«Κύριλλος και Μεθόδιος: Οι άγιοι που μιμούμαστε ή οι άγιοι που δεν αντέχουμε;».

ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ / 14-5-2018.

«Κύριλλος και Μεθόδιος: Οι άγιοι που μιμούμαστε ή οι άγιοι που δεν αντέχουμε;»

Aυτό ήταν το θέμα της ομιλίας μου στην εκδήλωση του ναού των αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, στη Θεσσαλονίκη, την Κυριακή 13 Μαϊου 2018. Μια πρόσκληση, να διερωτηθεί σήμερα κάθε διαπρύσιος Ορθόδοξος, αν (πέρα από την αφθονία των λιβανωτών) συμφωνεί όντως με τους δυο ανατρεπτικούς ιεραποστόλους, ή μήπως... με τους διώκτες τους.

Θεωρώ πολύ σημαντικό να διαβάσει κανείς, όχι μόνο ό,τι μπορεί από τον ωκεανό της βιβλιογραφίας, αλλά οπωσδήποτε τις αρχαιότερες βιογραφίες των αγίων, τις οποίες εξέδωσε ο καθηγητής Αντώνιος-Αιμίλιος Ταχιάος (εκδ. University Studio Press 2008). Θα βρει εκεί εξαιρετικές νοστιμιές, οι οποίες δύνανται λυτρωτικά να ταράξουν διάφορες αυτοδοξαστικές στρεβλώσεις της ιεραποστολής και γενικότερα του εκκλησιαστικού γεγονότος.

Μερικά παραδείγματα:

1. Οι άγιοι δεν πήγαν στη Μοραβία για να εκχριστιανίσουν τους Σλάβους. Αυτοί ήταν ήδη Χριστιανοί, από Βαυαρούς ιεραποστόλους. Αλλά αυτό τους έλειπε ήταν η κατανόηση! Θέλουμε δάσκαλο (έγραφε ο ηγεμόνας τους στον βυζαντινό αυτοκράτορα) να μας εξηγήσει την πίστη στη γλώσσα μας. Όλη η προσπάθεια των αγίων στη συνέχεια ήταν η τιτανομαχία περί την κατανόηση της πίστης, ώστε η εκκλησιαστική ζωή να μην είναι αερολογία ακατάληπτων λόγων (1 Κορ. 14:9, "Διὰ τῆς γλώσσης ἐὰν μὴ εὔσημον λόγον δῶτε, πῶς γνωσθήσεται τὸ λαλούμενον; ἔσεσθε γὰρ εἰς ἀέρα λαλοῦντες"). Να χρεώσουμε, άραγε, τους αγίους ότι υποστήριζαν τον επάρατο ορθολογισμό και δεν αντιλαμβάνονταν ότι η λατρεία είναι εμπειρία όπου δεν χρειάζεται να κατανοείς κλπ κλπ;

2. Οι αντίπαλοι των αγίων δεν υποστήριζαν μόνο ότι τρεις αποκλειστικά γλώσσες (εβραϊκά, λατινικά και ελληνικά) είναι εξαγιασμένες. Αυτό που δεν άντεχαν ήταν ειδικά η χρήση κάθε άλλης γλώσσας στη λ α τ ρ ε ί α της εκκλησίας. Στη Δύση είχαν ήδη γίνει σύνοδοι για το θέμα, και φαίνεται ότι η χρήση της σλαβικής γλώσσας στο κήρυγμα είχε γίνει δεκτή! Με τίποτα, όμως, στη λατρεία! Και ποιο ήταν το πρώτο βιβλίο που μετέφρασε ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος; Το Ευαγγελιστάριο, δηλαδή ακριβώς αυτό που περιέχει τα ευαγγελικά αποσπάσματα που διαβάζονται στη λατρεία!

3. Στον συγκλονιστικό διάλογο των δύο πλευρών, στη Βενετία, το βασικό επιχείρημα των Γερμανών ήταν η παράδοση: Πώς τολμάτε να κάνετε κάτι (τη δημιουργία γραπτού σλαβικού αλφαβήτου) που κανένας άγιος και Πετέρας της εκκλησίας δεν έκανε μέχρι τώρα; Αλλά ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος προφανώς ήταν πιστοί του ζωντανού κι ελεύθερου και ανατρεπτικού Θεού - όχι οιουδήποτε ιερού ειδώλου! Η απάντησή τους αποπνέει αυτή την ελευθερία Του και την ανθρωπολογική βεβαιότητα ότι όλοι οι λαοί δύνανται να εκφράσουν την αλήθεια.

4. Για να φτιάξουν τη "γκλακόλιτσα", το σλαβικό αλφάβητο, χρησιμοποίησαν σύμβολα από βυζαντινά κρυπτογραφικά αλφάβητα και αλχημικούς - μαγικούς κώδικες. Άραγε, να τους κατηγορήσουμε ως συγκριτιστές; Αν στο βυζάντιο υπήρχαν θρησκευτικές ιστοσελίδες, είναι πολύ πιθανό οι άγιοι να τα άκουγαν! Οι ίδιοι είχαν λόγο να μη χρησιμοποιήσουν κάποια από τα ατελή σλαβικά αλφάβητα που ήδη κυκλοφορούσαν στην αυτοκρατορία. Ήθελαν μια νέα σύνθεση. Και είχαν τη νηφάλια τόλμη, να χρησιμοποιούν τα υλικά της εποχής τους αναπροσανατολίζοντάς τα! Μη-φοβισμένοι πιστοί ενός ελεύθερου Θεού!

Και άλλα πολλά... Μαζί με την αποφασιστικότητά τους να συνοικοδομήσουν μια αληθινή εκκλησία, με τη δική της φωνή, κι όχι απλώς ένα παραρτηματάκι οιουδήποτε άλλου κέντρου, δίχως δική του φωνή! Η μεγάλη επιτυχία των αποτυχημένων αγίων (στον τόπο όπου έδρασαν, οι υπέρμαχοι των ιερών γλωσσών διέλυσαν το σύμπαν) ήταν ότι με τη σπορά των κριτηρίων τους ο σλαβικός κόσμος κατέθεσε τη δική του δημιουργία: φιλολογική, θεολογική κλπ.! Να το ποθήσουμε και για τις σημερινές ιεραποστολικές εκκλησίες! Να ακούσουμε κάποτε αυτές - όχι μόνο για αυτές!

Αφορμές και προσκλήσεις όλα αυτά, κι άλλα τόσα... Αν είμαστε σοφοί, θα κάτσουμε να σταχαστούμε. Αν είμαστε άσοφοι, θα περιοριστούμε στα να σκούζουμε! Αλλά είναι σαν ο άγιος Κύριλλος να το 'ξερε από την αρχή: Όταν ο βυζαντινός αυτοκράτορας του ζήτησε να αναλάβει την αποστολή, ο Κύριλλος περιέγραψε σε μια φράση τις δυο δυσκολίες που θα αντιμετώπιζε: αφενός την έκφραση της γλώσσας σε γραφή, και αφετέρου τους ιεροεξεταστές που παθαίνουν στερητικό σύνδομο αν δεν εντοπίσουν αιρετικούς: «Ποιος μπορεί να γράψει λόγο επάνω στο νερό, ή [ποιος θα θελήσει] να αποκτήσει όνομα αιρετικού;».

Πρόταση: Το καλύτερο δώρο στους ιεροεξεταστές είναι ένα καθρέφτης.

ΘΑΝΑΣΗΣ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ / 14-5-2018.

Ευχαριστώ θερμά για την πρόσκληση τον π. Αμβρόσιο Σταμπλιάκα για την πρόσκληση, και τη φίλη συνάδελφο Eleni Kasselouri-Hatzivassiliadi για το οικογενειακό αντάμωμα, την καρδιακή κουβένtα και τη... φωτογραφία.

ΠΗΓΗ: Papathanasiou Athanasios

Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com