« Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ » του Εριχ Φρομ

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΕΧΟΥΡΙΤΗ

«Ο Erich Fromm, γνωστός Γερμανός κοινωνικός ψυχολόγος και φιλόσοφος, διερεύνησε βαθιά τις πολυπλοκότητες των ανθρώπινων σχέσεων και τη φύση της αγάπης στα σημαντικά έργα του. 

Μια από τις πιο βαθιές του ιδέες για την αγάπη ήρθε στο βιβλίο του,  «Η Τέχνη της Αγάπης»,1956, (The Art of Loving) όπου υποστήριξε ότι η αγάπη δεν είναι απλώς μια συναισθηματική αντίδραση σε ένα συγκεκριμένο άτομο, αλλά μάλλον ένας ευρύτερος προσανατολισμός του χαρακτήρα που διαμορφώνει ολόκληρη την κοσμοθεωρία κάποιου.

 Έγραψε, 

«Η αγάπη δεν είναι πρωτίστως μια σχέση με ένα συγκεκριμένο άτομο, είναι μια στάση, ένας προσανατολισμός του χαρακτήρα που καθορίζει τη σχέση ενός ατόμου με τον κόσμο ως σύνολο». 

Έτσι για τον Fromm, η αγάπη δεν περιορίζεται σε ρομαντικές σχέσεις ή προσωπικούς δεσμούς αλλά ήταν  και είναι ένα εγγενές μέρος του πώς κάποιος ασχολείται με τον κόσμο και τον συνάνθρωπο. Είναι μια ενεργή δύναμη, μια έκφραση της ψυχής κάποιου, παρά μια παθητική αντίδραση σε ένα εξωτερικό ερέθισμα.

Ο Φρομ επέκρινε επίσης την κοινή παρανόηση ότι η αγάπη είναι απλώς η πράξη εύρεσης του «σωστού» αντικειμένου στην αγάπη. Πολλοί, πρότεινε, προσεγγίζουν την αγάπη με την ιδέα ότι ορίζεται από το συγκεκριμένο άτομο που αγαπούν, πιστεύοντας ότι η ένταση των συναισθημάτων τους προς το συγκεκριμένο άτομο είναι μια αντανάκλαση της ικανότητάς τους για αγάπη. 

Ωστόσο, ο Φρομ θεώρησε αυτή την προοπτική ως προβληματική, εξισώνοντάς την με μια μορφή εγωισμού (σήμερα θα λέγαμε ναρκισσισμού ή οριακότητας) ή συμβιωτικής προσκόλλησης. Υποστήριξε ότι μια τέτοια προσέγγιση στην αγάπη, η οποία επικεντρώνεται σε ένα άτομο και όχι σε μια ευρύτερη, πιο καθολική ικανότητα για αγάπη, δεν μπορεί να θεωρηθεί αληθινή αγάπη. 

Αναφέρει σχετικά, 

«Αν ένα άτομο αγαπά μόνο ένα άλλο άτομο και είναι αδιάφορος για τους υπόλοιπους συνανθρώπους του, η αγάπη του δεν είναι αγάπη αλλά συμβιωτική προσκόλληση ή διευρυμένος εγωισμός». 

Σύμφωνα με τον Φρομ, η αληθινή αγάπη ξεπερνά τις ατομικές συνδέσεις και πρέπει να αποτελεί μέρος της συνολικής στάσης κάποιου απέναντι στην ανθρωπότητα.

Στην απεικόνιση του, ο Φρομ χρησιμοποίησε την αναλογία της ζωγραφικής. 

Δήλωσε, 

«Αυτή η στάση μπορεί να συγκριθεί με εκείνη ενός ανθρώπου που θέλει να ζωγραφίσει αλλά ο οποίος αντί να μάθει την τέχνη, ισχυρίζεται ότι πρέπει απλά να περιμένει το σωστό αντικείμενο και ότι θα ζωγραφίσει όμορφα όταν το βρει».  

Η κριτική του Fromm εδώ είναι αιχμηρή και αποκαλυπτική: 

Η αληθινή αγάπη, όπως κάθε τέχνη, απαιτεί εξάσκηση, μάθηση και ενεργή ενασχόληση. Δεν είναι απλώς θέμα εύρεσης του κατάλληλου ατόμου ή αναμονής για την τέλεια στιγμή, είναι μια συνεχής, συνειδητή προσπάθεια που περιλαμβάνει την ανάπτυξη της ικανότητας κάποιου για φροντίδα, σεβασμό, υπευθυνότητα και γνώση. 

Μέσα από αυτόν τον φακό, η αγάπη γίνεται μια συνεχής πρακτική καλλιέργειας και όχι ένα αναπόφευκτο αποτέλεσμα που συνδέεται με την εύρεση του τέλειου αντικειμένου στοργής. 

Η Ψυχο-κοινωνική φιλοσοφία του Fromm παρέχει μια βαθιά και στοχαστική αντανάκλαση για την αγάπη, προτρέποντας τους ανθρώπους να επεκτείνουν την κατανόησή τους ως μια δύναμη που διαμορφώνει όχι μόνο τις προσωπικές σχέσεις αλλά και τη σχέση τους με τον κόσμο γενικότερα.

Υ.Σ. 

Το εκφράζει πολύ ωραία και ο λατινοαμερικάνος λογοτέχνης 

Gabriel García Márquez:

- Ποιος σου είπε ότι πρέπει να γδυθείς για να κάνεις έρωτα;

- Από όσο ξέρω, έτσι γίνεται.

- Όχι, δεν είναι ο μόνος τρόπος να κάνεις έρωτα.

- Τότε πώς μπορείς να κάνεις έρωτα;

- Φορέστε τα ρούχα σας και ας μιλήσουμε μέχρι να κουραστούμε, να γελάμε με όλα και με όλα, να κοιτάμε ο ένας τον άλλον. Μαζί μου, δεν χρειάζεται να γδύσεις το σώμα σου, αλλά την ψυχή σου, κοιτάξτε ο ένας τον άλλον μέχρι να μείνουμε άφωνοι και εκεί, εκείνη τη στιγμή που τα λόγια είναι ανεπαρκή για να εξηγήσουν αυτό που νιώθουμε, σε αυτή την απέραντη σιωπή, μπορούμε αγγίζουμε τον εαυτό μας. Καταλαβαίνετε;

- Λέτε να ακουμπάμε ο ένας τον άλλον;

- Ναι, θα αγγίξουμε ο ένας τον άλλον με τη λεπτή τρυφερότητα ενός χαδιού που απλώνεται γλυκά στην αιωνιότητα σε μια αγκαλιά.

- Ω, τι όμορφο!

- Κοίτα: θα με αφήσεις να σου κρατήσω το χέρι;

- Ναι.

- Το νιώθεις; Αυτός είναι ένας από τους τρόπους να κάνεις έρωτα. Περί αυτού πρόκειται.

Θα αφήσεις τα ρούχα σου και θα μιλάμε μέχρι να κουραστούμε. Θα κοιτάξουμε ο ένας το στόμα του άλλου, τις βλεφαρίδες μας, τα χείλη μας, και αν το φιλί είναι απαραίτητο, θα έρθει χωρίς να ζητήσουμε την άδειά μας.

Ας μιλήσουμε μέχρι να μάθουμε όλες τις αναμνήσεις μας, μέχρι να μάθουμε τα βαθύτερα μυστικά μας. 

Άσε με να σε κοιτάξω μέχρι την πιο ακραία και νόστιμη απόλαυση, να δω την ψυχή σου... »

ΠΗΓΗ: Giorgos Lexouritis fb

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com