Ο πρωθυπουργός μίλησε με τον Πατριάρχη Αντιοχείας, Ιωάννη Ι και τον διαβεβαίωσε ότι η Ελλάδα θα υποστηρίξει το Πατριαρχείο στην κρίσιμη περίοδο που θα διέλθει. Ήταν μια επιβεβλημένη κίνηση. Στους κόλπους του Πατριαρχείου περικλείονται οι αραβόφωνοι χριστιανικοί πληθυσμοί της Μέσης Ανατολής, αλλά και ελληνόφωνοι και Έλληνες που ζουν στην περιοχή.
Με το καθεστώς Άσαντ το Πατριαρχείο είχε τη δυνατότητα να αναπτύξει τις δραστηριότητές του αλλά, τώρα, με σκληρούς ισλαμιστές στην εξουσία, περιέρχεται σε δύσκολη φάση. Ιστορικά το Πατριαρχείο είναι συνηθισμένο σε μουσουλμανικό περιβάλλον. Άλλωστε, σε δύο από τις τέσσερις περιόδους της ιστορίας του [πρώτη περίοδος Πρώιμη (37 – 638) – από της ιδρύσεως μέχρι την πρώτη αραβική κατάκτηση της Συρίας – τη Μέση (638 – 1517) (Αραβοκρατία – Φραγκοκρατία) και τη Νεώτερη (1517 – 1927) (Οθωμανική επικυριαρχία) καταλήγοντας στη Σύγχρονη συγκρότησή της] ήταν υπό μουσουλμανική κυριαρχία.
Ο Άσαντ, προερχόμενος και ο ίδιος από συριακή μειονότητα (αλαουίτες), επέτρεπε και στις άλλες μειονότητες να ασκήσουν τα δικαιώματά τους. Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης παρουσιάζουν τον ηγέτη της τζιχαντιστικής οργάνωσης που ελέγχει την Δαμασκό Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζολάνι να έχει μεταμορφωθεί από έναν σκληρό πολέμαρχο του ISIS σε μεταμελημένο ηγέτη που επιδιώκει να κυβερνήσει τη Συρία, αλλά το παρελθόν του είναι πολύ αιματηρό. Θα δούμε τις επόμενες ημέρες πως θα διαχειρισθεί την εξουσία…
Πάντως, το 2013 απήχθη από την περιοχή του Χαλεπίου στη Συρία, την οποία ήλεγχε ο ISIS και η τύχη του αγνοείται, ο Μητροπολίτης Χαλεπίου Παύλος (Boulos) Γιάζιτζι, αδελφός του πρωτοσύγκελου του Πατριαρχείου Επισκόπου Ιωάννη. Μαζί του απήχθη και ο συροιακωβίτης Μητροπολίτης Γιοχάνα Ιμπαχήμ. Τα ΜΜΕ του καθεστώτος απέδιδαν την απαγωγή σε τρομοκρατικές ομάδες, ενώ ο “Εθνικός Συνασπισμός της Συρίας”, η κύρια οργάνωση της αντιπολίτευσης, υποστήριζε ότι «όλα είναι ανοικτά» για το ποιος βρίσκεται πίσω από την απαγωγή.
Τρίτη πρωί (10.12.24) ο τηλεοπτικός σταθμός της Βηρυτού Αl Jadeed μετέδωσε ότι ο Επίσκοπος Βoulos Yazigi, για τον οποίο οι Συριακές Αρχές είχαν εκδώσει ανακοίνωση ότι είχε απαχθεί από τον ISIS, βρέθηκε κρατούμενος στις συριακές φυλακές Adar. Είναι δύσκολο να επιβεβαιωθεί η πληροφορία.
Η επίσκεψη στο Πατριαρχείο
Τον Επίσκοπο Ιωάννη συναντήσαμε πριν δύο χρόνια στο Πατριαρχείο, στη Δαμασκό, κατά την επίσκεψή μας στη Συρία με σκοπό να παραστούμε στα θυρανοίξια ναού στη βόρειο Συρία. Ο Επίσκοπος Ιωάννης σπούδασε Θεολογία στη Θεσσαλονίκη και μιλά καλά ελληνικά.
Την πρόσκληση στον υπογραφόμενο (Παντελή Σαββίδη) και τον Σάββα Καλεντερίδη την είχε κάνει η ρωσική οργάνωση United Christian World, η οποία εκπροσωπήθηκε από αρκετά μέλη της με επικεφαλής τον Αλεξέι Τσερκέζοφ, Έλληνα ομογενή από το Βλαδικαυκάς.
Το καθεστώς Άσαντ βασιζόταν πολύ στην υποστήριξη της Ρωσίας, εκτός του Ιράν, και η ρωσική εκκλησία επεδίωξε την εξάρτηση του Πατριαρχείου Αντιοχείας από αυτήν. Είχε διαθέσει αρκετά χρήματα και για το Πατριαρχείο και για την επισκευή της ιστορικής Μονής της Αγίας Θέκλας στη Μααλούλα την οποία κατέστρεψε, επίσης, ο ISIS.
Αν με αυτό το ιστορικό του ISIS στη Συρία, στου οποίου την ηγεσία βρισκόταν ο σημερινός αρχηγός των δυνάμεων που ελέγχουν μεγάλο μέρος της χώρας, αναμένεται θετική αντιμετώπιση των μειονοτήτων και του Πατριαρχείου πρέπει να το δούμε. Μάλλον, πρόκειται για ευσεβείς πόθους. Οι δυνάμεις που κυριάρχησαν γνωρίζουν ότι δεν θα μπορέσουν να διαχειριστούν την χώρα, αν δεν βρουν στηρίγματα στις ΗΠΑ και τη Δύση, αλλά αυτό μένει να αποδειχθεί.
Το μοναστήρι της Αγίας Θέκλας
Το μοναστήρι της Αγίας Θέκλας είναι ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια στη Συρία, αφού ιδρύθηκε κατά τον 4ο αιώνα.
Το σύγχρονο μοναστήρι είναι χτίσμα του 18ου αιώνα και φιλοξενεί περί τις 25 μοναχές, οι οποίες διευθύνουν εντός της μονής οικοτροφείο, σχολείο κι εργαστήριο εργόχειρων, όπου ζουν, διδάσκονται κι εκπαιδεύονται ορφανά κορίτσια. Στο νότιο μέρος του μοναστηριού βρίσκεται ο ναός που είναι αφιερωμένος στην Αγία Θέκλα.
Το “παιχνίδι” με τις Εκκλησίες και το Πατριαρχείο στη Συρία, παίζεται μεθοδικά από τους Ρώσους. Θέλουν να το πάρουν με το μέρος τους, εκμεταλλευόμενοι την αδυναμία του Πατριαρχείου.
Κατά την επίσκεψή μας επρόκειτο να μας συναντήσει ο Πατριάρχης Ιωάννης Ι, κατά το πρόγραμμα αλλά, τελικά, είδαμε τον πρωτοσύγκελο. Σε ερώτησή μου αν μετά τον πόλεμο οι χριστιανοί μειώθηκαν και αν τους βοηθά κανείς, ο Επίσκοπος Ιωάννης απάντησε διπλωματικά ότι τους βοηθούν οι Ρώσοι αλλά, στο Πατριαρχείο είναι ανοικτοί σε οποιαδήποτε βοήθεια. Ο απόηχος των λόγων του ήταν θετικός για την Ελλάδα.
Τα θυρανοίξια και η επίθεση
Η μικρή πόλη Σκέλπμια στη Βόρεια Συρία που έγιναν τα θυρανοίξια βρίσκεται κοντά στην επίμαχη ζώνη (Χάμα) με τον ISIS. Η ασφάλεια της εκδήλωσης αφέθηκε στο κύρος του ρωσικού στρατού: Αφού θα είναι παρών ο ρωσικός στρατός, δεν θα χτυπήσουν. Στην εκδήλωση ήταν παρόντες ο Σύρος στρατιωτικός διοικητής της περιοχής, αλλά και ο αρχηγός της πολιτοφυλακής της πόλης, ο περίφημος Νάμπελ Αλ- Αμπντάλα του οποίου η φήμη είναι παγκόσμια. Αυτός είχε σώσει την πόλη, παλαιότερα, από τον ISIS. Εικάζεται ότι αυτός ήταν ο στόχος της επίθεσης που έγινε με drone.
Εμφανίστηκε κουτσαίνοντας και η δικαιολογία που δόθηκε ήταν ότι έπεσε από το άλογό του. Εικάζεται ότι μπορεί να έγινε απόπειρα εκτέλεσής του και το προηγούμενο διάστημα. Ο Νάμπελ ήταν εκεί στην έκρηξη, τον σκέπασαν οι φρουροί για να τον σώσουν και τον έσωσαν. Έμεινε για μήνες στο νοσοκομείο.
Ο Νάμπελ Αλ-Αμπντάλα είχε μείνει έως προχθές αποκλεισμένος στην κωμόπολη με 150 άνδρες του, δήλωνε αποφασισμένος να μη φύγει. Τελικά φυγαδεύτηκε, κατά πληροφορίες, στη Μόσχα.
Έχει σημασία η επισήμανση ότι στην εκδήλωση για τα θυρανοίξια, μόλις μίλησαν οι υψηλοί επίσημοι, και άρχισαν να χαιρετούν και οι μουφτήδες, ο στρατιωτικός διοικητής, ο τοπικός περιφερειάρχης και μερικοί άλλοι αξιωματούχοι άρχισαν να αποχωρούν, ενώ η εκδήλωση συνεχιζόταν. Γιατί άρχισαν να αποχωρούν; Είχαν κάποια πληροφόρηση ή από διαίσθηση για το τι θα ακολουθούσε;
Μόλις αποχώρησαν εμφανίστηκε το drone και συνέβησαν τα γνωστά από την τότε ειδησεογραφία. Ο μαχητής που δολοφονήθηκε ήταν τιμητική φρουρά στο μνημείο. Το drone αστόχησε, ή εκεί ήταν προγραμματισμένο να πέσει; Αν έπεφτε λίγο αριστερότερα θα είχαμε εκατόμβη νεκρών.
Ποιος είναι ο Νάμπελ Αλ-Αμπντάλα
Ο Ναμπέλ αλ-Αμπντάλα (Nabel al-Abdallah) είναι μια γνωστή προσωπικότητα στη Συρία, ιδιαίτερα στην περιοχή της Χάμα και της Μασιάφ. Είναι χριστιανός από την ορθόδοξη κοινότητα και έγινε γνωστός ως επικεφαλής μιας τοπικής πολιτοφυλακής που υποστήριζε τη συριακή κυβέρνηση, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη χώρα.
Ο Αλ-Αμπντάλα δημιούργησε την πολιτοφυλακή του στις αρχές του πολέμου με σκοπό την προστασία των τοπικών χριστιανικών κοινοτήτων από επιθέσεις εξτρεμιστικών ισλαμιστικών ομάδων, όπως το Μέτωπο Αλ-Νούσρα (στο οποίο πρωταγωνιστούσε ο σημερινός αρχηγός των τζιχαντιστών) και το Ισλαμικό Κράτος. Η πολιτοφυλακή του συνεργάστηκε στενά με τον συριακό στρατό και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην άμυνα περιοχών όπου ζουν μειονότητες.
Πέρα από τη στρατιωτική του δράση, ο Ναμπέλ αλ-Αμπντάλα θεωρείται σύμβολο αντίστασης για κάποιες κοινότητες της Συρίας, ιδιαίτερα λόγω της προσήλωσής του στη διατήρηση της πολυπολιτισμικότητας και της θρησκευτικής συνύπαρξης στη χώρα. Ωστόσο, η δράση του δεν ήταν χωρίς αμφιλεγόμενες πτυχές, καθώς πολιτοφυλακές που συνδέονται με την κυβέρνηση έχουν κατηγορηθεί για καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Το ναό πρέπει να βοήθησαν οι Ρώσοι τους κατοίκους να τον χτίσουν. Για αυτό και η μεγάλη πρωτοβουλία και η σύνδεση με την Αγία Σοφία. Δύσκολο να βρουν χρήματα για να χτίσουν τέτοιο ναό οι κάτοικοι…
Μυρίζει Ελλάδα στην Συρία…
Τις μέρες που μείναμε είδαμε σε λαϊκό επίπεδο μια μεγάλη συμπάθεια για την Ελλάδα. Στην Ρωσία υποκλίνονταν, μόνο, σε κρατικούς θεσμούς. Στα check points οι ταξιτζήδες επικαλούνταν ότι μετέφεραν Ρώσους για να περάσουμε. Στην αγορά που πηγαίναμε δεν μας άφηναν να φύγουμε, όταν λέγαμε πως είμαστε Έλληνες.
Η Ελλάδα άνοιξε την πρεσβεία, με επιτετραμμένο επικεφαλής. Χθες λόγω των εξελίξεων, αποχώρησε από την συριακή πρωτεύουσα. Σε κάποιο δείπνο μας, ήρθε προσκεκλημένος ένας Σύρος από το τοπικό προσωπικό της πρεσβείας. με 12 χρόνια παραμονής στην Ελλάδα. Παραβρέθηκε και ένας ακόμη Έλληνας-Σύριος, ο οποίος δεν μιλούσε ελληνικά. Υπάρχουν αρκετοί των οποίων η γενιά πάει βαθιά στην ιστορία. Γενικώς, μυρίζει Ελλάδα στην περιοχή.
Πατριαρχείο και Ελλάδα
Υπάρχει κάποια αντιπαράθεση στο Πατριαρχείο Αντιοχείας μεταξύ ελληνόφωνων και αραβόφωνων που έχει τις ρίζες της σε ιστορικά, πολιτιστικά, και γλωσσικά ζητήματα που σχετίζονται με την ταυτότητα και τη διοίκηση της Εκκλησίας. Αυτή η αντιπαράθεση επηρεάζει την οργάνωση και τις λειτουργίες της Εκκλησίας, ιδιαίτερα σε σχέση με τη γλώσσα και τον πολιτισμό.
Το Πατριαρχείο Αντιοχείας, όπως και άλλα πατριαρχεία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, είχε ισχυρή ελληνική επιρροή, λόγω της βυζαντινής κληρονομιάς του. Αυτό επηρέασε την εκκλησιαστική γλώσσα, τη θεολογία και τη διοίκηση. Με την άνοδο του Ισλάμ και την αραβοποίηση της περιοχής, οι τοπικοί πληθυσμοί άρχισαν να αποκτούν αραβική πολιτιστική και γλωσσική ταυτότητα. Οι ορθόδοξοι χριστιανοί της περιοχής, οι οποίοι ήταν κυρίως αραβόφωνοι, άρχισαν να ζητούν μεγαλύτερη εκπροσώπηση στη διοίκηση του Πατριαρχείου.
Οι ελληνόφωνοι δίνουν έμφαση στη χρήση της ελληνικής γλώσσας, στη θεία λειτουργία και στα εκκλησιαστικά κείμενα, θεωρώντας την ως τη “γλώσσα της Ορθοδοξίας”. Οι αραβόφωνοι προτιμούν τη χρήση της αραβικής, ώστε η λατρεία να είναι πιο προσιτή στον τοπικό πληθυσμό. Οι ελληνόφωνοι βλέπουν την Εκκλησία ως μέρος της ευρύτερης ελληνικής πολιτιστικής και θεολογικής παράδοσης. Οι αραβόφωνοι τονίζουν την τοπική, αραβική ταυτότητα της Εκκλησίας, επιδιώκοντας μια πιο ανεξάρτητη, από την ελληνική επιρροή, εκκλησία.
Υπήρχαν ιστορικά αντιπαραθέσεις για την κυριαρχία της ελληνικής ηγεσίας (Πατριάρχης και ανώτερος κλήρος) έναντι των τοπικών, αραβόφωνων ιερέων και πιστών. Η ένταση συνεχίζεται με ήπιο τρόπο, με τους αραβόφωνους να διατηρούν την πλειοψηφία στο Πατριαρχείο, αλλά να συνεργάζονται με την ελληνόφωνη Ορθοδοξία.
Υπάρχουν προσπάθειες γεφύρωσης των διαφορών, με τη λειτουργία σε αμφότερες τις γλώσσες και την προώθηση διαλόγου. Η αντιπαράθεση αυτή, ενώ έχει μειωθεί σε ένταση, παραμένει ένα σημαντικό σημείο της πολιτιστικής και θρησκευτικής ταυτότητας της Εκκλησίας της Αντιοχείας.
Η Συρία στο άγνωστο…
Η Συρία εισήλθε σε μια περιπέτεια από την οποία είναι άγνωστο αν και πως θα εξέλθει. Ο Ελληνισμός είχε και ιστορικά και έχει και σήμερα μια σημαντική παρουσία ιστορική, πνευματική, αλλά και φυσική. Και το Πατριαρχείο και ο ελληνόφωνος πληθυσμός και οι άνθρωποι (Άραβες και μη) που έχουν δεχθεί τον ελληνικό διαχρονικό πολιτισμό περιμένουν κάτι από την Ελλάδα στις δύσκολες στιγμές που βιώνουν. Θα μπορέσει η Αθήνα να τους το προσφέρει;
Η Δαμασκός, εδώ και χρόνια, δεν έχει απευθείας σύνδεση με το εξωτερικό. Η χώρα εξυπηρετείται στην επικοινωνία της με τον έξω κόσμο από το αεροδρόμιο της Βηρυτού. Από την Δαμασκό ως την Βηρυτό, ταξιδεύεις με ταξί. Η διαδρομή κρατά περί τις δύο ώρες.
Με την είσοδο από την Συρία στο Λίβανο συναντάς την περίφημη Κοιλάδα Μπεκάα, γνώριμη για πολλούς λόγους. Και το βράδυ δεν αποκλείεται στο ξενοδοχείο της λιβανικής πρωτεύουσας να συναντήσεις επιγραφές σαν και αυτές που βλέπετε:
Η περιοχή μυρίζει Ελλάδα περισσότερο από την Αθήνα. Και την μετέφερε την Ελλάδα εκεί ο Mακεδόνας βασιλιάς Αλέξανδρος. Αυτήν την κληρονομιά, οι τελευταίες εξελίξεις έδειξαν πως η Αθήνα δεν μπορεί να την υποστηρίξει. Τουλάχιστον ας μην την φθείρει…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.