Ο Αντιαμερικανισμός στην Ελλάδα και η Νέα Αριστερά

Δημήτρης Μπελαντής

Μια βασική ιδεολογική διάσταση της Αριστεράς και εν μέρει και του αριστερού Κέντρου στην Ελλάδα από το 1960 και μετά και σε ολόκληρη την Μεταπολίτευση υπήρξε ο αντιαμερικανισμός .Δεν ήταν ένα ρεύμα εθνικιστικό η λαϊκίστικο ,όπως ισχυρίστηκαν αργότερα κάποιοι εστέτ της Αριστεράς,αλλά ένα γνήσιο λαϊκό ρεύμα των υποτελών τάξεων που εκκινούσε από το γεγονός ότι η Δεξιά, το μετεμφυλιακό κράτος ,η δικτατορία αλλά και οι συντηρητικές αστικές δυνάμεις στην Μεταπολίτευση είχαν βασικό έρεισμα και στήριγμα τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό.Η προδοσία της Κύπρου τόνισε αυτό το ρεύμα και το ενίσχυσε ποιοτικά. Φαινόμενα πολιτικά όπως το ΠΑΣΟΚ και ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν θα είχαν υπάρξει χωρίς τον ζωντανό τότε και ισχυρό αντιαμερικανισμό όπως ούτε ο μεταπολιτευτικός ριζοσπαστισμός.  Ούτε και οι ένοπλες οργανώσεις όπως η 17 Νοέμβρη από μια άλλη σκοπιά .

Είχε προβλήματα αυτό το ρεύμα παρά την θετικότητα του; Και βέβαια είχε.Απο απόψεις λαϊκίστικες που θέλανε να ακούμε μόνο Μαρκόπουλο και Ξυλούρη και να αγνοούμε το ροκ ως απόψεις ότι η ΕΣΣΔ είχε πάντα δίκιο και οι δικές της επεμβάσεις ήταν σωστές ,ως απόψεις ότι όλοι οι εχθροί ανεξαιρέτως των ΗΠΑ ήταν ήρωες, ως απόψεις που θεωρούσαν ότι όλοι ανεξαιρέτως οι πολίτες των ΗΠΑ είναι καθάρματα η μαλακές η όλοι τους τρώνε χάμπουργκερ πίνουνε Μιλκ Σέικ και διαβάζουν άρλεκιν, αγνοώντας την άλλη Αμερική των κοινωνικών αντιστάσεων

Όμως,παρ όλα αυτά, ο αντιαμερικανισμός με την έννοια της λαϊκής κριτικής στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό είχε και σοβαρά προτερήματα. Έθετε το πρόβλημα της εθνικής ανεξαρτησίας και κυριαρχίας της χώρας, της εξόδου από το ΝΑΤΟ χωρίς να περιμένει τον Μεσσιανικό Κομμουνισμό, την διάλυση όλων των συνασπισμών κλπ Έδινε λαϊκότητα στην κριτική του ιμπεριαλισμού και της υποτέλειας ,στο ειρηνιστικό κίνημα που κάποτε ήταν πανίσχυρο στην Ελλάδα και σήμερα είναι ανύπαρκτο η προσομοιωνεται με μικρού πλήθους φοιτητές που χτυπούν τα πόδια στο πλακόστρωτο για να δείξουν ότι είναι ένας νυσταλέος Κόκκινος Στρατός.

Είναι βέβαιο το ότι μετά την πτώση της ΕΣΣΔ, η εικόνα του ιμπεριαλισμού τροποποιηθηκε και διευρύνθηκε και πέρα από τον δυτικό άξονα .Χώρες όπως η Κίνα έχουν ιμπεριαλιστική φύση ,ενώ η καπιταλιστική Ρωσία έχει προοπτικά επεκτατικές τάσεις χωρίς να είναι όμως καθόλου κλασσικά ιμπεριαλιστική.

Παρ ' όλα αυτά, εμείς ζούμε στον νατοϊκό δυτικό ιμπεριαλιστικό άξονα,κι αυτουνού είμαστε υποτελείς και υποζύγια και οι ανατολικοί μέχρι στιγμής δεν μας έχουν βλάψει γεωπολιτικά ( η Cosco προφανώς εκμεταλλεύεται στυγνά από καπιταλιστική άποψη τους Έλληνες εργάτες). Επίσης, ο δυτικός ιμπεριαλιστικός άξονας,καθώς υποχωρεί σε ισχύ, είναι αυτός που είναι σαφώς ο διεθνώς επιθετικοτερος και ο πιο απειλητικός για την ειρήνη

Τοποθετήσεις που με δήθεν καθαρή μαρξιστική ταξική ανάλυση μας καλούν να είμαστε σε ίση απόσταση από τους δύο η τους τρεις ιμπεριαλισμους η υπερδυνάμεις είναι εγκεφαλικές, σηματοδοτούν το τέλος του αριστερού αντιαμερικανισμου στην Ελλάδα ,παραβιάζουν την μαρξιστική αρχή ότι εμείς οφείλουμε να δρούμε κυρίαρχα κατά του δικού μας ιμπεριαλιστικού άξονα και καταλήγουν σε μια άνευρη, ντεφαιτιστικη, ταξικιστικη Αριστερά που βασικά νομιμοποιεί την πολιτική του ΝΑΤΟ και του δυτικού ιμπεριαλιστικού άξονα.  Παραβιάζουν την μαρξιστική αρχή της αξιοποίησης των ενδοκαπιταλιστικων αντιθέσεων αλλά και την αρχή της διάκρισης ανάμεσα σε ληστρικούς και σε δίκαιους πολέμους.

Όταν το ΣΕΚ είχε αυτήν την πολιτική για την Συρία και την Ουκρανία το 2014 ,όλοι το επικριναμε ότι νομιμοποιεί την πολιτική των ΗΠΑ. Σημερα,το ΣΕΚ η πιο σοβαρά το σύστημα αντιλήψεων της δυτικοπρεπούς Αριστεράς που αντιπροσώπευε, ηγεμόνευσε στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ, στο ΚΚΕ και στην σύμπασα πλην εξαιρέσεων οργανωμένη Αριστερά. Γίναμε τελείως Δύση και ο αντιαμερικανισμος πέθανε. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Μαζί του πέθανε και η λαϊκότητα και κοινωνική ζωντάνια της οργανωμένης Αριστεράς. Το είδαμε με τον κοβιντ το βλέπουμε και τώρα.Θα με ενδιέφερε ένα σχόλιο από τον αγαπητό φίλο Vasilis Asimakopoulos, που έχει ασχοληθεί επανειλημμένα με το ζήτημα του μεταπολιτευτικού αντιαμερικανισμου.

Η παρέμβαση του Βασίλη Ασημακόπουλου

Για τον πόλεμο στην Ουκρανία, επιφυλάσσομαι να γράψω κάτι συνολικότερο. Οπότε περιορίζομαι σε σύντομα σχόλια, μετά την πρόσκληση του φίλου Δημήτρης Μπελαντής. Ένα σε σχέση με το ΠΑΣΟΚ και ένα σε σχέση με τον αντιαμερικανισμό της οργανωμένης αριστεράς (πλην ΚΚΕ) στην Ελλάδα τα χρόνια από το 2010 και μετά.

1) Συμφωνώ με τον Δημήτρη για το ρόλο-σημασία του αντιαμερικανισμού στην ανάπτυξη του αριστερού-δημοκρατικού κινήματος στη χώρα από τη δεκαετία του ’60 και μετά. Στη μακρά διάρκεια του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού, αυτό έχει να κάνει με τη κίνηση διεθνούς ενσωμάτωσης-εσωτερίκευσης αυτού ως κυρίαρχου-κυριαρχούμενου. Η συνειδητοποίηση αυτής της κατάστασης και η υπέρβαση της συνθήκης εξάρτησης (ή υποτέλειας) υπέρ μιας ισότιμης πολιτικά σχέσης αποτέλεσε σταθερά των σοσιαλιστικών ομάδων-κινήσεων ήδη από το Μεσοπόλεμο ή και από τα τέλη του 19ου αιώνα. Γι’ αυτό και το σύνθημα της προδικτατορικής κεντροαριστεράς «Η Ελλάδα στους Έλληνες», πέραν της αναφοράς στη γνωστή απόφαση του ΠΓ του ΚΚΕ τον Δεκέμβρη του ’44 και σε αντίθεση με όσα ειπώθηκαν το τελευταίο διάστημα για το θέμα, ο Α.Π. το υιοθέτησε από τον Ιωάννη Σοφιανόπουλο, που το διατύπωνε-περιέγραφε στο Μεσοπόλεμο, όπως άλλωστε ο ίδιος έχει αναφέρει, ενώ ήταν σχήμα και του Αλέξανδρου Παπαναστασίου ήδη από το 1924 (αριστερός βενιζελισμός), ενώ υπάρχει με αντίστοιχη μορφή από την εποχή του Ρόκκου Χοϊδά. Και αυτό γιατί ακριβώς επιχειρεί να απαντήσει στην κύρια αντίθεση, η οποία ως ιμπεριαλιστική εξάρτηση από τη δεκαετία του ’60 και μετά, θα πάρει τη μορφή του εθνικο-λαϊκού αντιιμπεριαλισμού-αντιαμερικανισμού και πάλης για την εθνική ανεξαρτησία. Δύο ακόμα στοιχεία.

Α)Στο ανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ, η ΕΣΣΔ αναλύεται ως ηγεμονική μεν, αλλά όχι ιμπεριαλιστική δύναμη (επειδή δεν θεωρείται καπιταλιστική κλπ), όπως ρητώς αναγράφεται στην 2η /78 και 5η/79 συνόδους της ΚΕ του ΠΑΣΟΚ (πολύ σημαντικές για τη φυσιογνωμία του συγκεκριμένου κόμματος).

Β) Η πρωταγωνιστική συμμετοχή του Α.Π. στο κίνημα ειρήνης και ειδικότερα η πρωτοβουλία των 6 έχει την αφετηρία της στις προσεγγίσεις περί αδέσμευτής πολιτικής, αλλά και διεθνών πρωτοβουλιών, οι οποίες στηρίζονται σ’ ένα μαζικό διεθνές αντιπολεμικό κίνημα, αλλά και καταγράφει μια μειοψηφική μεν αλλά υπαρκτή παράδοση της ευρωπαϊκής σοσιαλιστικής/σοσιαλδημοκρατικής αριστεράς την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, που εξέφρασαν σημαντικές μορφές της συγκεκριμένης πολιτικής οικογένειας όπως ο Βίλλυ Μπραντ, ο Μπρούνο Κράισκι, ο Ούλοφ Πάλμε, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Τόνυ Μπεν, ο Βάσος Λυσσαρίδης. Στον μεταψυχροπολεμικό κόσμο των τελευταίων 30 χρόνων, αυτή η παράδοση δεν συνεχίστηκε με πολύ αρνητικές συνέπειες στην οικοδόμηση της Ευρώπης, αλλά και στο σημερινό κόσμο.

Β) Στο ΠΑΣΟΚ ο αντιαμερικανισμός ήταν σαφώς συνδεδεμένος με την αντιτουρκική αιχμή, τη σύγκρουση δηλαδή με το τουρκικό αυταρχικό αναθεωρητικό κράτος. Αυτό είναι διαρκής σταθερά στις αναλύσεις του ΠΑΣΟΚ και στις διεθνείς παρεμβάσεις, αλλά και σε συνεντεύξεις ιδίως στα διεθνή ΜΜΕ του Α.Π. ως ΠΘ από το 1981 έως και το 1987. Θα αναιρεθεί για μικρό χρονικό διάστημα με το «πνεύμα του Νταβος» το 1988, αλλά ο Α.Π. στη συνέχεια και μέχρι το τέλος της ζωής του θα επανέλθει στην κριτική απέναντι στον τουρκικό αναθεωρητισμό-επεκτατισμό.

2) Για τον αντιαμερικανισμό της οργανωμένης ελληνικής αριστεράς (πλην ΚΚΕ) από το 2010 και μετά, νομίζω ότι έχει να κάνει αφενός με τη σύγχρονη μεταεθνική αριστερά, είτε παγκοσμιοποιητική/εκσυγχρονιστική είτε αντιπαγκοσμιοποιητική ριζοσπαστική/ανανεωτική, αλλά όχι αντιιμπεριαλιστική. Η αντίθεση στο θεωρητικό σχήμα της εξάρτησης είναι ένα από τα κλειδιά. Όχι ασφαλώς το μόνο.

ΠΗΓΗ:Δημήτρης Μπελαντής

Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com