Σωτήρης Γιαννέλης
Ἔπεσε στὴν ἀντίληψή μου ἕνα σχόλιο στὸ φατσοβιβλίο τῆς (γνωστῆς) Δέσποινας Κουτσούμπα(ΑΝΤΑΡΣΥΑ), ἡ ὁποία ἀπὸ τὴν «ζεστασιὰ» τῆς Ἐφορίας Ἐναλίων Ἀρχαιοτήτων τοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ μέμφεται τὸν ἀναπληρωτὴ ἐκπαιδευτικὸ τοῦ ΕΠΑΛ ποὺ ἔχει γίνει γνωστὸς γιὰ τὴν ἀνοικτὴ ἐπιστολή τῆς παραιτήσεώς του μὴν μπορώντας ἄλλο νὰ ἀνεχθεῖ τὸν διαρκῆ ἐκβοφισμό του ἀπὸ τοὺς μαθητές του. Τὴν ἐπιστολή του, μαζὶ μὲ τὰ δικά μας σχόλια, τὴν ἔχουμε παραθέσει σὲ σχετικὴ ἀνάρτησή μας, παρακάτω.
Πρῶτα, παραθέτω αὐτούσιο, τὸ σχόλιο τῆς κυρίας Κουτσούμπα:
«Όταν είσαι εκπαιδευτικος και δεν μπορείς να αγαπήσεις τους μαθητές και τα παιδια, να τα αγαπήσεις με τα προβλήματα τους, ακόμη και με την παραβατικοτητα τους, να τα κατανοήσεις και να προσπαθήσεις να τα βοηθήσεις -όπως μπορεις- σε αυτό που πραγματικά χρειάζονται, και στην αθλια κοινωνικη πραγματικότητα που βιώνουμε όλοι -πολύ περισσότερο τα παιδιά στις πολιτικά σχεδιασμένες ζώνες αποκλεισμού για καθηγητές και μαθητές, τα ΕΠΑΛ- τότε ξεπεφτεις να μιλάς για Εισαγγελείς και αναμορφωτηρια. Εσύ είσαι ο αδιάφορος δάσκαλος σε αυτή την περίπτωση».
Ὁ ρόλος τοῦ δασκάλου δὲν εἶναι νὰ δίνει ἀγάπη καὶ νὰ δείχνει κατανόηση στοὺς μαθητές του, ἀλλὰ νὰ τοὺς παιδεύει. Ἡ παιδεία εἶναι τὸ λειτούργημα ποὺ ἀσκεῖ καὶ ἡ παίδευσις εἶναι τὸ καθῆκον ποὺ καλεῖται νὰ ἐπιτελέσει.
Ἤ γιὰ τὸ θέσω διαφορετικά. Ἄν ὁ δάσκαλος πρέπει νὰ δίνει ἀγάπη καὶ νὰ δείχνει κατανόηση στοὺς μαθητές του θὰ πρέπει νὰ τὸ κάνει ἀκριβῶς ἐντὸς τοῦ πλαισίου τῆς παιδεύσεώς τους, κι ὄχι ἐνεργώντας σὰν ἕνας στοργικὸς γονιὸς ἤ σὰν ἕνας καλὸς φίλος -δηλαδὴ ὡς κάτι ποὺ οὔτε εἶναι, οὔτε ὀφείλει καὶ οὔτε μπορεῖ νὰ γίνει- οὔτε φυσικὰ σὰν κοινωνικὸς λειτουργός, ψυχολόγος ἤ... ὑπουργὸς οἰκονομικῶν.
Παιδαγωγικὴ πράξη σημαίνει ὅτι ὁ μαθητὴς παιδεύεται, ἐνῶ ὁ δάσκαλος παιδεύει ἀλλὰ καὶ παιδεύεται ὁ ἴδιος κατὰ τὴν προσπάθειά του νὰ παιδεύσει.
Στὸ λεξικὸ τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς διαβάζουμε ὅτι τὸ ρῆμα «παιδεύω» σημαίνει ἐκπαιδεύω, ἀνατρέφω, διδάσκω, μορφώνω, γυμνάζω, ἐξασκῶ, ἀλλὰ καὶ διορθώνω, σωφρονίζω, τιμωρῶ. Τὸ ρῆμα «παιδεύομαι» ἔχει διττὴ σημασία. Σημαίνει ἐκπαιδεύομαι, διδάσκομαι ἀλλὰ καὶ ἐνεργῶ προκειμένου νὰ διδαχθεῖ κάποιος.
Ἄν τὸ ἔργο τοῦ δασκάλου εἶναι «ἀγαπᾶ» τοὺς μαθητές του, μὲ τὰ ὅποια, γνωστικὰ ἤ προσωπικά, προβλήματά τους, πολλῷ δὲ μᾶλλον τήν... παραβατικότητά τους, τότε, ἁπλούστατα, δὲν εἶναι κἄν κακὸς δάσκαλος ἀλλὰ εἶναι ἐντελῶς ἀκατάλληλος γιὰ δάσκαλος. Διότι ἡ ἀποστολή του εἶναι ἀκριβῶς νὰ διδάξει τοὺς μαθητές του: νὰ τοὺς παράσχει σωστὰ τὶς γνώσεις ποὺ χρειάζονται, καὶ τὸ κυριότερο νὰ τοὺς μάθει πῶς νὰ σκέπτονται καὶ πῶς πρέπει νὰ ἐργάζονται στὸν γνωστικὸ τομέα τῆς ἁρμοδιότητός του.
Μπορεῖτε νὰ φαντασθεῖτε ἕναν δάσκαλο ποὺ «ἀγαπᾶ» τὸν μαθητὴ ποὺ δὲν θέλει νὰ μάθει νὰ διαβάζει, νὰ γράφει καὶ νὰ λογαριάζει; -καὶ δὲν ὑπαινίσσομαι ἀσφαλῶς ὅτι θὰ πρέπει νὰ τὸν ἀντιπαθεῖ ὡς πρόσωπο. Μπορεῖτε νὰ φαντασθεῖτε ἕναν καθηγητὴ μαθηματικῶν ποὺ «ἀγαπᾶ» τὸν μαθητὴ ποὺ δὲν ἐνδιαφέρεται νὰ διδαχθεῖ στοιχειώδη ἄλγεβρα; Ἕναν καθηγητὴ φιλολογίας ποὺ «ἀγαπᾶ» τὸν μαθητή του ποὺ δὲν θέλει νὰ μάθει νὰ συντάσσει σωστὰ ἕνα ἁπλὸ κείμενο ἐκθέσεως, παρὰ τὴν ἀγάπη τοῦ πρώτου πρὸς τὸ λειτούργημά του, παρὰ τὶς προσπάθειές του νὰ τὸν διδάξει καὶ τὴν κατανόηση ποὺ τοῦ δείχνει ἐξηγώντας του ὑπομονετικὰ τὰ λάθη του;
Κανένας ἄνθρωπος δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ μάθει ὁτιδήποτε χωρὶς νὰ λάβει σωστὴ ἐκπαίδευση ἀπὸ κάποιον δάσκαλο, ἀλλὰ καὶ χωρὶς νὰ ἐπιδείξει καὶ ὁ ἴδιος -τὸ κυριώτερο- τὴν ἀναγκαία προσπάθεια, ποὺ ἀπαιτεῖ πάντοτε κόπο καὶ χρόνο. Θὰ πρέπει νὰ δηλαδὴ νὰ παιδευθεῖ, πράγμα ποὺ ἐν προκειμένου σημαίνει νὰ ὑποφέρει.
Ὑπὸ τὴν τελευταῖα αὐτὴ σημασία, ἡ γνώση δὲν εἶναι προσιτὴ στοὺς περισσοτέρους ἀνθρώπους χωρὶς τὴν ἀνάλογη ταλαιπωρία, ἡ ὁποῖα ἐνίοτε περιλαμβάνει καὶ τὴν τιμωρία ὡς μέθοδο συμμορφώσεως. Ἐνδιαφέρον ἐδῶ ἔχει ἡ παρατήρηση του Θουκυδίδη: «οὕτως ἀταλαίπωρος τοῖς πολλοῖς ἡ ζήτησις τῆς ἀληθείας, καὶ ἐπὶ τὰ ἑτοῖμα μᾶλλον τρέπονται» -παναπεῖ ὅτι τόσο ἀπρόθυμοι εἶναι οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι νὰ ὑποβάλλονται σὲ κόπο γιὰ τὴν ἀναζήτηση τῆς ἀλήθειας, ὥστε νὰ τρέπονται μᾶλλον πρὸς ὅ,τι βρίσκουν ἕτοιμο».
Μὲ ἄλλα λόγια, ἡ μεγάλη πλειονότητα θέλει γνώση χωρὶς ταλαιπωρία, καὶ τὸ γεγονὸς αὐτὸ καθιστᾶ τὴν μόρφωση παιδεία, δηλαδὴ παίδε(υ)μα, δηλαδὴ στὴν προκειμένη περίπτωση ταλαιπωρία καὶ βάσανο. Σὲ ὅλους μας ἀρέσει νὰ ἀκοῦμε μουσική, καὶ οἱ περισσότεροι ἀπὸ ἐμᾶς δὲν ἀναλογίζονται συνήθως τί κόπος (καὶ μάλιστα πολυετὴς) βρίσκεται πίσω, ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὸ ἁπλούστερο, μουσικὸ ἔργο. Ρωτῆστε ἕναν μουσικό, καὶ θὰ σᾶς ἐξηγήσει πόσος χρόνος, πόσος κόπος καὶ πόση πειθαρχία χρειάστηκε γιὰ νὰ μάθει νὰ παίζει σωστὰ ἕνα μουσικὸ ὄργανο. Ἐπὶ τῇ εὐκαιρία, ρωτῆστε ἕναν βιολονίστα τί σημαίνουν αὐτὰ τὰ δύο «s» ποὺ βρίσκονται πάντα ἐπάνω στὸ βιολί.
Τὸ ὅ,τι πρέπει νὰ παιδευτεῖ κανεὶς γιὰ νὰ μάθει τὸ μαρτυρεῖ ὅλη ἡ ἐκπαιδευτικὴ διαδικασία, ἀνεξαρτήτως βαθμίδας. Ὁ κόπος καὶ ἡ πειθαρχία εἶναι οἱ ἀπαραίτητες προϋποθέσεις τῆς γνώσης καὶ εἶναι αὐτὲς ποὺ δείχνουν τὸ μέτρο τῆς πραγματικῆς ἀξίας τοῦ μαθητὴ καὶ τὸν βοηθοῦν νὰ ἀποκτήσει τὸ «γνῶθι σαὐτόν». Πράγμα ποὺ σημαίνει ὅτι οἱ συνεχεῖς ἐξετάσεις εἶναι αὐτὲς ποὺ πιστοποιοῦν τὶς δυνατότητες τοῦ μαθητὴ γιὰ ὁποιοδήποτε γνωστικὸ ἀντικείμενο καὶ πού, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν σωστὴ διδασκαλία ποὺ πρέπει νὰ ἔχει λάβει, δίνουν τὸ γινόμενο τῆς δικῆς του, προσωπικῆς ἐπίμοχθης προσπάθειας.
Ἡ ἀπέχθεια πρὸς τὴν προσωπικὴ προσπάθεια («καταπίεση») καὶ ἡ καταγγελία τῶν ἐξετάσεων («αὐταρχισμὸς») εἶναι τὸ μόνιμο μέλημα τῶν φυγόπονων, τῶν τεμπέληδων καὶ τῶν ἀνικάνων -μὲ παραστάτες συνήθως καὶ κάποιους ἀφελεῖς ἱκανούς, εἴτε λόγῳ ἰδεολογικῶν ἐμμονῶν εἴτε λόγῳ τῆς φιλάνθρωπης συμπάθειας ποὺ ἐπιδεικνύουν ὁρισμένοι ἔξυπνοι ἄνθρωποι πρὸς τοὺς βλάκες, εἰδικὰ ἄν οἱ τελευταῖοι καταφέρουν κουτοπόνηρα νὰ τοὺς συγκινήσουν. Εἶναι ἡ δημοκρατία τῆς βλακοκρατίας, ἡ ἰσότητα τῆς ἀναξιοκρατίας καὶ ὁ σοσιαλισμὸς τῆς ἀνικανότητας.
Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τὴν πολύπαθη «ἀριστεία» -μία λέξη ποὺ τὴν κατάντησαν γελοῖα οἱ σημερινοὶ χειριστοκράτες, ταυτίζοντάς την μὲ τὴν βασιλεία τῆς ἠλιθιότητας (κι αὐτὸ διότι θεωρῶ ἐξ ὁρισμοῦ ὅτι τὰ καθάρματα ἀνήκουν στὴν ἀριστοκρατία τῶν ἠλιθίων). Καὶ εἶναι πραγματικὰ ἀστεῖο νὰ τάσσεται κανεὶς ἐναντίον τῆς ἀριστείας, δηλαδὴ τῆς ἀξιοκρατίας, ἐπικαλούμενος «ταξικοὺς λόγους» ὑπὲρ τῶν οἰκονομικῶς ἀσθενεστέρων. Διότι ἡ (πραγματικὴ) καθιέρωση τῆς ἀριστείας εἶναι ἐκ τῶν πραγμάτων ὑπὲρ τῶν φτωχῶν καὶ κατὰ τῶν πλουσίων. Μόνο μέσω τῆς παιδείας μποροῦν οἱ φτωχοὶ νὰ διαρρήξουν τὶς ταξικὲς διαφορὲς καὶ νὰ βελτιώσουν τὴν κοινωνικὴ καὶ οἰκονομική τους θέση.
Τὸ νὰ ἀπορρίπτει κανεὶς τὴν ἀξιοκρατία ὡς «ἀστικὸ ἰδεολόγημα» εἶναι μάλιστα σὰν νὰ ἐπικυρώνει τὴν σημερινὴ ταξικὴ δομὴ τῆς κοινωνίας, ἀποδεχόμενος σιωπηρὰ ὅτι οἱ ἄριστοι εἶναι οἱ πλούσιοι, οἱ ὁποῖοι, ὡστόσο, ἐπιδιώκουν νὰ διαιωνίσουν τὸ μονοπώλιο τῆς κοινωνικῆς θέσεώς τους ἐμποδίζοντας ἀκριβῶς τὴν ἄνοδο τῶν ἱκανῶν ἀσθενέστερων μὲ τὸ νὰ μὴν τοὺς παρέχουν τὴν κατάλληλη παιδεία γιὰ νὰ ἀνέλθουν.
Δεδομένου μάλιστα ὅτι οὐδεὶς μπορεῖ νὰ ἀμφισβητήσει ὅτι ἡ καλύτερη κοινωνία εἶναι αὐτὴ στὴν ὁποία πρέπει νὰ ἄρχουν σὲ ὅλους τοὺς τομεῖς οἱ καλύτεροι, μία ἰδεολογία ποὺ ἀντιτάσσεται ριζικὰ στὸ σημερινὸ κοινωνικὸ καθεστὼς εἶναι ἀκριβῶς αὐτὴ ἡ ὁποία ὑποστηρίζει ὅτι σήμερα συμβαίνει ἀκριβῶς τὸ ἀντίθετο καὶ γι' αὐτὸ πρέπει νὰ ἔχει γιὰ σημαία της τὴν ἀξιοκρατία, ποὺ δὲν εἶναι ἄλλη ἀπὸ τὴν ἀριστεία.
Ἄν ἐνδιαφέρεται μάλιστα εἰδικὰ γιὰ τὴν παροχὴ οὐσιαστικῶν εὐκαιριῶν στοὺς ἀσθενέστερους, ἔ τότε εἶναι ποὺ θὰ πρέπει νὰ ἀπαιτήσει τὴν παροχὴ μιᾶς σχολικῆς ἐκπαίδευσης ποὺ θὰ τοὺς δίδει πραγματικὴ μόρφωση καὶ θὰ τοὺς παράσχει πραγματικὲς δεξιότητες -δηλαδὴ μιᾶς ποιοτικῆς παιδεύσεως ἀπὸ ἴδιο τὸ δημόσιο σχολεῖο, ποὺ ἀπαιτεῖ ἐντατικὴ διδασκαλία, σοβαρὲς ἀπαιτήσεις, γερὴ πειθαρχία καὶ συνεχεῖς ἐξετάσεις, οὕτως ὥστε οἱ πολλοὶ νὰ ἐντάσσονται στὴν τεχνικὴ καὶ ἐπαγγελματικὴ ἐκπαίδευση γιὰ νὰ μποροῦν νὰ βγαίνουν ἄρτια καταρτισμένοι ἐπαγγελματίες καὶ νὰ ἔχουν ἕνα γερὸ ἐφόδιο γιὰ τὴν ζωὴ καὶ οἱ ἱκανότεροι νὰ παρακολουθοῦν ἀνώτερες σπουδὲς γιὰ νὰ γίνουν λαμπροὶ ἐπιστήμονες.
Εἶναι δηλαδὴ ἀκριβῶς τὸ ἀντίθετο ἀπὸ ἕνα ἐκπαιδευτικὸ σύστημα ποὺ παράγει λειτουργικὰ ἀναλφάβητους, ἡττημένα μυαλά, ἀνθρώπους χωρὶς στοιχειώδη κοινωνικὴ ἀγωγή, κακοὺς ἐπαγγελματίες, λαμόγια, τραμπούκους, νέους ποὺ δὲν ξέρουν τί θέλουν ἀπὸ τὴν ζωή, ποὺ ὕστερα ἀπὸ 12 ὁλόκληρα χρόνια καθημερινῆς πολύωρης ἐκπαίδευσης δὲν ξέρουν νὰ κάνουν τίποτα συγκεκριμένο, καὶ φυσικὰ σωρεία κακὰ ἐκπαιδευμένων, ἀντιγραφέων, ἀνέργων πτυχιούχων καὶ μεταπτυχιούχων ἤ ἐξειδικευμένων ἠλιθίων.
Τὸ «μαζικὸ πανεπιστήμιο» -μαζὶ μὲ τὴν ἐγγύηση τῆς ἰδιοκτησίας- ἀποτέλεσε βασικὴ ρήτρα τοῦ παλιοῦ κοινωνικοῦ συμβολαίου μεταξὺ τῆς πλουτοκρατίας (δὲν τολμῶ νὰ τὴν πῶ «ἀστικὴ τάξη») καὶ τῶν μικρομεσαίων, προκειμένου οἱ τελευταῖοι νὰ ἀποτελοῦν τοὺς στυλοβάτες τοῦ καθεστῶτος. Τὸ ἀποτέλεσμα ἦταν καὶ ἡ ὑποβάθμιση τοῦ σχολείου ἀλλὰ καὶ τοῦ ἴδιο τοῦ πανεπιστημίου. Τὸ σχολεῖο ἔγινε ὁ προθάλαμος τοῦ πανεπιστημίου, καὶ μάλιστα ἑνὸς πανεπιστημίου ὑποβαθμισμένου ἀκριβῶς λόγω τῆς μαζικότητάς του.
Μία χώρα ποὺ εὐελπιστεῖ νὰ εἶναι ἐθνικὰ ἀνεξάρτητη χρειάζεται γερὴ παραγωγικὴ βάση. Καὶ αὐτὴ μόνο μία σωστὴ μαζικὴ ἐπαγγελματικὴ καὶ τεχνικὴ ἐκπαίδευση μπορεῖ νὰ παράσχει μαζὶ μὲ ἕνα πανεπιστήμιο γιὰ λίγους καὶ ἐκλεκτούς.
Ὅσοι ὑποστηρίζουν τὸ σημερινὸ χάλι τῶν ΕΠΑΛ ἐν ὀνόματι τοῦ «ἀντιαυταρχισμοῦ» καὶ τῆς «ἀγάπης» πρὸς τὴν τεμπελιὰ καὶ τὴν ἀλητεία εἶναι οἱ στυλοβάτες τοῦ πιὸ σκληροῦ ταξικοῦ διαχωρισμοῦ, ποὺ θὰ παράγει σωρεία νέων ποὺ δὲν ἔχουν στὸν ἥλιο μοῖρα, γιὰ νὰ ἐπανδρώσουν αὔριο τὶς τάξεις τῶν ἐπιδοματούχων, τῶν ντιλιβεράδων, τῶν συμμοριῶν καὶ τῶν εἰδικῶν φρουρῶν.
Σωτήρης Γιαννέλης (ἀπὸ τὸ «Ἔνζυμο»)
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.