[…] Εκείνο όμως που χαρακτηρίζει ιδιαίτερα τον μετανεωτερικό άνθρωπο είναι η ανωνυμία της ύπαρξης και της ζωής του στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις. Ο σύγχρονος κόσμος είναι ένας κόσμος ξένων, ένας κόσμος στον οποίο κυριαρχούν η ρευστότητα, η ταχύτητα και ο κατακερματισμός, επιδρώντας καταλυτικά στο βαθύτερο είναι του ανθρώπου. Ακριβώς αυτή η έκλειψη του υποκειμένου οδηγεί πολλούς να σκέπτονται ότι ο 21ος αι. είναι ανάγκη να αποβεί αιώνας της ανθρωπολογίας ως ριζικός επαναπροσδιορισμός της μοναδικής και ανεπανάληπτης αξίας της ανθρώπινης ύπαρξης. Η μοναξιά αυτή του ανθρώπου επιτείνεται από τις κύριες επιλογές της μετανεωτερικότητας. Πράγματι, ο μετανεωτερικός στοχασμός αμφισβήτησε με σφοδρότητα το ενδεχόμενο ύπαρξης μιας ανθρωπολογίας με καθολική ισχύ για όλους τους ανθρώπους και για όλες τις εποχές. Η χαρακτηριστική δυσπιστία της μετανεωτερικότητας απέναντι στις μετα-αφηγήσεις, η διακήρυξη του θανάτου των μεγάλων αφηγήσεων, περιορίζουν το νόημα της ανθρώπινης ύπαρξης στο πλαίσιο των επιμέρους πολιτισμικών και ιστορικών συναφειών, οι οποίες αναγκαστικά είναι όλες εφήμερες και αναλώσιμες, κάθε μια με τη δική της εξαρτημένη αλήθεια. Όλα είναι σχετικά και όλα είναι ερμηνείες της εποχής. Εδώ ακριβώς αναδύεται εκ νέου το αρχέγονο φιλοσοφικό πρόβλημα της διαλεκτικής μεταξύ του ενός και των πολλών, της πάλης μεταξύ μερικού και καθολικού. Κατά την Σκουάιρς η μετανεωτερική κατάσταση επιφέρει «τον θάνατο του Ανθρώπου, της Ιστορίας και της Μεταφυσικής. Αυτό συνεπάγεται την απόρριψη όλων των ουσιοκρατικών – υπερβατικών κατανοήσεων της ανθρώπινης φύσης… ο άνθρωπος αποτελεί κοινωνική, ιστορική και γλωσσική κατασκευή». Σε μια τέτοια προοπτική αποδόμησης δεν υπάρχει νόημα ούτε στην ιστορία ούτε και στη ζωή του ανθρώπου. Το νόημα είναι και αυτό «νόμισμα», δηλαδή μια πρόσκαιρη κατασκευή του ανθρώπου.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η μετανεωτερική ανακάλυψη της σχεσιακής ανθρωπολογίας και των αντιφάσεων της. Το ανθρώπινο υποκείμενο ερμηνεύεται πλέον διυποκειμενικά. Ωστόσο, η σχέση του με τον άλλον καθίσταται σχεδόν αδύνατη, μιας και οι κοινωνικές δομές ως πεδίο ανάδυσης των σχέσεων αποσυντίθενται διαρκώς και ο δημόσιος χώρος υφίσταται έκλειψη και υποχωρεί σταδιακά προς όφελος των ιδιωτικών και καταναλωτικών επιλογών. Ο σύγχρονος άνθρωπος μοιάζει να μεταβάλλεται ολοένα και περισσότερο σε ενεργούμενο της ιδιωτικής του επιθυμίας: «έκαστος δε πειράζεται υπό της ιδίας επιθυμίας εξελκόμενος και δελεαζόμενος» (Ιακ. 1,14). Ο ναρκισσισμός αυτός του ανθρώπου της μετανεωτερικότητας ορίζει εντέλει μια αυτοαναφορική ανθρωπολογία των σχέσεων του υποκειμένου με τα ίδια τα συστατικά του. Πρόκειται για μία παλινδρόμηση στον ακραίο ατομικισμό. Οι αντιλήψεις αυτές ρητά ή άδηλα μοιάζουν να διαχέονται στις σύγχρονες περί ανθρώπου αντιλήψεις στη φιλοσοφία, στην ψυχολογία, στην κοινωνιολογία, στην οικονομία, καθώς και στις βιοτεχνολογικές έρευνες και εφαρμογές, αμβλύνοντας τα όποια κριτήρια περί κοινωνικής δικαιοσύνης και ηθικής. Ο πρακτικός μηδενισμός του ανθρώπου επιτείνει την κοινωνική αλλοτρίωση, διευρύνει μαζικά το πρόβλημα της φτώχειας και αδυνατεί να ελέγξει ή έστω να ερμηνεύσει το κακό και τη βία από άνθρωπο σε άνθρωπο ή από τον άνθρωπο ενάντια στο φυσικό περιβάλλον. Με σκοπό την απλοποίηση ενός πολύ σύνθετου κόσμου και την επιτάχυνση των εμπορευματικών συναλλαγών, έκανε την εμφάνισή του ένας νέος τρόπος ζωής, αλλάζοντας τις καθημερινές ζωές των ανθρώπων. Η ζωή του ανθρώπου γίνεται πιο απλή και πιο αποτελεσματική, εφόσον κάθε άνθρωπος σκέπτεται μόνο τον εαυτό του και το συμφέρον του. Έτσι, στην εποχή του καπιταλισμού της πληροφορίας και της μαζικής κατανάλωσης, ο άνθρωπος δίχως να το συνειδητοποιήσει έχει αναθέσει την οργάνωση της ζωής αλλά και της ψυχής του στους οικονομολόγους. Τα πάντα υποτάσσονται στην ιδιωτική επιθυμία, στο επιθετικό συμφέρον του ατόμου. Συνάμα, η απροσδιόριστη σχέση ταυτότητας και ετερότητας στον ραγδαία μεταβαλλόμενο κόσμο μας αναπαράγει, ως μη όφειλε, διάφορες τοπικές εστίες εθνικισμού και φονταμενταλισμού. […]
[Απόσπασμα από πολύ ευρύτερο κείμενο που δημοσιεύεται στοΦρέαρ, τχ. 12/13, το οποίο μόλις κυκλοφόρησε. Υπενθυμίζουμε ότι η ύλη του περιοδικού είναι εντελώς άλλη από την ύλη που δημοσιεύεται καθημερινά στην ιστοσελίδα μας.]
ΠΗΓΗ:http://frear.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.