Η ΤΕΧΝΟΚΡΑΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ

Του Αντώνη Ανδρουλιδάκη 

Σκέψεις για το Ινστιτούτο Τσίπρα και την επιστημονική του στελέχωση.

Σύμφωνα με τους θεωρητικούς του Συλλογικού Τραύματος, το ιστορικό τραύμα δεν αφορά μόνο ένα παρελθόν γεγονός,

αλλά μια διαγενεακή απώλεια νοήματος και εμπιστοσύνης.

• Στην ελληνική περίπτωση:

Το μεταπολεμικό και μεταπολιτευτικό βίωμα της διάψευσης (πολέμος – εμφύλιος – μετανάστευση – κρίση – μνημόνια – Τέμπη) έχει δημιουργήσει ένα υπόστρωμα συλλογικής δυσπιστίας,

όπου το "πολιτικό" υποκαταστάθηκε συχνά από το "τεχνοκρατικό" καλλιεργώντας μια  τάση να εμπιστευόμαστε τους «ειδικούς» αντί για κοινότητα, την ανάθεση αντί την συμμετοχή. Το είδαμε με τους "εκσυχρονιστές" του Σημίτη, το είδαμε στα Μνημόνια, το είδαμε με τον "τεχνοκράτη" Παπαδήμα, το είδαμε -κυρίαρχα- με την Πανδημία, το είδαμε με την "επιτελική διακυβέρνηση" των ορφανών του Σημίτη και θέλουν να το "δούμε" ξανά.   

- Η επιλογή «ειδικών» ως απάντηση στο τραύμα.

Όταν μια κοινωνία έχει πληγωθεί βαθιά από πολιτικές αποτυχίες, διαφθορά, λαϊκισμό ή αναξιοπιστία, ο ηγέτης που προτείνει «ειδικούς» προσφέρει ένα υποκατάστατο ασφάλειας.

Στο επίπεδο του συλλογικού ψυχισμού, οι «ειδικοί» λειτουργούν ως γονεϊκές φιγούρες που υπόσχονται τάξη, γνώση, έλεγχο.

Έτσι, το τραυματισμένο συλλογικό σώμα «ανακουφίζεται» προσωρινά από το άγχος της ευθύνης.

Άρα, η κίνηση ενός πολιτικού να περιβάλλεται με τεχνοκράτες είναι ψυχοπολιτικά αναμενόμενη καθώς εκφράζει την επιθυμία για επανεγκαθίδρυση εμπιστοσύνης σε έναν κόσμο όπου οι θεσμοί έχουν χάσει την νομιμοποίηση τους.

-Το πρόβλημα της “τεχνοκρατικής θεραπείας” του τραύματος

Ωστόσο, από την οπτική της θεραπείας του ιστορικού τραύματος,

η «τεχνοκρατική απάντηση» δεν μπορεί να φτάσει στο βάθος του προβλήματος.

Γιατί;

Γιατί το τραύμα είναι σχέση που έσπασε, όχι μηχανισμός που χάλασε και βέβαια οι τεχνοκράτες μπορούν να διορθώσουν συστήματα, αλλά όχι νοήματα.

Η αποκατάσταση του Ελληνικού Τραύματος απαιτεί συμβολική επεξεργασία, κοινή αφήγηση, συναισθηματική συμφιλίωση και όχι μόνο δομική μεταρρύθμιση.

Έτσι, η τεχνοκρατική λύση μπορεί, στην καλύτερη περίπτωση,

να προσφέρει λειτουργικό οξυγόνο, αλλά όχι ψυχικό αέρα.

-Συλλογική προβολή και φαντασιακός μηχανισμός

Η επιλογή των «ειδικών» συχνά εμπεριέχει και έναν φαντασιακό μηχανισμό μεταβίβασης:

«Αν οι ειδικοί τα ξέρουν, ίσως να μη χρειάζεται να πονάμε/ταλαιπωρηθούμε εμείς.»

Είναι μια μορφή αποφυγής του πένθους. Να μη χρειαστεί να κοιτάξουμε τι μας έχει συμβεί, να μη δούμε τη ρήξη της συνέχειας και της ευθύνης, αλλά να ελπίσουμε ότι κάποιος «εκπαιδευμένος» θα μας απαλλάξει από αυτή τη δυσφορία.

-Συνοπτικά: μια ψυχοπολιτική ερμηνεία

Η Ελλάδα βιώνει χρόνια αποσταθεροποίηση του νοήματος και της εμπιστοσύνης. 

Ως εκ τούτου η τεχνοκρατική επιλογή, είναι μια απόπειρα παροχής “λογικής ασφάλειας” σε ένα συναισθηματικά τραυματισμένο σώμα.

Οι «ειδικοί» αναλαμβάνουν ρόλο “γονεϊκής αποκατάστασης” έναντι του αποπροσανατολισμένου «λαού-παιδιού».

Πρόκειται για μια λύση χωρίς κοινότητα, για μια λογική χωρίς ψυχή.

Από τη σκοπιά του ιστορικού τραύματος, η επιλογή των τεχνοκρατών δεν είναι “λάθος”. 

Είναι σύμπτωμα μιας κοινωνίας που ακόμη δεν έχει καταφέρει

να μετατρέψει την πληγή σε γνώση.

Η θεραπεία, όμως, δεν θα προέλθει από τη γνώση των λίγων,

αλλά από τη συνειδητοποίηση των πολλών.

Από τη στιγμή που θα καταλάβουμε πως το πολιτικό δεν είναι μηχανή που φτιάχνεται, αλλά σχέση που αναπνέει και που εδώ και δεκαετίες πνίγεται και ζητάει ΟΞΥΓΟΝΟ.

ΠΗΓΗ: 

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com