Μετακένωση εγκεφάλων

Του Κώστα Κουτσουρέλη 

Ο μέσος Έλληνας, ιδίως ο νεότερος, ξέρει πολύ περισσότερα πράγματα για τις Ηνωμένες Πολιτείες παρά για την πατρίδα του. Ιστορία, γεωγραφία, τέχνη ελληνική της διαχρονίας, τού είναι ξένες. Μπορεί να πέφτει διαρκώς επάνω τους, αλλά στη ζωή του την ετεροτραφή και ετεροκίνητη δεν αντιπροσωπεύουν παρά διαλείμματα εξωτικά, νησίδες ενός μουσειακού παρελθόντος που ένας θεός ξέρει γιατί επιπλέουν ακόμη πάνω στον ωκεανό της ασφάλτου, του μπετόν και του πλαστικού που τον περιβάλλει. 

Αντιθέτως, χάρη στους μεγαπροβολείς του Χόλλυγουντ και τα γρανάζια του "ελεύθερου" εμπορίου, η αμερικανική ιστορία και κουλτούρα, ακόμη και η πιο ασήμαντη πτυχή της, τού είναι οικεία. Δεν έχει σημασία αν δεν την γνωρίζει συστηματικά, αν δεν μπορεί να ονομάσει από στήθους τους πρωταγωνιστές και τα επεισόδιά της. Σημασία έχει ότι ανήκει στα κρίσιμα διαμορφωτικά του βιώματα, την έχει εγκολπωθεί από την πιο τρυφερή ηλικία, έχει ζυμωθεί μαζί της από τον καιρό που έπαιζε καουμπόυδες και ινδιάνους. Και επειδή όλοι κατοικούμε τον κόσμο πρωτίστως με το συναίσθημα και τη φαντασία μας, με τη σειρά του κι αυτός της ανήκει - τον έχει αποικιοποιήσει, για να το πω έτσι, νοερά. Αδυνατεί πια να αυτοκατανοηθεί χωρίς εκείνη.  

Σε ακόμη χειρότερη θέση είναι ο Έλληνας διανοούμενος, συγγραφέας, καλλιτέχνης. Καθώς πάσχει από το μόνιμο σύμπλεγμα του ημιμαθούς επαρχιώτη που έχει ανάγκη να επιδεικνύει διαρκώς την "ενημέρωσή" του για τα τεκταινόμενα έξω μπας και θαμπώσει τους ιθαγενείς (ο αναγνώστης μου ας επινοήσει όνομα κατάλληλο γι' αυτή τη νόσο), και καθώς τα πάντα τα προσλαμβάνει περίπου αυτοματικά μέσω αγγλόφωνων διαύλων (η πραγματική πολυγλωσσία εδώ σε μας έχει δραματικά υποχωρήσει μεταπολιτευτικά), δεν βλέπει μόνο τον τόπο του με τον αμερικανικό φακό, αλλά και όλο τον κόσμο. 

Ακούς και διαβάζεις τις πιο μεγάλες παραδοξότητες για Γερμανούς και Ρώσσους συγγραφείς λ.χ. και καταλαβαίνεις ότι η πρόσληψή τους είναι κι αυτή από δεύτερο χέρι, παραπροϊόν μιας βιβλιοκριτικής που γράφτηκε κάποτε για κάποιο supplement του Τάμεση ή του Χάντσον. Συχνά, διαβάζεις απευθείας και την ίδια τη βιβλιοκριτική, μόνο με άλλη υπογραφή.  

Τα πιο κωμικά γεννήματα αυτής της κατάστασης (δεν θα την πω τάση διότι είναι βίωμα πολύ βαθιά ριζωμένο όπως έδειξα) είναι οι διάφορες λίστες που φτιάχνονται με τα "καλύτερα" βιβλία ή φιλμ της δεκαετίας, του αιώνα ή και όλων των εποχών: οι οχτώ στις δέκα αναφορές είναι σε αμερικανικά και βρετανικά προϊόντα, και από τα υπόλοιπα μνεία γίνεται σε όσα έτυχε να έχουν κάνει προσκαίρως εντύπωση στο κοινό πέραν της Μάγχης ή του Ατλαντικού. 

Όλα τα υπόλοιπα, σχεδόν τα πάντα δηλαδή, περιλαμβανομένων πρωτίστως των έργων της δικής μας κληρονομιάς, είναι σαν μην υπάρχουν. Graeca sunt, non leguntur.

ΠΗΓΗ: Κώστας Κουτσουρέλης fb

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com