Γερομοριάς: Foreign Affairs: Πώς οι ΗΠΑ προωθούν τον εξτρεμισμό στο όνομα της θρησκευτικής ελευθερίας - Επανεξετάζοντας τον ρόλο της επιτροπής USCIRF

Κυριακή 3 Σεπτεμβρίου 2017

Foreign Affairs: Πώς οι ΗΠΑ προωθούν τον εξτρεμισμό στο όνομα της θρησκευτικής ελευθερίας - Επανεξετάζοντας τον ρόλο της επιτροπής USCIRF

Προσευχή στο Μεγάλο Τζαμί στο Στρασβούργο της Γαλλίας, τον Νοέμβριο του 2015. VINCENT KESSLER / REUTERS

S. Frederick Starr, Brenda Shaffer και Svante Cornell

Περίληψη:

Την ώρα που οι δυνάμεις των ΗΠΑ βομβαρδίζουν τις βάσεις των Ισλαμιστών ανταρτών στο Ιράκ και την Συρία, η επιτροπή USCIRF επιτίθεται σε συμμάχους στον μουσουλμανικό κόσμο που έχουν κοσμικές κυβερνήσεις, κοσμικούς νόμους και δικαστήρια και κοσμικά συστήματα εκπαίδευσης. Η αμαρτία τους; Προσπάθησαν να κρατήσουν αυτούς τους ίδιους εξτρεμιστές σε απόσταση.

Ο S. FREDERICK STARR είναι πρόεδρος και ο SVANTE CORNELL είναι διευθυντής του Προγράμματος Σπουδών του Ινστιτούτου Κεντρικής Ασίας-Καυκάσου και του Δρόμου του Μεταξιού, ένα Κοινό Κέντρο που συνδέεται με το American Foreign Policy Council και το Institute for Security and Development Policy.

Η BRENDA SHAFFER είναι επισκέπτρια ερευνήτρια στο Κέντρο Ευρασιατικών, Ρωσικών και Ανατολικοευρωπαϊκών Σπουδών (CERES)του Πανεπιστημίου Georgetown.

Στις 26 Ιουλίου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τράμπ [1] ανακοίνωσε τον διορισμό του κυβερνήτη του Κάνσας, Σαμ Μπράουνμπακ, ως πρεσβευτή των ΗΠΑ για την διεθνή θρησκευτική ελευθερία. Η θέση δημιουργήθηκε από τον Διεθνή Νόμο περί Θρησκευτικής Ελευθερίας του 1998, ο οποίος ίδρυσε επίσης την Επιτροπή των ΗΠΑ για την Διεθνή Θρησκευτική Ελευθερία (U.S. Commission on International Religious Freedom, USCIRF), με την οποία συνεργάζεται στενά το γραφείο του πρεσβευτή. Ο πρόεδρος Trump και μέλη του Κογκρέσου θα διορίσουν νέους επιτρόπους στην USCIRF το 2018. Η επιτροπή αναφέρει τις παγκόσμιες παραβιάσεις της θρησκευτικής ελευθερίας [2] και κάνει συστάσεις προς τον πρόεδρο και το Υπουργείο Εξωτερικών για δράση, συμπεριλαμβανομένων των κυρώσεων.

Προσευχή στο Μεγάλο Τζαμί στο Στρασβούργο της Γαλλίας, τον Νοέμβριο του 2015. VINCENT KESSLER / REUTERS

-----------------------------------------------------------

Παρά τις καλύτερες προθέσεις του Κογκρέσου, η USCIRF έχει απομακρυνθεί από την εντολή της. Στην έκθεσή της για το 2017 [3], η Επιτροπή υποστηρίζει ουσιαστικά το δικαίωμα των Ισλαμιστών εξτρεμιστών να επιχειρούν σε πολλές χώρες μουσουλμανικής πλειοψηφίας, των Ιρανών μουλάδων να διαδίδουν τον ριζοσπαστισμό στο εξωτερικό, και των ισλαμιστικών σκληροπυρηνικών οργανώσεων να λαμβάνουν ξένες χρηματοδοτήσεις. Στηλιτεύει επίσης πολιτικές που προωθούν τον κοσμικό χαρακτήρα, όπως οι απαγορεύσεις της μαντίλας για τα κορίτσια στα δημόσια σχολεία. Στην προσπάθειά της να προστατεύσει την θρησκευτική ελευθερία, η USCIRF υπερασπίζεται τα δικαιώματα των ομάδων που επιδιώκουν να επιβάλουν θρησκευτικούς εξαναγκασμούς σε άλλους.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΚΡΑΤΟΣ

Παρ' όλο που επιχειρεί σε όλο τον κόσμο, τα τελευταία χρόνια η USCIRF ήταν ιδιαίτερα σκληρή στην καταδίκη των μουσουλμανικής πλειοψηφίας, πρώην σοβιετικών κρατών του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας -το Αζερμπαϊτζάν, το Καζακστάν, το Κιργιζιστάν, το Τατζικιστάν, το Τουρκμενιστάν και το Ουζμπεκιστάν. Η επιτροπή τα έχει επικρίνει για υπερβολικούς περιορισμούς στην θρησκευτική ελευθερία και για την καταστολή των μη παραδοσιακών θρησκευτικών ομάδων. Όλες αυτές οι χώρες τηρούν τον αυστηρό διαχωρισμό της εκκλησίας και του κράτους [4], αρνήθηκαν να ορίσουν το Ισλάμ ως επίσημη κρατική θρησκεία και διατηρούν κοσμικούς νόμους και δικαστήρια. Και σε έντονη αντίθεση με την μεταχείρισή τους στο μεγαλύτερο τμήμα της Μέσης Ανατολής, οι μη Μουσουλμάνοι σε αυτές τις χώρες μπορούν να ζήσουν ως ίσοι πολίτες.

Αυτά τα κράτη, με την σοβιετική τους κληρονομιά [5], μερικές φορές χρησιμοποίησαν βαρύ χέρι στον χειρισμό θρησκευτικών ζητημάτων. Για παράδειγμα, οι αρχές του Τατζικιστάν ξυρίζουν βιαίως τις γενειάδες των ανδρών και δίνουν οδηγίες στις γυναίκες να φορούν το κάλυμμα της κεφαλής τους μόνο με τον παραδοσιακό τρόπο των Τατζίκων. Δεν είναι μυστικό, εξάλλου, ότι καμία από τις εν λόγω χώρες δεν είναι ομαλά λειτουργούσες δημοκρατίες. Αλλά πρέπει επίσης να αναγνωριστεί ότι οι κανόνες τους βοηθούν στην προστασία των κοσμικών Μουσουλμάνων, των γυναικών και των μειονοτήτων από τον θρησκευτικό εξαναγκασμό. Στους Ισλαμιστές που θα ήθελαν να ανατρέψουν αυτήν την κοσμική τάξη και να επιβάλουν ένα θρησκευτικό κράτος, δεν τους επιτρέπεται να το κάνουν. Ωστόσο, η USCIRF δεν αποδίδει καμία προσοχή σε αυτές τις αποχρώσεις και απλώς δηλώνει ότι τα κράτη παραβιάζουν την θρησκευτική ελευθερία των πολιτών τους.

Στην έκθεση του 2017, για παράδειγμα, η USCIRF, ως μέρος της αιτιολόγησής της για την κατηγοριοποίηση του Τατζικιστάν ως κορυφαίο παραβάτη της θρησκευτικής ελευθερίας, παραθέτει τη νομοθεσία της χώρας που απαιτεί την αδειοδότηση από το κράτος των θρησκευτικών ιδρυμάτων και σπουδών. Ωστόσο, το Τατζικιστάν, το οποίο μοιράζεται μακρά και πορώδη σύνορα με το Αφγανιστάν, αναφέρει ότι ο σκοπός του νόμου είναι να αποτρέψει τις επιχειρήσεις των τρομοκρατών στην χώρα υπό το πρόσχημα της νόμιμης θρησκευτικής δραστηριότητας -μια κατανοητή ανησυχία. Η έκθεση της USCIRF επίσης επικρίνει το Τατζικιστάν για έναν νόμο που απαιτεί την συγκατάθεση των γονέων προτού να μπορέσει ο ανήλικος να λάβει θρησκευτική διδασκαλία. Ωστόσο, ο εν λόγω νόμος θεσπίστηκε για να προστατεύσει τους ευάλωτους νέους από το να πέσουν στα χέρια των εξτρεμιστών, οι οποίοι συχνά προσπαθούν να τους στρατολογήσουν σε δημόσιους χώρους όπως τα γήπεδα ποδοσφαίρου και οι αγορές. Τέλος, η έκθεση της USCIRF αντιτίθεται στην απαγόρευση από το Τατζικιστάν του διεθνούς ισλαμιστικού οργανισμού Hizb ut-Tahrir. Ωστόσο, αυτή η οργάνωση υποστηρίζει την χρήση βίας για την ίδρυση ενός ισλαμικού χαλιφάτου και είναι κατάφωρα αντισημιτική. Έχει απαγορευτεί στην Γερμανία καθώς και στις περισσότερες αραβικές χώρες.

Η USCIRF διαμαρτύρεται επίσης στις πρόσφατες εκθέσεις της ότι τα δημόσια σχολεία στο Αζερμπαϊτζάν και το Τατζικιστάν δεν επιτρέπουν στα κορίτσια να καλύπτουν τα κεφάλια τους στο σχολείο. Παραπονείται ότι ο νόμος του Τατζικιστάν «απαγορεύει τις μαντίλες στα εκπαιδευτικά ιδρύματα» και αναφέρει την οδηγία κατά της μαντήλας από τον υπουργό Παιδείας του Αζερμπαϊτζάν ως «καταστολή ανεξάρτητων Μουσουλμάνων». Ωστόσο, η εν λόγω νομοθεσία είναι παρόμοια με τους νόμους της Γαλλίας [6] και, μέχρι το 2014, της Τουρκίας. Και στις δύο τελευταίες περιπτώσεις, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επιβεβαίωσε το δικαίωμα των χωρών να απαγορεύουν τις μαντίλες στο σχολείο, με το σκεπτικό ότι για να επιβεβαιώσουν τον κοσμικό χαρακτήρα τέτοιοι περιορισμοί «μπορούν να θεωρηθούν αναγκαίοι για την προστασία του δημοκρατικού συστήματος» και για να αμυνθούν ενάντια σε «εξτρεμιστικά πολιτικά κινήματα» που «επιδιώκουν να επιβάλουν στην κοινωνία στο σύνολό της τα θρησκευτικά τους σύμβολα». Η USCIRF, ωστόσο, απορρίπτει την συλλογιστική του δικαστηρίου και εξακολουθεί να καταδικάζει νόμους που εμποδίζουν την κάλυψη κεφαλών των κοριτσιών. Παρ' όλο που μερικοί γονείς αντιτίθενται, οι χώρες που υιοθετούν αυτούς τους νόμους δικαιολογούν τις πολιτικές τους ως μέρος της υποχρέωσης του κράτους να παρέχει στα κορίτσια πλήρη, χωρίς διακρίσεις εκπαίδευση. Στο περίπλοκο ζήτημα των θρησκευτικών δικαιωμάτων των γονέων σε σχέση με το καθήκον των κυβερνητικών σχολείων να προστατεύουν τα νεαρά κορίτσια, οι γραφειοκράτες της Ουάσινγκτον έχουν λίγα να προσθέσουν και θα ήταν καλύτερο να επιτρέπουν στα ξένα κράτη να επεξεργαστούν αυτό το ζήτημα μόνα τους.

Ακόμη πιο ανησυχητική από την κριτική του USCIRF για τον επίσημο κοσμικό χαρακτήρα είναι η υπεράσπιση της ελευθερίας του Ιράν να διαδίδει ριζοσπαστική ιδεολογία στα γειτονικά κράτη. Μια από τις παραβιάσεις του Αζερμπαϊτζάν, κατά την άποψη της Επιτροπής, είναι ένας νόμος του 2015 που απαγορεύει στους ξένους πολίτες να υπηρετούν ως κληρικοί στην χώρα -ένας νόμος που υπάρχει με μοναδικό σκοπό να αποτρέψει Ιρανούς και άλλους ξένους ριζοσπάστες κληρικούς να κηρύττουν τον εξτρεμισμό [7]. Αναρωτιέται κανείς γιατί η Επιτροπή πιστεύει ότι είναι προς το συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών ή του λαού του Αζερμπαϊτζάν να υπερασπίζεται κληρικούς από ένα θεοκρατικό, αντιαμερικανικό κράτος, το οποίο η Ουάσιγκτον θεωρεί κρατικό χορηγό της τρομοκρατίας.

Η USCIRF επικρίνει επίσης διάφορα κράτη για την αποτροπή της εισόδου ξένων κεφαλαίων σε τοπικές ισλαμικές οργανώσεις. Για παράδειγμα, η έκθεσή της του 2017 καταδικάζει το Καζακστάν για το μπλοκάρισμα των τραπεζικών λογαριασμών των ατόμων που περιλαμβάνονται στον κατάλογο του Υπουργείου Οικονομικών «που συνδέονται με την χρηματοδότηση της τρομοκρατίας ή του εξτρεμισμού». Αλλά όχι μόνο αυτές οι πολιτικές ανταποκρίνονται στην πραγματική απειλή της εξάπλωσης του ριζοσπαστισμού από τις χώρες του Κόλπου ή το Ιράν, είναι επίσης σύμφωνες με την αμερικανική νομοθεσία που αποσκοπεί στην καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Ως εκ τούτου, η USCIRF αντιτίθεται ενεργά σε ένα βασικό στοιχείο των αντιτρομοκρατικών πολιτικών της κυβέρνησης των ΗΠΑ.

Νεαροί Αζέροι στην όχθη της Κασπίας Θάλασσας στο Μπακού, στο Αζερμπαϊτζάν, τον Ιούνιο του 2015. STOYAN NENOV / REUTERS

---------------------------------------------------

ΕΙΚΑΣΙΕΣ

Ένα εγγενές πρόβλημα με το ισχύον σύστημα αφορά στην ακρίβεια των αποδεικτικών στοιχείων επί των οποίων βασίζεται η USCIRF για να βγάλει τα συμπεράσματά της. Επειδή η εντολή της Επιτροπής είναι να καλύπτει ολόκληρη την υδρόγειο, σπάνια διεξάγει πρωτότυπες έρευνες, βασιζόμενη αντ' αυτού σε αναφορές από τοπικές και διεθνείς ΜΚΟ. Στην συνέχεια ανακυκλώνει αυτές τις αναφορές, χωρίς να επαληθεύει με ανεξαρτησία την ακρίβειά τους, και θέτει την σφραγίδα έγκρισης της κυβέρνησης των ΗΠΑ σε αυτές. Ακόμη χειρότερο, η USCIRF δεν παρέχει συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με τις πηγές των δεδομένων πέρα από την ονομασία των ΜΚΟ και των μέσων ενημέρωσης της [εκάστοτε] αντιπολίτευσης. Με άλλα λόγια, ο αναγνώστης δεν έχει καμία βάση για να επαληθεύσει τα δεδομένα της επιτροπής. Ένα άλλο πρόβλημα με αυτήν την προσέγγιση είναι ότι πολλές ΜΚΟ είναι ιδιαίτερα κομματικοποιημένες ομάδες που δεν κάνουν καμία προσπάθεια να κρύβουν την ατζέντα τους, είτε πρόκειται να υποστηρίξουν ενεργά μια κυβέρνηση είτε να την ανατρέψουν. Στην παρούσα έκθεσή της, οι περισσότερες αναφορές σχετικά με την Κεντρική Ασία και τον Καύκασο αντλούνται από την ιστοσελίδα ενός νορβηγικού οργανισμού που ονομάζεται Forum 18. Αυτή η οργάνωση δεν διαθέτει ερευνητικό τμήμα και δηλώνει [8] ότι είναι μια «χριστιανική πρωτοβουλία» που «επιβεβαιώνει στο σώμα της ενσάρκωσης του Ιησού Χριστού» το δικαίωμα στην ελευθερία της θρησκείας -όχι αναγκαστικά μια συνταγή για μια αταλάντευτη και αυστηρή έρευνα.

Εξάλλου, το προσωπικό της USCIRF δεν διαθέτει ούτε τις γλωσσικές δεξιότητες ούτε την περιφερειακή εξειδίκευση που απαιτούνται για να κατανοήσουν πραγματικά τις πολυπλοκότητες των σχέσεων εκκλησίας-κράτους ανά τον κόσμο. Αυτό είναι κατανοητό, δεδομένου ότι η Επιτροπή έχει μόνο δεκαπέντε υπαλλήλους. Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι ο James J. Zogby, ο οποίος υπηρέτησε ως αντιπρόεδρος της επιτροπής μέχρι τον Μάιο, δήλωσε με την μειοψηφούσα γνώμη του για την έκθεση του 2017 ότι, λόγω ανεπαρκών πόρων «το προσωπικό της επιτροπής αναγκάζεται να συντάξει το προσχέδιο της έκθεσής της βασισμένο σε μεγάλο βαθμό σε δευτερεύουσες πηγές ή αναφορές από ομάδες υπεράσπισης ή από τα αποτελέσματα λίγων ταξιδιών των επιτρόπων διάρκειας τριών ή τεσσάρων ημερών που γίνονται κάθε χρόνο σε ορισμένες χώρες. Μετά την παραλαβή του προσχεδίου, οι επίτροποι στην συνέχεια καλούνται να το ξαναδούν και να σχολιάσουν κεφάλαια που ασχολούνται με χώρες, για πολλές από τις οποίες γνωρίζουμε ελάχιστα».

ΚΑΡΟΤΑ ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΜΑΣΤΙΓΙΑ

Όλα τα κράτη στην Κεντρική Ασία και στον Καύκασο που έχουν αντιμετωπίσει κατηγορίες από την USCIRF διατηρούν θετικές και εποικοδομητικές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ως αποτέλεσμα αυτών των θερμών σχέσεων, μπορούν να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες και τις συμβουλές των ΗΠΑ σχετικά με ζητήματα θρησκευτικής ελευθερίας, υπό την προϋπόθεση ότι οι εκπρόσωποι των ΗΠΑ προσφέρουν την κριτική σε ένα πνεύμα συνεργασίας -και είναι ακριβείς σε όσα υποστηρίζουν. Αλλά αντί να σέβεται τις δύσκολες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν αυτές οι χώρες και να συνεργάζεται με τις κυβερνήσεις τους για την επίλυση αυτού του «κύβου του Rubik», η USCIRF φαίνεται να ενδιαφέρεται μόνο να ονοματίζει και να ντροπιάζει. Αφού ακολούθησε αυτή την τακτική χωρίς επιτυχία για σχεδόν δύο δεκαετίες, είναι καιρός η επιτροπή -και το Κογκρέσο- να αναγνωρίσει ότι δεν λειτουργεί.

Διάφορες φιλελεύθερες δημοκρατίες σε όλο τον κόσμο έχουν υιοθετήσει διαφορετικά μοντέλα για τον διαχωρισμό της εκκλησίας και του κράτους. Για παράδειγμα, υπάρχει έντονη αντίθεση μεταξύ του αμερικανικού και του γαλλικού μοντέλου. Τα μουσουλμανικής πλειοψηφίας κράτη της Κεντρικής Ασίας και το Αζερμπαϊτζάν υιοθέτησαν κάτι κοντά στο γαλλικό μοντέλο, το οποίο υποστηρίζει την δημόσια κοσμικότητα και εστιάζει στην υπεράσπιση του κράτους και της κοινωνίας από τον θρησκευτικό εξαναγκασμό. Έτσι, η Γαλλία και τα κράτη που ακολουθούν το μοντέλο της περιορίζουν την έκφραση της θρησκείας στην δημόσια σφαίρα. Αυτό το μοντέλο μπορεί να φαίνεται σκληρό για τους Αμερικανούς, οι οποίοι ποτέ δεν είχαν να αντιμετωπίσουν μια κυρίαρχη θρησκευτική εξουσία και ασχολήθηκαν περισσότερο με την εξασφάλιση της ελευθερίας των εκκλησιών τους στο να λειτουργούν, παρά με την προστασία των πολιτών τους από τον θρησκευτικό εξαναγκασμό. Ωστόσο, η USCIRF και άλλα αμερικανικά θεσμικά όργανα που ασχολούνται με την θρησκευτική ελευθερία σε παγκόσμιο επίπεδο πρέπει να είναι πιο ανεκτικά στην ποικιλομορφία των διαφόρων προσεγγίσεων στην διαχείριση της σχέσης εκκλησίας και κράτους και να δεχθούν ότι διαφορετικά κράτη με διαφορετικές ιστορικές προκλήσεις θα υιοθετήσουν διαφορετικά μοντέλα.

Αντί να οδηγούν σε θετική αλλαγή, οι τρέχουσες τακτικές της Ουάσιγκτον προκαλούν σύγχυση και θυμό. Ένας Τατζίκος πρώην υπουργός διερωτήθηκε γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιτάχθηκαν στην πάλη της χώρας του ενάντια στους εξτρεμιστές και ρώτησε ιδιωτικά έναν από τους συγγραφείς αυτού του άρθρου αν οι ΗΠΑ σχεδίαζαν να θυσιάσουν την Κεντρική Ασία στο ISIS σε κάποια μελλοντική συμφωνία με την οργάνωση. Πράγματι, την ώρα που οι δυνάμεις των ΗΠΑ βομβαρδίζουν τις βάσεις των Ισλαμιστών ανταρτών στο Ιράκ και την Συρία, η USCIRF επιτίθεται σε συμμάχους στον μουσουλμανικό κόσμο που έχουν κοσμικές κυβερνήσεις, κοσμικούς νόμους και δικαστήρια και κοσμικά συστήματα εκπαίδευσης. Η αμαρτία τους; Προσπάθησαν να κρατήσουν αυτούς τους ίδιους εξτρεμιστές σε απόσταση.

Δεδομένου ότι η διοίκηση Trump και το Κογκρέσο διορίζουν νέους επιτρόπους και σταθμίζουν την τελευταία έκθεση της USCIRF, είναι σημαντικό να επανεξετάσουν διεξοδικά τον σκοπό και τις πρακτικές της επιτροπής. Προχωρώντας προς τα εμπρός, πρέπει να γίνουν πολλά βήματα. Πρώτον, η USCIRF θα πρέπει να αναγνωρίσει ότι η προσέγγιση των Ηνωμένων Πολιτειών στις σχέσεις εκκλησίας-κράτους δεν είναι το μόνο έγκυρο μοντέλο -ειδικότερα, θα πρέπει να δεχθεί τη νομιμότητα των μοντέλων που εμπνέονται από την Γαλλία και αποσκοπούν στην προστασία του κράτους και της κοινωνίας από τον θρησκευτικό εξαναγκασμό. Περαιτέρω, η USCIRF θα πρέπει να αναφέρει μόνο πληροφορίες που μπορεί να επαληθεύσει με ανεξάρτητο τρόπο. Οι ξένες κυβερνήσεις θα είναι πολύ πιο συγκαταβατικές στις συστάσεις των ΗΠΑ εάν επικεντρωθούν μόνο σε παραβιάσεις που έγιναν καλόπιστα.

Τέλος, η USCIRF πρέπει να επικεντρωθεί περισσότερο στα καρότα απ' ότι στα μαστίγια. Αντί να ταξινομεί και να καταδικάζει τους εταίρους των ΗΠΑ ή να απαιτεί κυρώσεις, θα πρέπει να επικεντρωθεί σε εποικοδομητικά βήματα που θα μπορούσαν να αναλάβουν διάφοροι φορείς της αμερικανικής κυβέρνησης σε συνεργασία με εκείνες τις κυβερνήσεις προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα και να βελτιώσουν την διακυβέρνησή τους όσον αφορά την θρησκευτική ελευθερία.

ΠΗΓΗ:http://protagorasnews.blogspot.gr/2017/08/foreign-affairs-uscirf.html
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.