Ο Χριστός προς τον πλούσιο νεαρό:
«Εάν θέλεις να είσαι τέλειος, πήγαινε, πώλησε τα υπάρχοντά σου, μοίρασέ τα στους πτωχούς και θα αποκτήσεις θησαυρό στον ουρανό, και έλα ακολούθησέ με»
Καταρχάς, σε αντίθεση με ό,τι φαντάζονται ακόμη πολλοί άθεοι, η ιδέα του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους είναι αυτή που μας έρχεται πολύ άμεσα από το χριστιανικό μήνυμα. Όπως δεν έπαυσε ποτέ να λέει ο Ιησούς (σκεπτόμαστε πρώτα το μεγαλοπρεπές επεισόδιο της «μοιχαλίδας γυναίκας»), ο Χριστιανισμός είναι μια θρησκεία του πνεύματος περισσότερο παρά του γράμματος, της συνείδησης και της εσωτερικότητας περισσότερο παρά της κατά γράμμα και μηχανικής τήρησης των κανόνων της ζωής που διαμορφώνονται από τα έθιμα και τις παραδόσεις.
Οι κανόνες της ζωής απαιτούν να λιθοβοληθεί η μοιχαλίδα γυναίκα. Τι σημασία έχει αν ο νόμος της καρδιάς και της συνείδησης είναι αντίθετος! Σίγουρα, την πρώτη θέση πρέπει να κατέχει το «εσωτερικό φόρουμ», ο αυτοστοχασμός που ονομάζουμε «συνείδηση», με την ηθική της έννοια. Ο Χριστός όχι μόνο αποδίδει στον Καίσαρα αυτά που ανήκουν στον Καίσαρα, αλλά και στέλνει τους ανθρώπους πίσω στον εαυτό τους: όποιος είναι αναμάρτητος ας ρίξει την πρώτη πέτρα, και όλοι ας επιστρέψουν στα σπίτια τους με σκυμμένα κεφάλια. Επομένως, σε αντίθεση με άλλους σημαντικούς μονοθεϊσμούς, ο Χριστιανισμός δεν νομιμοποιεί την συνήθη ζωή.
Το Ευαγγέλιο του Μάρκου (7, 15) προσδιορίζει με ιδιαίτερα βαθύ τρόπο αυτή τη ρήξη με τον ορθόδοξο Ιουδαϊσμό, στον οποίο ο Ιησούς αντιτάχθηκε εκείνη την εποχή, όχι φυσικά ως «Χριστιανός», αλλά ως ο ίδιος σοφός Ιουδαίος: «Δεν υπάρχει τίποτα έξω από τον άνθρωπο που μπορεί να τον καταστήσει ακάθαρτο, εισερχόμενο μέσα του, αλλά αυτό που βγαίνει από τον άνθρωπο, αυτό τον καθιστά ακάθαρτο».
Καταρχάς, σε αντίθεση με ό,τι φαντάζονται ακόμη πολλοί άθεοι, η ιδέα του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους είναι αυτή που μας έρχεται πολύ άμεσα από το χριστιανικό μήνυμα. Όπως δεν έπαυσε ποτέ να λέει ο Ιησούς (σκεπτόμαστε πρώτα το μεγαλοπρεπές επεισόδιο της «μοιχαλίδας γυναίκας»), ο Χριστιανισμός είναι μια θρησκεία του πνεύματος περισσότερο παρά του γράμματος, της συνείδησης και της εσωτερικότητας περισσότερο παρά της κατά γράμμα και μηχανικής τήρησης των κανόνων της ζωής που διαμορφώνονται από τα έθιμα και τις παραδόσεις.
Οι κανόνες της ζωής απαιτούν να λιθοβοληθεί η μοιχαλίδα γυναίκα. Τι σημασία έχει αν ο νόμος της καρδιάς και της συνείδησης είναι αντίθετος! Σίγουρα, την πρώτη θέση πρέπει να κατέχει το «εσωτερικό φόρουμ», ο αυτοστοχασμός που ονομάζουμε «συνείδηση», με την ηθική της έννοια. Ο Χριστός όχι μόνο αποδίδει στον Καίσαρα αυτά που ανήκουν στον Καίσαρα, αλλά και στέλνει τους ανθρώπους πίσω στον εαυτό τους: όποιος είναι αναμάρτητος ας ρίξει την πρώτη πέτρα, και όλοι ας επιστρέψουν στα σπίτια τους με σκυμμένα κεφάλια. Επομένως, σε αντίθεση με άλλους σημαντικούς μονοθεϊσμούς, ο Χριστιανισμός δεν νομιμοποιεί την συνήθη ζωή.
Το Ευαγγέλιο του Μάρκου (7, 15) προσδιορίζει με ιδιαίτερα βαθύ τρόπο αυτή τη ρήξη με τον ορθόδοξο Ιουδαϊσμό, στον οποίο ο Ιησούς αντιτάχθηκε εκείνη την εποχή, όχι φυσικά ως «Χριστιανός», αλλά ως ο ίδιος σοφός Ιουδαίος: «Δεν υπάρχει τίποτα έξω από τον άνθρωπο που μπορεί να τον καταστήσει ακάθαρτο, εισερχόμενο μέσα του, αλλά αυτό που βγαίνει από τον άνθρωπο, αυτό τον καθιστά ακάθαρτο».
Οι γήινες τροφές, ακόμη και οι θρησκευτικές τελετουργίες, δεν έχουν σημασία, ειδικά αν εκτελούνται υποκριτικά! Ασύγκριτη συνέπεια στην Ιστορία και στη Φιλοσοφία: αυτή η μοναδική θέση που παραχωρήθηκε στην εσωτερικότητα επέτρεψε τη μετάβαση στην εκκοσμίκευση, με τον Χριστιανισμό να μπορεί να επιστρέψει ως θρησκεία στην ιδιωτική σφαίρα, χωρίς ανυπέρβλητα εμπόδια, ακόμη και όταν η δημόσια σφαίρα διαφέρει από αυτόν.
Για εμάς, τους Ευρωπαίους χριστιανικής παράδοσης, ο διαχωρισμός θρησκείας και πολιτικής είναι αναντίρρητα αυτονόητος. Από αυτή την παράδοση επίσης, όπως είδε ο Τοκβίλ, η προέλευση της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου: «Σύμφωνα με τη χριστιανική ιδέα», έγραψε στο βιβλίο του «Δημοκρατία στην Αμερική», «όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι… Είμαστε εμείς που έχουμε διαδώσει σε όλο τον κόσμο την έννοια της ισότητας των ανθρώπων ενώπιον του νόμου, όπως ακριβώς ο Χριστιανισμός είχε δημιουργήσει την ιδέα της ισότητας όλων των ανθρώπων ενώπιον του Θεού**».
Τέλος, η κριτική της ειδωλολατρίας του χρήματος είναι αυτή που θα επιτρέψει σε πολλούς Χριστιανούς να ανοιχτούν στο κοινωνικό ζήτημα. Ας θυμηθούμε τι είπε ο Ιησούς στον πλούσιο νεαρό άνδρα (στο Κατά Ματθαίον 19) όταν ο τελευταίος τον ρώτησε τι «πρέπει να κάνει για να κερδίσει αιώνια ζωή». Ο Ιησούς του απαντά πρώτα ότι πρέπει να τηρεί τις Εντολές, τον Δεκάλογο. Ο νεαρός ανταπαντά ότι τηρούσε ήδη το νόμο: τι άλλο πρέπει να κάνει; Τότε ο Ιησούς του είπε: «Πούλησε ό,τι έχεις και δώσε τα στους φτωχούς, και θα έχεις θησαυρό στον ουρανό». Αλλά ο νεαρός, που ήταν πολύ πλούσιος, έφυγε λυπημένος, βρίσκοντας το «φάρμακο» πολύ σκληρό για να το καταπιεί. Τότε ήταν που ο Χριστός στράφηκε στους μαθητές του και μετέφερε το περίφημο μήνυμα:
Για εμάς, τους Ευρωπαίους χριστιανικής παράδοσης, ο διαχωρισμός θρησκείας και πολιτικής είναι αναντίρρητα αυτονόητος. Από αυτή την παράδοση επίσης, όπως είδε ο Τοκβίλ, η προέλευση της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου: «Σύμφωνα με τη χριστιανική ιδέα», έγραψε στο βιβλίο του «Δημοκρατία στην Αμερική», «όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι… Είμαστε εμείς που έχουμε διαδώσει σε όλο τον κόσμο την έννοια της ισότητας των ανθρώπων ενώπιον του νόμου, όπως ακριβώς ο Χριστιανισμός είχε δημιουργήσει την ιδέα της ισότητας όλων των ανθρώπων ενώπιον του Θεού**».
Τέλος, η κριτική της ειδωλολατρίας του χρήματος είναι αυτή που θα επιτρέψει σε πολλούς Χριστιανούς να ανοιχτούν στο κοινωνικό ζήτημα. Ας θυμηθούμε τι είπε ο Ιησούς στον πλούσιο νεαρό άνδρα (στο Κατά Ματθαίον 19) όταν ο τελευταίος τον ρώτησε τι «πρέπει να κάνει για να κερδίσει αιώνια ζωή». Ο Ιησούς του απαντά πρώτα ότι πρέπει να τηρεί τις Εντολές, τον Δεκάλογο. Ο νεαρός ανταπαντά ότι τηρούσε ήδη το νόμο: τι άλλο πρέπει να κάνει; Τότε ο Ιησούς του είπε: «Πούλησε ό,τι έχεις και δώσε τα στους φτωχούς, και θα έχεις θησαυρό στον ουρανό». Αλλά ο νεαρός, που ήταν πολύ πλούσιος, έφυγε λυπημένος, βρίσκοντας το «φάρμακο» πολύ σκληρό για να το καταπιεί. Τότε ήταν που ο Χριστός στράφηκε στους μαθητές του και μετέφερε το περίφημο μήνυμα:
«Ευκολότερο είναι να περάσει μια καμήλα από την τρύπα μιας βελόνας παρά να μπει πλούσιος στη βασιλεία των ουρανών».
Έκτοτε, πολλά έργα θεολογίας ή λογοτεχνίας εμπνευσμένα από αυτό το απόσπασμα έχουν αναπτύξει μια κριτική του χρήματος, μια παράδοση που θα αναπτυχθεί από συγγραφείς τόσο οξυδερκείς, όπως ο Πεγκύ ή ο Μπερνανός. Η επίσημη κατήχηση της Εκκλησίας προσφέρει μια εξήγηση για αυτή την απόρριψη μέσω μιας κριτικής του καπιταλιστικού συστήματος που ο Μαρξ*** θα μπορούσε να είχε υπογράψει: «Μια θεωρία που καθιστά το κέρδος αποκλειστικό κανόνα και τον τελικό σκοπό της οικονομικής δραστηριότητας είναι ηθικά απαράδεκτη». Φυσικά, δεν είναι το χρήμα αυτό καθαυτό που είναι κακό, αλλά αυτή η μετατόπιση με την οποία γίνεται σκοπός και όχι μέσο, κάνοντας τους ανθρώπους να μετακινούνται από μια λογική του είναι σε μια λογική του έχειν: από ποιο βαθμό πλούτου που δεν μοιράζεται με άλλους, ιδιαίτερα με τους πιο απόρους, η συσσώρευση χρημάτων παύει να είναι μέσο και γίνεται αυτοσκοπός;
Αυτό είναι όλο το ερώτημα και εκεί βρίσκουμε τη φιλοσοφία της αγάπης, αυτής της Αγάπης, επειδή η μοιρασιά του πλούτου προϋποθέτει αυτό το πρόσωπο της φιλανθρωπίας, ενώ η απεριόριστη συσσώρευσή του την αποκλείει. Αυτό το μήνυμα ανά τους αιώνες εκπέμπει η Εκκλησία και ο κλήρος· το αν βρίσκεται πράγματι στις ρίζες του δημοκρατικού μας πολιτισμού είναι ένα άλλο ζήτημα, και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό.
*Γάλλος δοκιμιογράφος (γεν. 1951), πρώην καθηγητής της φιλοσοφίας και πρώην υπουργός Νεολαίας, Εθνικής Παιδείας και Έρευνας
**Ο Τοκβίλ αποφεύγει το ριζικότερο ερώτημα: Αν οι άνθρωποι είναι ίσοι ενώπιον του Θεού, ποια κοσμική εξουσία νομιμοποιείται να ορίζει ελεύθερους και δούλους;
*** Το κατά Μαρξ «Από τον καθένα ανάλογα με τις ικανότητές του, στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του!» (Κριτική του Προγράμματος της Γκότα (1875)), αποδίδει εν συντομία το ευαγγελικό μήνυμα: «Όλοι οι πιστοί ζούσαν σε έναν τόπο και είχαν τα πάντα κοινά· πουλούσαν ακόμα και τα κτήματα και τα υπάρχοντά τους, και μοίραζαν τα χρήματα σε όλους, ανάλογα με τις ανάγκες του καθενός. Όλοι όσοι πίστεψαν είχαν μία καρδιά και μία ψυχή. Κανείς δεν θεωρούσε ότι κάτι από τα υπάρχοντά του ήταν δικό του, αλλά όλα τα είχαν κοινά. […] Δεν υπήρχε κανείς ανάμεσά τους που να στερείται τα απαραίτητα. Γιατί όσοι είχαν χωράφια ή σπίτια τα πουλούσαν, κι έφερναν το αντίτιμο αυτών που πουλούσαν, και το έθεταν στη διάθεση των αποστόλων. Απ’ αυτό δινόταν στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του» Πράξεις των Αποστόλων 2,42-47
Μετάφραση – Επιμέλεια: Ευάγγελος Δ. Νιάνιος
https://www.lefigaro.fr/vox/religion/luc-ferry-ce-que-nos-democraties-doivent-au-christianisme-20250501
ΠΗΓΗ:https://www.anixneuseis.gr/%ce%b1%ce%b3%ce%af%ce%bf%cf%85-%cf%80%ce%bd%ce%b5%cf%8d%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%bf%cf%82-luc-ferry-%cf%84%ce%b9-%ce%bf%cf%86%ce%b5%ce%af%ce%bb%ce%b5%ce%b9-%ce%b7-%ce%b4%ce%b7%ce%bc%ce%bf%ce%ba%cf%81/
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Έκτοτε, πολλά έργα θεολογίας ή λογοτεχνίας εμπνευσμένα από αυτό το απόσπασμα έχουν αναπτύξει μια κριτική του χρήματος, μια παράδοση που θα αναπτυχθεί από συγγραφείς τόσο οξυδερκείς, όπως ο Πεγκύ ή ο Μπερνανός. Η επίσημη κατήχηση της Εκκλησίας προσφέρει μια εξήγηση για αυτή την απόρριψη μέσω μιας κριτικής του καπιταλιστικού συστήματος που ο Μαρξ*** θα μπορούσε να είχε υπογράψει: «Μια θεωρία που καθιστά το κέρδος αποκλειστικό κανόνα και τον τελικό σκοπό της οικονομικής δραστηριότητας είναι ηθικά απαράδεκτη». Φυσικά, δεν είναι το χρήμα αυτό καθαυτό που είναι κακό, αλλά αυτή η μετατόπιση με την οποία γίνεται σκοπός και όχι μέσο, κάνοντας τους ανθρώπους να μετακινούνται από μια λογική του είναι σε μια λογική του έχειν: από ποιο βαθμό πλούτου που δεν μοιράζεται με άλλους, ιδιαίτερα με τους πιο απόρους, η συσσώρευση χρημάτων παύει να είναι μέσο και γίνεται αυτοσκοπός;
Αυτό είναι όλο το ερώτημα και εκεί βρίσκουμε τη φιλοσοφία της αγάπης, αυτής της Αγάπης, επειδή η μοιρασιά του πλούτου προϋποθέτει αυτό το πρόσωπο της φιλανθρωπίας, ενώ η απεριόριστη συσσώρευσή του την αποκλείει. Αυτό το μήνυμα ανά τους αιώνες εκπέμπει η Εκκλησία και ο κλήρος· το αν βρίσκεται πράγματι στις ρίζες του δημοκρατικού μας πολιτισμού είναι ένα άλλο ζήτημα, και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό.
*Γάλλος δοκιμιογράφος (γεν. 1951), πρώην καθηγητής της φιλοσοφίας και πρώην υπουργός Νεολαίας, Εθνικής Παιδείας και Έρευνας
**Ο Τοκβίλ αποφεύγει το ριζικότερο ερώτημα: Αν οι άνθρωποι είναι ίσοι ενώπιον του Θεού, ποια κοσμική εξουσία νομιμοποιείται να ορίζει ελεύθερους και δούλους;
*** Το κατά Μαρξ «Από τον καθένα ανάλογα με τις ικανότητές του, στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του!» (Κριτική του Προγράμματος της Γκότα (1875)), αποδίδει εν συντομία το ευαγγελικό μήνυμα: «Όλοι οι πιστοί ζούσαν σε έναν τόπο και είχαν τα πάντα κοινά· πουλούσαν ακόμα και τα κτήματα και τα υπάρχοντά τους, και μοίραζαν τα χρήματα σε όλους, ανάλογα με τις ανάγκες του καθενός. Όλοι όσοι πίστεψαν είχαν μία καρδιά και μία ψυχή. Κανείς δεν θεωρούσε ότι κάτι από τα υπάρχοντά του ήταν δικό του, αλλά όλα τα είχαν κοινά. […] Δεν υπήρχε κανείς ανάμεσά τους που να στερείται τα απαραίτητα. Γιατί όσοι είχαν χωράφια ή σπίτια τα πουλούσαν, κι έφερναν το αντίτιμο αυτών που πουλούσαν, και το έθεταν στη διάθεση των αποστόλων. Απ’ αυτό δινόταν στον καθένα ανάλογα με τις ανάγκες του» Πράξεις των Αποστόλων 2,42-47
Μετάφραση – Επιμέλεια: Ευάγγελος Δ. Νιάνιος
https://www.lefigaro.fr/vox/religion/luc-ferry-ce-que-nos-democraties-doivent-au-christianisme-20250501
ΠΗΓΗ:https://www.anixneuseis.gr/%ce%b1%ce%b3%ce%af%ce%bf%cf%85-%cf%80%ce%bd%ce%b5%cf%8d%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%bf%cf%82-luc-ferry-%cf%84%ce%b9-%ce%bf%cf%86%ce%b5%ce%af%ce%bb%ce%b5%ce%b9-%ce%b7-%ce%b4%ce%b7%ce%bc%ce%bf%ce%ba%cf%81/
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.