ΤΑΙΝΙΕΣ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΑ!

1. ΛΟΥΣΤΡΟΣ ΠΑΠΟΥΤΣΙΩΝ, 1946, τού Βιττόριο Ντε Σίκα (ελληνικοί υπότιτλοι)

2. 1900 (1976) του Μπερνάντο Μπερτολούτσι-1

1900 (1976) του Μπερνάντο Μπερτολούτσι-2

3. ΖΕΙΣ ΜΟΝΟ ΜΙΑ ΦΟΡΑ, 1937, τού Φριτς Λανγκ (ελληνικοί υπότιτλοι)

..................................................................................................................................

ΛΟΥΣΤΡΟ ΠΑΠΟΥΤΣΙΩΝ, 1946, τού Βιττόριο Ντε Σίκα (ελληνικοί υπότιτλοι)

1. Aπό πολλούς η ταινία αυτή του Ντε Σίκα θεωρείται (μαζί βεβαίως με τον Κλέφτη Ποδηλάτων τού ιδίου) ο Παρθενώνας της κινηματογραφικής τέχνης. Μάλιστα ο Όρσον Ουέλλς είχε πει για τον Ντε Σίκα, ότι είναι ο σκηνοθέτης που "κατάφερε το αδιανόητο: εξαφάνισε την κάμερα".

Ο πρωτότυπος τίτλος "Sciuscià" προέρχεται από παραφθορά/σύντμηση των αγγλικών λέξεων "shoe shine", όπως τις είχαν αντιγράψει εξ ακοής τα χιλιάδες ορφανά ή εγκαταλειμμένα αγόρια στην κοινωνικοοικονομικά διαλυμένη από τον φασισμό και τον πόλεμο Ιταλία του 1945, τα οποία γυάλιζαν τα παπούτσια των αμερικανών στρατιωτών, για να επιβιώσουν.

Σχεδόν κάθε σκηνή αυτής της "παιδοκεντρικής" ταινίας είναι ένα -συχνά ντροπιαστικό- μάθημα ζωής για ενήλικους. Είναι επίσης και απαγγελία κατηγορίας εναντίον ενός Συστήματος που στραγγαλίζει εν τη γενέσει του ό,τι ευγενέστερο διαθέτει από τη φύση του ο άνθρωπος. 

Ο Ντε Σίκα δεν χάνει ούτε στιγμή το μέτρο, δεν καταφεύγει σε δοκιμασμένα κολπάκια για εύκολους μελοδραματισμούς, δεν προσπαθεί να εκβιάσει συγκινήσεις, ή να βγάλει επιτηδευμένο γέλιο. Και βέβαια, ούτε κατά διάνοια δεν ηθικολογεί. Χρησιμοποιώντας την κάμερα με τρόπο τόσο επιδέξιο που είναι σαν να την καταργεί, "εγκαταλείπει" τον θεατή μέσα στην ιστορία αφήνοντάς του τη νοητική και συναισθηματική πρωτοβουλία.

Παλιότερα είχε κυκλοφορήσει ένα dvd από την ελληνική Αrt Free, από μια παλιά γερμανική έκδοση της ταινίας, με υπότιτλους εμφανώς αυτοσχέδιους και παντελώς άσχετους με τους, γεμάτους "ατάκες", διαλόγους των γοητευτικών γαβριάδων τής ταινίας (είχε διανεμηθεί και μέσω της εφημερίδας Το Ποντίκι). Τόσο εξοργιστικά άσχετους, που θα μπορούσε να το αντιληφθεί ακόμα και κάποιος με πλήρη άγνοια ιταλικής. Αν λοιπόν βρείτε κάπου αυτή την απαράδεκτη προχειροδουλειά, μην πετάξετε τα λεφτά σας. 

Ένα άλλο αρχείο ελληνικών υποτίτλων που βρήκα στο διαδίκτυο, ήταν πιο ανεκτό, αλλά και πάλι δεν απέδιδε τη ζωντάνια των διαλόγων. 

Έτσι αναγκάστηκα κι έφτιαξα τούς υπότιτλους, μεταφράζοντάς τους από τούς απείρως πιο αξιόπιστους αγγλικούς.

Εδώ είναι η ψηφιακά αποκατεστημένη έκδοση της ταινίας από την Κοινωνία Φίλων τού Βιττόριο Ντε Σίκα. Να πω επίσης ότι ο μικρός Τζουζέπε μού θυμίζει πολύ τον γιό μου, στον οποίο αφιερώνω αυτό το παντοτινό κινηματογραφικό διαμάντι (όπως επίσης και στ' αδέρφια του, τα απανταχού δαιμόνια "λουστράκια" και χαρούμενα τρωκτικά της καρέκλας τών βρωμοπόδαρων υποκριτών αυτού του κόσμου).

1900 (1976) του Μπερνάντο Μπερτολούτσι-1

1900 (1976) του Μπερνάντο Μπερτολούτσι-2

2. Η ταινία ποταμός του Μπερτολούτσι (έχει διάρκεια πάνω από πέντε ώρες) αφηγείται την πορεία, μέσα από τις πρώτες πέντε δεκαετίες του αιώνα μας, της ιταλικής αγροτιάς και πιο ειδικά των χωρικών της μεγάλης πεδινής περιοχής της Εμίλια, όπου η σοσιαλιστική ιδέα είναι βαθιά ριζωμένη από παλιά, μέσα από την παράλληλη ιστορία δύο νέων που γεννήθηκαν την πρωτοχρονιά του 1900, σε γειτονικά σπίτια: ο γιός ενός τσιφλικά και ο γιος ενός κολίγα. Τα παιδιά συνδέονται με στενή φιλία, μεγαλώνουν μαζί, ανακαλύπτουν την φύση και τον έρωτα, μοιράζονται τις γυναίκες, αλλά όσο περνούν τα χρόνια, η ταξική διαφορά που στα νεανικά τους χρόνια είχε μικρή σημασία, αυξάνει όλο και περισσότερο, γιά να καταλήξει να αποτελεί ανάμεσά τους, ένα χάσμα.Η ταινία ξεκινάει με την εικόνα ενός ζωγραφικού πίνακα που παρασταίνει με επική έξαρση μια αγροτική πορεία. Πρώτα προβάλλεται σε γκρο πλάνο το κεντρικό πρόσωπο και ύστερα με οπισθοχώρηση του φακού, η συνολική σύνθεση, όπου οι κεντρικές μορφές χάνονται στη μάζα. Το έργο ακολουθεί σ'όλη την διάρκειά του αυτή την κίνηση, περνώντας εξακολουθητικά από το άτομο στην ομάδα και κάνοντας να κυριαρχεί το συλλογικό στοιχείο πάνω στο ατομικό.

3. ΖΕΙΣ ΜΟΝΟ ΜΙΑ ΦΟΡΑ, 1937, τού Φριτς Λανγκ (ελληνικοί υπότιτλοι)

Το αμερικάνικο αριστούργημα τού γερμανού μάγου τής ασπρόμαυρης εικόνας.

Ο Φριτς Λανγκ, δημιουργός τού "Metropolis" (1926), ορόσημου τού βουβού -και όχι μόνον- κινηματογράφου (αλλά και της επιστημονικής φαντασίας), μετανάστευσε το 1933 στις Η.Π.Α. λόγω της διαφωνίας του με το ναζιστικό καθεστώς. Ωστόσο είχε ήδη δώσει πολλά από τα κορυφαία δείγματα τού μεσοπολεμικού κινηματογράφου, όπως το προαναφερθέν "Μetropolis", "Dr. Mabuse der Spieler" (1922), "Die Nibelungen" (1924), "Frau im Mond" (1929) και "Das Testament des Dr. Mabuse" (1933). 

Το "You Only Live Once" είχε προβληθεί και από το αείμνηστο Ε.Ι.Ρ.Τ. κάπου στη δεκαετία του 1970 με τον ελληνικό τίτλο "Έχω Δικαίωμα Να Ζήσω". Φιλμ νουάρ με φιλοσοφικό και κοινωνικό σχολιασμό, από αυτούς που το εν λόγω είδος δεν μας έχει συνηθίσει.

Υπότιτλοι από εμένα.