Ο λατινοκρατούμενος ελληνισμός ως πειραματόζωο της αποικιοκρατικής μεθοδολογίας

Γεώργιος Καραμπελιάς,

Είναι πολύ σύνηθες στην νεοελληνική συνείδηση να προβάλλονται οι Οθωμανικές κατακτήσεις ως ο βασικός παράγοντας της παρακμής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Είναι αλήθεια ότι οι εξισλαμισμένοι τουρκόφωνοι πληθυσμοί και οι συνεχείς επιδρομές τους στο ζωτικό για την αυτοκρατορία χώρο της Μικράς Ασίας έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αποδυνάμωση της και εν τέλει στη οριστική υποταγή της σε αυτούς. Ταυτόχρονα όμως με τις επιδρομές των Τουρκικών φυλών στις ανατολικές επαρχίες, οι Λατίνοι από το 1096 και την πρώτη σταυροφορία, ανέπτυξαν επιθετική στρατιωτική και οικονομική πολιτική εναντίον της αυτοκρατορίας, με αυτή να κορυφώνεται το 1204 και την πρώτη άλωση της Πόλης από τους Λατίνους. Η χυδαιότητα και η βιαιότητα με την οποία λεηλατήθηκε η Πόλη και μάλιστα από ομόθρησκους, έστρεψε όλες τις μετέπειτα προσπάθειες του ελληνισμού ενάντια στους δυτικούς παραμελώντας και υποβαθμίζοντας το τουρκικό κίνδυνο, ο οποίος στο τέλος βρήκε την αυτοκρατορία εξαντλημένη, έτοιμη να πέσει στις αγκάλες του.

Με την άλωση λοιπόν της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους το 1204, πολλές επαρχίες της αυτοκρατορίας μοιράζονται στους ηγέτες των Δυτικών οι οποίοι περνούν αμέσως, σε άμεση αποικιοκρατικού τύπου εκμετάλλευση των περιοχών και των πληθυσμών τους. Πέρα από τη κατάλυση της ανεξαρτησίας, όλοι οι οικονομικοί πόροι συγκεντρώνονται στα χέρια των Φράγκων φεουδαρχών και των Ιταλών εμπόρων. Ακόμα πραγματοποιείται και μεταφορά εποίκων από τις πόλεις της Δύσης στα κατακτημένα εδάφη, καθώς και προσπάθεια να επιβληθεί η γλώσσα και η θρησκεία των κατακτητών. Τέλος, συντελείται η λεηλασία και καταστροφή στοιχείων πολιτισμού και γραμμάτων, όπως πολύτιμα χειρόγραφα και ιερά κειμήλια.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα της πρώτης μεθοδολογικής αποικιοκρατικής προσέγγισης είναι νησιά όπως η Κρήτη, η Κύπρος και η Χίος τα οποία τον 13Ο και 14Ο αιώνα μετατράπηκαν σε νησιωτικές αποικίες, αιώνες πριν συμβεί το ίδιο στις Δυτικές Ινδίες, στις Αντίλλες, την Κούβα, τον Άγιο Δομήνικο κ.λ.π. Η Χίος εκείνη τη περίοδο κυβερνήθηκε από μια μετοχική-ναυλωτική εταιρεία, την Μαόνα του Ιουστινιάνι, η οποία και ήταν η πρώτη μετοχική εταιρεία της Ιστορίας, και κατείχε το μονοπώλιο της εκμετάλλευσης μαστίχας που παρήγαγε το νησί. Τα μαστιχόδεντρα ανήκαν εξ ολοκλήρου στην εταιρεία και οι καλλιεργητές ήταν ένα είδος δούλων της. Σε περίπτωση μάλιστα κλοπής ποσότητας μαστίχας έως και 3 κιλά επέφερε είτε χρηματική ποινή, είτε μαστίγωμα και αποκοπή του ενός αφτιού, ενώ κλοπή άνω των 70 κιλών τιμωρούνταν με απαγχονισμό. Ο Χριστόφορος Κολόμβος επισκέφτηκε το νησί μεταξύ 1474 και 1475, και η εμπειρία που αποκόμισε ενδέχεται να αποτέλεσε για εκείνον και το πρότυπο για την αποικιακή εκμετάλλευση των Δυτικών Ινδιών αργότερα. Ο ίδιος αναφέρει, ότι η πώληση μαστίχας απέφερε έσοδα 50.000 χρυσών δουκάτων στην εταιρεία.

Ίσως το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα των πρώτων αποικιοκρατικών πρακτικών των Δυτικών έναντι του ελληνισμού, έγινε στη Κύπρο. Μεγάλος αριθμός φεουδαρχών, κληρικών και μοναχών από τη Δύση θα κατακλύσει το νησί, μεταβάλλοντας τους αγρότες σε παροίκους, οι οποίοι παρότι καλλιεργούσαν με τα δικά τους εργαλεία και ζώα, παραχωρούσαν στον ιδιοκτήτη το ένα τρίτο της παραγωγής, πλήρωναν ετήσιο κεφαλικό φόρο και δούλευαν δύο ημέρες τη βδομάδα δωρεάν στα κτήματα του. Οι μεγαλύτεροι ιδιοκτήτες φυτειών ζαχαροκάλαμου ήταν η Βασιλική οικογένεια των Λουζινιάν, οι Ιωαννίτες Ιππότες, ο καθολικός επίσκοπος Λεμεσού, η Καταλανική οικογένεια Φερρέρ και οι Ενετοί Κορνάρο. Ενώ η καλλιέργεια του ζαχαροκάλαμου έχει ταυτιστεί με τη συγκρότηση του δυτικού αποικιοκρατικού μοντέλου στη Κεντρική Αμερική, την Καραϊβική και την Κούβα δεν πρέπει να αγνοείται το γεγονός ότι όλες οι μετέπειτα πρακτικές εφαρμόστηκαν πρώτα στην Κύπρο. Επίσης η γένεση των πρώτων μετοχικών εταιρειών όπως αναφέρθηκε στο παράδειγμα της Χίου δικαιολογούν γιατί ο ελληνισμός αποτέλεσε το πειραματόζωο της δυτικής αποικιοκρατίας.

Πηγή: Γεώργιος Καραμπελιάς, ΤΟ 1204 ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΝΕΩΤΕΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ, Αθήνα 2011, σελ. 157-158.

ΠΗΓΗ: Ο λατινοκρατούμενος ελληνισμός ως πειραματόζωο της αποικιοκρατικής μεθοδολογίας – ThinkAlternative

Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com