[Κάποια σχόλια γύρω από τα όσα συζητούνται γύρω από το ουκρανικό ζήτημα και οι καίριες παρατηρήσεις του Παναγιώτη Κονδύλη]
1. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι αδικαιολόγητη αλλά δεν είναι ακατανόητη. Ως ακατανόητη την βλέπουν εκείνοι κάνουν λόγο για "τρελό" ή "ψυχικά διαταραγμένο" Πούτιν. Αδικαιολόγητη όμως είναι ἐπί τῇ βάσει μιας ηθικής αρχής, ενός κανόνα. Όταν θέτουμε κι άλλες παραμέτρους στον τρόπο που διαβάζουμε τα πράγματα τότε ο κανόνας μοιάζει να σχετικεύεται. Βαστάμε κατά νού ότι η πράξη της Ρωσίας είναι ανήθικη ή έκνομη αλλά τούτο δεν σημαίνει ότι η συζήτηση πρέπει να σταματήσει εδώ. Εκτός αν χρησιμοποιούμε την ηθική για να κλείνουμε τα μάτια απέναντι στην πραγματικότητα.
Η Ρωσία δεν αποδέχεται την προώθηση του ΝΑΤΟ στα σύνορά της· θεωρεί ότι κάτι τέτοιο είναι απειλή. Αυτή δεν είναι μία παράλογη αντίληψη ούτε ο φόβος ως αιτία πολέμου εμφανίζεται για πρώτη φορά στις ανθρώπινες υποθέσεις. Ο Θουκυδίδης ως αιτία του πελοποννησιακού πολέμου θεωρεί τον φόβο που ενέπνευσαν στους Λακεδαιμόνιους οι Αθηναίοι: «τὴν μὲν γὰρ ἀληθεστάτην πρόφασιν, ἀφανεστάτην δὲ λόγῳ, τοὺς Ἀθηναίους ἡγοῦμαι μεγάλους γιγνομένους καὶ φόβον παρέχοντας τοῖς Λακεδαιμονίοις ἀναγκάσαι εἰς τὸ πολεμεῖν» (σε μεταφρ. Σκουτερόπουλου:
«Η σημαντικότερη λοιπόν αιτία, αλλά και η πιο ανομολόγητη, είναι κατά τη γνώμη μου το ότι οι Αθηναίοι, καθώς η δύναμή τους είχε αυξηθεί και ενέπνεαν φόβο στους Λακεδαιμόνιους, έφεραν τους τελευταίους στην ανάγκη να πάρουν τα όπλα».
Το ότι η Ρωσία φοβάται, βάσιμα, την προώθηση του ΝΑΤΟ στα σύνορά της τούτο δεν σημαίνει ότι η Ουκρανία οφείλει να φέρεται ως δορυφόρος της. Δεν βλέπω όμως γιατί η Ουκρανία ενέταξε στο σύνταγμά της την αξίωση να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Υπάρχει η ηθική των προθέσεων, υπάρχει και η ηθική των συνεπειών. Το να σκέφτεσαι τις συνέπειες των πράξεών σου είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να πράττεις πολιτικά. Η ηγεσία της Ουκρανίας μετέτρεψε τη χώρα της σε άθυρμα στα χέρια του αγγλοσαξωνικού κόσμου και των Ρώσων. Δεν κατανοώ γιατί δεν επιδίωξε την ουδετερότητα.
2. Δεν κατανοώ επίσης γιατί η Ε.Ε. δεν προσπάθησε να διαδραματίσει ένα ρόλο μεσολαβητικό αλλά επέλεξε να συρθεί, κατόπιν εορτής, πίσω από τον αγγλοσαξωνικό κόσμο. Είναι αυτό προς το συμφέρον μία ενωμένης και αυτοδύναμης Ευρώπης; Σκεπτόμουν να κάνω μία σύντομη αναφορά σε σχετικό κείμενο του Παναγιώτη Κονδύλη αλλά μόλις ξαναδιάβασα το σχετικό απόσπασμα νομίζω ότι είναι τόσο περιεκτικό που το παραθέτω ολόκληρο:
«Ασφαλώς, είναι δικαίωμα των Ηνωμένων Πολιτειών να επιθυμούν τη διασφάλιση της πλανητικής μονοκρατορίας τους μεταξύ άλλων με τη συνεχή χαλιναγώγηση ή και με τον κατακερματισμό της Ρωσσίας. Όμως μια ενωμένη Ευρώπη δεν θα είχε να κερδίσει πολλά πράγματα, αν εμφανιζόταν ως στρατηγικός τοποτηρητής των Αμερικανών στην Ανατολική Ευρώπη και ως υποστηρικτής όλων των χωριστικών τάσεων μέσα στην επικράτεια της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Η ευρωπαϊκή, και προ παντός γερμανική μυωπία, όπως φαίνεται με την υποστήριξη του αμερικανικού σχεδίου για την επέκταση του ΝΑΤΟ ίσαμε τα ρωσσικά σύνορα, δεν μπορεί παρά να δώσει τροφή σε μία απολύτως θεμιτή δυσπιστία τη Ρωσσία και να σπρώξει τη γιγαντιαία ευρασιατική αυτή χώρα στην επιθετική απομόνωση ή στην αγκαλιά της Κίνας.
Όποιος είναι έστω κι επιφανειακά εξοικειωμένος με τη ρωσσική ιστορία, θα πρέπει να γνωρίζει ότι καμμιά entente cordiale με τη Ρωσσία δεν είναι δυνατή, αν δεν της αναγνωρισθεί εξ υπαρχής το δικαίωμα να τηρεί την τάξη στην Καυκασία, στην Κεντρική Ασία και σε ολόκληρο τον σιβηρικό χώρο. Η Ευρώπη δεν θα είχε να χάσει τίποτε, αν η Ρωσσία επιτελούσε με επιτυχία το έργο αυτό, αντίθετα μάλιστα. Και δεν θα υπήρχε κίνδυνος ρωσσικής ηγεμονίας πάνω σε μίαν πλούσια κι ενωμένη Ευρώπη, ικανή να δρά με πολιτικά ενιαίο τρόπο. Μία τέτοια Ευρώπη δεν θα είχε να φοβηθεί τίποτε από τη Ρωσσία, ενώ η Ρωσσία θα είχε να ελπίζει τα πάντα από μια τέτοια Ευρώπη»,
Π. Κονδύλης, Από τον 20ο στον 21ο αιώνα, σ. 117-118.
3. Εμείς στην παρούσα συγκυρία δεν μπορούμε παρά να είμαστε με τους συμμάχους μας. Τούτο βέβαια δεν σημαίνει ότι έπρεπε να πλειοδοτήσουμε στέλνοντας πολεμικό υλικό – λες και μας περισσεύει – στην Ουκρανία. Και γιατί να επιδείξουμε μία τόσο εχθρική συμπεριφορά προς τους Ρώσους; Τι έχουμε να κερδίσουμε από κάτι τέτοιο; Θα προσφύγω και πάλι στον στέρεο ρεαλισμό του Κονδύλη:
«Πράγματι, ο μεγαλύτερος μελλοντικός κίνδυνος για την Τουρκία – και η μεγαλύτερη, αν όχι η μοναδική ελπίδα για την Ελλάδα – έγκειται στο ενδεχόμενο της ανάδυσης Δυνάμεων ικανών να συναγωνισθούν την αμερικανοτουρκική επιρροή τόσο στον Κάυκασο και στην Κεντρική Ασία όσο και στα Βαλκάνια. Μονάχα μια ισχυρή εθνικιστική και επεκτατική Ρωσσία θα μπορούσε να αποτελέσει δραστικό φραγμό των τουρκικών φιλοδοξιών στα Βαλκάνια…και στην Ανατολή…Είναι άγνωστο αν αυτό το ενδεχόμενο θα επισυμβεί ή αν η Ρωσσία θα τελματωθεί μακρόχρονα. Πάντως μια «φιλελευθεροποίησή» της με την έννοια της προσαρμογής της στα αμερικανικά πρότυπα και στις αμερικανικές επιθυμίες θα σήμαινε την αποθράσυνση της Τουρκίας. Όσοι σκέφτονται φιλελεύθερα και οικονομιστικά ασφαλώς θα δυσκολευθούν πολύ να το καταλάβουν αυτό, όμως είναι αλήθεια. Μια Ρωσία που θα έμπαινε βαθμηδόν στο πετσί της παλιάς Σοβιετικής Ένωσης – αυτό είναι το πραγματικό φόβητρο της Τουρκίας…»,Επίμετρο στη Θεωρία πολέμου, σ. 391-392.
4. Με τέτοιες σκέψεις θα πρέπει να συνομιλούμε κριτικά και όχι να υιοθετούμε αβασάνιστα τα ιδεολογήματα περί της σύγκρουσης μεταξύ της δυτικής φιλελεύθερης δημοκρατίας και του ασιατικού αυταρχισμού.
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.