Η 26η Αυγούστου 1922 ήταν η τελευταία ημέρα της ελεύθερης Σμύρνης. Την επομένη, το πρωί της 27ης Αυγούστου [μόλις δύο εβδομάδες μετά την έναρξη της κεμαλικής επίθεσης (στις 13/26 με το νέο ημερολόγιο) στην περιβόητη εξέχουσα του Αφιόν Καραχισάρ], οι τσέτες θα έμπαιναν στην πόλη και το σκοτάδι θα έπεφτε για πάντα στην πατρική γη της Ιωνίας.
Τα σημάδια της καταστροφής ήταν ωστόσο ευδιάκριτα από καιρό για όποιον είχε οξεία όραση. Ανάμεσα σε αυτούς η σπουδαιότερη Ελληνίδα του 20ου αιώνα, η Πηνελόπη Δέλτα.
Από την αλληλογραφία της με έναν άλλον ξεχωριστό Έλληνα, τον Αλέξανδρο Δελμούζο, επιλέγω μια επιστολή χαρακτηριστική, γραμμένη τον Ιούνιο του 1921, λίγες εβδομάδες δηλαδή πριν από την μοιραία επιχείρηση προς Άγκυρα η οποία υπήρξε η αρχή του κακού. Αντιγράφω χωρίς σχόλια το γράμμα αυτό.
«Κηφισιά, 9/22 -6 -1921
Καλοί μου καὶ ἀγαπημένοι φίλοι,
Εἶναι καιρὸς ποὺ ἔλαβα ἕνα δελτάριο καὶ δεύτερο γράμμα σας, φίλε Κύριε Δελμοῦζο, καὶ ὅμως δὲ σᾶς ἔγραψα καὶ στοὺς δυὸ γιὰ μέρες καὶ ἐβδομάδες. Δὲ γράφω σχεδὸν σὲ κανένα, δὲ γράφω παρὰ τ᾿ ἀπαραίτητα γράμματα καὶ σήμερα ποὺ θέλω νὰ σᾶς γράψω, μόλις συλλογιστῶ τί ἔχω νὰ σᾶς πῶ, μὲ πιάνει ἡ ἀηδία καὶ μ᾿ ἔρχεται νὰ παρατήσω τὴν πέννα.
Γιατὶ τί σᾶς ἐνδιαφέρει ἄλλο, καὶ σᾶς τοὺς Ἕλληνες τῆς ξενιτιᾶς, παρὰ ὁ ἀγώνας ὁ μεγάλος, ὁ ἐθνικός, ποὺ θ' ἀποφασίσει τὴ ζωή μας ἢ τὸ θάνατο, ἐκεῖ στὸ μέτωπο τῆς Μικρασίας, ὅπου διεξάγουν ἐντούτοις, οἱ κοριοὶ τῆς Πλάκας ποὺ μᾶς κυβερνοῦν, πόλεμο κομματικό «γιὰ λόγους ἐσωτερικούς», ὅπως εἶπε ἕνας ὑπεύθυνος ὑπουργὸς σὲ κάποιο φίλο μας. Τί ἄλλο σᾶς ἐνδιαφέρει παρὰ ὁ μεγάλος ἀγώνας, πέρα ἀπὸ τὸ Οὐσάκ;
Καὶ ὅμως ὁ ἴδιος αὐτὸς ὁ ὑπεύθυνος ὑπουργὸς ἔλεγε στὸ φίλο μας:
«Εἴμαστε καταστραμένοι! Δὲν ἔχομε ὅπλα, δὲν ἔχομε στρατό, δὲν ἔχομε χρήματα, ἔπρεπε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ νὰ παρατήσομε τὴ Μικρασία, ἦταν τρέλα αὐτὴ ἡ πολιτική!».
Η πολιτικὴ τοῦ Βενιζέλου, «ἡ ἔνωση τῆς φυλῆς» δηλαδή.
Τὴν ᾿Ελλάδα τὴ θέλουν αὐτοὶ στὸ ἀνάστημά τους καὶ τὸ ἀνάστημά τους ἀρκεῖ γιὰ νὰ κακοδιοικοῦν τοὺς κοριοὺς τῆς Πλάκας, ἴσως καὶ τοῦ Μενιδιοῦ· πέρα δὲ φθάνουν!...
Καὶ τὸν ρώτησε ὁ φίλος μας, - «Μὰ ἂν τὸ θεωρεῖτε τρέλα, γιατί καταπιαστήκατε τὴ στρατολογία τὴ σχεδὸν γενικὴ καὶ τὴν ἐκστρατεία αὐτὴν;». Καὶ τοῦ ἀποκρίθηκε ὁ ὑπεύθυνος ὑπουργός, - «Γιὰ λόγους ἐσωτερικούς· θὰ μᾶς ἔλεγαν πὼς ὁ Βενιζέλος ἐπέτυχε στὴν ἐξωτερική του πολιτικὴ καὶ μεγάλωσε τὴν ᾿Ελλάδα, καὶ πὼς ἐμεῖς ἀποτύχαμε καὶ τὴ μικρέψαμε».
Καὶ γιὰ νὰ μὴν ποῦν, νὰ μὴν ποῦμε, ἐμεῖς, οἱ "Ελληνες, ὅτι ἀπέτυχαν στὴν ἐξωτερική πολιτική, αὐτοὶ οἱ νάνοι, μᾶς καταστρέφουν καὶ ὡς κράτος καὶ ὡς ἔθνος, κάνοντας κακῶς μιὰ πολιτικὴ ποὺ δὲ θέλουν καὶ ποὺ δὲν ἔχουν οὔτε τὸ ἀνάστημα οὔτε τὴν ὑλικὴ δύναμη νὰ τὴν πᾶν μπροστά.
Δὲ συλλογίζονται ἆρα γε ποτέ, οἱ κύριοι αὐτοί, οἱ βιδωμένοι στὰ ὑπουργικὰ ἐδώλια, τί θὰ πεῖ γι' αὐτοὺς ἡ ἱστορία;
Δὲ φοβοῦνται τὶς κατάρες ποὺ θὰ πέσουν στὸ κεφάλι τους, τὴ λάσπη ποὺ θὰ μουντζουρώσει στοὺς αἰῶνας τοὺς ἅπαντας τὸ καταραμένο τους ὄνομα;
Δὲ φοβοῦνται τὴν ὀργὴ τοῦ ἴδιου αὐτοῦ ἠλίθιου λαοῦ ποὺ τοὺς ξέθαψε καὶ τοὺς ἔφερε, τοῦ τυφλοῦ αὐτοῦ λαοῦ, ποὺ ὅσο πιὸ ἀπαίδευτος εἶναι, τόσο πιὸ κτῆνος θὰ φανεῖ στὴν ὀργή του;
Δὲ φοβοῦνται τὴν ἐκδίκηση τῶν χιλιάδων μωρῶν ψηφοφόρων, ποὺ βρίσκονται σήμερα στὸ στρατό, ποὺ θὰ γυρίσουν αὔριο καταστραμένοι, μειωμένοι, καὶ ποὺ θὰ τοὺς ζητήσουν λόγο γιὰ τὶς ψευτιὲς καὶ τὶς ἀτιμίες ποὺ μῆνες καὶ χρόνια τώρα μ' αὐτὰ τοὺς τρέφουν καὶ τοὺς γελοῦν; Σᾶς βεβαιώνω πὼς ὧρες ὧρες δὲν μπορῶ νὰ ὑποφέρω τὸν καημὸ τῆς σημερινῆς καταστάσεως, τῆς συντριβῆς τοῦ μεγάλου ὀνείρου μας, καὶ θυμοῦμαι καὶ καταλαβαίνω τοὺς ἀξιωματικοὺς τοὺς Γάλλους, ποὺ πέταξαν τὰ μυαλά τους στὸν ἀέρα, ὅταν παραδόθηκε τὸ Sedan.
"Υστερα πάλι συλλογίζομαι πὼς δὲν ἀξίζομε καλύτερα καὶ ἡ σκέψη αὐτὴ κάπως μὲ καθησυχάζει, μὲ πιάνει μιὰ μοιρολατρεία σκλάβου, καὶ λέγω πὼς τοῦ κάκου θέλομε, μεῖς, ἡ μειοψηφία, μεγάλα πράματα· ἡ φυλή μας εἶναι κουρασμένη ἢ ἐκφυλισμένη ἢ ἀνήμπορη ἢ κακομοιριασμένη, ὅπως θέλετε, ἀλλὰ πάντως δὲν εἶναι γιὰ μεγάλα πράματα.
Ἕνας Βενιζέλος, μὲ τὶς κλωτσιὲς καὶ τὶς σπρωξιές, μὲ τὴν «τυραννία», μάλιστα, μὲ τὴν τυραννία, ἔσπρωξε τὸν ἀποχαυνωμένο, τὸ σκλάβο αὐτὸν λαὸ μπροστά, τὸν ἔκανε νὰ μεγαλουργήσει, μιὰ καὶ ἡ ψυχὴ τοῦ λαοῦ αὐτοῦ δὲν ἦταν στὸ ὕψος, γιατὶ τὴν βαραίνουν ἀκόμα οἱ ἁλυσίδες τῆς δουλείας, γιατὶ ἔμεινε σκλάβα ψυχή, μικρή, πρόστυχη, ἀθλία. Καὶ πέταξε τὸ μεγαλουργὸ "τύραννο", καὶ ἐπέστρεψε στοὺς μικρόψυχους, μικρόνοους, μικροπολιτικοὺς τῆς Πλάκας, σὰν ποὺ ἐπιστρέφει ὁ σκύλος τὸν ἐμετό του καὶ στραγγαλίζεται καὶ πνίγεται στὸ βοῦρκο της ὅπου τῆς ἀρέσει νὰ ζῇ.
"Ωστε μὴν πικραινόμαστε μεῖς οἱ λίγοι. "Ας μᾶς ἡσυχάζει (γιατὶ δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς παρηγορήσει!), ἂς μᾶς ἡσυχάζει ἡ σκέψη πὼς δὲν ἀξίζομε καλύτερα, πὼς δὲν εἴμαστε βιώσιμοι, καὶ πὼς ἐπὶ τέλους τόσες εἶναι οἱ δυνάμεις μας καὶ ὄχι περισσότερες. Συνάμα ὅμως μακαρίζει κανείς τοὺς πεθαμένους, ποὺ δὲν πρόφθασαν νὰ δοῦν τὸν ξεπεσμό. - Σᾶς σφίγγω καὶ τῶν δυὸ τὸ χέρι μὲ βαθειὰ δυνατὴ φιλία.
Πηνελόπη Δέλτα».
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.