Ο εορτασμός της Γέννησης του Χριστού την 25η Δεκεμβρίου

Από Μοράτος Αντρέας 

Αν ρίξουμε μια προσεκτική ματιά στο γνωστό απολυτίκιο της εορτής των Χριστουγέννων (“Ἡ Γέννησίς σου, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἀνέτειλε τῷ κόσμῳ τὸ φῶς τὸ τῆς γνώσεως• ἐν αὐτῇ γὰρ οἱ τοῖς ἄστροις λατρεύοντες ὑπὸ ἀστέρος ἐδιδάσκοντο σὲ προσκυνεῖν, τὸν Ἥλιον τῆς δικαιοσύνης, καὶ σὲ γινώσκειν ἐξ ὕψους ἀνατολήν• Κύριε, δόξα σοι”), θα παρατηρήσουμε ότι δεν γίνεται καμία απολύτως αναφορά σε γνωστά πρόσωπα ή πράγματα της Θείας Γέννησης (σπήλαιο, φάτνη, ποιμένες, αγγέλους, ούτε καν σ’ αυτή την ίδια την Παρθένο!). Αναφέρονται μόνο οι Μάγοι, αλλά κι αυτοί όχι με το μονολεκτικό αυτό όνομα αλλά περιφραστικά ως “οἱ τοῖς ἄστροις λατρεύοντες”.

Αντίθετα, όλο το απολυτίκιο “γυρνάει” γύρω από ουράνια σώματα και φαινόμενα (“ἄστροις”, “ἀστέρος”, “ἀνέτειλε”, “ἀνατολήν”), ενώ και ο Χριστός αναφέρεται ως Ήλιος (“τὸν Ἥλιον τῆς δικαιοσύνης”). Εντυπωσιακό ασφαλώς το γεγονός, αλλά έχει την εξήγησή του.

Η καθιέρωση της εορτής των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου έγινε για να διαστείλει η Εκκλησία τον δικό της Ήλιο, τον Χριστό, από ένα σωρό άλλους “ήλιους” που κυκλοφορούσαν στη θρησκευτική “αγορά” και προσπαθούσαν μέσω του Γνωστικισμού (ενός κράματος, μιας ανάμειξης, ενός “αχταρμά” θρησκευτικών και φιλοσοφικών αντιλήψεων) να πουν, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι και ο Χριστός είναι  ένας “ήλιος” ανάμεσα στους άλλους, τους πολλούς, εκείνους που φέρουν ημερομηνία λήξεως… (Έμμεσα, έχουμε στο απολυτίκιο και αναφορά στον Γνωστικισμό με τις φράσεις “τὸ φῶς τὸ τῆς γνώσεως” [γνώσεως γνήσιας, κάθετα διαφορετικής από τη “γνώση” που επεδίωκε ή κόμιζε ο Γνωστικισμός] και “σὲ γινώσκειν ἐξ ὕψους ἀνατολήν”). Αξίζει να σημειωθεί, στη συνάφεια αυτή, ότι η καθιέρωση της Γέννησης του Χριστού την 25η Δεκεμβρίου οδήγησε ανάλογα και στην καθιέρωση της εορτής του Ευαγγελισμού στις 25 Μαρτίου (δηλ. 9 ακριβώς μήνες πριν, όσο διαρκεί η κυοφορία της γυναίκας). 

Όσο για τη φράση “Ἥλιος τῆς δικαιοσύνης”, αυτή έρχεται από την Παλαιά Διαθήκη (συγκεκριμένα, από τον προφήτη Μαλαχία: “καὶ ἀνατελεῖ ὑμῖν τοῖς φοβουμένοις τὸ ὄνομά μου ἥλιος δικαιοσύνης”, δηλ. “θα ανατείλει για σας, που ευλαβείσθε / που τιμάτε με θείο φόβο το όνομά μου, ήλιος δικαιοσύνης” [4:2]), και, διατρέχοντας την υμνογραφία της Εκκλησίας, φτάνει στη σύγχρονη εποχή με τη γνωστή φράση του Οδυσσέα Ελύτη “Tης δικαιοσύνης ήλιε νοητέ”, η οποία, μέσω της βράβευσης του Ελύτη με Νόμπελ, παράλληλα με τη μελοποίησή της από τον Μίκη Θεοδωράκη, έγινε παγκόσμια γνωστή στις μέρες μας.

ΠΗΓΗ: Μοράτος Αντρέας fb

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com