Μαγικές λέξεις και απολιθώματα

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ: Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΣΤΟ... ΣΑΜΠΟΥΑΝ

Η Εξουσία επινοεί εύηχους νεολογισμούς, κενούς περιεχομένου, για να τροφοδοτεί τη συναισθηματική σκέψη των οπαδών, που πηγάζει από την καρδιά και τους αδένες τους

Του ΝΙΚΟΥ ΒΑΡΔΙΑΜΠΑΣΗ                       ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 21-9-2013

Η Εξουσία ασκείται με λέξεις - μαγικές, με λέξεις-απολιθώματα, που η πολύεδρη επιφάνειά τους ιριδίζει, μαρμαίρει, παιχνιδίζει το φως, όπως οι πολύτιμοι λίθοι στα στέμματα και στα σκήπτρα.

Οι ιριδίζουσες λέξεις αυτές, στις οποίες φωλιάζει η Εξουσία, όπως... Δημοκρατία, Λαός, Ελευθερία, Παιδεία κ.ά. κορυφαίες, στο όνομα των οποίων ασκείται, είναι πεποιημένες, φτιαχτές, στερημένες από τις ιδιότητες που οφείλουν να αποδίδονται σε κάθε λέξη με περιεχόμενο ρευστό και μακραίωνη ιστορία.

Οι ιδιότητες αποδίδονται με τη λειτουργία της κρίσης, σε όλο το εννοιολογικό βάθος και πλάτος της κορυφαίας που είπαμε.

Η απόδοση γίνεται με τα κατηγορούμενά της, δηλαδή με λέξεις-θεραπαινίδες, με λέξεις-ακολούθους της κορυφαίας, που αποδίδουν σε αυτήν τις κύριες ιδιότητές της κατηγορικά: σε ποιόν, αιτία, αναφορά, ενέργεια κ.λπ.

Αυτό ακριβώς συμβαίνει σε όλους τους ορισμούς, σε όλα τα κείμενα των αρχαίων και στα λεξικά, από τους συγγραφείς τους, που βάθαιναν με τις κρίσεις τους και βάραιναν τον όρο σε νόημα.

Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο στη χρήση των ομόηχων, των πεποιημένων όρων-συνθήματα... Δημοκρατία, Ελευθερία, Λαός...κ.λπ. από τους ιδεολογικούς μηχανισμούς της εξουσίας: τον κομματικό, συνδικαλιστικό, νεολαιίστικο και τον εκπαιδευτικό (!) δυστυχώς.

Και τούτο διότι η Εξουσία «σκιάζεται» απ' το νόημα των κορυφαίων που φανερώνεται μόνο κριτικά, με την απόδοση σε αυτές των λέξεων-ακολούθων, θεραπαινίδων.

«Ελέω Θεού»

Ετσι κι αλλιώς η Εξουσία δεν έχει και δεν χρειάζεται κρίση, δηλαδή «απόδοση ή μη απόδοση έννοιας σε έννοια κατά τρόπο επαληθεύσιμο». Ούτε κρίνεται... είναι «δοσμένη» από το Θεό (!) στους «ελέω Θεού» δυνάστες, αυθέντες και λοιπούς προέδρους μιας κάποιας «δημοκρατίας» απ' την οποία όμως απουσιάζουν οι κύριες ιδιότητες: της ισονομίας λ.χ., της ισηγορίας, της ίσης συμμετοχής στο «άρχειν» κ.λπ.

Για την αιτία αυτή λοιπόν οι λέξεις-ακόλουθοι κόβονται και απορρίπτονται, καθώς ο όρος αδειάζει από νόημα εντελώς. Μένει όμως αποκλειστικά η Εικόνα του. Μία Εικόνα μεγαλείου και δόξας απαστράπτουσα, της Δημοκρατίας λ.χ. απ' το παρελθόν του... Κλεισθένη και του Περικλή ή της Ελευθερίας, απ' τις μνήμες του... Καραϊσκάκη και του Ανδρούτσου.

Αυτή την Εικόνα χρειάζεται η Εξουσία και γι' αυτήν πασχίζει με την προπαγάνδα της, που την κατεργάζεται με ποικίλους μηχανισμούς ώστε να αντανακλά όλο και περισσότερο φως. Οι κορυφαίοι όροι κόβονται και καθαρίζονται, όπως τα διαμάντια για να αποκτούν δεκάδες μικροσκοπικούς ρόμβους στην επιφάνειά τους, καθώς κοσμούν τους μεγαλόσταυρους που καρφιτσώνονται πάνω στις λερές λιβρέες των κάθε λογής «γέρων της Δημοκρατίας», πάνω στις λερές συνειδήσεις τους.

Η πιο σκαμπρόζικη χρήση της Εικόνας της Ελευθερίας, που απέμεινε μετά την αφαίρεση των κατηγορουμένων της, έγινε στα χρόνια της δικτατορίας του '67, από έναν διαφημιστή. Αυτός διέχυσε τη λάμψη και τη μαγεία της Εικόνας μέσα στα φιαλίδια ενός σαμπουάν, που το ονόμασε «ελεύθερη και ωραία» ώστε να αισθάνεται «απελεύθερη», μέσα στην ατελείωτη νύχτα των συνταγματαρχών, η κάθε ονειροπαρμένη, που λούζονταν με αυτό.

Η Εξουσία όμως δεν ασκείται μόνο με τις Εικόνες των κορυφαίων που είπαμε. Επινοεί ακόμα εύηχους νεολογισμούς και αυτούς κενούς περιεχομένου για να τροφοδοτεί τη συναισθηματική σκέψη των οπαδών, που πηγάζει από την καρδιά και τους αδένες τους.

Οι εύηχοι νεολογισμοί είναι οι λέξεις που «πιάνουν το σφυγμό», που «πουλάνε», που «κρούουν» τις σωστές ασυνείδητες χορδές στο συλλογικό ηχείο της κοινωνίας.

Αυτό φτιάχνεται απ' την προσαρμογή των βιολογικά δοσμένων ορμών στις οικονομικά και πολιτικά αναγκαίες συνθήκες της ζωής.

Αλλάζουν οι συνθήκες, ανα-προσαρμόζονται τα ορμέμφυτα, φτιάχνονται νέοι νεολογισμοί κ.ο.κ.

Παράδειγμα σωρείτη νεολογισμών απ' την ρητορική του Α.Γ.Π. που «κινούσε» τις μάζες με αυτούς: «Η ετεροχρονισμένη, πολυκλαδική, αναδόμηση, του συμβούλιου, του πανεπιστήμιου, της τρίτης Ιούλη, κρυστάλλινα, θέτει, την προοπτική, του νέου πακέτου της Αλλαγής...» και άλλες... αρλούμπες που ερέθιζαν όμως και ανακούφιζαν το ορμέμφυτο των μαζών, παρέχοντας κίνητρα για συλλογική δράση σε χιλιάδες ιδιοτελείς και μικρόψυχους οπαδούς.

Η ιδιοτέλεια και η μικροψυχία χαρακτηρίζουν τους ορμεμφύτως δρώντες μετά βουλιμίας. Αντιθέτως, η ανιδιοτέλεια και η γενναιοδωρία χαρακτηρίζουν τους βουλητικά δρώντες, με κριτική και δημιουργική σκέψη.

Η τεχνική της πειθούς τόσο με τις Εικόνες των ιστορικών όρων όσο και με τους εύηχους νεολογισμούς είναι αποτελεσματικότερη πάντως από άλλους μηχανισμούς της Εξουσίας που λειτουργούν με άμεση βία (π.δ.χ. ΜΑΤ) ή με φοβικά συναισθήματα, αόριστος φόβος, τρόμος και πανικός, φόβος θανάτου (π.δ.χ. Θρησκεία κ.ά. μηχανισμοί του Κράτους και Παρακράτους που παρέχουν «ασφάλεια»).

Γιατί τα λέμε όμως όλα αυτά και για ποιο λόγο η Εξουσία φωλιάζει και ασκείται κυρίως με λέξεις;

Εχει αποδειχθεί ότι σκεπτόμαστε, θυμόμαστε, κρίνουμε, αντιλαμβανόμαστε μόνο με λέξεις-οχήματα εννοιών και όχι με ιδέες, χύμα, στο νου, σε σύννεφο, και ανάλογα με τη σκέψη που κάνουμε, με αυτές ενεργούμε, πράττουμε, καθώς οι λέξεις μεταγράφονται στις ανάλογες πράξεις.

Δεν υπάρχει άλλη οδός. Λες «πιστεύω» και γονατίζεις: η πράξη. Λες «είμαι... αριστερός, δεξιός, κεντρώος...» και πορεύεσαι οικειοθελώς στην κάλπη: η πράξη. Γνωρίζεις όμως τι σημαίνει «πιστεύω» στο βάθος; Και τι σημαίνει «αριστερός, δεξιός, κεντρώος»;

Εάν δεν το γνωρίζεις και παρ' όλα αυτά χρησιμοποιείς τις λέξεις και δρας εν ονόματί τους, τότε μεταβάλλεσαι σε χειραγωγούμενο υποκείμενο, σε υπάκουο-υπήκοο αυτού που τις ορίζει, που τις «σερβίρει» με την κατάλληλη επεξεργασία, ώστε να δρας κατά τους ορισμούς του και προς το συμφέρον του.

Στους κορυφαίους όρους Δημοκρατία, Ελευθερία, Παιδεία... που απαιτούν λέξεις-ακολούθους θα επανέλθουμε με ένα δεύτερο άρθρο. Να αναφερθούμε όμως στη συνέχεια, με δυο λέξεις, στο τεράστιο απολίθωμα «Λαός».

«Λαός»

Λαός είναι ο αδάμας στα κάθε λογής σύμβολα της Εξουσίας. Είτε είναι στέμμα «ισχύς μου η αγάπη του Λαού». Είτε είναι σφυρί και δρεπάνι «λαϊκές δημοκρατίες». Είτε είναι Σύνταγμα Προεδρευομένης Δημοκρατίας «θεμέλιο του πολιτεύματος είναι η λαϊκή κυριαρχία. Ολες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό»... Και είναι πέτρωμα, διότι στα ελληνικά

Λάας, Λάος, Λαός... ονομάζεται ο λίθος. «Λάας αναιδής» λ.χ. ελέγετο ο λίθος του Σισύφου. Οι λέξεις αυτές Λάας, Λαός παράγονται συνεκδοχικά από τις πέτρες που έριχναν πίσω τους ο Δευκαλίων και η Πύρρα στο χωράφι του Παρνασσού όπου «σκάλωσε» η Κιβωτός, μετά τον Κατακλυσμό, στην αρχαία Ελλάδα.

Από τις πέτρες που έριχνε ο Δευκαλίων φύτρωσε ο «πέτρινος» λαός των ανδρών. Από τις πέτρες της Πύρρας ο λαός των γυναικών.

Θεμέλιο του Δημοκρατικού Πολιτεύματος όμως είναι οι Θεσμοί, κι ας έλεγε ο Α.Γ.Π. «δεν υπάρχουν θεσμοί, υπάρχει λαός». Είχε άδικο.