογήσεις κεφάλαια ύψους τεσσάρων τρισεκατομμυρίων ευρώ, ήτοι πάνω από είκοσι φορές το ελληνικό ΑΕΠ. Αυτά τα κεφάλαια αντιστοιχούν στο πενταπλάσιο του ολλανδικού ΑΕΠ και έχουν καταστήσει την Ολλανδία μία από τις πρώτες παγκοσμίως χώρες στις άμεσες ξένες επενδύσεις.
Λεπτομέρεια δεύτερη: O πληθυσμός τού Βελγίου είναι όσος σχεδόν της Ελλάδας και της Ολλανδίας είναι μισή φορά μεγαλύτερος. Χάρη στα τερτίπια στα οποία αναφερόμαστε εδώ (για την ακρίβεια: κυρίως σε αυτά), το ΑΕΠ τού Βελγίου είναι υπερδιπλάσιο της Ελλάδας ενώ εκείνο της Ολλανδίας είναι τρεισήμισυ φορές υψηλότερο.
Σύμφωνα με την μελέτη "Offshore shell games 2015" τής πολιτειακής μη κυβερνητικής οργάνωσης "Citizens for Tax and Justice" (CTJ), το 43% των εταιρειών τού καταλόγου Fortune-500 (οι 500 μεγαλύτερες χρηματοπιστωτικές εταιρείες του κόσμου) έχουν θυγατρικές στην Ολλανδία, η οποία αναδεικνύεται παγκόσμια πρωταθλήτρια στον συγκεκριμένο τομέα. Το παραπάνω διάγραμμα από την εν λόγω μελέτη είναι χαρακτηριστικό.
Πριν κλείσουμε για σήμερα, ας προσθέσουμε κι ένα κερασάκι. Ο ολλανδικός παράδεισος δεν άφησε ασυγκίνητες ούτε τις "εντιμώτατες" γερμανικές εταιρείες, οκτακόσιες των οποίων έχουν ιδρύσει εκεί μερικές εκατοντάδες "ειδικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα" (μόνο η BASF έχει 21!). Όποιος μαντέψει ποια μεγάλη τράπεζα βρίσκεται ανάμεσά τους, κερδίζει χρυσούν ωρολόγιον!
------------------------------------------------------------
(*) Από το 2012, η ΙΚΕΑ Ελλάδας εμφανίζει ζημιές στους ισολογισμούς της. Για τον λόγο αυτό, εκείνη την χρονιά επέβαλε στους εργαζομένους της μειώσεις αποδοχών κατά 11%, με ταυτόχρονη κατάργηση των επιδομάτων γάμου και διαχειριστικών λαθών. Το 2011, η ΙΚΕΑ Intersystems BV κατέγραψε αύξηση κερδών από 2,69 σε 2,97 δισ. ευρώ.
(**) Σύμφωνα με την Australian Financial Review, κατά την περίοδο 2003-2013 η ΙΚΕΑ Αυστραλίας είχε συνολικά κέρδη ενός δισεκατομμυρίου δολλαρίων, τα οποία μεταφέρθηκαν σχεδόν στο σύνολό τους αφορολόγητα σε Λουξεμβούργο και Ολλανδία, με την βοήθεια της γνωστής εταιρείας ελεγκτών και συμβούλων PricewaterhouseCoopers (Neil Chenoweth, "Why IKEA's profits are mostly tax free", 6/11/2014).
ΠΗΓΗ: http://teddygr.blogspot.gr
Αναδημοσίευση:http://blogvirona.blogspot.gr/
Ανάρτηση από:
geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.