Επιζώντες ναζιστές και η τιμωρία τους

του Σάββα Παύλου

http://savvaspavlou.wordpress.com/

Υπάρχει το Κέντρο “Σιμόν Βίζενταλ”, που αναζητεί, σήμερα, επιζώντες συνεργάτες των ναζί. Κατάρτισε μάλιστα και κατάλογο των καταζητουμένων και τους καταδιώκει για να τους εντοπίσει και να τους οδηγήσει στη δικαιοσύνη. «Αργά, αλλά όχι πολύ αργά», είναι ο τίτλος της εκστρατείας αυτής, που επιπλέον καθορίζεται ως η «τελευταία ευκαιρία» για τον εντοπισμό όσων ναζί τέλεσαν εγκλήματα πολέμου στο ολοκαύτωμα και βρίσκονται ακόμη εν ζωή. Για τον εντοπισμό τους δίδεται και χρηματική αμοιβή, αρκετών χιλιάδων ευρώ, στους πληροφοριοδότες που θα οδηγήσουν στη σύλληψή τους, κάτι που προκάλεσε την έντονη διαφωνία ότι αυτή η πράξη, με την προσφορά χρημάτων, προσβάλλει τη μνήμη των θυμάτων του ολοκαυτώματος.

Το Κέντρο Βίζενταλ ξεκίνησε αυτή τη νέα εκστρατεία μετά τη δίκη και καταδίκη του Τζον Ντέμιανουκ το 2011. Το δικαστήριο πήρε την απόφαση τότε, ότι ο Ντέμιανουκ συμμετείχε στη δολοφονία κρατουμένων του στρατοπέδου χωρίς να αποδειχθεί σύνδεσή του με συγκεκριμένο περιστατικό. Ήταν απλώς φρουρός και έτσι, μετά την καταδίκη αυτή, άνοιξε ο δρόμος για ευκολότερη καταδίκη δεσμοφυλάκων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Χωρίς μάρτυρες, λοιπόν, χωρίς να υπάρχει σύνδεση του συγκεκριμένου προσώπου με συγκεκριμένες παράνομες πράξεις, θα καταδικάζονται. Και που ξέρουμε ότι ενέχονται; Διαβάζοντας εκατοντάδες βιβλία για κρατουμένους και φυλακές, στάθηκα σε αρκετές περιπτώσεις φρουρών και φυλάκων που στήριξαν κρατούμενους, τους ενίσχυσαν υλικά και ηθικά, τους προστάτευσαν, παρά τους κινδύνους και τις σκληρές ποινές που θα υφίσταντο αν αυτό γινόταν γνωστό στους ανωτέρους τους. Ή, ενώ βρίσκονταν στον επίσημο κατάλογο των φρουρών, ήσαν σε βοηθητικές-περιφερειακές υπηρεσίες, τροφοδοσίας, φρουράς, παροχής ηλεκτρισμού, και δεν είχαν οποιαδήποτε ανάμειξη με τα φρικιαστικά γεγονότα των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Η φρενίτιδα αυτή για καταδίκες παραβιάζει μια θεμελιώδη αρχή του ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού: ότι πρέπει να υπάρχουν μαρτυρίες και σύνδεση του κατηγορουμένου με τα γεγονότα.

Ακόμη, ο πόλεμος τέλειωσε πριν 69 χρόνια. Όλοι οι ηγέτες, οι αξιωματούχοι και οι έχοντες κάποια υπευθυνότητα, στα κομβικά σημεία του ναζιστικού μηχανισμού και του ιδεολογικού παραλογισμού του, έχουν πεθάνει. Ποιοι απομένουν; Κάποιοι εικοσάχρονοι κατά την εποχή του Β΄ παγκοσμίου πολέμου, που τώρα είναι ενενήντα χρόνων και πάνω.

Η γιαγιά μου, που μεγάλωσα κοντά της, στα 85 χρόνια της είχε πάθει γεροντική άνοια και δεν ήξερε ποιος είμαι, μου αφηγείται κάποιος πολιτικός αναλυτής. Αυτούς τι θα τους κάνουν; Θα τους οδηγούν στα δικαστήρια με καροτσάκια, ενενηντάχρονους με γεροντική άνοια και Αλτσχάιμερ; Θα τους δικάζουν και αυτοί δεν θα ξέρουν που είναι, θα νομίζουν ότι βρίσκονται σε αίθουσα του νοσοκομείου;

Στην Κύπρο, συμπλήρωσα εγώ, ο τουρκικός στρατός κατοχής έκανε, το 1974, παρόμοια με τους ναζί εγκλήματα. Όμως η Επιτροπή για τους αγνοούμενους (δηλαδή για τους αδήλωτους αιχμαλώτους πολέμου που εκτελέστηκαν με φρικιαστικό τρόπο από τους Τούρκους εισβολείς) δήλωσε ότι δεν επιδιώκει την τιμωρία κανενός. Ζητά απλώς πληροφόρηση από τις τουρκικές αρχές. Έχουμε το δικαίωμα, ως συγγενείς τους, να μάθουμε για τις συνθήκες σύλληψής τους και τον τρόπο που πέθαναν τα αγαπημένα μας πρόσωπα καθώς και το που είναι θαμμένα. Αυτήν την πληροφόρηση, που θα μας λυτρώσει και θα μας αναπαύσει, ζητούμε από την Τουρκία, και όχι τιμωρία, τονίζουν άνθρωποι στενά συνδεδεμένοι με τους αγνοούμενους, που είναι γονείς, αδέλφια και παιδιά τους. Και αυτά τα τονίζουν εδώ και πολλά χρόνια, δυο δεκάδες χρόνια μετά την εισβολή και την απώλεια των ανθρώπων που αγαπούσαν. Ίδια είναι και η στάση των αρμενικών κύκλων, απέναντι στην Τουρκία, για την αρμενική γενοκτονία, το ίδιο φρικιαστική όπως και η εβραϊκή γενοκτονία. Δεν ζητάμε την τιμωρία κανενός, ούτε αποζημιώσεις και ποινές. Απλώς ζητάμε την αναγνώριση της γενοκτονίας. Και η αρμενική γενοκτονία, εκ μέρους των Τούρκων, αποτέλεσε υπόδειγμα στους ναζί της χιτλερικής περιόδου, για να διεκπεραιώσουν τη δική τους γενοκτονία εναντίoν των Εβραίων.

Η αλήθεια που λυτρώνει είναι το ζητούμενο και όχι η τιμωρία ύστερα από 69 χρόνια, για ανθρώπους που τότε ήσαν είκοσι χρονών. Θα ήταν καλό αν αυτοί οι γέροι επιζώντες ναζί του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, που έχουν ένα-δυο χρόνια ζωής ακόμη, βρεθούν όχι ως καταδιωκόμενοι και άνθρωποι που θα προσαχθούν σε δίκη για να τιμωρηθούν, αλλά ως άνθρωποι που θα δώσουν τη δική τους μαρτυρία για μια τραγική περίοδο της ανθρωπότητας. Αν είναι ένοχοι: πώς προχώρησαν στα αποτρόπαια που έκαναν, τι σκέφτονταν τότε, ποια ήταν τα κίνητρά τους, γιατί έδρασαν έτσι; Μια μαρτυρία που θα βοηθήσει στη δική τους κάθαρση και θα συντελέσει και στη δική μας ιστορική αυτογνωσία.

Το σημείωμα αυτό προκάλεσαν κάποια δημοσιεύματα που αναφέρονταν στην περίπτωση ενός 98χρονου στην Ουγγαρία που κατηγορήθηκε για εγκλήματα πολέμου. Το δημοσίευμα είχε ημερομηνία 18 Ιουνίου 2013 και ανέφερε ότι μετά την απαγγελία της κατηγορίας θα δικαζόταν σε τρεις μήνες. Πριν ξεκινήσει η δίκη, νέο δημοσίευμα, στις 12 Αυγούστου 2013, ανέφερε ότι πέθανε. Πρόσφερε μεγάλη υπηρεσία στο Ισραήλ ο κατηγορούμενος, με τον θάνατό του, γιατί η δίκη ενός 98χρονου και η καταδίκη του για κάτι που έκανε, αν το έκανε, πριν από 70 τόσα χρόνια, θα δημιουργούσε αμφίθυμα συναισθήματα στην ανθρωπότητα. Αν όμως αυτός ο υπέργηρος εντοπιζόταν και πλησιαζόταν όχι ως συλληφθείς και κατηγορούμενος αλλά ως άνθρωπος για τον οποίο κανένας δεν ήθελε την τιμωρία του -και έτσι θα έχανε την πιθανώς ψεύτικη άμυνά του ότι είναι αθώος και δεν γνωρίζει οτιδήποτε- και απλώς τον καλούσαμε να δώσει μαρτυρία για όσα έζησε και έπραξε, πιστεύω ότι θα ήταν καλύτερα για την ιστορική αυτογνωσία μας. Η μαρτυρία του, ελεύθερη από δίκες και κατηγορίες, θα βοηθούσε να μιλήσει με ειλικρίνεια και να δώσει, ίσως, μια μαρτυρία σημαντική.

Γιατί, όμως, το Ισραήλ επιμένει τόσο πολύ, ύστερα από τόσα χρόνια, στο θέμα της τιμωρίας για το ολοκαύτωμα; Γιατί η υπόμνηση της περιόδου με τις καταδιώξεις των Εβραίων, είναι πολύ προσοδοφόρος, ο καταδιωκόμενος Εβραίος είναι συνυπόστατο με τη θεμελιώδη κουλτούρα των εβραϊκών πληθυσμών, άρα επανατονίζεται ένα οικείο θέμα καθώς και οι ενοχές όλου του πληθυσμού του πλανήτη, σε μια εποχή που το Ισραήλ δεν είναι διωκόμενος αλλά διώκτης. Η εμμονή στο ολοκαύτωμα δημιουργεί άλλοθι για τις σημερινές επιθετικές επιλογές του Ισραήλ.

Μετά τη λήξη του πολέμου, οι Αμερικανοί μετέφεραν στις Η.Π.Α. σχεδόν τριάντα χιλιάδες Γερμανούς, στελέχη του ναζιστικού κόμματος, που ήσαν υπεύθυνοι για χειρότερα εγκλήματα πολέμου. Τα μετέφεραν εκεί, και τους έδωσαν την αμερικανική υπηκοότητα, για να κερδίσουν από την τεχνογνωσία και τις ειδικότητές τους και για να ενισχύσουν τον συντηρητισμό της αμερικανικής κοινωνίας. Κανένας δεν τους καταδίωξε όπως και χιλιάδες “ευυπόληπτους” πολίτες της μεταπολεμικής Δυτικής Γερμανίας με εγκληματικό ναζιστικό παρελθόν.Το πανέξυπνο Ισραήλ επεδίωκε τότε την ίδρυση και εδραίωση του κράτους του και δεν ενοχλούσε τους βασικούς συμμάχους του (Αμερική, Γερμανία) με διώξεις πολιτών τους. Ακόμη, κανένας δεν ενοχλούσε τους Γερμανούς ναζί που στελέχωναν τη Δυτική Γερμανία γιατί αυτή αποτελούσε βασικό ανάχωμα εναντίον της καραταιάς και επίφοβης, τότε, Σοβιετικής Ένωσης. Κανένας δεν πρόσφερε τότε αμοιβή για πληροφορίες και εντοπισμό ναζιστών εγκληματιών. Γιατί θα εντοπίζονταν δεκάδες χιλιάδες, κάτι που θα προκαλούσε αναταραχή, που δεν συνέφερε το Ισραήλ. Όταν πέρασαν τα χρόνια και πέθαναν άτιμώρητα τα υψηλά στελέχη του ναζιστικού κόμματος με πληθώρα εγκλημάτων, αρχίζει η στροφή προς τα ανώνυμα και απλά μέλη, που απλώς ήσαν φρουροί σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Στο θέμα των εγκληματιών πολέμου το Ισραήλ ακολουθεί έναν έξυπνα καιροσκοπικό τρόπο, το κρατά ανοικτό σε εύρος και συχνότητα που συμφέρει στην πολιτική του. Θέλει, απλώς, να το κρατά πάντα ανοικτό. Το 2030 θα ανευρεθεί, ίσως, και κάποιος 105 χρονών, που με την έναρξη του πολέμου ήταν 14 χρόνων και το 1945 ήταν ένας εικοσάχρονος φρουρός και θα προσαχθεί σε δίκη.

Για να δημιουργείται ο φόβος στην υπόλοιπη ανθρωπότητα, ότι οι Εβραίοι δεν συγχωρούν ποτέ.

Αυγούστου 20, 2013