Στέλιος Καζαντζίδης - "ΥΠΑΡΧΩ"

Του Γιώργου Αλεξάτου

Απόκριες 1963, λίγο μετά την αποφυλάκιση του Γλέζου, στο μαγαζί όπου τραγούδαγε ο Καζαντζίδης. 

Ο ερμηνευτής -εκτός των άλλων- του συγκλονιστικού "Βράχο-βράχο τον καημό μου", έργου τριών καλλιτεχνών που είχαν ζήσει την εμπειρία της Μακρονήσου. Του Χριστοδούλου, του Θεοδωράκη και του ίδιου του Καζαντζίδη.

Το τραγούδι το είχε ακούσει ο Γλέζος στη φυλακή, από παράνομο χειροποίητο ραδιόφωνο. 
Είναι εντυπωσιακό το πώς κάθονται ο Καζαντζίδης και η Μαρινέλα, σαν μικρά παιδιά, μπροστά στον πρώτο παρτιζάνο της Ευρώπης. Με τα πρόσωπά τους να λάμπουν από χαρά. 

*Το "Βράχο-βράχο τον καημό μου" στο πρώτο σχόλιο.

Του Αντώνη Λιάκου 

Είδα το "Υπάρχω" του Τσεμπερόπουλου για τον Καζαντζίδη.

 Δεν ήταν η πρώτη μου επιλογή, αλλά εκ των υστέρων θεωρώ ότι θα’πρεπε να το δω. Υπάρχουν ταινίες που αποδίδουν ένα μύθο, και ταινίες που δημιουργούν μύθους. Ο Καζαντζίδης ήταν ένας μύθος εν ζωή για έναν κόσμο, αλλά η ταινία δημιουργεί μύθο. 

Απ’ ότι αντιλήφθηκα από την ασφυκτικά γεμάτη αίθουσα και τα χειροκροτήματα στο τέλος, θα γίνει επιτυχία και θα δημιουργήσει μύθο και σε γενιές ή περιβάλλοντα  που δεν συμμερίζονταν τον εν ζωή μύθο Καζαντζίδη. 

 Εντούτοις, όσο  παρακολουθούσα  την ταινία, και πριν από οποιαδήποτε πρόθεση να την σχολιάσω, τρεις λέξεις αναδύονταν στο μυαλό μου: εξωραϊσμός τοξικής αρρενωπότητας. 

Καταλαβαίνω ότι κάποιοι θα μιλήσουν για την λαϊκή αρρενωπότητα, την εργατική, προσφυγική, ποντιακή, αριστερή προσωπικότητα, τη ριζωμένη στην οικογένεια και το ρόλο του   πατέρα, γιού, άντρα, προστάτη και καμάρι.  Και μερικοί θα δουν με συμπάθεια τη σχέση με τη μανούλα. 

Δεν αναιρούν αυτά την τοξική  αρρενωπότητα που αναδύεται από το φιλμ. Και μπορεί να αντιτείνει κανείς:  Και λοιπόν, αυτός ήταν ο Καζαντζίδης, γι’ αυτό τον αγαπούσαμε, αυτή ήταν η εποχή του, θα’πρεπε να τον λογοκρίνουμε;

 Σωστά, αυτός ήταν ο Καζαντζίδης και η εποχή του. Αλλά υπάρχουν πολλοί τρόποι να μιλήσεις και για τον ίδιο και για την εποχή του.  Και στο φιλμ αυτό η ματιά είναι εξωραϊστική, όχι   κριτική. Δεν αποδομεί το μύθο, δεν δείχνει τα συστατικά και την κατασκευαστική του. Τον αναπαράγει. 
Εν τέλει, το ζήτημα δεν είναι   κινηματογραφικό αλλά πολιτισμικό.

Και εκφράζει μια νοσταλγία σε κόσμους και τρόπους που αν δεν χάθηκαν, έχουν αφήσει τοξικά κατάλοιπα.  Θα μπορούσε να μιλήσει κανείς και για πολιτισμική καθήλωση που κάθε τόσο εμφανίζεται με εκρήξεις νοσταλγίας.

______________

Αν τους μαζέψεις όλους τους τραγουδιστές και τους πετάξεις σ' ένα καζάνι δεν μου κάνουν μισό Καζαντζίδη

Του Ηλία Μαλεβίτη

Σύντομη, προσωπική σημείωση.

Πήγα να δω την ταινία "Υπάρχω". Βρήκα αξιοπρεπή κι έντιμο τον Τσεμπερόπουλο (όπως πάντα), χωρίς καμία από τις υποτιθέμενες προθετικότητες που διάφοροι διανοούμενοι του καταλογίζουν. Ο Μάστορας ήταν εξαιρετικός. Η ταινία δεν με ξεσήκωσε ούτε με ενθουσίασε. 

Μέχρι τα δύο τρίτα της παρακολουθούσα την ταινία χωρίς μεταπτώσεις και σχεδόν με μια ήσυχη αδιαφορία, συλλογιζόμενος πώς παρουσιάστηκε κινηματογραφικά η Φρίντα Κάλο, η Πιαφ, η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου. 

Εξομολογούμαι όμως ανοιχτά πως λίγο πριν το τέλος μ' έπιασαν λυγμοί και αναφιλητά για ώρα αφότου τέλειωσε. Χρειάστηκα χρόνο για να συνέλθω και να καταλάβω τι μου συνέβαινε. 

 

Την θεϊκή φωνάρα του Στέλιου Καζαντζίδη την άκουγα -κυριολεκτικά- απ' όταν βύζαινα το γάλα της μάνας μου, μέσα από τους δίσκους και τα σαρανταπεντάρια που έβαζε ο πατέρας μου στο πικάπ, αλλά και όλη η γειτονιά μας. Με την φωνή του μεγάλωσα (τον Μπαχ, τον Ραχμάνινωφ, την προκλασσική και όσα άλλα τα έμαθα αργότερα  ― και διόλου δεν με εμπόδισε σε αυτό ο Καζαντζίδης), τα τραγούδια του τραγουδούσα και τραγουδώ ίσαμε σήμερα. Αυτή η φωνή υποστασίασε τη λέξη καημός μέσα μου και τόσα και τόσα άλλα. (Νοσταλγία για κάποια παρελθούσα εποχή δεν έχω, αναπόληση για τις δύσκολες συνθήκες ζωής καμμία. Αγάπη για τη ζωή μου και των ανθρώπων γύρω μου όμως τότε, όπως και όπου αξιώθηκα να την ζήσω και όπως και όπου μου δόθηκε, μεγάλη κι ανεξίτηλη). 

Πολλά θα μπορούσα να σχολιάσω για όσα γράφονται αυτές τις μέρες, για τους πολιτιστικούς πολέμους, για την ηθική διαπαιδαγώγηση που θα ήθελαν να επιβάλλουν ορισμένοι δια του κινηματογράφου, για, για, για. Δεν θα το πράξω. Αδυνατώ να παρακολουθήσω όσους δεν μίλησε και δεν μιλάει ποτέ στην ψυχή τους η φωνή του Καζαντζίδη αλλά με αφορμή την ταινία καταπιάνονται να μας διαφωτίσουν για την άποψή τους για τον Καζαντζίδη, και ξαναφέρνω στον νου μου τα λόγια του Άκη Πάνου (που δεν πήρε ποτέ πίσω):

"Αν τους μαζέψεις όλους τους τραγουδιστές και τους πετάξεις σ' ένα καζάνι δεν μου κάνουν μισό Καζαντζίδη".

Αντί άλλου (κι είναι τόσα πολλά), διαλέγω αυτό το τραγούδι, γιατί πολλοί ξεχνούν πόσων και ποιων (συνθετών, στιχουργών και ποιητών) τραγούδια είπε ο Στέλιος.

______________

ΥΠΑΡΧΩΩΩΩ,   ……. κι όσο υπάρχεις θα υπάρχω !

Του Βασίλη Στοϊλόπουλου 

Για μια ακόμα φορά ο Στέλιος Καζαντζίδης, αυτή τη φορά ο κινηματογραφικός, μίλησε ανοιχτά, με συναίσθημα στην Λαϊκή ψυχή των Ελλήνων. Και μάλιστα πολλών νέων. Κι ας λένε ότι θέλουν οι «ειδικοί / τεχνοκριτικοί / επιφυλλιδογράφοι» για την ταινία «Υπάρχω», θετικά ή αρνητικά. Ειλικρινά, δεν χρειάζεται κανένας σχολιασμός. Αυτό που μετρά εδώ είναι το χειροκρότημα, η συγκίνηση, η αίσθηση του Ανήκειν, ο δικός μας άνθρωπος, το τραγούδι μέσα σε κατάμεστες αίθουσες. Μια παρηγοριά … μέσα στο «έρεβος» και την αδικία και πάλι από τον Στέλιο ή τον «Στελάρα μας» που μας σημάδεψε εκεί μακριά στα ξένα – και όχι μόνο ! Αιώνιος, προσκυνώ!

ΥΓ.  Όλως τυχαίως, την ίδια χρονική περίοδο στον ίδιο κινηματογράφο δύο εξαιρετικά κινηματογραφικά έργα κι εξαιρετικούς συντελεστές, με κεντρικά πρόσωπα  δύο μοναδικούς Έλληνες καλλιτέχνες, «υπηρέτες» θείας μουσικής.  Μαρία Κάλλας και Στέλιος Καζαντζίδης! Δύο διαφορετικοί κόσμοι σαν να συναντώνται κάπου στον ουρανό!  Κάτι είναι και αυτό για την μιζέρια και την παρακμή που μας περιβάλλουν τέτοιες σκληρές εποχές.

__________

Του φίλου του Μανώλη από το fb

(Φουρόκατος Ελλοχεύων)

Η βραδιά της Κυριακής έκλεισε με τις απρόσμενα περίσσιες συγκινήσεις που προσφέρει η ταινία "Υπάρχω" για το Στέλιο Καζαντζίδη... Για την ποιότητα της ταινίας, τις ερμηνείες, τη ροή και το στήσιμό της, έχει ήδη γίνει εγκωμιαστική συζήτηση από ειδικότερους από μένα.

Θα ήθελα να σταθώ σε ένα ευρύτερο πλαίσιο που μεταφέρει η ταινία: χρόνια και καταστάσεις κατά τα οποία ο λαός μας διατηρούσε έντονη την ιδιοπροσωπία του, οι λαϊκές γειτονιές με το κοινοτικό πνεύμα διάχυτο, η αμεσότητα στη σχέση του καλλιτέχνη με το κοινό, που αντανακλά μία πραγματικότητα όπου ο καλλιτέχνης είναι σάρκα από τη σάρκα του λαϊκού σώματος σε άμεση σύνδεση μαζί του. 

Του "Καζαντζίδη ο λυγμός", εκφράζει αγωνίες και καταστάσεις που απασχολούν το λαό μας στις δεκαετίες του 50 του 60 και του 70, όπως η ξενιτιά, η προσφυγιά, η κοινωνική αδικία, και βέβαια το διαχρονικό βάσανο του έρωτα. 

Το κοινό στην αίθουσα συμμετέχει στην ταινία, δεν την παρακολουθεί απλώς. Κάποια στιγμές που ακούγεται σε κέντρο να τραγουδάει ο Καζαντζίδης και να τραγουδάνε μαζί του οι θαμώνες, δεν ξέρεις αν αυτό γίνεται μόνο μέσα στην ταινία ή εξαπλώνεται και στην αίθουσα, καθώς ο κόσμος ψιθυρίζει και αυτός τα τραγούδια που ακούει. Και βέβαια το χειροκρότημα στο τέλος, που διαβάζω πως γίνεται σε κάθε προβολή και έγινε και σε αυτήν που παρακολουθήσαμε κι εμείς. 

Υπάρχει και κάτι ακόμα στη σημερινή συγκυρία που προσφέρει η ταινία: μας δείχνει τον "καημό της ρωμιοσύνης" σε μία περίοδο που όχι μόνο ηθικά η παρακμή συνεχίζεται, αλλά πλέον και τα γεωπολιτικά δεδομένα χειροτερεύουν δραματικά και απαιτούν μιάν άμεση αντίδραση. Σε αυτές τις στιγμές που η κλεψύδρα αδειάζει, η αναβάπτιση στις αξίες του κοινοτισμού όπως τις εφάρμοζε στην καθημερινότητά του ο λαός μας, εισφέρει κάτι που έχουμε μεγάλη ανάγκη. Γιατί από κάπου πρέπει να πιαστούμε για να αντιστρέψουμε την αλλοτρίωση, που οδηγεί στην υποταγή. Εδώ, το λαϊκό ήθος πρόσφατων εποχών, όπως αυτό που βλέπουμε στην ταινία, μπορεί να δείξει ένα δρόμο σε μας, τους μπερδεμένους και ανίκανους να πάρουμε τα μηνύματα που μας στέλνει η εποχή μας. Γιατί τότε δεν υπήρχε καμία αμφιβολία και κανένας ενδοιασμός για το ποια είναι η επιβεβλημένοι στάση ζωής για τον καθένα και για όλη την κοινότητα μαζί.

Η ταινία λοιπόν εμένα τουλάχιστον μου πρόσφερε πολύ περισσότερα από όσα περιμένει κάποιος να πάρει από αυτήν. Με γύρισε σε εποχές τον απόηχο των οποίων μονάχα ένιωσα, που στα μάτια μου φάνταζαν μυθικές και σήμερα στέλνουν μηνύματα πρότασης στάσης ζωής. Και μου θύμισαν στιγμές μιας νεανικής καθημερινότητας που είχε μέσα της πολύ Καζαντζίδη, πειρατικές εκπομπές με δικά του τραγούδια μόνο, και δύο κεριά που είχα κρατήσει από την κηδεία του, και που χάθηκαν σε κάποια μετακόμιση μερικά χρόνια μετά...

ΠΗΓΗ: https://www.facebook.com/share/p/18QxQCdpN5/

https://www.facebook.com/share/p/1Wa3nvP3sP/

https://www.facebook.com/share/p/18QqcAdiBj/

https://www.facebook.com/share/p/1AvPVjbQSp/

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com