Το Πάσχα της ζωής είναι η αποκάθαρση της ροπής για ευδαιμονία, μετά την υπέρβαση της ριζικής απειλής του θανάτου.

του Χρήστου Μαλεβίτση

Τον πυρήνα της ζωής τον συνιστά ένας πολύτιμος μαργαρίτης. Γι’ αυτό και η ζωή νοιώθει ότι ενοικεί στα βάθη της ένα στοιχείο απαρόμοιαστης ωραιότητας και αγιότητας, ένα στοιχείο πάνω από το χρόνο και το χώρο, ένα στοιχείο αιωνιότητας, το οποίο βιώνεται ως άφατη ευδαιμονία, ως ακατάληπτη μακαριότητα.

Και ο μαργαρίτης αυτός είναι ριμμένος στο χρόνο, ενώ είναι άχρονος· στη φθορά, ενώ είναι άφθαρτος· στη δαιμονικότητα, ενώ είναι άγιος· στο πεπερασμένο, ενώ είναι άπειρος.

Αν δεν υπήρχε αυτός ο πολύτιμος μαργαρίτης δεν θα ήσαν δυνατά ούτε η ιστορία, ούτε ο πολιτισμός, ούτε τα πνευματικά δημιουργήματα. Η ζωή, στην υψηλή της εκδοχή ταυτίζεται μ’ αυτό το μαργαρίτη. Ο μαργαρίτης είναι αυτή τούτη η ζωή.

Γι’ αυτό από τον πυρήνα της ζωής εξικνείται μία ροπή ευδαιμονίας, που μέσα από τις διοδεύσεις του κόσμου προσλαμβάνει πολλές και αντιφατικές μορφές, ώσπου στο τέλος καταλήγει να είναι μέγα άγγελμα αναστάσεως. Μέσα στους σκιώδεις λαβυρίνθους της εγκοσμιότητας η πραγματοποίηση της ευδαιμονικής ροπής παίρνει τη μορφή της ικανοποιήσεως των ενστίκτων, των ψυχολογικών ορμέμφυτων της απόλαυσης. Η ικανοποίηση όλων των απαιτήσεων της εγκοσμιότητας δημιουργεί καταστάσεις ευαρέσκειας, ηδονής, χαράς, χαρμονής ευδοκίας.

Για να πετύχει όμως αυτές τις καταστάσεις η ζωή διεξάγει αγώνα σκληρό, υφίσταται δοκιμασίες πικρές, όπου στο τέλος το ισοζύγιο αποβαίνει αμφίβολο. Αν δηλαδή άξιζε ο τόσος ιδρώτας για χαρές που και πρόσβαρες είναι έναντι του μόχθου που καταβλήθηκε, αλλά και εφήμερες. Διότι η όποια ευτυχία αφανίζεται είτε από τον κορεσμό είτε από την ανατροπή της, που καταφθάνουν δρομαίως για να αφανίσουν το έργο του ανθρώπου. Η ζωή είναι μία επιχείρηση, που δεν βγάζει τα έξοδά της είχε ειπεί ο Σοπενχάουερ.

Κι ωστόσο, όλα αυτά δεν μετριούνται λογιστικά. Η ροπή της ζωής για ευδαιμονία αποτελεί δύναμη ακαταμάχητη, διότι αποβλέπει στη δικαίωση της ίδιας της ζωής, στη διάσωση του μαργαρίτη της.

Βρεθήκαμε στη ζωή χωρίς να γνωρίζομε ούτε την αρχή ούτε το τέλος της. Η μέση οδός υπάρχει, να την. Είναι η ζωή που σφύζει γύρω μας. Και που ακριβώς καθώς δεν ξέρουμε ούτε την αρχή ούτε το τέλος της, προβαίνει θαυμαστή και μυστηριακή και αινιγματική. Οι επί μέρους εναρμονιστικές πραγματοποιήσεις ακυρώνονται. Διότι είναι πεπερασμένες σε ένα πεπερασμένο κόσμο. Η εκπληκτική άνθιση του βιομηχανισμού και του καταναλωτισμού αποβλέπει ακριβώς στην αύξηση της ευδαιμονίας. Κι’ ωστόσο, ήδη το βλέπομε με σαφήνεια. Πρόκειται για ένα δαιμονικό κύκλωμα που οδηγεί στην εσωτερική καταστροφή, επειδή γεννάει το άγχος, την αγωνία, τη κατήφεια, τη μοναξιά, την απαξίωση των πάντων, την έλλειψη νοήματος. Αλλά οδηγεί και στην εξωτερική καταστροφή, με τη ρύπανση και την εξάντληση των δυνάμεων της φύσεως.

Μα και οποιαδήποτε ευδαιμονία στο κόσμο τελεί, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, υπονομευόμενη και είναι ασταθής, αφού στο τέλος την παραμονεύει ο θάνατος. Γι’ αυτό και η θρησκευτική λύση αναζήτα την ευδαιμονία εκείθεν του θανάτου. Η πρόγευση αυτής της ευδαιμονίας είναι το Πάσχα της ζωής. Μια τέτοια πρόγευση, επειδή έρχεται εκείθεν των ορίων, είναι δίχως όρια. Γι’ αυτό και συναγείρει όλες τις ευγενικές ροπές του ανθρώπου.

Άλλη είναι η χαρά της ζωής και άλλη η χαρμονή του Πάσχα της ζωής, ο εορτασμός του μεγάλου αγγέλματος της αθανασίας της. Αν ο τεχνολογικός πολιτισμός είναι να σβήσει όλες αυτές τις ψυχικές δυνάμεις, που λειτουργούν στα βάθη της ευαγγελισμένης ζωής, τότε θα εκλείψει από τον κόσμο η πραγματική, η γνήσια, η θεοτική χαρά. Και η κατήφεια θα περικαλύψει την οικουμένη, σαν το νέφος του βιομηχανικού καπνού που ήδη την περισκεπάζει, και του ατομικού κονιορτού που απειλεί να την περισκεπάσει. Σάμπως δεν ζούμε την απομείωση αυτής της βαθειάς χαράς του ανθρώπου ; Κάποτε θα χαθεί και η μνήμη της. Και κατέφθασε η κατήφεια επειδή ο ορθολογισμός μας έπεισε πως η Ανάσταση δεν είναι πραγματικότητα. Αλλά ποιά είναι η πραγματικότητα ; Η χαρά του ανθρώπου που βιώνει την ευδοκία του αγγέλματος της αναστάσεως ή, η θλίψη του ανθρώπου που ζει την τραγωδία των τεχνολογικών λύσεων ; Είναι πιο πραγματική η βίωση της ελπίδας της αναστάσεως ή, η βίωση της απελπισίας της επικείμενης ριζικής απειλής κατά της ζωής; Είναι πιο πραγματική η άνοιξη της ψυχής και η περιαγωγή της στα πασχαλινά λιβάδια της θείας μακαριότητας ή ο εγκλεισμός της ψυχής και η πε­ριαγωγή της στα θανατερά τοπία του τεχνολογικού ρημαδιού ;

Το Πάσχα της ζωής είναι η αποκάθαρση της ροπής για ευδαιμονία, μετά την υπέρβαση της ριζικής απειλής του θανάτου. Συνεπώς, μαρτυρείται ανάδρομα, ότι η ζωή στην ουσία της είναι ήδη ευδαίμων, στο βαθμό που μετέχει στην αιωνιότητα. Μόνον η συνειδητοποίηση μετοχής στην αιωνιότητα ανυψώνει τη ζωή στην ύψιστη αξιοπρέπεια της, η οποία είναι ίση με τη θαυμασιότητα της παρουσίας της στο κόσμο. Η αρχή και το τέλος είναι διανοητικές κατασκευές. Πνευματική φανέρωση, υπέρ τα όρια, είναι το θαύμα του μαργαρίτη που είναι η ζωή, η εμβίωση της αιωνιότητάς της, δηλαδή το Πάσχα της.

Και όμως παρασυρόμαστε, αθύρματα της τεχνολογικής κατεβασιάς. Την οποία συντηρούμε, επειδή κι αυτή μας υπόσχεται την ευδαιμονία, ένα άλλο Πάσχα. Αλλά δεν πέρασε αιώνας και ήδη ζούμε την αποτυχία του εγχειρήματος, και η πρόσκαιρη χαρά του τεχνολογικού Πάσχα της μεταστρέφεται σε μόνιμο φόβο θανάτου. Η ορθολογική μας εποχή ποτέ δεν θα καταλάβει πως το Πάσχα της ζωής υπάρχει μόνον ως Πάσχα του Θεού.

(Χρήστος Μαλεβίτσης)

Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com