ΤΟ ΛΑΘΟΣ ΤΟΥ ΦΟΥΚΟΥΓΙΑΜΑ ΚΑΙ Η ΟΥΤΟΠΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΟΠΟΛΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Το 1992, ο (ιαπωνικής καταγωγής) Αμερικανός στοχαστής Φράνσις Φουκουγιάμα,στο δοκίμιό του ''Το Τέλος της Ιστορίας και ο Τελευταίος Άνθρωπος'' , δήλωνε θριαμβευτικά ότι η εξάπλωση της φιλελεύθερης δημοκρατίας αμερικανικού τύπου, της ελεύθερης αγοράς και του δυτικού τρόπου ζωής σε όλον τον Κόσμο, όχι μόνο θα επιφέρει το κοινό καλό αλλά θα σημάνει ίσως και το τέλος της κοινωνικο-πολιτικής και πολιτισμικής εξέλιξης της ανθρωπότητας.


Το μοντέλο του ομοιόμορφου μονοπολικού Κόσμου που είχε στο μυαλό του ο Φουκουγιάμα, υποτίθεται ότι θα οδηγούσε σε μια εποχή αφθονίας και κοινωνικής σταθερότητας, αλλά και σε μια εποχή χωρίς ιδεολογικές και πολιτικές αντιπαραθέσεις. Κατά συνέπεια η επίτευξη της παγκόσμιας ειρήνης έπρεπε να θεωρείται πλέον δεδομένη,αφού η έλλειψη συγκρούσεων τόσο στο εσωτερικό των κρατών όσο και στις μεταξύ τους σχέσεις θα εξαφάνιζε μονομιάς το ενδεχόμενο των επαναστάσεων και των πολέμων.

Η εποχή των ψευδαισθήσεων.

Περίπου τριάντα χρόνια μετά, γνωρίζοντας πόσο διαφορετικά εξελίχθηκαν τελικώς τα πράγματα, μόνο να χαμογελάσουμε πικρά μπορούμε. Στο δοκίμιο του Φουκουγιάμα αντικατοπτριζόταν όχι τόσο το όραμα του συγγραφέα για τη μελλοντική ανάπτυξη της ανθρωπότητας, όσο τα συναισθήματα των πολιτικών ελίτ των ΗΠΑ, που γιόρταζαν την πρόσφατη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και την κατάρρευση του σοσιαλιστικού στρατοπέδου. Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, καθώς τα σημάδια της επικείμενης πτώσης του σοβιετικού κράτους και της σφαίρας επιρροής του γίνονταν ολοένα και πιο σαφή και πειστικά, η Ουάσιγκτον άρχισε να σκέφτεται την επόμενη μέρα. Και υπέθεσε ότι θα μπορούσε να δημιουργήσει έναν μονοπολικό Κόσμο υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, επιβάλλοντας τις φιλελεύθερες αξίες σε ολόκληρο τον πλανήτη. Η εξάλειψη του ''ερυθρού δέους'' δεν ήταν τίποτε άλλο για τις αμερικανικές ελίτ παρά το πρώτο βήμα προς την εγκαθίδρυση της παγκόσμιας ηγεμονίας των Ηνωμένων Πολιτειών, μιας ηγεμονίας που θα διαρκούσε ίσως έως το ''Τέλος της Ιστορίας''.


Η περίεργη αυτή αντίληψη της πορείας και της εξέλιξης του ιστορικού χρόνου, προσέδωσε μία μεσσιανικού χαρακτήρα ψευδαίσθηση σε ολόκληρο το πλέγμα εξουσίας των Ηνωμένων Πολιτειών, μία βαθιά πίστη ότι ήσαν πράγματι προωρισμένοι από μία ανωτέρα δύναμη να αλλάξουν και να καθορίσουν για πάντα τη μοίρα της ανθρωπότητας, από το ένα άκρο του Κόσμου έως το άλλο.

Ακολούθησε μία μακρά σειρά ανοικτών και συγκεκαλυμμένων επεμβάσεων σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, για δεκαπέντε περίπου έτη, έως ότου η νέα εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ διακηρύχθηκε και επισήμως το 2006, με την υιοθέτηση ενός νέου δόγματος που η τότε Υπουργός Εξωτερικών Κοντολίζα Ράις απεκάλεσε ''μετασχηματιστική διπλωματία''.

Σύμφωνα με αυτό το δόγμα, η Ουάσιγκτον διεκδικούσε το δικαίωμα (και ανελάμβανε ταυτοχρόνως την υποχρέωση) όχι μόνο να υποστηρίζει και να προωθεί την ανάπτυξη των ''δημοκρατικών'' κινημάτων και θεσμών σε κάθε έθνος και σε κάθε πολιτισμό, αλλά και να εγκαθιστά τη ''δημοκρατία'' σε αυτά- με τη χρήση στρατιωτικής βίας,αν κάτι τέτοιο θεωρηθεί απαραίτητο.

Η Κοντολίζα Ράις έθεσε το ζήτημα με έναν τρόπο απλό και ειλικρινή: ''H Αμερική χρειάζεται μια τολμηρή διπλωματία, μια διπλωματία που όχι μόνο θα προωθεί στον υπόλοιπο Κόσμο τις αμερικανικές θέσεις και αξίες, αλλά θα επιδιώκει να αλλάξει και τον ίδιο τον Κόσμο. Έχουμε ονομάσει αυτή την αποστολή μετασχηματιστική διπλωματία''. Οι ΗΠΑ εξουσιοδότησαν λοιπόν τον εαυτό τους να αναμορφώσουν τον Κόσμο σύμφωνα με τα δικά τους πρότυπα, φέρνοντας έτσι πιο κοντά το ''Τέλος της Ιστορίας''.

Η πραγματικότητα ωστόσο είναι αμείλικτη. Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω αντιλήψεων, ο φιλελεύθερος και δημοκρατικός ολοκληρωτισμός έκανε την εμφάνισή του στην παγκόσμια πολιτική σκηνή, καταστέλλοντας με την πιο σκληρή βία (φυσική και ψυχολογική) κάθε αντίθετη άποψη και κάθε διαφωνία. Η πρώην Γιουγκοσλαβία, η Λιβύη, η Συρία και το Ιράκ γνώρισαν από πρώτο χέρι τις συνέπειες των μεσσιανικών ψευδαισθήσεων που καλλιεργούσαν οι κυβερνώσες ελίτ των ΗΠΑ. Αποτελέσματα της ίδιας προσπάθειας μετασχηματισμού υπήρξαν επίσης η προϊούσα κατάρρευση των εθνών-κρατών, οι τεράστιες προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη και η εμφάνιση του λεγομένου ''Ισλαμικού Κράτους'', που επιδιώκει να οικοδομήσει ένα παγκόσμιο Χαλιφάτο με τη δύναμη των όπλων.

Οι ΗΠΑ παρεγνώρισαν εντελώς την αυταπόδεικτη αλήθεια ότι μια πολιτική που θα υποστήριζε την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των άλλων εθνών (ιδιαιτέρως των πιο καθυστερημένων) θα συνέβαλε τα μέγιστα στην εδραίωση της ηγεμονίας τους. Αντ' αυτού επέλεξαν μια συγκρουσιακή στρατηγική, δημιουργώντας συνεχώς εστίες έντασης εναντίον των κρατών που δεν αποδέχονταν την κυριαρχία τους (τα οποία έσπευσαν να αναγορεύσουν σε ''εχθρούς'') και προσπαθώντας να επιβάλουν την κουλτούρα τους και τον τρόπο ζωής τους στους άλλους πολιτισμούς του Κόσμου.

Το πραγματικό ''Τέλος της Ιστορίας''

Ο Φράνσις Φουκουγιάμα είχε μαντεύσει διαισθητικώς ότι ο μονοπολικός Κόσμος θα είναι ''το Τέλος της Ιστορίας'', αν και έδινε θετική σημασία σε αυτόν τον όρο. Στον Κόσμο που ονειρεύτηκε ο Φουκουγιάμα, με τη φιλελεύθερη δημοκρατία να είναι ο απόλυτος νικητής και το μοναδικό αποδεκτό σύστημα διακυβέρνησης, η καλλιέργεια της κοινωνικής και πολιτικής φιλοσοφίας δε θα είχε πλέον κανένα νόημα. Αυτό που δεν έβλεπε ο Φουκουγιάμα όμως, ήταν ότι η εγκατάλειψη της φιλοσοφίας ως μορφής κοινωνικής σκέψης θα οδηγούσε στην υποβάθμιση και την παρακμή της ίδιας της κοινωνίας. Αποτέλεσμα αυτής της παρακμής είναι ο πολιτιστικός πόλεμος που βιώνουμε στις μέρες μας, με τη Δύση να στρέφεται, σε έναν παροξυσμό απόλυτου μηδενισμού, εναντίον όλων των παραδοσιακών αξιών, δηλαδή εναντίον της βάσης του ευρωγενούς πολιτισμού στον οποίο και η ίδια εδράζεται.

Ο Χριστιανισμός αλλά και το θρησκευτικό συναίσθημα γενικότερα, έχουν τεθεί πλέον στο στόχαστρο της φιλελεύθερης ''διανόησης''. Η ίδια η έννοια του έθνους αποδομείται με κάθε τρόπο. Ακόμη και η πνευματική και η καλλιτεχνική δημιουργία του παρελθόντος δέχονται συνεχείς επιθέσεις και υποβάλλονται σε μια ανηλεή, κακόβουλη κριτική που προσπαθεί να ''αποδείξει'' ότι έχουν συμβάλει διαχρονικώς στις ''διακρίσεις'' , την ''καταπίεση'' και τον ''κοινωνικό αποκλεισμό''. Καμία άλλη επίθεση της φιλελεύθερης woke (ο όρος σημαίνει την ''αφύπνιση'' ή την ''επαγρύπνηση'', ως προς την προστασία των ατομικών ή μειονοτικών ''δικαιωμάτων'') κουλτούρας ωστόσο δεν ξεπερνά σε σφοδρότητα την επίθεση εναντίον του θεσμού της οικογένειας. Ο οικογενειακός θεσμός, βασικό κύτταρο της κοινωνίας, είναι αυτός που διακρίνει -μεταξύ άλλων χαρακτηριστικών- την ανθρωπότητα από το ζωϊκό βασίλειο. Η διαδικασία οικοδόμησης οικογενειακών και συγγενικών σχέσεων ήταν αυτή που έφερε τα λεγόμενα ''πρωταρχικά πρότυπα'',τα οποία με τη σειρά τους υπήρξαν η βάση για τη δημιουργία της ηθικής και του δικαίου. Η προσπάθεια κατεδάφισης της οικογένειας, μέσα από την προώθηση των δήθεν LGBTQ ''δικαιωμάτων'' και την αποδοχή ''εναλλακτικών'' απόψεων περί οικογένειας , είναι μαθηματικώς βέβαιο ότι θα οδηγήσει στην κατάρρευση ολοκλήρου του ηθικού και δικαιικού πλαισίου επί του οποίου θεμελιώθηκαν οι ανθρώπινες κοινωνίες, μετατρέποντας τα μέλη τους σε μεμονωμένα ''άτομα'' και σε αλλοτριωμένους, χαρούμενους καταναλωτές. Μια τέτοια εξέλιξη θα σηματοδοτούσε πραγματικώς το ''Τέλος της Ιστορίας'', καθώς δε νοείται ιστορική εξέλιξη πέραν και έξω από κάποια συγκεκριμένη κοινωνία.

Η αντίδραση στον φιλελευθερισμό και η ουτοπία του μονοπολικού Κόσμου.

Ήταν περίπου αναμενόμενο ότι κάποια στιγμή θα εκδηλωνόταν η αντίδραση στον φιλελεύθερο μηδενισμό της Δύσης, είτε από το εσωτερικό της, είτε -κυρίως- από έθνη και πολιτισμούς που σέβονται και τιμούν τις παραδόσεις τους και δεν επιθυμούν σε καμία περίπτωση να γίνουν άθυρμα στα χέρια των παγκοσμιοποιητών. Δυνάμεις όπως η Ρωσία, η Κίνα και το Ιράν αντέδρασαν σχετικώς νωρίς στην απόπειρα άλωσής τους εκ των έσω, μέσω της επιβολής των δυτικών θεσμών και του δυτικού τρόπου ζωής. Και τηρώντας αποφασιστική στάση, κατάφεραν να προκαλέσουν μία τεράστια αλλαγή στους διεθνείς συσχετισμούς. Σαν αποτέλεσμα, όλο και περισσότερες χώρες σήμερα χαράσσουν μία εντελώς διαφορετική ανεξάρτητη πορεία, απορρίπτοντας τις εντολές, τους εκβιασμούς, τις οικονομικές κυρώσεις, τις στρατιωτικές πιέσεις , την οπλοποίηση του δολλαρίου και τη δολιότητα των ''πολύχρωμων επαναστάσεων''. Συνεργαζόμενες στενώς μεταξύ τους οι χώρες αυτές, βρίσκονται πλέον αντιμέτωπες με ένα πολύ σημαντικό καθήκον: να σχηματίσουν ένα δίκαιο και λειτουργικό υπόδειγμα μιας νέας, πολυκεντρικής παγκόσμιας τάξης.


Η πολυκεντρική παγκόσμια τάξη πρέπει να διέπεται από κάποιες βασικές αρχές, όπως η ισοτιμία και ο αμοιβαίος σεβασμός μεταξύ εθνών και πολιτισμών, η προστασία των παραδοσιακών αξιών όλων των λαών του πλανήτη, η μη ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων κρατών. Στον νέο, υπό διαμόρφωση κόσμο, η οικονομική και τεχνολογική συνεργασία όπως και η ευημερία όλων των εθνών θα πρέπει να αποτελούν τους πρωταρχικούς στόχους, αντί της επιθυμίας να υποταχθούν όλοι στο δυτικό φιλελεύθερο-δημοκρατικό πρότυπο και να αποδεχθούν την έλευση του '' Τέλους της Ιστορίας''.

Φίλιππος Μπουράτογλου – Απόφοιτος του Κέντρου Γεωπολιτικών Αναλύσεων του NewYorkCollege - Ιστορικός ερευνητης - Εκπαιδευτής πολεμικών τεχνών

ΠΗΓΗ:https://www.peripolemou.gr/2023/08/blog-post_40.html?fbclid=IwAR3CJfrZJE3R_5DFOFNUgwxJiBw_Z9A8PPbzCSGX5pQQRRtnkIXwz4j-Mxo&m=1
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com