Στην αυτοβιογραφία του, ο νομπελίστας Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez] παρουσιάζει είκοσι τέσσερα λογοτεχνικά βιβλία που τον στιγμάτισαν και επηρέασαν το συγγραφικό του ύφος. Ανάμεσά τους, η πιο ξακουστή συλλογή θρύλων από τη Μέση Ανατολή, μία αρχαιοελληνική τραγωδία, διάφορα μυθιστορήματα του μοντερνισμού, καθώς και το γνωστότερο, κατά πάσα πιθανότητα, έργο του Φραντς Κάφκα [Franz Kafka]. Τα βιβλία του Μάρκες κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
Ο νομπελίστας Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, ο κατεξοχήν εκπρόσωπος του λατινοαμερικανικού μαγικού ρεαλισμού, εμπνεύστηκε τις ιστορίες του απ’ τις αφηγήσεις πεζογράφων όπως ο Χουάν Ρούλφο και ο Μπόρχες, αλλά και απ’ τα παραμύθια με φαντάσματα που του αφηγούταν η γιαγιά του όταν ήταν μικρός, όπως είχε αποκαλύψει κάποτε στο Paris Review.
Είναι γεγονός, πάντως, πως ο Γκάμπο άντλησε έμπνευση κι από αρκετούς συγγραφείς της Δύσης, όπως άλλωστε εξηγεί στην αυτοβιογραφία του Living to tell the tale - στα ελληνικά, το βιβλίο κυκλοφόρησε το 2003, με τον τίτλο Ζω για να τη διηγούμαι (εκδ. Λιβάνη, μτφρ. Κλαίτη Σωτηριάδου-Μπαράχας).
Στο κείμενό του, ο Μάρκες απαριθμεί είκοσι τέσσερα βιβλία που τον στιγμάτισαν. Τα παρουσιάζουμε στην παρακάτω λίστα, μαζί με τις σκέψεις του μεγάλου δημιουργού για κάποια από αυτά.
______****______
«Ο Γκουστάβο μού προσέφερε μια συστηματική αυστηρότητα την οποία είχα πραγματικά ανάγκη, λόγω των πρόχειρων και σκόρπιων ιδεών μου και της επιπόλαιης καρδιάς μου. Κι όλα αυτά, με μεγάλη τρυφερότητα και σιδηρά πυγμή. […]
»Τα αναγνώσματά του ήταν μεγάλα σε έκταση και ποίκιλα, και βασίζονταν στην άριστη γνώση των Καθολικών διανοούμενων της εποχής εκείνης, τους οποίους δεν είχα ακουστά. Ήξερε όλα όσα έπρεπε να ξέρει κανείς για την ποίηση, ιδιαιτέρως για του Έλληνες και τους Λατίνους κλασικούς, τους οποίους διάβαζε από τα πρωτότυπα… Μου φαινόταν αξιοσημείωτο πως, πέρα από τις τόσες πνευματικές και κοινωνικές αρετές του, κολυμπούσε σαν ολυμπιονίκης κι είχε, μάλιστα, το γυμνασμένο σώμα ενός ολυμπιονίκη. Αυτό που τον απασχολούσε περισσότερο σε εμένα ήταν η επικίνδυνη περιφρόνησή μου για τα έργα των Ελλήνων και των Λατίνων κλασικών, που μου φαίνονταν βαρετά κι ανούσια, πέρα από την Οδύσσεια, την οποία είχα διαβάσει και ξαναδιαβάσει αποσπασματικά αρκετές φορές στο λύκειο. Κι έτσι, προτού πούμε αντίο, διάλεξε ένα δερματόδετο βιβλίο από τη βιβλιοθήκη του και μου το έδωσε με μία κάποια επισημότητα. ‘’Ίσως γίνεις καλός συγγραφέας’’, είχε πει, ‘’αλλά ποτέ δεν θα γίνεις πολύ καλός, αν δεν μάθεις καλά τα ελληνικά κλασικά έργα’’. Το βιβλίο ήταν τα άπαντα του Σοφοκλή. Εκείνη τη στιγμή, ο Γκουστάβο έγινε ένα απ’ τα σημαντικότερα πλάσματα στη ζωή μου, γιατί από την πρώτη κιόλας ανάγνωση, ανακάλυψα πως ο Οιδίπους τύραννος ήταν το τέλειο έργο».
«Τόλμησα, μάλιστα, να υποθέσω πως τα θαύματα που αφηγείται η Σεχεραζάντ συνέβαιναν πραγματικά στην καθημερινή ζωή της εποχής της και σταμάτησαν να πραγματοποιούνται εξαιτίας της δυσπιστίας και της δειλίας του ρεαλισμού των επόμενων γενεών.
»Αντιστοίχως, μου φαινόταν αδύνατο κάποιος απ’ την εποχή μας να πιστέψει ξανά πως θα μπορούσες να πετάξεις πάνω από πόλεις και βουνά σ’ ένα χαλί ή πως ένας σκλάβος από την Καρθαγένη της Ινδίας θα μπορούσε να ζήσει για διακόσια χρόνια σ’ ένα μπουκάλι ως τιμωρία, εκτός κι αν ο συγγραφέας της ιστορίας καταφέρει να πείσει τους αναγνώστες για το αντίθετο».
«[Ο Γκουστάβο Ιμπάρα] μού σύστησε τον Μέλβιλ: το λογοτεχνικό επίτευγμα του Μόμπι Ντικ, όπου οι φαλαινοθήρες που έχουν γδάρει δέρματα απ’ όλες τις θάλασσες του κόσμου ακούν ένα σπουδαίο κήρυγμα για τον Ιωνά, κάτω από έναν απέραντο θόλο χτισμένο απ’ τα θωρακικά οστά των φαλαινών».
«Στεναχωριόμουν που δεν είχα διαβάσει ακόμα τα έργα των νέων Αμερικανών μυθιστοριογράφων, που μόλις είχαν αρχίσει να φτάνουν στη χώρα μας, αλλά ήμουν τυχερός που ο δόκτωρ Βέλεθ Μαρτίνεθ ξεκίνησε κάνοντας μια τυχαία αναφορά στην Καλύβα του Μπαρμπα-Θωμά, που την ήξερα καλά απ’ το γυμνάσιο. Άρπαξα αμέσως το βιβλίο.
»Οι δυο δάσκαλοι πρέπει να υπέφεραν από κρίσεις νοσταλγίας, καθώς τα εξήντα λεπτά που θα αφιερώναμε στην εξέταση πέρασαν με μια συναισθηματικά φορτισμένη ανάλυση του αισχρού καθεστώτος της δουλείας στις Νότιες Πολιτείες της Αμερικής
«Έπαψα να κοιμάμαι εξίσου γαλήνια. [Το βιβλίο] όρισε μια νέα κατεύθυνση για τη ζωή μου από την πρώτη του γραμμή, που παρουσιάζει ένα απ’ τα σπουδαιότερα ευρήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας μέχρι σήμερα: ‘’Όταν ο Γκρέγκορ Σάμσα ξύπνησε ένα πρωί από δυσάρεστα όνειρα, βρέθηκε στο κρεβάτι του μεταμορφωμένος σε γιγάντιο έντομο’’. [Συνειδητοποίησα πως] δεν είναι απαραίτητο να παρουσιάζουμε αληθινά γεγονότα: αρκεί ο συγγραφέας να γράψει κάτι, κι αυτό γίνεται αληθινό, χωρίς να χρειάζεται κάποιο άλλο πειστήριο πέρα από τη δύναμη του ταλέντου του και την αυτοπεποίθηση της φωνής του».
«Μια ημέρα, ο Χόρχε Άλβαρο Εσπινόζα, ένας φοιτητής της νομικής που με είχε διδάξει πώς να κατανοήσω τη Βίβλο και με είχε αναγκάσει να αποστηθίσω τα πλήρη ονόματα των συντρόφων του Ιώβ, τοποθέτησε έναν εντυπωσιακό τόμο στο τραπέζι μπροστά μου και δήλωσε με τη βεβαιότητα ενός επισκόπου: ‘’Αυτή είναι η άλλη Βίβλος’’.
»Επρόκειτο, φυσικά, για τον Οδυσσέα του Τζέιμς Τζόις, τον οποίο διάβασα λίγο λίγο, ώσπου έχασα την υπομονή μου. Η αυθάδεια της ανωριμότητας. Χρόνια αργότερα, ως υπάκουος ενήλικας, ανέθεσα στον εαυτό μου το καθήκον να το διαβάσω ξανά με σοβαρότητα, κι έτσι, δεν ανακάλυψα απλώς έναν αυθεντικό κόσμο που ποτέ μου δεν υποψιαζόμουν πως υπήρχε μέσα μου, αλλά μου έδωσε, επίσης, πολύτιμη τεχνική βοήθεια για να μπορέσω να απελευθερώσω τη γλώσσα μου και να χειριστώ τον χρόνο και την οργάνωση των δικών μου βιβλ
«Λόγω της θριαμβευτικής επιτυχίας του Μαγικού βουνού του Τόμας Μαν, χρειάστηκε να παρέμβει ο διευθυντής ώστε να μην παραμείνουμε ξύπνιοι όλη νύχτα, περιμένοντας τον Χανς Κάστορπ και την Κλάβντια Σοσά να φιληθούν.
»Μια σπάνια ένταση μας υποχρέωσε να ανακαθίσουμε στα κρεβάτια μας για να μην χάσουμε ούτε λέξη απ’ τις χαοτικές φιλοσοφικές αναμετρήσεις μεταξύ της Νάφτα και του φίλου του Σετεμπρίνι. Εκείνο το βράδυ, η ανάγνωση στον κοιτώνα διήρκησε περισσότερο από μία ώρα και συνοδεύτηκε από ενθουσιώδη χειροκροτήματα.
«Ήταν η πρώτη φορά που άκουσα το όνομα της Βιρτζίνια Γουλφ, την οποία ο [Γκουστάβο Ιμπάρα] αποκαλούσε Γηραιά Κυρία Γουλφ, όπως λέμε ο ‘’Γερο-Φόκνερ’’. Ο ενθουσιασμός μου τον ενέπνευσε τόσο που άρχισε να παραληρεί. Άρπαξε τον σωρό με τα βιβλία που μου είχε υποδείξει ως τα αγαπημένα του και τα τοποθέτησε στα χέρια μου.
»’’Μην είσαι μαλάκας’’, είπε, ‘’παρ’ τα όλα κι όταν τελειώσεις την ανάγνωση, θα έρθουμε να τα πάρουμε όπου κι αν βρίσκεσαι’’.
»Ήταν ένας αδιανόητος θησαυρός, τον οποίο δεν τόλμησα να θέσω σε κίνδυνο, ακόμα κι όταν δεν είχα ούτε μία άθλια τρύπα όπου θα μπορούσα να τον φυλάξω. Εντέλει, παραιτήθηκε και μου έδωσε την ισπανική εκδοχή της Κυρίας Ντάλογουεϊ της Βιρτζίνια Γουλφ , προβλέποντας, χωρίς να δέχεται αντιρρήσεις, πως θα μάθαινα το κείμενο απέξω.
[…]
»Επέστρεψα [στο σπίτι μου] με τον αέρα κάποιου που είχε ανακαλύψει τον κόσμο».
«Συνειδητοποίησα πως η αναγνωστική μου περιπέτεια με τον Οδυσσέα στην ηλικία των είκοσι ετών, και αργότερα με τη Βουή και τη μανία, οφειλόταν σ’ ένα πρόωρο θράσος και για αυτό τον λόγο, δεν είχε μέλλον, οπότε αποφάσισα να τα ξαναδιαβάσω με μια λιγότερο προκατειλημμένη ματιά. Στην πραγματικότητα, πολλά στοιχεία που άλλοτε μου φαίνονταν φορμαλιστικά ή εσωστρεφή στον Τζόις και στον Φόκνερ, μου αποκαλύφθηκαν τότε με μια αφάνταστη ομορφιά κι απλότητα».
«Σκέφτηκα να παραλλάξω έναν μονόλογο, προσθέτοντας φωνές απ’ όλη την πόλη, να φτιάξω έναν αφηγητή αντίστοιχο του αρχαιοελληνικού χορού, επηρεασμένος από το Καθώς ψυχορραγώ, όπου παρατίθενται οι σκέψεις μιας ολόκληρης οικογένειας για έναν ετοιμοθάνατο».
Τα υπόλοιπα βιβλία στα οποία αναφέρεται ο Μάρκες
Ορλάντο (εκδ. Gutenberg, μτφρ. Αργυρώ Μαντόγλου), της Βιρτζίνια Γουλφ
Το σιδηρούν προσωπείο (εκδ. Καρακώτσογλου, μτφρ. Τάσος Καρακώτσογλου), του Αλέξανδρου Δουμά
Καπνοτόπια (εκδ. Γκοβόστης, μτφρ. Άρης Αλεξάνδρου), του Έρσκιν Κάλντγουελ
Γιοί και εραστές (εκδ. Μεταίχμιο, μτφρ. Βάσια Τζανακάρη), του Ντ. Χ. Λόρενς
Τα διηγήματα της Κάθριν Μάνσφιλντ
Το Άλεφ [στα ελληνικά, η συλλογή κυκλοφορεί στον τόμο Χόρχε-Λουίς Μπόρχες: Άπαντα τα πεζά (εκδ. Πατάκη, μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης)], του Χόρχε Λουίς Μπόρχες
Portrait of Jennie, του Ρόμπερτ Νέιθαν
Manhattan Transfer (εκδ. Μεταίχμιο, μτφρ. Τρισεύγενη Παπαϊωάννου), του Τζον Ντος Πάσος
Άνθρωποι και ποντίκια (εκδ. Παπαδόπουλος, μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος), του Τζον Στάινμπεκ
Τα σταφύλια της οργής (εκδ. Παπαδόπουλος, μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος), του Τζον Στάινμπεκ
Άγρια φοινικόδεντρα (εκδ. Γράμματα, μτφρ. Κοσμάς Πολίτης), του Ουίλιαμ Φόκνερ
Αντίστιξη (εκδ. Μέδουσα, μτφρ. Νίκος Σταμπάκης) του Άλντους Χάξλεϊ
Ο γέρος και η θάλασσα (εκδ. Καστανιώτη, μτφρ. Φώντας Κονδύλης), του Έρνεστ Χέμινγουεϊ
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.