Greek text follows (Sermon on "Palm Sunday").
Ακολουθεί ελληνικό κείμενο:
ΔΥΟ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ
ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Η Κυριακή των Βαΐων είναι η τελευταία Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής. Τώρα πια, θα ξεκινήσει η Μεγάλη Βδομάδα, δηλαδή η τελική ευθεία για την Ανάσταση. Έτσι, αυτή η Κυριακή μας ζητά έντονα (πολύ έντονα) να στραφούμε στο πρόσωπο του Χριστού και στο έργο του.
Κυριακή των Βαΐων σημαίνει στην πραγματικότητα Κυριακή της υποδοχής. Κλαδιά φοινικιάς ήταν αυτά που κρατούσε στα χέρια ένα ενθουσιασμένο πλήθος που υποδέχτηκε τον Ιησού στα Ιεροσόλυμα. Έτσι λοιπόν καθαυτήν η ονομασία της εορτής συνοψίζει ένα βασικό μήνυμα: Όλοι μας καλούμαστε α) να αναγνωρίσουμε τον Ιησού ως Κύριό μας, και β) να τον υποδεχτούμε ως τον Κύριό μας.
Όμως, για να αναγνωρίσουμε τον Ιησού ω0ς Κύριο μας και να τον υποδεχτούμε ως Κύριό μας, χρειάζεται να καταλάβουμε τι λογής Κύριος είναι. Χρειάζεται δηλαδή να δούμε πώς ο ίδιος ο Ιησούς αποκαλύπτει τον εαυτό του. Αν δεν προσέξουμε πώς ο ίδιος αποκαλύπτει τον εαυτό του (σύμφωνα με τα ευαγγέλια), τότε υπάρχει κίνδυνος, να δεχτούμε στη ζωή μας όχι πραγματικά τον Κύριο, αλλά κάτι άλλο: ένα φάντασμα, το οποίο έχουμε κατασκευάσει εμείς. Άρα, ένα είδωλο.
Ας δούμε λοιπόν πώς ο Ιησούς αποκαλύπτει τον εαυτό του με την είσοδο στα Ιεροσόλυμα:
1.
Ο Χριστός φανερώνει τον εαυτό του ως βασιλιά.
Πριν μπει στα Ιεροσόλυμα ο Χριστός ετοιμάζει την είσοδό του. Στέλνει σε ένα χωριό δύο μαθητές, με την εξής οδηγία: Θα βρεθείτε μπροστά σε δύο δεμένα ζώα: ένα θηλυκό γαϊδούρι και το μικρό της. Λύστε τα και τα δύο, και φέρτε τα σε μένα. Αν ο ιδιοκτήτης τους σας ρωτήσει με ποιο δικαίωμα τα παίρνετε, να πείτε ότι τα χρειάζεται ο Κύριος.
Πράγματι έτσι έγινε. Ο ιδιοκτήτης δεν έφερε αντίρρηση. Προφανώς, αυτό μας φαίνεται αδιανόητο. Όμως στους ανθρώπους εκείνης της εποχής αυτή η πράξη σήμαινε πολλά. Το δικαίωμα επίταξης ζώων το είχαν οι βασιλιάδες. Εδώ λοιπόν ο Ιησούς γίνεται δεκτός ως ο αναμενόμενος βασιλιάς – ο Μεσσίας, ο ελευθερωτής.
Αυτό το δηλώνουν και άλλες λεπτομέρειες της αφήγησης. Ο ευαγγελιστής Λουκάς δεν λέει απλώς ότι ο Χριστός κάθισε πάνω στο γαϊδούρι, αλλά λέει ότι οι μαθητές τον ανέβασαν πάνω στο γαϊδούρι. Είναι εικόνα ενθρόνισης ενός βασιλιά.
Ταυτόχρονα όμως
2.
Ο Χριστός φανερώνει τον εαυτό του ως αλλιώτικο βασιλιά. Ως Κύριο που ανατρέπει την αντίληψη της ισχύος και της εξουσίας όπως την εννοεί και την βιώνει ο κόσμος.
Έχει καθιερωθεί, την είσοδο του Ιησού στα Ιεροσόλυμα να την λέμε «θριαμβευτική». Όμως θριαμβευτική ήταν μόνο από την πλευρά του κόσμου που επευφημούσε. Από την πλευρά του Χριστού δεν ήταν διόλου θριαμβευτική. Ήταν ταπεινή. Δεν έρχεται ως ο κατακτητής βασιλιάς, πάνω σε άλογο ή πάνω σε πολεμικό άρμα (όπως θα ακούσουμε για τον Φαραώ την Μεγάλη Εβδομάδα). Έρχεται πράος. Και μας δίνει το μήνυμα που αποτυπώνεται στον ψαλμό 19:7: «Οὗτοι ἐν ἅρμασι καὶ οὗτοι ἐν ἵπποις, ἡμεῖς δὲ ἐν ὀνόματι Κυρίου Θεοῦ ἡμῶν μεγαλυνθησόμεθα».
3.
Ο Χριστός λοιπόν έρχεται ως ο αλλιώτικος βασιλιάς, ως ο Κύριος της ειρήνης και της καταλλαγής. Εδώ όμως χρειάζεται να προσέξουμε το εξής: Ειρήνη και καταλλαγή δεν σημαίνουν παθητικότητα ή απραξία. Σημαίνουν πράξη: ρήξη με τις δυνάμεις οι οποίες μισούν την ειρήνη και την καταλλαγή. Δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική ειρήνη και καταλλαγή, αν δεν νικηθεί ο κατεξοχήν πόλεμος: ο θάνατος, σε όλες του τις μορφές: Θάνατος είναι το βιολογικό μας τέλος, θάνατος είναι η καταστροφή των ανθρωπίνων σχέσεων, θάνατος είναι το μίσος που επιθυμεί την εξάλειψη του άλλου, θάνατος είναι η αδικία και οι αποκλεισμοί.
Την Κυριακή των Βαΐων λοιπόν καλούμαστε να προγευτούμε την τελική νίκη: να προγευτούμε την Ανάσταση. Ο Ιησούς εισέρχεται στα Ιεροσόλυμα αμέσως μετά την ανάσταση του Λαζάρου. Η είσοδος στα Ιεροσόλυμα δείχνει μια έξοδο: την έξοδο από τον άδειο τάφο. Η Εκκλησία ψέλνει ακριβώς αυτό: την γεφύρωση (α) της ανάστασης του Λαζάρου (β) με την είσοδο στα Ιεροσόλυμα και (γ) με την μελλοντική ανάσταση: «Τὴν κοινὴν Ἀνάστασιν πρὸ τοῦ σοῦ πάθους πιστούμενος, ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τὸν Λάζαρον Χριστὲ ὁ Θεός• ὅθεν καὶ ἡμεῖς ὡς οἱ παῖδες, τὰ τῆς νίκης σύμβολα φέροντες, σοὶ τῷ νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν...».
Χαρακτηριστικό όμως αυτού του ανατρεπτικού βασιλιά είναι το γεγονός ότι αυτή την νέα πραγματικότητα (την Ανάσταση) θα την εγκαινιάσει το πάθος, η οδύνη του Βασιλιά. Αυτό χρειάζεται να έχουμε υπόψη μας όποτε η κοινωνία ζει καταστάσεις σύγκρουσης και όποτε εμείς οι ίδιοι νιώθουμε την ανάγκη να νικήσουμε. Η Ανάσταση δεν είναι η νίκη κάποιου σούπερ ήρωα. Είναι η νίκη της σταυρωμένης αγάπης. Ο τρόπος του Χριστού (η αυτοθυσία, η αλληλεγγύη, η έγνοια ακόμα και για τους εχθρούς) φωτίζει τα χαρακτηριστικά της νίκης. Είναι η νίκη που κάνει τον εαυτό του ευάλωτο, ενώ τίποτα δεν τον υποχρεώνει να γίνει. Δείτε τι ωραία ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος εξηγεί τον βασιλικό τίτλο του Χριστού, ο οποίος στην πραγματικότητα αποδομεί την κοσμική έννοια της Βασιλείας – της εξουσίας: «Ονομάζω βασιλιά τον Χριστό», λέει ο Χρυσόστομος, «επειδή τον βλέπω να σταυρώνεται». Η αγάπη αλλάζει τον κόσμο.
4.
Τέλος, τα ευαγγέλια μας δίνουν άλλο ένα σπουδαίο μήνυμα.
Αν προχωρήσουμε την ανάγνωση του ευαγγελίου, θα δούμε ότι (σύμφωνα με τον Ματθαίο, τον Μάρκο και τον Λουκά), μόλις ο Ιησούς μπήκε στα Ιεροσόλυμα, πήγε κατευθείαν στον Ναό. Πήγε εκεί, με μια σπουδαία αποστολή: Να φανερώσει ποια είναι η αληθινή λατρεία του Θεού, ποια είναι η αυθεντική σχέση με τον Θεό. Ο Χριστός μπαίνει ως θυμωμένος Κύριος στον χώρο του Ναού, και ειδικά στην λεγόμενη αυλή των εθνικών. Η αυλή των εθνικών ήταν ο χώρος του Ναού όπου μπορούσαν να προσεύχονται οι ευσεβείς εθνικοί, δηλαδή άνθρωποι που δεν ήταν Ισραηλίτες, αλλά σέβονταν τον Γιαχβέ. Ωστόσο, ο χώρος αυτός είχε γίνει μια βρώμικη αγορά και μια θορυβώδης τράπεζα, διότι (όπως είχε κανονίσει η θρησκευτική ηγεσία) εκεί πωλούνταν τα ζώα για τις θυσίες και γίνονταν οι χρηματικές συναλλαγές. Εδώ, ο Αλλιώτικος Βασιλιάς κάνει την πιο επιθετική πράξη της ζωής του. Όχι εναντίον ειδωλολατρών, όχι εναντίων πορνών και αμαρτωλών, αλλά εναντίον όσων μετέτρεπαν τον οίκο του Θεού Πατέρα σε άντρο ληστών και σε εμπορικό κατάστημα – όπως ο ίδιος είπε.
Ο Ιησούς διώχνει τα ζώα και αναποδογυρίζει τα τραπέζια των χρηματιστών, αλλά (προσοχή!) δεν χτυπά κανέναν άνθρωπο. Δείχνει ότι είναι αναγκαία η αντίσταση στο κακό, όχι όμως με τον τρόπο της βίας του κόσμου. Σε εκείνο το σημείο ο Ιησούς αναγγέλλει μια νέα εποχή, όπου ο άνθρωπος δεν θα απευθύνεται στον Θεό μέσω συναλλαγής, αλλά θα συμμετέχει στο ίδιο το σώμα του Χριστού. Ο Ιησούς αναγγέλλει το πάθος του και την Ανάστασή του, και διακηρύσσει ότι η Βασιλεία του Θεού άρχισε να ανατέλλει. Και σημάδι ότι η Βασιλεία άρχισε να ανατέλλει, είναι ότι ο Χριστός έδιωξε από τον Ναό τους εμπόρους και καλωσόρισε δύο ομάδες: τους εθνικούς και τους περιθωριοποιημένους. Αμέσως μετά την κάθαρση του Ναού, μας λένε τα ευαγγέλια, πλησίασαν τον Χριστό άνθρωποι ανάπηροι και ο Χριστός τους θεράπευσε. Αυτό μας φαίνεται απλό: ο Χριστός θεραπεύει κάποια προβλήματα υγείας. Στην πραγματικότητα όμως αυτό δεν ήταν καθόλου απλό. Ήταν μια πράξη επαναστατική. Οι ανάπηροι ήταν άνθρωποι που αποκλείονταν από την κοινωνική και θρησκευτική ζωή. Η Χριστός λοιπόν αίρει το κοινωνικό και θρησκευτικό περιθώριο. Η αγάπη αλλάζει τον κόσμο.
Λέει ο Μέγας Αθανάσιος (και άλλοι Πατέρες της Εκκλησίας): Γιατί ο Ιησούς είχε ζητήσει δύο ζώα (κι όχι ένα) για την είσοδό του στα Ιεροσόλυμα; Θυμίζω ότι ζήτησε ένα θηλυκό γαϊδούρι και ένα πουλάρι. Ζήτησε δύο, ώστε να σηματοδοτεί ολόκληρη την ανθρωπότητα – χωρίς αποκλεισμούς. Είναι όλοι οι απόγονοι του Αδάμ και της Εύας, και όλα τα έθνη, Ιουδαίοι και μη Ιουδαίοι. Ο Χριστός μπήκε στα Ιεροσόλυμα, αλλά φανέρωσε ότι καμία «ιερή πόλη» και κανένα «ιερό έθνος» δεν μονοπωλούν τον Θεό. Η είσοδος στα Ιεροσόλυμα δείχνει την έξοδο στην οικουμένη.
Η Κυριακή των Βαΐων μας θυμίζει επίμονα: Για να υποδεχτούμε τον Ιησού ως Κύριό μας, χρειάζεται να καταλάβουμε τι λογής Κύριος είναι. Και να ανοίγουμε τον εαυτό μας στην αβυσσαλέα αγάπη του, η οποία συχνά εκδηλώνεται με τρόπους που μας εκπλήσσουν και σπάνε τα στερεότυπά μας. Αλλά, υπάρχει σπουδαιότερο πράγμα από το να σπάσουν τα στερεότυπά μας κι έτσι να αναδυθεί φωτεινό το πρόσωπο του Χριστού - ταυτόχρονα ειρηνοποιού βασιλιά, αληθούς Κριτή και ερωτευμένου Νυμφίου;
Μακάρι να αξιωθούμε να ζήσουμε την Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα και την πορεία προς την Ανάσταση άγρυπνοι, και με τα βάγια στα χέρια.
ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ / 13-4-2025
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.