ΓΙΑΤΙ Η ΤΑΙΝΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ; ΓΙΑΤΙ ΤΕΤΟΙΑ ΚΟΣΜΟΣΥΡΡΟΗ;

Από Γιώργος Λιερός 

Λίγο πριν είδα τον Καποδίστρια του Σμαραγδή. Η ταινία κινηματογραφικά είναι μηδαμινή, η ιστορία σε πολλά σημεία κακοποιείται, αυτά όμως κάνουν ακόμα ποιό προκλητικό το ερώτημα: ΓΙΑΤΙ Η ΤΑΙΝΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ; ΓΙΑΤΙ ΤΕΤΟΙΑ ΚΟΣΜΟΣΥΡΡΟΗ;

Η γνώμη μου είναι πως η ταινία με όλα της τα ελαττώματα, ή ίσως και χάρη σε αυτά, κατάφερε να επικοινωνήσει με ένα (σκοτεινό;) λαϊκό ασυνείδητο που εξακολουθεί να παραμένει ολοζώντανο παρά τον θρίαμβο των νεοφιλελεύθερων  κατά τους εορτασμούς των 200 χρόνων από την επανάσταση. Κάνοντας τον απολογισμό των εκδηλώσεων, εκδόσεων, συνεδρίων κ.λ.π. ο Ευάγγελος Βενιζέλος περιέγραφε ορθά τον στόχο που είχε τεθεί: "Η επέτειος του 1821 είναι μια καλή ευκαιρία να δώσουμε ένα τελικό χτύπημα σ' αυτό το εθνικολαϊκίστικο σχήμα". Στα πλαίσια αυτής της αντιλαϊκίστικης επίθεσης, που έβλεπε την επανάσταση μέσα από την αντίθεση εκσυγχρονισμός/ παράδοση, αγιοποιήθηκε ο Μαυροκορδάτος, υψώθηκε 200 χρόνια μετά στον Ουάσιγκτον της Επανάστασης του 1821, δαιμονοποιήθηκε ότι είχε να κάνει με τους άτακτους και το λαϊκό στοιχείο, εξαγλαϊστηκε η αγγλική και γαλλική συμβολή κ.λπ.

Οι διανοούμενοι της αριστεράς στην μεγάλη τους πλειοψηφία υιοθέτησαν σχεδόν αυτούσιο το φιλελεύθερο σχήμα, κάνοντας του απλά μια πρόχειρη μετάφραση στην γλώσσα ενός χυδαίου  (ψευτο)μαρξιστικού εξελικτικισμού.

Στα 150χρονα είχαμε τον Σκαρίμπα, στα 100χρονα ο Ζεύγος μιλώντας για το 1821 έβαζε τις θεωρητικές βάσεις για το ΕΑΜ. Το 2021 οι δικές μας πλάτες, όσες φιλότιμες προσπάθειες και αν κάναμε, ήταν πολύ αδύνατες για να σηκώσουν, να αναδείξουν, τον "αγνό λαϊκισμό του 21"(η φράση είναι του Γιώργη Λαμπρινού).

Πάνω στο κενό δημιουργήθηκε κατ΄ αυτό τον τρόπο πατάει η ταινία. Εκφράζει "από τα δεξιά", παραμορφωμένο και στρεβλωμένο, τον λαϊκισμο του 21. Ο Σμαραγδής τερατολογεί αναμφίβολα. Όμως τουλάχιστον δεν ισχυρίζεται πως κάνει επιστήμη. Οι τερατολογίες  των φιλελεύθερων υπερ Μαυροκορδάτου Κωλέτη και των ολιγαρχικών (κοτσαμπάσηδων, φαναριωτών, πλοιοκτητών  κ.λπ.) δεν ήταν ούτε μικρότερες ούτε λιγότερες 

Στο βιβλίο που βγάλαμε (Λιερός, Λαπιέρης, Λυκουριώτης, εκδ Ευτοπία) γράφαμε για τον Καποδίστρια:

"Ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ότι ο Καποδίστριας συνέδεσε την αυταρχική και αντιδημοκρατική του πολιτική με την υπεράσπιση συγκεκριμένων λαϊκών συμφερόντων. Οι ολιγαρχικοί αντέδρασαν στον λαϊκισμό του Καποδίστρια επικαλούμενοι το σύνταγμα, τη δημοκρατία κ.λπ. Αναδεικνύοντας αυτή την πλευρά, ο Χέρινγκ αντιπαραβάλλει τον λαϊκισμό με τη φιλελεύθερη δημοκρατία. Υποστηρίζει ότι τα συμφέροντα των αρχόντων τούς ωθούσαν σε συνταγματικές λύσεις, ενώ η λαϊκή υποστήριξη μπορούσε να ευνοεί τη διαμόρφωση ή τη συντήρηση αυταρχικών πολιτικών. Γράφει ο ίδιος: «Μόνο τα σχέδια συντάγματος των αρχόντων περιείχαν τα θεμέλια του αντιπροσωπευτικού συστήματος, της διαίρεσης των εξουσιών, των δικαιωμάτων του πολίτη, τους περιορισμούς της εκτελεστικής εξουσίας, την τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση. Ειδικά οι φτωχοί και οι εξαθλιωμένοι, οι λιμοκτονούντες και οι πρόσφυγες, ο κοσμάκης στα χωριά και τους οικισμούς χαιρέτησαν με ενθουσιασμό τον ερχομό του “σωτήρα” Καποδίστρια».  Ο Καποδίστριας προσπάθησε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες τους, δεν τους εξαπάτησε. Επ’ αυτού ο Χέρινγκ είναι όσο πιο ξεκάθαρος γίνεται. Σχολεία αλληλοδιδακτικής (Λάγκαστερ) και μικρή αγροτική ιδιοκτησία ήταν για τον κυβερνήτη η προϋπόθεση της «αληθούς» κοινωνικής οργάνωσης της χώρας. Δυσανασχετούσε γιατί το σχέδιο του για τη διανομή της γης καθυστερούσε και θύμωσε με τους συνεργάτες του όταν έμαθε ότι ο Μπολιβάρ μοίραζε ήδη τη γη.  Οι πολιτικές προτεραιότητες του Καποδίστρια φάνηκαν και στον τομέα του δικαίου: κυρίως προστατεύονταν κοινωνικά αδύναμοι, οφειλέτες, γυναίκες και νόθα.  Όταν θέλησε να βοηθήσει με τα πενιχρά έσοδα του κράτους τους άπορους ναύτες και μικροκαραβοκύρηδες, πριν το κάνει για τους μεγάλους εφοπλιστές, «οι άρχοντες αντιλήφθηκαν τις συνέπειες και τους κινδύνους της αυταρχική πολιτικής».  Ο Χέρινγκ αντιπαραθέτει τη δημοκρατία των κυρίων της κοινωνίας με τη δικτατορία υπέρ των πληβείων και κάνει καθαρό πως προτιμάει την πρώτη. Διαφωνούμε πλήρως και κατ’ αρχάς με την ίδια την τοποθέτηση του προβλήματος. Όπως και να ‘χει, το σημαντικό εδώ είναι ότι ο σπουδαίος αυτός ιστορικός μας εισάγει στο μείζον θεωρητικό ζήτημα, που βρίσκεται στην καρδιά της συζήτησης για το 1821 και στην πραγματικότητα αποτελεί το επίκεντρο όλων των αντιπαραθέσεων, το σημείο που κατεξοχήν συγκεντρώνει τα πυρά των φιλελευθέρων ιδεολόγων και των κολαούζων τους στην αριστερά. Πρόκειται για το θέμα του λαϊκισμού."

Εδώ θέλω να προσθέσω μόνο πως:

1) η λαϊκή παράταξη της επανάστασης είχε συντριβεί ήδη από τις αρχές του 1823

2) το πολύ δημοκρατικό σύνταγμα της Τροιζίνας το είχαν ψηφίσει οι ολιγαρχικοί ως μέσο ελέγχου του Καποδίστρια, ακριβώς για να αποφύγουν τον κίνδυνο μιας βοναπαρτίστικης δικτατορίας που θα έκλινε το μάτι στα λαϊκά στρώματα 

Στην φωτογραφία η αφίσα από την προβολή της ταινίας Μεγαλέξαντρος. Την προβάλαμε στα πλαισια του συνεδρίου "1821: Η γνωστή άγνωστη επανάστασ, μια παράδοση ανταρσίας"

ΠΗΓΗ: https://www.facebook.com/share/p/16qtNHkUA4/

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com