Γιώργος Τασιόπουλος
Ο Ευτύχης Μπιτσάκης έφυγε από τη ζωή,
υπήρξε ίσως ο μεγαλύτερος φυσικός φιλόσοφος - διανοητής της εποχής μας.
Υπηρέτησε όσο λίγοι την επιστήμη και την κοινωνία με την στράτευσή του στο αριστερό κίνημα από τα μαθητικά του χρόνια.
Τεράστιο το συγγραφικό του έργο!
Πάνω απ' όλα ήταν ένας Σοφός Δάσκαλος!
Έφυγε υπηρετώντας έως το τέλος της ζωής του τις ιδέες του και την επιστήμη.
Αγωνίσθηκε και έκανε πράξη το λόγο του:
"Βρεθήκαμε στον κόσμο, καρπός της αναγκαιότητας του τυχαίου. Σε μας εναπόκειται να δώσουμε Νόημα στη Ζωή"!
Απόσπασμα από το τελευταίο του βιβλίο, "ΓΙΑ ΜΙΑ ΕΓΚΟΣΜΙΑ ΗΘΙΚΗ" (Α/συνέχεια 2024):
ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ*
[....Το ερώτημα για το νόημα της ζωής αποτελεί κεντρικό ερώτημα των φιλοσοφιών της ύπαρξης. Ο θετικισμός του απορρίπτει, με βάση τυπικά κριτήρια για το τι είναι επιστημονικό και το τι έχει νόημα. Οι μαρξιστές, από την πλευρά τους, συνήθως το παραγκάμπτουν, με μια αμήχανη σιωπή. Αλλά το πρόβλημα απασχολεί και της "μορφωμένους" και τους "αμορφώτους". Αν η φιλόσοφοι το αποφεύγουν, τόσο το χειρότερο για τη φιλοσοφία...
Σύμφωνα με την πατερναλιστική ηθική του κρατικού σοσιαλισμού, η εργασία μετατρέπεται από μέσο σε σκοπό, από προϋπόθεση ελευθερίας σε δήθεν πραγμάτωση της ελευθερίας. Αλλά η άποψη του Μαρξ είναι διαμετρικά αντίθετη...
...Το βασίλειο της ελευθερίας αρχίζει εκεί όπου σταματά η εργασία από ανάγκη. Η ελευθερία κατά συνέπεια τοποθετείται πέρα από την καθαυτό σφαίρα της υλικής παραγωγής.
"Η μόνη δυνατή ελευθερία είναι, ο κοινωνικός άνθρωπος• οι συνεταιρισμένοι παραγωγοί να ρυθμίζουν ορθολογικά τις ανταλλαγές τους με τη φύση, που να την ελέγχουν από κοινού αντί να κυριαρχούνται από την τυφλή της δύναμη, και να πραγματώνουν αυτές τις ανταλλαγές δαπανώντας το ελάχιστο της δύναμης και μέσα σε συνθήκες που θα είναι όσο το δυνατό εντάξει με την ανθρώπινη φύση τους..."
Ελευθερία δεν είναι η ελευθερία του μοναχικού ατόμου. Μπορεί να πραγματοποιείται μόνο μέσα στην κοινωνική ζωή, ως η υψηλότερη εκδήλωσή της. Αλλά κοινωνική ζωή σημαίνει, πριν από όλα, επικοινωνία. Αναγκαίο να δούμε την τύχη αυτής της έννοιας στις σημερινές κοινωνίες και το ενδεχόμενο μέλλον της...
... Οι αναλύσεις των φιλοσοφιών της ύπαρξης έθεσαν λεπτά και ουσιαστικά ανθρωπολογικά προβλήματα. Ωστόσο το οπτικό πεδίο τους περιορίζεται στην πραγματικότητα των αστικών κοινωνιών, την οποία βλέπουν εξωιστορικά, με αποτέλεσμα να μην συλλαμβάνουν τις δυνατότητές της (με εξαίρεση, ως ένα βαθμό, τον J. - P. Sartre).
Πραγματικά, ο ενδογενής ανταγωνιστικός χαρακτήρας αυτών των κοινωνιών εκτρέφει τον ατομισμό, την ματαιοδοξία, την επίδειξη και την κουφότητα και παρεμποδίζει την ανάπτυξη μιας ουσιαστικής επικοινωνίας ανάμεσα στους ανθρώπους...
...Οι φιλοσοφίες αυτές είναι ουσιαστικά ατομιστικές επειδή:
Βλέπουν το άτομο ως απομονωμένη μονάδα, έξωιστορικά, άρα διαχρονικά...
Το άτομο αυτό ενδιαφέρεται μόνο για τον εαυτό του: για την επιβίωσή του, για τη διατήρηση της "μοναδικότητας", της "προσωπικότητας" και της "ουσίας" του.... Το άτομο οριακά συρρικνώνεται, και δεν του μένει άλλο από την απαισιοδοξία και τη "θεωρία" θανάτου, που είναι η άλλη όψη του ακραίου ατομισμού. Τελικά, η αναζήτηση του ατομικού συμφέροντος και της ατομικής ευδαιμονίας οδηγούν στο αντίθετο αποτέλεσμα.
Μ' αυτόν τον τρόπο η φιλοσοφία υψώνει στη σφαίρα του αιώνιου τον αστικό ατομισμό... και αναζητεί την υπέρτατη ουσία του ατόμου στον μικρόκοσμο της "ύπαρξης"...
... Η επικοινωνία και η αγάπη μπορούν να ολοκληρωθούν μόνο σε μία κοινωνία όπου, στη θέση του ανταγωνισμού, θα λειτουργήσει η συνεργασία. Μέχρι τότε, το να μιλάμε για αγάπη ως αντίδοτο και μέσον για το ξεπέρασμα της σημερινής βαρβαρότητας, σημαίνει ότι γινόμαστε θύματα ενός λόγου που συνεισφέρει στην αναπαραγωγή το σημερινών ανταγωνιστικών σχέσεων...
... Η μονοδιάστατη κοινωνία μας δεν είναι ο κατάλληλος τόπος για την άνθηση της ζωής. Οι άλλοτε "σοσιαλιστικές" κοινωνίες εξάλλου, δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν τις κληρονομημένες μορφές βαρβαρότητας, καθώς και τις νέες που αναπτύχθηκαν στα πλαίσια του κρατισμού και της ιεραρχίας, των προνομίων, της αποξένωσης και της διαφθοράς που γέννησε ο κρατισμός - η μορφή κοινωνίας που, στη συνείδηση του διευθυντικού στρώματος, ταυτίστηκε με τον σοσιαλισμό.
Αλλ' ας μην αφηνόμαστε στις γλυκερές φαντασιώσεις. Ακόμα και στις σοσιαλιστικές κοινωνίες του μέλλοντος, η ζωή δεν θα είναι μόνο νεότητα και δημιουργία. Ο ποιητής οραματίζεται τις "επαύριον που τραγουδάμε". Καλό το τραγούδι, αλλά και ο θρήνος δεν θα λείψει ποτέ από τα χείλη των ανθρώπων. Πάντα θα υπάρχουν κοινωνικές αντιθέσεις, και η προσωπική αποτυχία θα είναι πάντα μία πιθανότητα. Και θα υπάρχουν πάντα ασθένειες και γηρατειά, που σβήνουν τη χαρά τη ζωής, ακόμα και στην πιο ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Και, παρόλη την υπέρβαση της πρόσκαιρης ατομικότητας μέσα στο κοινωνικό έργο, το δράμα του θανάτου θα ανασύρει πάντα στο πεδίο της συνείδησης τα οριακά ερωτήματα για τη ζωή, αν όχι τον φόβο και την απελπισία. Μια ζωή δημιουργική και πλήρης βοηθά στην νηφάλια αντιμετώπιση του τέλους...]
*Απόσπασμα από το VIII κεφάλαιο του τελευταίου βιβλίου του Ευτύχη Μπιτσάκη, "ΓΙΑ ΜΙΑ ΕΓΚΟΣΜΙΑ ΗΘΙΚΗ", εκδόσεις Α/συνέχεια, Αθήνα 2024
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.