Του Νίκου Ξυδάκη
||| Τι συνέβη αφότου πέταξε πάνω από την Αθήνα ο σκοτεινός αμφίβουλος Αγγελος της Ιστορίας, το 2011-12, έως τον μαφιοκαπιταλισμό και την κασελακιάδα του 2024; |||
Δύο φίλοι που εκτιμώ πολύ μου έστειλαν ένα πολιτικό κείμενο, ένα σχέδιο για ανόρθωση της ελληνικής κοινωνίας. Οι φίλοι με εξέπληξαν: όχι τόσο με την αναμενόμενη ποιότητα των επεξεργασιών τους, όσο γιατί ξεκινούν το κείμενό τους με την περίφημη φράση «είναι ευκολότερο να φανταστούμε το τέλος του κόσμου, από το να φανταστούμε το τέλος του καπιταλισμού».
Η φράση αποδίδεται στον Φρέντερικ Τζέιμσον, και με άλλη χρήση στον Σλαβόι Ζίζεκ, αλλά αυτός που την επεξέτεινε σε ολόκληρο βιβλίο ήταν ο Μαρκ Φίσερ στο περίφημο βιβλίο του «Καπιταλιστικός ρεαλισμός. Υπάρχει άραγε εναλλακτική;» (ελλην. έκδοση Futura).
Οι τεχνοκράτες φίλοι δεν αρκέστηκαν στις πρακτικές προτάσεις και τις θέσεις· έκριναν πρωταρχικής σημασίας να δηλώσουν εκ προοιμίου τον πνευματικό ορίζοντα, το raison d’être οποιασδήποτε αριστερής πολιτικής: τις δυνατότητες της ουτοπίας, την αναγκαιότητα ενός υπερβατικού σοσιαλιστικού σχεδίου, για μια ζωή που αξίζει να ζεις όπως την ονειρεύεσαι, και όπως την αξίζεις.
ΠΟΣΟ ΚΡΑΤΗΣΕ Ο ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ;
Μετά από μια κοινωνική καταστροφή, αυτή που ζούμε τώρα, και μετά από μια ιστορικών διαστάσεων αυτοκαταστροφή της Αριστεράς, όπως τη ζούμε επίσης τώρα, είναι καιρός για κάποιους απολογισμούς· τουλάχιστον να σκεφτούμε αν ο «ρεαλισμός» της Αριστεράς κατά τη διαχείριση των κρίσεων του καπιταλισμού, όπως η κυβερνητική περίοδος 2015-19, απέδωσε καρπούς, για τους πληττόμενους πολίτες πρώτα απ’ όλα, αλλά και για την ίδια την πολιτική πράξη. Αν δηλαδή, ο ρεαλισμός, χωρίς ρήξεις, χωρίς υπερβάσεις, χωρίς παράθυρα σε ένα χειραφετητικό ουτοπικό μέλλον, άφησε κάποια απτή κληρονομιά.
Δυστυχώς, δεν απέμεινε τίποτε από όσα, λίγα έστω, θεσμίστηκαν υπέρ των θυμάτων της κρίσης. Η σφοδρότητα της Παλινόρθωσης μετά το 2019 τα σάρωσε όλα ― τέτοια ήταν η λύσσα του Παλαιού Καθεστώτος για την κοινωνική αναταραχή του 2011-2015, τέτοιο το μίσος, ώστε έδρασε και δρα σαν συνέχεια των αποικιοκρατικών μνημονίων, σαν τρόικα εσωτερικού· υπό αναλογίες: σαν μια πινοσετική νεοφιλελεύθερη Αντιμεταρρύθμιση μετά την δολοφονία του Αλιέντε, που έδειξε σε πλανητική κλίμακα ότι ο σοσιαλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο δεν ήταν ανεκτός· στην περίπτωσή μας για να μην επαναληφθεί η ανυπακοή του 2011-15, για να εμπεδωθεί ο αποικιοκρατικός νεοφιλελευθερισμός της ΕΕ, για να μείνει πυροτέχνημα ο ριζοσπαστισμός που αναλαμβάνει ιστορική ευθύνη.
ΧΩΡΙΣ ΤΟΝ ΓΟΝΟΤΥΠΟ
Η κυβερνήσασα Αριστερά μες στις συμπληγάδες της πολυσχιδούς κρίσης, υπό το βάρος υπαρκτών ευθυνών και σκληρών διλημμάτων, δεν μπόρεσε ή δεν πρόκαμε να αντλήσει εγκαίρως από την πείρα του νεοφιλελεύθερου εργαστηρίου της Χιλής ή από την εμπειρία της φιλεργατικής διακυβέρνησης Λούλα στη Βραζιλία, αναφορικά με τα όρια των συγκρούσεων και τα όρια της «ρεαλιστικής» διαχείρισης του συστήματος. Αγνοούσε το σχήμα του ριζοσπαστικού πραγματισμού και της «ζέουσας δημοκρατίας» του Ρομπέρτο Μ. Ούνγκερ, του μέντορα και υπουργού του Λούλα (το βιβλίο του κυκλοφόρησε λίγο πρίν από την κρίση, το 2009, «Τι πρέπει να προτείνει η Αριστερά», εκδ. Ευρασία). Αγνόησε ή υποτίμησε την ανάγκη για ουσιαστική νοηματοδότηση της πολιτικής πράξης, με χρονοανθεκτικά συμβολικά στοιχεία, σε όσα (αρκετά) πεδία έμεναν εκτός των ταπεινωτικών καταναγκασμών της ευρωτρόικας, εκτός του δόγματος Τhere Is No Alternative.
Ιδίως μετά τη διακυβέρνηση, η κυβερνήσασα Αριστερά υποτίμησε τη φαντασία, την ουτοπία, τη χαρά, την αξιοπρέπεια, την υπερηφάνεια των λαϊκών ανθρώπων της, την επιδίωξη του υπέρτερου, αγνόησε τον ίδιο της τον ποιητικό ρέμπελο γονότυπο, έπαψε να ονειρεύεται, έπαψε να μελετά και να διδάσκεται, περιφρόνησε ακόμη και τον πολιτικό πραγματισμό που υπαγόρευε αντοχή, αγρύπνια και διάρκεια. Υποτάχθηκε αυτοβούλως σε μια διαδικασία συμμόρφωσης, κομφορμισμού και μετάλλαξης, που κατέληξε στην παρούσα τραγική πορεία εκφυλισμού.
[ Δεν δικάζω. Χρονικογραφώ. Προσπαθώ να καταλάβω, μαζί με ένα-δυο εκατομμύρια συνέλληνες, συνοδοιπόρους, τι συνέβη αφότου πέταξε πάνω από την Αθήνα ο σκοτεινός αμφίβουλος Αγγελος της Ιστορίας, το 2011-12, έως τον μαφιοκαπιταλισμό και την κασελακιάδα του 2024. ]
ΤΑ ΒΑΛΣΑΜΩΜΕΝΑ
Όπως ο Φίσερ επεξέτεινε τον Τζέιμσον, έτσι και ο Μισέλ Φουκώ διέστειλε τον Μπόρχες, παραθέτοντας την μπορχεσιανή παράδοξη κατάταξη των ζώων, στην αρχή του βιβλίου του «Οι λέξεις και τα πράγματα». Είναι το γέλιο που απαντά στην καταθλιπτική τάξη ενός γέρου βλοσυρού Θεού και φέρνει τη δική του ανατρεπτική τάξη. Ο Μπόρχες κατατάσσει τα ζώα όπως η επινοημένη κινέζικη εγκυκλοπαίδεια με τίτλο «Ουράνιο εμπόριο φιλάγαθων γνώσεων».
Η εγκυκλοπαίδεια διακρίνει τις εξής κατηγορίες: «(α) Αυτά που ανήκουν στον Αυτοκράτορα, (β) βαλσαμωμένα, (γ) εξημερωμένα, (δ) βυζανιάρικα, (ε) γοργόνες, (στ) μυθικά, (ζ) αδέσποτα σκυλιά, (η) αυτά που ανήκουν στην παρούσα ταξινόμηση, (θ) αυτά που κάνουν σαν τρελά, (ι) αναρίθμητα, (ια) αυτά που είναι ζωγραφισμένα μ’ έναν πολύ λεπτό χρωστήρα από καμηλότριχες, (ιβ) και τα λοιπά, (ιγ) αυτά που μόλις έσπασαν τη στάμνα, (ιδ) αυτά που από μακριά φαίνονται σαν μύγες» (Δοκίμια, μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Πατάκης).
Απ’ όλα τα παραπάνω, εμείς είδαμε μόνο «αυτά που ανήκουν στον Αυτοκράτορα». Ίσως και τα βαλσαμωμένα, και τα εξημερωμένα.
―――
ΕΦ.ΣΥΝ. 09.11.2024
Εικόνα: Βελερεφόντης και Πήγασος κατά της Χίμαιρας.
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.