π. Ευάγγελος Γκανάς
Δεν ήταν πάντα έτσι. Η Εκκλησία επί αιώνες κυριαρχούσε στο δημόσιο χώρο, μια που το σώμα των πιστών και η κοινωνία ταυτίζονταν. Ο λόγος και οι πρακτικές της Εκκλησίας ήταν διαμορφωτικές για την κοινωνία. Από την αυγή των Νέων Χρόνων και μετά αυτή η σχέση Εκκλησίας και κοινωνίας διαρρηγνύεται. Στις μέρες μας κυριαρχεί ο λόγος (discourse) της πολιτικής, της επιστήμης, της τέχνης και εσχάτως της οικονομίας (It’s the economy, stupid!). Η Εκκλησία, αν θέλει να μην δίνει απλώς απέλπιδες μάχες οπισθοφυλακών αλλά να συνεχίσει το έργο που της έχει ανατεθεί, οφείλει να αναζητήσει έναν άλλο τρόπο παρουσίας στο δημόσιο χώρο: να κηρύττει τα καλά νέα, το ευαγγέλιο, και να διαμορφώνει το βίο της σύμφωνα με αυτό. Να συνιστά δηλαδή μια μαρτυρία για τον κόσμο.
Τα κείμενα του ανά χείρας βιβλίου λαμβάνουν σοβαρά υπ’ όψιν τα λόγια του Χριστού από την επί του Όρους Ομιλία: «Ου δύναται πόλις κρυβήναι επάνω όρους κειμένη. Ουδέ καίουσιν λύχνον και τιθέασιν αυτόν υπό τον μόδιον, αλλ’ επί την λυχνίαν, και λάμπει πάσιν τοις εν τη οικία. Ούτως λαμψάτω το φως υμών έμπροσθεν των ανθρώπων, όπως ίδωσιν υμών τα καλά έργα και δοξάσωσιν τον πατέρα υμών τον εν τοις ουρανοίς» (Ματθ. 5, 14-16). Ο αναγνώστης, μέσα από τις σελίδες που ακολουθούν, θα καταλάβει τη σημασία της αναφοράς του Χριστού στα έργα (και όχι στους λόγους ή τις πεποιθήσεις) των πιστών, αλλά και στη δοξολογία ως το κατεξοχήν έργο της χριστιανικής κοινότητας.
Ο υπότιτλος του βιβλίου (Η εκκλησία ως εναλλακτική πόλις) είναι ενδεικτικός των προθέσεων του συγγραφέα. Συζητώντας με τη φιλοσοφία, τις θετικές επιστήμες, την πολιτική, τη λογοτεχνία, την ιστορία, τη βιοηθική, ο θεολόγος επιχειρεί να αναδείξει το πώς η Εκκλησία διαχρονικά υπήρξε, και μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει και σήμερα, όχι ως ο φτωχός υποβολέας κοινοτοπιών σ’ έναν παρδαλό δημόσιο χώρο που αρνείται να ακούσει, ούτε ως ο κυρίαρχος, ο οποίος εκφράζει έναν οιονεί ολοκληρωτικό λόγο, προς τον οποίο κανείς δεν δικαιούται να δυσπιστεί, αλλά ως μια κοινότητα μαρτυρίας, η οποία μαρτυρεί μιαν άλλη αλήθεια.[1] Ο δημόσιος λόγος της Εκκλησίας οφείλει να συγκροτείται ως μια εναλλακτική μεγάλη αφήγηση, την αφήγηση της ιστορίας της σωτηρίας, δηλαδή των θαυμασίων του βιβλικού Θεού για τον κόσμο. Μπορεί, με άλλα λόγια, ο λόγος της να είναι ο λύχνος πάνω στη λυχνία. Ο λόγος και οι πρακτικές αυτής της εναλλακτικής αφήγησης απευθύνονται σε όλους, είναι όμως αναμενόμενο πως δεν θα γίνουν αποδεκτές από όλους. Για την ακρίβεια γίνονται αποδεκτές από μια μειονότητα, όμως τα καλά νέα είναι πως αυτό ήταν αναμενόμενο εξ αρχής. Αν ο λύχνος πάνω στη λυχνία ήταν μια εικόνα για την λειτουργία του ευαγγελίου, η άλλη εικόνα είναι αυτή της μικράς ζύμης, αυτής που έχει αναλάβει το έργο της μαρτυρίας, αλλά και της μεταμόρφωσης του κόσμου. Μια μαρτυρία η οποία δεν νοείται ως απολογητική ενάντια στις προκλήσεις της νεωτερικότητας, αλλά ως συγκρότηση μιας κοινότητας ανθρώπων, μιας εναλλακτικής πόλεως, της Εκκλησίας, η οποία συγκροτείται από τη νέα πραγματικότητα της Βασιλείας του Θεού που έρχεται, αλλά είναι και ήδη παρούσα και ορατή στη ζωή, τον θάνατο, την Ανάσταση και την Ανάληψη του Χριστού, ως Κυρίου της Ιστορίας, στα δεξιά του θρόνου του Πατρός.
Ο αναγνώστης, τέλος, θα διακρίνει πως στις σελίδες του βιβλίου εμφανίζονται σύγχρονες θεολογικές φωνές από τον χώρο της Δύσης. Αυτό δεν πρόεκυψε ως άκριτος μιμητισμός ή ως δόλιος συγκρητισμός. Αυτός που γνωρίζει τα τεκταινόμενα στο θεολογικό κόσμο της Δύσης τον τελευταίο, πάνω κάτω, αιώνα θα διακρίνει πως η χρήση είναι σαφώς επιλεκτική και στοχευμένη. Αφορά φωνές οι οποίες έσκυψαν με σεβασμό στην κοινή χριστιανική παράδοση της πρώτης χιλιετίας, αλλά και με το μάτι στραμμένο, ταυτόχρονα, στη σημερινή συγκυρία και προσπάθησαν να διακρίνουν σ’ αυτή την παράδοση έναν κανόνα πίστης και ζωής για τους χριστιανούς των καιρών μας. Μ’ αυτές τις φωνές ο ορθόδοξος θεολόγος και μπορεί και πρέπει να διαλεχθεί.
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.