Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΤΗΣ ΚΟΜΝΗΝΗΣ!
Άννα Κομνηνή! Όσοι ασχολούμαστε με το Βυζάντιο σίγουρα γνωρίζουμε το όνομα της.
Η Άννα υπήρξε η πρωτότοκη κόρη του βασιλέα Αλέξιου Α' Κομνηνού και ο παραλίγο διάδοχος του στο θρόνο της Κωνσταντινούλης. Ωστόσο η Άννα είναι περισσότερο γνωστή σήμερα για την Αλεξιάδα, ένα ιστορικό έργο μεγάλης αξίας που μας διηγείται με Ομηρικό-επικό τρόπο και με κλασσικo ύφος την πολύπαθη και περιπετειώδη βασιλεία του πατέρα της Αλέξιου ενάντια στους πολλούς εχθρούς που περικύκλωναν τη Ρωμανία.
Ορισμένοι επίσης γνωρίζουν την Άννα από το πραξικόπημα που οργάνωσε ενάντια στον αδελφό της Ιωάννη για να τον ρίξει από το θρόνο και να αρπάξει τη πορφύρα για την ίδια και τον άνδρα της Νικηφόρο Βρυέννιο. Ωστόσο λίγοι γνωρίζουν για το πως απεβίωσε αυτή η μεγάλη Γραικιά του Κωνσταντίνου Καβάφη.
Όταν το 1118 ο αδελφός της Ιωάννης ανέλαβε τα αυτοκρατορικά σκήπτρα η Άννα μαζί με την μητέρα της αποσύρθηκε στη Μονή της Κεχαριτωμένης Παναγίας η οποία ήταν χτισμένη μέσα στη Πόλη. Η Κεχαριτωμένη ήταν ένα μοναστήρι που είχε ανεγείρει με δικά της έξοδα η Αυγούστα Ειρήνη Δούκαινα, έτσι ώστε να αποσυρθεί εκεί η ίδια και οι γυναίκες της οικογένειας της και το είχε μετατρέψει κυριολεκτικά σε ένα παλατιανό ανάκτορο.
Η Άννα δεν ζούσε ως μοναχή στη Κεχαριτωμένη όπως συνήθως αναφέρεται λανθασμένα από διάφορους ιστορικούς, αλλά κατοικούσε στα βασιλικά ανάκτορα που η μητέρα της είχε ανοικοδομήσει δίπλα ακριβώς από τη Μονή. Αυτά τα δώματα ήταν αποκλειστικά για τις γυναίκες της οικογένειας των Κομνηνών και των Δουκάδων. Πολλές φορές παρευρισκόταν στη μονή για να επισκεφθεί τις μοναχές, να δειπνίσει μαζί τους, να προσευχηθεί, να εκκλησιαστεί, να μιλήσει με την ηγουμένη, αλλά όλα αυτά ήταν στη προσωπική της ευχέρεια και σε καμία περίπτωση αναγκαστικά.
Αντίθετα η Άννα είχε μετατρέψει την Κεχαριτωμένη σε μία νέα Ακαδημία του Πλάτωνα όπου μαθηματικοί, αστρονόμοι, ποιητές, τροβαδούροι, ρήτορες, θεολόγοι έβρισκαν καταφύγιο. Εκεί υπό τη προεδρία της οργανώνονταν συχνά συμπόσια για τους διανοούμενους της εποχής και τα τείχη της μονής γίνονταν τόποι φλογερών λόγιων συζητήσεων. Ακόμη και στρατιωτικοί και βετεράνοι από την βασιλεία του πατέρα της επισκέπτονταν την Άννα προσφέροντας της υλικό και μαρτυρίες για την Αλεξιάδα.
Τα χρόνια πέρασαν και η μητέρα της Ειρήνη έφυγε από τη ζωή. Έτσι η υψηλή επιτροπεία της Κεχαριτωμένης πέρασε στην Άννα η οποία ζούσε μαζί με την αγαπημένη της αδελφή Μαρία εκεί αχώριστες. Η Μαρία Κομνηνή ήταν η δευτερότοκη κόρη του Αλέξιου, είχε χηρεύσει νωρίς, αλλά η μεγαλύτερη οδύνη στη ζωή της ήταν ότι είχε χάσει επίσης νωρίς την κόρη της και την εγγονή της με αποτέλεσμα να περνάει τη ζωή της στο πένθος και στην απόγνωση. Η Άννα συμπαραστεκόταν στο πόνο της και οι δύο ηλικιωμένες πριγκίπισσες ήταν αχώριστες.
Όμως σύντομα η αρρώστια χτύπησε και τη πόρτα της Άννας. Οι ιατροί της πρότειναν ξεκούραση και δίαιτα, αλλά η Άννα δεν ήθελε να υπακούσει στις συμβουλές τους, γιατί δεν επιθυμούσε να δώσει ακόμη ένα βάρος στους ώμους της αδελφής της. Έτσι παρίστανε ότι ήταν μία χαρά υγιής, περπατούσε μαζί της στους κήπους της Κεχαριτωμένης, έτρωγε πλουσιοπάροχα και έπινε και το κρασάκι της, έτσι ώστε η Μαρία να ακολουθεί το παράδειγμα της. Βέβαια η αρρώστια δεν είχε ξεχάσει την Πορφυρογέννητη Άννα και η πριγκίπισσα κάποια στιγμή αναπόφευκτα κατέρρευσε.
Οι θεράποντες ασκώντας την ιατρική γνώση της εποχής κατάφεραν να την επαναφέρουν στη ζωή, η Άννα παρά το σοκ που είχε υποστεί, κατόρθωσε να αποκτήσει και πάλι -σε ένα βαθμό- την οξυδέρκεια της και μάλιστα έκανε και διάγνωση της ασθένειας της, συμπεράνοντας πως είχε υποστεί εγκεφαλικό. Κατανοώντας το επερχόμενο τέλος της κάλεσε κοντά της τα παιδιά της: την πρωτότοκη κόρη της Ειρήνη, τον γιο της Αλέξιο, τον Ιωάννη και την Μαρία δίνοντας τους συμβουλές για το μέλλον. Σε εκείνη την ύστατη στιγμή, η Άννα έδωσε την ευχή της στον αυτοκράτορα και ανιψιό της Μανουήλ, τον γιο του Ιωάννη -του αδελφού με τον οποία πέρασε μία ζωή αποξενωμένη και πικραμένη- ευχόμενη η βασιλεία του να είναι λαμπρή.
Η κόρη της Ειρήνη -η οποία ήταν μία από τις πιο μορφωμένες γυναίκες της εποχής- ήταν αυτή που άκουσε τα τελευταία της λόγια και εκείνη που της έκλεισε τα μάτια. Έπειτα από το θάνατο της Άννας η επιτροπεία της πλούσιας μονής της Κεχαριτωμένης πέρασε στην αδελφή της Μαρία, η οποία μην αντέχοντας τον θάνατο της πολυαγαπημένης της αδελφής σύντομα απεβίωσε και εκείνη. Έτσι η Ειρήνη Δούκαινα (είχε το όνομα της γιαγιάς της και όλη της την περηφάνεια), η πρωτότοκη της Άννας, ανέλαβε την κυριότητα της Κεχαριτωμένης με στόχο να την προστατεύσει από οποιαδήποτε αυθαιρεσία του Παλατιού και να συνεχίσει την ανεξάρτητη πορεία της στο χρόνο.
Με αυτό τον τρόπο πέθανε η μεγάλη Ρωμαία-Ρωμιά-Γραικιά πρόγονος των σημερινών Ελλήνων, η πρώτη γυναίκα ιστορικός της παγκόσμιας χρονογραφίας. Αυτή που αντίκρυσε με τα μάτια της γεγονότα τεράστια: την έλευση των Σταυροφόρων στην Ανατολή, την καταστροφή των Πετσενέγων από τον πατέρα της, τη σωτηρία της αυτοκρατορίας από τους Σελτζούκους και την μεγάλη βυζαντινή αντεπίθεση χάρη στον Αλέξιο.
Η Άννα στα 60 χρόνια της γνώρισε ανθρώπους που είχαν ζήσει στα χρόνια του Βουλγαροκτόνου, του Μονομάχου, είδε ιππότες και άρχοντες από τη Δύση όπως ο Βοημούνδος του Τάραντα και ο Γοδεφρείδος του Μπουγιόν για να πεθάνει στα χρόνια του ανιψιού της Μανουήλ. Ήταν το έτος 1153, η ιστορικός της Πρώτης Σταυροφορίας απεβίωνε μόλις λίγα χρόνια μετά τη πανωλεθρία της Δεύτερης Σταυροφορίας στην Ανατολή.
Παρά που έδωσε την επιθανάτια ευχή της στον Μανουήλ, μέσα από την Αλεξιάδα φαίνεται η αντίθεση της στις φιλοδυτικές πολιτικές του ανιψιού της, κατακρίνοντας οποιαδήποτε παραχώρηση. Η Άννα για όλη της της ζωή άνηκε στο πολιτικό κόμμα εκείνο που συνοπτικά ήθελε "περισσότερη Ρωμανία, λιγότερη Φραγκιά".
Χαρακτηριστικό αυτού είναι ότι σε ένα σημείο της Αλεξιάδας, ζητά συγνώμη στον Ρωμαίο αναγνώστη του κειμένου της, γιατί όπως ισχυρίζεται με δεικτικό ύφος, δεν δύναται να προφέρει όλα τα ονόματα των Φράγκων ιπποτών που φτάσανε στη Κωνσταντινούπολη τα χρόνια του πατέρα της, καθώς είναι τόσο βάρβαρα... που μπερδεύει τη γλώσσα της και της ξεφεύγουν λίγα γέλια!
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.