Μήπως ο Μωάμεθ ο Πορθητής ήταν χριστιανός;

Στις 19 Δεκεμβρίου 1996, το εβδομαδιαίο περιοδικό μεγάλης κυκλοφορίας στην Τουρκία, «Ακτουέλ», είχε κυκλοφορήσει με τον εξής εντυπωσιακό τίτλο : «Ο Πορθητής ήταν Χριστιανός ;» και από κάτω είχε τον υπότιτλο: «Οι ιστορικοί δεν μπόρεσαν μέχρι σήμερα να λύσουν αυτό το μυστήριο, 500 χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου Φατίχ». Για το ίδιο θέμα ήταν και το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας Sabah, στις 23 Ιανουαρίου του 2011, με τον πολύ χαρακτηριστικό τίτλο, «Fatih Sultan Mehmed Hıristiyan mıydı ?», δηλαδή, « Ο Σουλτάνος Μεχμέτ ο Φατίχ ήταν Χριστιανός ;». Άλλη μια επίσημη αμφισβήτηση για την πραγματική ταυτότητα του Μεχμέτ του Πορθητή.

Ο Μωάμεθ είχε γεννηθεί, μεγαλώσει και ανατραφεί, σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχούσε το ελληνικό πνεύμα μαζί με ένα ιδιαίτερο μυστικιστικό ισλαμισμό, καθαρά ανορθόδοξο, παράλληλα με τις ελληνοορθόδοξες μυστηριακές καταβολές της Μικράς Ασίας. Λέγεται ότι λάτρευε την ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου και μελετούσε ότι είχε σχέση με τον μεγάλη στρατηλάτη. Οι σύμβουλοι που τον περιστοίχιζαν, από την πρώτη περίοδο της ανόδου του στην εξουσία της νέας αυτοκρατορίας, ήταν οι περισσότεροι Έλληνες, ή εξισλαμισμένοι Έλληνες.

Ο σύγχρονος του ιστορικός, ο Κατακουζηνός Θεόδωρος Σπαντουνής, αυτόπτης μάρτυρας, αναφέρει ότι στα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Μωάμεθ είχε εγκαταστήσει στα προσωπικά του διαμερίσματα ένα ολόκληρο χριστιανικό εικονοστάσι με κανδήλια και κεριά. Παράλληλα είχε παραγγείλει στον Ιταλό ζωγράφο Τζεντίλε Μπελίνι, να κάνει το πορτρέτο του, κάτι όπου ήταν τελείως αντίθετο στις ισλαμικές πεποιθήσεις περί απαγόρευσης απεικονίσεως προσώπων και παράλληλα και το πιο εντυπωσιακό, να κάνει και το πορτρέτο της Παναγιάς με τον Χριστό στην αγκαλιά της . Σε όλα αυτά κατά τον Κατακουζηνό, συνέβαλε ότι την παιδική του ηλικία ο Μωάμεθ την πέρασε απομονωμένος με την μητέρα του στην Μαγνησία, ανατρεφόμενος αποκλειστικά με χριστιανικό ορθόδοξο τρόπο. Είναι γνωστό πως η μητέρα του Μωάμεθ είχε παντρευτεί τον σουλτάνο Μουράτ και εκείνη την εποχή μια γυναίκα που παντρεύονταν αλλόθρησκο διατηρούσε την θρησκεία της.

Την ίδια περίοδο ένα άλλος βυζαντινός λόγιος, ο γνωστός φιλόσοφος, Γεώργιος ο Τραπεζούντιος, που είχε επηρεαστεί από αυτή την στάση του Μωάμεθ, είχε πάρει το θάρρος και του έστειλε κάποιες επιστολές τονίζοντας πως δεν υπάρχουν σημαντικές διάφορες μεταξύ του Ισλάμ και της Ορθοδοξίας, ενώ προέτρεπε τον Μωάμεθ να ενοποιήσει τις δυο θρησκείες και να γίνει ο κήρυκας της κοινής θρησκείας. Ο Τραπεζούντιος ήξερε ότι απευθύνονταν σε ένα Αλεβίτη κρυπτοχριστιανό και όχι σε ένα στερεότυπο Σουνίτη Μουσουλμάνο, γι” αυτό και έγραψε αυτές τις επιστολές .

Πιο ενδιαφέρουσα είναι η άποψη για τον Μωάμεθ τον πορθητή, του Βρετανού μελετητή της οθωμανικής αυτοκρατορίας, Lord Kinros, όπως αναγράφεται στο έργο του «Οθωμανική Αυτοκρατορία». Αναφέρει λοιπόν ο έγκυρος Βρετανός ιστορικός τα εξής : «Ο Αυτοκράτορας έδειχνε να έχει αρκετά καλές διαθέσεις έναντι των Ελλήνων της Πόλης οι οποίοι αντιπροσώπευαν την μεγαλύτερη, πλουσιότερη και πιο καλλιεργημένη μη μουσουλμανική κοινότητα της Κωνσταντινούπολης. Μπορεί ακόμα να είχε και ελληνικό αίμα στις φλέβες του από την Χριστιανή μητέρα του. Έδειχνε ιδιαίτερη εκτίμηση για την μητριά του, κατά το ήμισυ Σέρβα και το άλλο ήμισυ Ελληνίδα, χήρα του Μουράτ, την αρχόντισσα Μάρα, ( η οποία σημειωτέον είχε θεωρηθεί μετά τον θάνατο του συζύγου της σαν πιθανή νύφη για τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο)».

Αλλά το πιο ενδιαφέρων είναι ο τάφος του Μωάμεθ του Πορθητή που σύμφωνα με τις μαρτυρίες των ίδιων των Τούρκων βρίσκεται όχι στον ομώνυμο τουρμπέ που είναι έξω από το Φατίχ Τζαμί που κτίστηκε από τον ίδιο, αλλά στα θεμέλια του βυζαντινού ναού των Αγίων Αποστόλων και στις υπόγειες στοές όπου κρύβεται και το μεγάλο μυστικό του. Ο πρώτος που μίλησε αποκαλυπτικά για το θέμα αυτό το ήταν ένας μεγάλος Τούρκος πολιτικός και ποιητής, Γιαχία Κεμάλ Μπεγιατλί και το γεγονός αυτό αναφέρει ο Τούρκος συγγραφέας, Ρεσάτ Εκρέμ Κότσού στο βιβλίο του, «Οθωμανοί ηγεμόνες»,. Η απαγορευμένη αυτή μαρτυρία είναι άκρως αποκαλυπτική για την πραγματική θρησκευτική ταυτότητα του μεγάλου Φατίχ των Οθωμανών, του Μωάμεθ του Πορθητή.

Γράφει λοιπόν το βιβλίο : «Την εποχή του Αμπντούλ Χαμίτ του Β!, στις αρχές του εικοστού αιώνα, είχε σπάσει ένας μεγάλος αγωγός νερού στη συνοικία του μεγάλου τεμένους του Προθητού, το Φατίχ. Το Φατίχ είχε οικοδομηθεί μεταξύ των ετών 1463 και 1470, πάνω στα ερείπια της κατεδαφισμένη από τους Οθωμανούς εκκλησίας των Αγίων Αποστόλων, κάτω από την οποία βρίσκονται θαμμένοι πολλοί βυζαντινοί βασιλείς. Στην εκκλησία αυτή ο Γεννάδιος είχε εγκαταστήσει το Πατριαρχείο κατόπιν άδειας του Μωάμεθ μετά την άλωση. Το 1454 ο Πατριάρχης εγκατέλειψε οικιοθελώς την εκκλησία, επειδή μέσα σε αυτή είχε βρεθεί το πτώμα ενός Τούρκου και φοβήθηκε μήπως κατηγορηθούν οι Έλληνες για το έγκλημα. Την κατασκευή του τζαμιού είχε αναλάβει ο Έλληνας αρχιτέκτονας, Χριστόδουλος, που φρόντισε όμως να διατηρήσει τα θεμέλια της κατεδαφισμένης εκκλησίας. Κατά την επισκευή όμως του χαλασμένου αγωγού, ο Αμπντούλ Χαμίτ έδωσε εντολή να ανοιχτεί ο τάφος του Μωάμεθ για να διαπιστωθούν τυχόν ζημιές και να επισκευαστούν. Ο τάφος λοιπόν ανοίχτηκε και σε βάθος τριών μέτρων βρέθηκε μια σιδερένια καταπακτή από όπου μια πέτρινη σκάλα οδηγούσε στην υπόγεια αίθουσα της βυζαντινής εκκλησίας. Εκεί βρέθηκε ο μαρμάρινος τάφος που βρίσκονταν το ταριχευμένο πτώμα του Μωάμεθ, ολόιδιο με το πορτρέτο που είχε φιλοτεχνήσει ο Ιταλός ζωγράφος Μπελίνι, πέντε μήνες πριν από τον θάνατο του Πορθητή. Το γεγονός αυτό και μόνο για πολλούς αποτελεί τη μεγαλύτερη απόδειξη ότι ο Μωάμεθ θέλησε να ταφεί σαν χριστιανός και βυζαντινός βασιλιάς, εν μέσω των άλλων βυζαντινών αυτοκρατόρων».

Ο σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ, που για λόγους πολιτικούς την εποχή εκείνη είχε εγκαταλείψει το μπεκτασισμό, (δηλαδή το αιρετικό Ισλάμ), τον οποίο ακολουθούσε και ασπάστηκε τον σουνιτισμό, δηλαδή το ορθόδοξο Ισλάμ, κυριεύτηκε από πανικό και έδωσε εντολή να σφραγιστεί αμέσως ο τάφος του Μωάμεθ. Τα παραπάνω συνέβησαν πριν από το 1908 και έκτοτε ο τάφος του Μωάμεθ δεν ξανάνοιξε. Γι” αυτό και σήμερα είναι αδύνατο να αποδειχτεί αυτή η μαρτυρία του Μπεγιατλί. Αποτελεί όμως μαρτυρία επιφανούς Τούρκου, η οποία δεν εξυπηρετεί κάποιες σκοπιμότητες και δεν είχε λόγους να παρουσιάζει τον Μωάμεθ Χριστιανό. Σήμερα το μέρος εκείνο είναι απαγορευμένο και δεν επιτρέπεται σε κανένα, είτε αρχαιολόγο είτε θρησκευτικό αρχηγό να το πλησιάσει, επιτείνοντας έτσι το μυστήριο για τους βυζαντινούς βασιλικούς τάφους αλλά και για τους τάφους των σουλτάνων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Είναι γεγονός ότι παρόμοιες με αυτήν μαρτυρίες έχουν κυκλοφορήσει κατά καιρούς στην Τουρκία, αλλά χωρίς να τις δοθεί για ευνόητους λόγους μεγάλη έκταση. Η κατάρρευση ενός ταμπού, που αφορά την θρησκεία του μεγάλου Φατίχ, του Μωάμεθ του Πορθητή, του ιδρυτή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας του επίσημου προστάτη του σουνιτικού Ισλάμ και το σύμβολο του νεοοθωμανισμού, θα ήταν ένα γερό χτύπημα για τα ίδια τα θεμέλια της σύγχρονης Τουρκίας, αλλά το κυριότερο θα ήταν μια αρχή για μια αλυσίδα καταρρεύσεων πολλών μύθων πάνω στους οποίους είναι κτισμένο το οικοδόμημα της σύγχρονης, «ισχυρής», Τουρκίας.

Η εσωτερική συνείδηση, η πραγματική θρησκευτική καταβολή ακόμα και η φυλετική καταγωγή των σημερινών Τούρκων, θα ήταν ένα επόμενο ισχυρό ταμπού που θα κατάρρεε και θα διέλυε όλες τις επίσημες ιστορικές κοσμοθεωρίες του τουρκικού καθεστώτος. Αλλά το κυριότερο, θα δημιουργούσε την μεγαλύτερη κρίση ταυτότητας των σημερινών Τούρκων, για τους οποίους όταν ο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ επισκέφτηκε το 1997 για πρώτη φορά το Τουρκμενιστάν, που υποτίθεται πως είναι η φυσική κοιτίδα των Τούρκων, ο τότε πρόεδρος του Τουρκμενιστάν, Σαπαρμουράτ Τουρκμένμπασί, του είπε με χαιρέκακο ύφος… «Εσείς όταν φύγατε από την κεντρική Ασία ήσασταν σαν και μας, σήμερα όμως δεν μας μοιάζετε καθόλου».

 Νίκος Χειλαδάκης, Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος

––– ♦ –––

Η Ιλιάδα του Μωάμεθ του Πορθητή στο Τοπ Καπί

Ο πατέρας του Μωάμεθ του Πορθητή παντρεύτηκε τέσσερις γυναίκες. Οι δύο ήταν Χριστιανές. Οι Μουσουλμάνοι, τότε, μπορούσαν να παντρευτούν μια γυναίκα χωρίς να αλλάξει θρήσκευμα. Η μητέρα του Μωάμεθ ήταν μια σκλάβα για την οποία ελάχιστα ξέρουμε. Λεγόταν Χιούμα Χατούν μπιν Αμπντουλάχ. Χιούμα είναι ένα πουλί του παραδείσου που έρχεται κατ’ ευθείαν από την περσική παράδοση, «μπιν Αμπντουλάχ» σημαίνει κόρη του Αμπλντουλάχ, το όνομα, προφανώς του πατέρα της. Αμπντουλάχ, πάλι, σημαίνει «δούλος του Θεού» και το όνομα αυτό το έπαιρναν οι εξισλαμισθέντες. 

Οι λίγες πηγές που υπάρχουν αναφέρουν ότι λεγόταν Στέλλα την απήγαγαν όταν ήταν επτά χρόνων Αλγερινοί πειρατές. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ήταν Ιταλίδα, εβραϊκής καταγωγής, αφού το Στέλλα ήταν κατ’ εξοχήν εβραϊκό όνομα εκείνη την εποχή.

Αυτό που ξέρουμε όμως είναι οτι μεγάλωσε με την τέταρτη γυναίκα του πατέρα του, την Σέρβα πριγκίπισσα Μάρα Μπράνκοβιτς κόρη του ηγεμόνα της Σερβίας και της Βυζαντινής πριγκίπισσας Ειρήνης Καντακουζηνού. Ήταν φυσικά ένας γάμος πολιτικού συμφέροντος, όπως άλλωστε και της μητέρας της. Η Μάρα από τις φυσιογνωμίες της εποχής της κράτησε το Ορθόδοξο δόγμα κι επειδή δεν είχε παιδιά μεγάλωσε τον μικρό πρίγκιπα που ως τρίτος γιος του Μουράτ Β’ δεν είχε πολλές πιθανότητες διαδοχής κι έμενε με τη μητριά του.

Δεν είναι τυχαίο που ο μετέπειτα Σουλτάνος μιλούσε σερβικά, ελληνικά που στην περιοχή ήταν ότι είναι σήμερα και τα αγγλικά, απαραίτητη γλώσσα, αλλά και αρχαία ελληνικά!

Στο Τοπ Καπί υπάρχει ένα αντίτυπο της Ιλιάδας του Ομήρου. Αποδίδεται στον Μωάμεθ και στα περιθώρια του βιβλίου υπάρχουν σημειώσεις.

Πάμε τώρα σε μια ιστορία που αφηγήθηκε ο Τούρκος διπλωμάτης, ποιητής και συγγραφέας Γιαχιάλ Κεμάλ Μπεγιατλί (1884-1958) στον συγγραφέα Ρεσάτ Εκρέμ Κότσου που συμπεριέλαβε στο βιβλίο του «Οθωμανοί Ηγεμόνες».

Στην Κωνσταντινούπολη υπήρχε ο Ναός των Αγίων Αποστόλων όπου κάτω από αυτόν έθαβαν τους Βυζαντινούς Αυτοκράτορες. Στα θεμέλια αυτού του Ναού κτίστηκε το Φατίχ Τζαμί, αφιερωμένο στον Μωάμεθ τον Πορθητή. Αρχιτέκτονας είναι ο Ατίκ Σινάν, Έλληνας ορθόδοξος με το όνομα Χριστόδουλος. Δεν είναι περίεργο λοιπόν που διατήρησε στο νέο κτίσμα τα θεμέλια της εκκλησίας που για λίγα χρόνια μετά την Άλωση λειτούργησε και ως Πατριαρχείο. Εκεί θάφτηκε ο Μωάμεθ, αλλά και άλλοι επιφανείς Οθωμανοί.

Μπορεί να είναι σύμπτωση, αλλά γιατί ο Μωάμεθ θέλησε να ταφεί στον ίδιο χώρο με Βυζαντινούς Αυτοκράτορες και γιατί Έλληνας ανέλαβε να κατασκευάσει το Τζαμί που αργότερα οι επίγονοί του φρόντισαν με διαρκείς παρεμβάσεις (από το 1771 κιόλας) να του αλλάξουν όψη;

Το 1908 χάλασε ένας γειτονικός αγωγός και ο Σουλτάνος Αβδούλ Χαμίτ φοβήθηκε μήπως έπαθα ζημιά ο τάφος του Πορθητή. Ο τάφος ανοίχτηκε και το ταριχευμένο πτώμα του είχε ταφεί στην υπόγεια αίθουσα της Βυζαντινής εκκλησίας! Τότε δόθηκε εντολή να σφραγιστεί ο τάφος και να μην ανοίξει ξανά!»

Θα αναρωτηθεί κανείς: «Γιατί όλα αυτά;».

Μα αυτά, αλλά και οι συχνές συναντήσεις του με τον Γεννάδιο, τον πρώτο Πατριάρχη μετά την Άλωση που κατέγραψε ο δεύτερος σε κείμενο, ο ουσιαστικός βιογράφος του, ο Κριτόβουλος, που ήταν επίσης Έλληνας αποδεικνύουν ότι ο Πορθητής ήθελε να δημιουργήσει μια Αυτοκρατορία με… υλικά τους λαούς της περιοχής όπου κυριαρχούσε το ελληνικό στοιχείο.

Άλλωστε είναι η μοίρα των Αυτοκρατοριών. Είναι πολυεθνικές. Όταν συρρικνώνονται γίνονται κράτη. Απόδειξη η Βυζαντινή Αυτοκρατορία που όταν συρρικνώθηκε έγινε αμιγώς ελληνική, η Οθωμανική όταν έχασε τις κτήσεις της έγινε, ελέω Κεμάλ, Τουρκία, ακόμα και η Σοβιετική που μετά τις ανεξαρτητοποιήσεις των χωρών έγινε Ρωσία.

Συντάκτης: Newsroom

––– ♦ –––

Το μυστήριο με τον τάφο του 

Γνωρίζουμε πως ανάμεσα στους πολιορκητές της Πόλης, το 1453 βρισκόντουσαν περισσότεροι χριστιανοί (καθώς και εξισλαμισμένοι ή/και γενίτσαροι) από όσους χριστιανούς υπερασπιστές βρισκόντουσαν μέσα στα τείχη της Πόλης. Μαζί με τους υπερασπιστές υπήρχε και ο εκδιωγμένος Οθωμανός πρίγκηπας Ορχάν με μερικούς πιστούς του Τούρκους στρατιώτες.

Επίσης, είναι γνωστό ότι η σχέση του 21 ετών τότε Πορθητή (Fatih Sultan Mehmet) με τον Ελληνισμό ήταν πολύ δυνατή, αφού γνώριζε να μιλάει και να γράφει Ελληνικά. Εκείνο όμως που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό στην Ελλάδα είναι το άνοιγμα του τάφου του Πορθητή επί σουλτάνου AbdülhamidII, ( عبد الحميد ثان `Abdü’l-Ḥamīd-isânî, İkinciAbdülhamit, 1842-1918), σύμφωνα με το περιοδικό Ακτουέλ ( 19.12.1991) με τίτλο, μήπως ο Φατίχ/Πορθητής ήταν χριστιανός;

  Στο δημοσίευμα σημειώνεται πως το Τέμενος του Πορθητή χτίστηκε επάνω στο ναό των 12 Αποστόλων στα θεμέλια του οποίου ενταφιάζονταν οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες. 

Όταν ανοίχτηκε ο μαρμάρινος τάφος, βρέθηκε ταριχευμένο το σώμα του Μεχμέτ (πέθανε από δηλητηρίαση, μάλλον από τον γιατρό του Γιακούμπ Πασά) τοποθετημένο ως βυζαντινός αυτοκράτορας (ίσως και με σταυρό;), ενώ σύμφωνα με το περιοδικό Τέμπο (21.04.1993), το αίτημα του Elif Naci το 1965 να ξανανοίξει ο τάφος απορρίφθηκε (βλ. Λ. Μυστακίδου: οι γυναίκες στην αυλή των Οθωμανών, σελ. 53-54 ).

Μητέρα του φέρεται η δεύτερη σύζυγος του Murad II, Huma Hatun, μάλλον Γαλλίδα με το όνομα Στέλλα ή Εστέρ Nache de la Bazory, ενώ κατ’ άλλους η τέταρτη σύζυγός του, Mara-Despina, κόρη του Σέρβου ηγεμόνα Γ. Μπράνκοβιτς και προγονή της Ειρήνης Καντακουζηνού, δισέγγονη του αυτοκράτορα Ιωάννη Καντακουζηνού, η οποία σε κάθε περίπτωση τον μεγάλωσε ως μητριά, τον έμαθε Ελληνικά και το “πάτερ ημών”. 

Εξάλλου η τέταρτη σύζυγος του Πορθητή Cicek Hatun που γέννησε τον Cem, ίσως ήταν Ελληνίδα, ενώ η πέμπτη σύζυγός του Ελένη, ήταν κόρη του Δεσπότη του Μοριά Δημήτριου.

Δάσκαλό του είχε τον Molla Gurani που του δίδαξε το Iskendername του Ahmedi, δηλαδή την ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τέλος, στο αρχείο του Βατικανού υπάρχει επιστολή του Πάπα Πίου Β’ προς τον Πορθητή που τον καλεί να ασπαστεί τον Kαθολικισμό, προκειμένου να ανακηρυχθεί αυτοκράτορας όλης της Ανατολής και της Ρωμανίας (βλ. ΕΙΕ, Δημ. Αποστολόπουλος, Καθημερινή 22.01.2006, με ισχυρισμό πως η επιστολή αυτή δεν επιδόθηκε στον Πορθητή). 

Τα παραπάνω ίσως θα έπρεπε να λειτουργήσουν ως αντίβαρο στο φαντασιακό επανίδρυσης αυτοκρατορίας και Χαλιφάτου, των γειτόνων.

Δημήτρης Σταθακόπουλος

Δρ. Παντείου Πανεπιστημίου - Οθωμανολόγος

––– ♦ –––

Οι σύνδεσμοι του άρθρου:

Μωάμεθ ο Πορθητής, ήταν Χριστιανός το σύμβολο του νεοοθωμανισμού; - 

Γράφει ο Νίκος Χειλαδάκης, Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος / απόσπασμα

Το μυστήριο με τον τάφο του Μωάμεθ του Πορθητή και ο κύκλος των Ελλήνων γύρω του -Συντάκτης: Newsroom / απόσπασμα

Μήπως ο Μωάμεθ ο Πορθητής ήταν χριστιανός; - Σταθακόπουλος Δημήτρης - SLpress / απόσπασμα

Εικόνα

Μωάμεθ Β΄, 1480, έργο του Ιταλού ζωγράφου της Αναγέννησης   Τζεντίλε Μπελλίνι , Λονδίνο, Εθνική Πινακοθήκη.

ΠΗΓΗ: https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=pfbid0NYrP9qBKNwkDQzzh8Nxc4ktYAgJPF2SyZmjoyCiMr6H6PNDFd5Wyxdf6hHKZMvBUl&id=100005261160362

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com