Από Αντώνης Καραμπάτσος fb
Γρυπάρης Ιωάννης
Ο Πραματευτής
Ένα …..πταισματάκι ο Γρυπάρης το μεταποιεί σε κακούργημα και…….
Η κεντρική ιδέα του ποιήματος: Ένας ωραίος άντρας λογοδοσμένος παρασύρεται και «πατάει» το λόγο του. Όταν μεταμελείται τρελαίνεται από τύψεις. (Μια μελωδική τραγωδία )
Ο Πραματευτής
1. Ήρθε απ' τη Πόλη νιος πραματευτής --με διαλεχτή πραμάτεια,
2. μ' ασημικά και χρυσικά --και με γλυκά τα μαύρα μάτια.
3. Κι οι νιες ποθοπλαντάζουν του χωριού --στις πόρτες και στα
παρεθύρια,
4. κι οι παντρεμμένες ξενυχτάν --για τα σμιχτά γραφτά του φρύδια.
5. Τρίζωστη ζώνη ολόχρυση φορεί--σε δαχτυλίδι-μέση,
6. και πια η ωραία χήρα δε βαστά:---"Πραματευτή, πολύ μ' αρέσει
7. η ζώνη που φορείς κι ό,τι να πεις-- σου τάζω κι άλλα τόσα..."
8. -"Δε τη πουλώ μ' ουδέ φλουριά--μα ουδέ όσα κι άλλα τόσα γρόσα.
9. Έτσι ωραία, -ωραία πως να σε πω,--ρόδο ή κρίνο;
10. ένα μου κόστισε φιλί --κι όπου βρω δυο τη δίνω...
12. και κει σου φέρνω τη τιμή --και παίρνω τη πραμάτεια».
13. Τραβά ταχιά στην Ώρια τη σπηλιά --και στου μεσημεριού τη ντάλα
14. φτάνει στην Ώρια τη σπηλιά ---σε μούλα χρυσοκάπουλη καβάλλα.
15. Δένει τη μούλα στη ξυνομηλιά --που σκιώνει μπρος στο σπήλιο,
16. στα μάτια του που τον πλανάν-- βάζει συχνά το χέρι αντήλιο
17. και τρώει και τρώει τη στράτα του χωριού, --δε φαίνεται κι ουδέ
γρικιέται
18. και μπαίνει μέσα στη σπηλιά --κι αποκοιμιέται...
19. Μέσα στη στοιχειωμένη τη σπηλιά-- που αποσταμένος γέρνει,
20. ύπνος τις φέρνει, ύπνος τις παίρνει:
21. Νεράιδες περδικόστηθες στητές-- και μαρμαροτραχήλες,
22. ανίσκιωτα κορμιά αδειανά, --διανέματα κι ανατριχίλες,
23. στις κομπωτές πλεξούδες των --φορούν νεραϊδογνέματα και
πολυτρίχια
24. κι έχουνε κρίνους δάχτυλα --ροδόφυλλα για νύχια
25. και χρυσομέταξα μαλλιά-- κι ελιόμαυρες λαμπήθρες
26. -τέτοιες με μέλι σύγκαιρο μεστές-- οι Υβλαίες κερήθρες.
27. Και μια, η Εξωτέρα, η Παγανή, --παγάνα του θανάτου,
28. χτυπά τον νιό πραματευτή --και παίρνει τα συλλοϊκά του.
29. Τώρα στη χώρα ο νιος πραματευτής--κλαίει και λέει πάλι κείνο:
30. -"Ένα μου κόστισε φιλί --κι όπου βρω δυο τη δίνω,
31. τη ζώνη πόπλεξε η καλή-- -ω ένα φιλί, η αρρεβωνιαστικιά μου-
32. με πλάνεψε μια ξωτικιά --στη ξενητειά και πήρε τα συλλοϊκά μου"!
Τεχνική του ποιήματος:
Αντώνης Καραμπάτσος
Όλοι οι στίχοι θα ήταν δεκαπεντασύλλαβοι με τομή στην όγδοη ή στην έβδομη συλλαβή, αν δεν είχε προσθέσει έντεχνα σε μερικούς στίχους, αλλού στο πρώτο και αλλού στο δεύτερο ημιστίχιο ορισμένα δισύλλαβα, τετρασύλλαβα ή και εξασύλλαβα σύνολα λέξεων. - -
Επίσης οι στίχοι 18 και 20 έχουν το δεύτερο ημιστίχιο ελλιπές.
Οι στίχοι ομοιοκαταληκτούν ανά δύο.
Το μέτρο είναι ιαμβικό.
Η «παραμόρφωση» του δεκαπεντασύλλαβου γίνεται με πολύ έξυπνο τρόπο, έτσι που να μην κουράζει με την μονοτονία του και οι ένθετες λέξεις, βοηθούν τον ποιητή να εκτείνει το νόημα του στίχου του.
Σε τούτο το ποίημα τηρούνται οι κανόνες της κλασσικής ποίησης (του παρνασσισμού) και έχουμε έντονο το στοιχείο του συμβολισμού.
Νοηματική ανάλυση
Ο λόγος, η υπόσχεση, ο αρραβώνας είναι συμβόλαια τιμής, που την ισχύ τους εγγυώνται όχι οι αρχές του αστικού δικαίου, αλλά οι κοινωνικές ηθικές νόρμες και η συνείδηση.
Ο λόγος, το δόσιμο του λόγου είναι ιερό και απαραβίαστο άβατο, είναι συμβόλαιο που όταν δεν τηρείται, γκρεμίζει την κοινωνική υπόληψη αυτού που το αθετεί ή τον κατακλύζει με ηθικές ενοχές.
Τον πραματευτή επέλεξε ο ποιητής για να βάλει τα μεγάλα ηθικά διλήμματα των βασανιστικότερων ΝΑΙ ή ΟΧΙ
Του ζητάει να παλέψει, να αντισταθεί, να φροντίσει να τηρήσει το λόγο του. Έχει ηθική δέσμευση-υποχρέωση να το κάνει και πρέπει να παραδεί τα εμπόδια και τους πειρασμούς που θα τον προκαλέσουν.
Ο ποιητής φορτώνει τον ήρωά του, τον πραματευτή, με την πιο διαλεχτή πραμάτεια, με τα «τρία καλά που είναι στον ντουνιά και στον επάνω κόσμο». Του τα δίνει όλα: «τα νιάτα, τη λεβεντιά και την καλή γυναίκα (αρραβωνιαστικιά)» και τον στέλνει να πολεμήσει τις δυνατότερες προκλήσεις: «τα κρίνα και τα ρόδα»
Θέλει να τον ωθήσει στα όρια, για να μετρήσει το πε- χα (ΡΗ) της αντίδρασης, την ουτοπία της απληστίας.
Εδώ δεν έχει «πέραση» το «ας φρόντιζαν οι καλοί θεοί» ή η «μεταμέλεια». Εδώ το μαρτύριο θα είναι εξανθρωπισμένο, μόνος του θα προσπαθήσει να βρει το μίτο που θα τον βγάλει από τους «ηδύχαρους λαβύρινθους», ή μόνος του θα πεθάνει για ένα ψεύτικο αντίδωρο.
Ο πραματευτής έχει γοητεία. Είναι πλανόδιος έμπορας, έχει λεβεντιά, αρρενωπότητα, ομορφιά και σαν κοσμογυρισμένος, είναι για τις κλειστές κοινωνίες, που επισκέπτεται με την πραμάτεια του, το πριγκιπόπουλο.
Είναι στολισμένος με τρίζωστη ζώνη. Τα κορίτσια έναν τέτοιο άνδρα ονειρεύονται και η μαγεία του μυθοποιημένου όμορφου ξένου τα σπρώχνει να δίνουν μηνύματα θαυμασμού και προτίμησης από ανοιχτά παραθυρόφυλλα. Τον αγαπούν, τον «ζηλεύουν» και τον ερωτεύονται.
Ήταν τέτοια η γοητεία του, που και οι γυναίκες οι παντρεμένες –υποχρεωμένες να φυλάν το δικό τους συμβόλαιο - στα κρυφά δεν διστάζουν να αγρυπνούν συντροφιά με τα θαυμαστικά των συλλογισμών τους.
Αυτές είναι οι αναγκαίες και ικανές συνθήκες. Οι ζώνες και τα ρόδα σε ισομοριακή αναλογία. Αναζητείται ο καταλύτης για να κινήσει τη χημική αντίδραση. Να μετρήσουμε το σθένος, την ανθρωπομορφική αναλογία των χαλαρών δεσμών και των ακόρεστων ενώσεων.
Εδώ αρχίζει το ανθρώπινο δράμα. Εδώ βάζει τα διλήμματα ο ποιητής. Δίνει το λόγο σε μια ωραία-ωραία γυναίκα, χήρα.
- Πραματευτή, λέει, αδίστακτα, πολύ μου αρέσεις!
Η ζώνη είναι το πρόσχημα!
Έχει αξιοπιστία η πρόκληση τούτης της γυναίκας.
Η ιδιότητά της ως χήρα της επιτρέπει να είναι ενδοτικότερη και προκλητικότερη. (Έτσι το θέλει ο ποιητής).
Η τρίζωστη ζώνη είναι το σύμβολο του «διακυβεύματος». Αυτή ζητάει η χήρα, με αντάλλαγμα όσα θέλει και άλλα τόσα. Του τάζει το «παν;» του ζητάει το «παν!».
Δήλωση σαφής, ρητή!!!
Τη ζώνη του ζητά με αντάλλαγμα.
Τη ζώνη, που δεν είναι μέρος της πραμάτειας του.
Τη ζώνη, που είναι αντίδωρο αγάπης, φυλακτό του και ο φύλακάς της. Το Μνημείο μνήμης.
Το δόλωμα ισχυρό, το λέει ο ίδιος ο πραματευτής.
Πώς να σε πω, ωραία-ωραία, που είσαι, ρόδο ή κρίνο.
Κάνει μια απόπειρα να σωθεί!
Ζητά τον ουρανό με τα άστρα, από τη χήρα, που ελπίζει δεν θα του τα δώσει.
«Η ζώνη με φιλί αγάπης αγοράστηκε από ρόδα και κρίνα με διπλά φιλιά τη δίνω σε ρόδα και κρίνα ».
Οι άμυνες έπεσαν, το κάστρο αλώθηκε, το συμβόλαιο ξεσκίστηκε.
Το μαύρο άλογο του Πλάτωνα (για να θυμηθούμε το Φαίδρο πάλι) ξεσαλωμένο και ξεΐγγλωτο, αφηνιασμένο καλπάζει παρασύροντας τον Ηνίοχο και τον φρόνιμο σύντροφό του.
Δεν υπάρχει έλεγχος, παρέλυσαν τα γκέμια της συνείδησης στα χέρια του «καβαλάρη» και η αιδώς του άλλου άσπρου αλόγου, του περήφανου έγινε στάχτη.
Τα επακόλουθα είναι ένα επικήδειο τραγούδι.
Σαν ορίστηκε η τιμή της «τιμής», Στο χρηματιστήριο της «ηθικής» σημειώθηκαν Limit Down και μηδένισαν τους δείχτες και ο πληθωρισμός τα φιλιά.
Η χήρα δεν θέλει χρεοκοπημένους εραστές.
Τον περιφρονεί τώρα.
Θέλει να του τα πάρει όλα, με κάλπικους άσους. Μπλοφάρει.
Σύρε, του λέει, τράβα ταχιά, κατά την απόκρυφη σπηλιά και εκεί θα γίνουν οι αμφίδρομες ανταλλαγές των ανάγωγων οξειδώσεων.
Ταχιά, του είπε. Αύριο-μεθαύριο δηλαδή. Του δίνει ένα χρονικό περιθώριο να σωθεί, του δείχνει ένα γιαλό να βγει το ναυάγιο.
Είχε όλο τον καιρό να σκεφτεί την υπαναχώρηση, να συλλογιστεί ότι το δώρο δεν δωρίζεται, ότι ο λόγος κρατιέται μακριά από τις φουσκοθαλασσιές.
Αλλά εδώ, είναι αλήθεια, το δελτίο καιρού έδειχνε βαρομετρικά χαμηλά με θύελλες από ρόδα, κρίνα, μεσόφρυδα και μαύρα μάτια.
Δεν αλλάζει απόφαση, ξεκινά! Η χήρα, ο ηθικός καταλύτης, μένει προκλητικά αμέτοχη. Κανείς δεν έχει κανένα λόγο να μεμφθεί τη χήρα. Η χήρα κινήθηκε μέσα στα σχεδόν επιτρεπτά πλαίσια ηθικής.
Αυτός κίνησε τροπαιούχος πάνω στην καταστολισμένη μούλα του! Αποφασισμένος! Δεν ταλαντεύεται ούτε στιγμή.
Φτάνει στη σπηλιά!
.Περιμένει! Αγναντεύει! Ελπίζει! Απογοητεύεται! Αποκοιμιέται! Μια ακολουθία βημάτων που τον πάνε κατευθείαν στο ικρίωμα.
Για ποια κατηγορία, αγαπητέ αναγνώστη;
Μήπως πιστεύεις, επειδή ενέδωσε στη χήρα;
Μα αυτό θα ήταν στιγμιαίο πταίσμα και μπορούν τα μάτια που κεντούν τέτοιες ζώνες να το συγχωρήσουν, παρορώντας το ή παραγράφοντάς το.
Το αδίκημα είναι ότι αποτίμησε την «οιωνεί αξία» ως αγοραία αξία, ενώ πάνω της είχε κεντηθεί ο εσπερινός της αυριανής γιορτής!.
Τέτοια αδικήματα είναι διαρκή και δεν παραγράφονται.
Τώρα έρχεται η συνείδηση δικαστής και δήμιος ανελέητος.
Το σενάριο συνεχίζεται μέσα στην εικονική πραγματικότητα του ονείρου.
Στον αλαζόνα ωραίο πραματευτή, με τη δαχτυλιδένια μέση, θα έρθει και θα στηθεί απέναντί του η συνείδηση μεταμορφωμένη, όχι πια σε χήρα, που πουλά το φιλί της για μια ζώνη, αλλά σε μια ατρύγητη Υβλαία κερήθρα.
Νεράιδα, εξωτέρα, παγανή, μεστή με μέλι σύγκαιρο, ολόφρεσκο, τωρινό, που αν τη στολίσεις με τις λέξεις που τη στολίζει ο ποιητής δεν φτάνουν στον πραματευτή μύριες ζώνες για το φιλί της.
Τούτη η λαμπήθρα με το όμορφο κορμί και τον μαρμάρινο λαιμό του δείχνει τις Θερμοπύλες ατείχιστες και με νεύμα του λέει: «Μολών λαβέ»
Σάλεψαν τα συλλογικά του!
Η συνείδηση άτεγκτη, αμείλικτη, απηνής.
Έκανε τον αλαζόνα κουρνιαχτό και τον αυλό σουραύλι.
Δεν υπάρχει βωμός να προσπέσει ικέτης, η συνείδηση έγινε Ευμενίδα.
Δεν υπάρχει συγχώρηση.
Το έγκλημα είναι reato doloso,( έγκλημα που είχε δόλο). Το έγκλημα είναι reato colposo (έγκλημα που προκάλεσε πλήγμα (βάρεσε κόλπος) .Δεν υπάρχουν ελαφρυντικά.
Καταδικάζεται.
Οι Ερινύες του τυλίγουν τα μυαλά και τον αφήνουν να μιλάει στους ανέμους. Χωρίς δικαίωμα έφεσης.
Εδώ δεν χωρούν αφέσεις αμαρτιών. Εδώ οι «καλοί θεοί» είναι μικροί θεοί και ανήμποροι.
Εδώ δεν μιλάμε για τον άρτον τον επιούσιο που πλάθεται και αναπλάθεται κατά το θέλημά Του.
Εδώ μιλάμε για τα αισθήματα τα άμωμα. Τα ανάπλαστα.
Αυτά θέλουν στιβαρό ανθρώπινο χέρι να τα κρατά.
Θέλουν το ίδιο χέρι εντολοδόχο, τιμητή, δικαστή και δήμιο.
Λεξιλόγιο:
Διάνεμα : κάνω νόημα, γνέφω
Καπούλια: το οπίσθια, κοινώς, κολομέρια, συνήθως για….ζώα
Παγάνα: παγανιά η ομαδική αναζήτηση και καταδίωξη κάποιου ζώου συνήθως
Παγανή : αρχικά χωρική, μετά ειδωλολάτρισσα, μετά ξωτικό! (γιατί άραγε; …ψάξε αναγνώστη, και βρες και τότε θα καταλάβεις τι έχει υποστεί η αρχαία κοινωνία των ορθολόγων ελλήνων από τους αερολόγους ανατολίτες)
Πε-χα:pH δείκτης οξύτητας ή αλκαλικότητας διαλύματος
Υβλα :αρχαία σικελική πόλη φημιζόμενη για το μέλι της.
Έφεση: ένδικό μέσο.
Ευμενίδα: ερινύες.
Reato: το έγκλημα.
Doloso: το δόλιο.
Colposo: η ένοχή από υπαιτιότητα
Οξειδοαναγωγή: η ανταλλαγή ηλεκτρονίων στις χημικές αντιδράσεις.
(Μούλα- Μούλος: είναι το μουλάρι και είναι πάντα γεννημένο από γονείς άλογο και γαϊδούρι ή το αντίστροφο και γεννιούνται από τη φύση ευνουχισμένα)
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.