Ένας πολιτικός ψυχίατρος και τα … γκρουπούσκουλα

Ο ψυχίατρος Φελίξ Γκουαταρί μιλά για τις παθογένειες του «επαναστατικού» γκρουπουλισμού. Πάντα επίκαιρο 

Από το βιβλίο του Φελίξ Γκουαταρί : Μοριακή επανάσταση-Εκδόσεις Κομμούνα-

Ερώτηση: Να πάρουμε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα, όπως αυτό των τροτσκιστικών ομάδων. Για ποια σύγκρουση επιθυμίας μπορεί να πρόκειται εδώ; Παρ’όλες τις πολιτικές διαμάχες, κάθε ομάδα φαίνεται να εκπληρώνει τον ίδιο ρόλο απέναντι στα μέλη της: μια καθησυχαστική ιεραρχία, την αποκατάσταση ενός κοινωνικού περιβάλλοντος, μια οριστική ερμηνεία του κόσμου. Δε βλέπω τι διαφορά υπάρχει μεταξύ τους: 

«…μπορούμε να φανταστούμε ότι μια τέτοια ομάδα καθορίζεται κατ’αρχήν από μια προσήλωση στις αποστεωμένες θέσεις της κομμουνίζουσας αριστεράς την εποχή της δημιουργίας της Γ’Διεθνούς. Είναι ένα ολόκληρο σύστημα κανόνων, ακόμα και στο φωνολογικό επίπεδο – ο τρόπος άρθρωσης ορισμένων λέξεων, οι κινήσεις που τις συνοδεύουν – καθώς επίσης και ο οργανωτικές δομές, η αντίληψη των σχέσεων που πρέπει να διατηρεί κανείς με τους συμμάχους, τους «κεντριστές», τους «ρεβιζιονιστές» … Αυτό μπορεί να αντιστοιχεί σε μια ορισμένη μορφή οιδιποδοποίησης, έναν απαράβατο και καθησυχαστικό κόσμο, σαν κι αυτόν του κατεχόμενου από έμμονες ιδέες που χάνει τα πάντα, αν μετακινήσουμε ένα και μόνο από τα οικεία του αντικείμενα. Μέσα απ’αυτή τη ταύτιση με παρωχημένες μορφές και αναπαραστάσεις, επιδιώκεται η απόκτηση μιας αποτελεσματικότητας παρόμοιας μ’εκείνη του σταλινισμού εκτός από την διαφορά στην ιδεολογία.

(…)

Όσο για την βαθύτερη ουσία των προβλημάτων, εδώ, έχεις δίκιο: όλες οι ομάδες λένε σχεδόν το ίδιο πράγμα. Αλλά είναι ενδιαφέρον να επισημάνει κανείς τις αντιθέσεις τους στο επίπεδο του στύλ, την αντίληψή τους για τον αρχηγό, την προπαγάνδα, την πειθαρχία, την πίστη, τη μετριοφροσύνη, τον ασκητισμό του αγωνιστή.

(…)

Θα πρέπει να μελετήσουμε διεξοδικά τον ακριβή ρόλο αυτών των μηχανών σύνθλιψης της επιθυμίας που είναι τα γκρουπούσκουλα, τη λειτουργία τους σαν μυλόπετρες και κόσκινα. Βρισκόμαστε πάντα μπροστά στο ίδιο δίλημμα: ή να συντριβούμε από το κοινωνικό σύστημα ή να ενταχθούμε στο προκατασκευασμένο πλαίσιο αυτών των μικρών εκκλησιών. Μ’αυτή την έννοια ο Μάης του ’68 υπήρξε μια πραγματική αποκάλυψη. Η δύναμη της συλλογικής επιθυμίας έφτασε σε μια τέτοια ένταση που τίναξε στον αέρα το σύνολο των γκρουπούσκουλων. «