ΝΤΡΕΔΕΣ

ΟΙ ΕΠΙΛΕΚΤΟΙ ΤΟΥ ΜΩΡΙΑ

Α. Μέρος.

Οι Ντρέδες ήταν Έλληνες Αρβανίτες από την περιοχή της Β. Ηπείρου και αποτελούσαν μία από τις φάρες που εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα στα τέλη του 14ου αιώνα. 

Την ακριβή τους πορεία από την Ήπειρο μέχρι την Μεσσηνία την ξέρουν μόνο οι ίδιοι, αφού πολύ λίγα ιστορικά στοιχεία υπάρχουν για το που σταθμευσαν (Θεσσαλία κ.λ.π.) το σίγουρο πάντως είναι ότι κατέληξαν στην ορεινή βόρεια Μεσσηνία πέριξ του Τετράζιου όρους.

Δεν λεγόντουσαν Ντρέδες από πριν, απλά κάποια στιγμή στο πέρασμα των αιώνων τους έμεινε αυτό το προσωνύμιο. 

Σύμφωνα με μία εκδοχή Ντρες σημαίνει αντρειωμένος, παλλικάρι, περήφανος, πολεμιστής ναι όλα αυτά μαζί. 

Κατά άλλους το Ντρες είναι παραφθορά του ονόματος Ανδρέας το οποίο και άνηκε σε κάποιον από τους γενάρχες τους. 

Υπάρχει και μία τρίτη άποψη που υποστηρίζει ότι το ΝΤΡΕΣ είναι παραφθορά του "Δωριεύς", ονομασία που είχαν υιοθετήσει οι ίδιοι για τους εαυτούς τους λόγω της καταγωγής τους από το αρχαίο ελληνικό φύλλο των Δωριέων την οποία και διαφήμιζαν αφού δεν ήταν λίγοι αυτοί που αμφισβητούσαν την ελληνικότητά τους.

Είχαν ιδιότυπη αυτονομία κι αυτό διότι αφενός οι Τούρκοι δεν ενδιαφέρονταν για τα άγονα βουνά τους και αφετέρου λόγω του γεγονότος ότι οι Ντρέδες μπορούσαν να παραθέσουν ακόμα και 7.000 πολεμιστές απέναντι στους Τούρκους κάτι το οποίο θα τους δυσκόλευε πολύ ένεκα και του ανταρτοπολέμου τον οποίο θα έκαναν οι Ντρέδες. 

Οι Ντρέδες ήσαν ψηλοί, ρωμαλέοι, ευειδείς και φιλελεύθεροι, πάρα πολύ τολμηροί και ριψοκίνδυνοι, πανούργοι, πείσμονες και οργίλοι, φιλέριδες και πολλές φορές αυθαίρετοι, αλλά και ειλικρινείς και σταθεροί, αγέρωχοι, γλυκόλογοι, περιποιητικοί, φιλόξενοι στο έπακρον και θρήσκοι μέχρι δεισιδαιμονίας. 

Αγαπούσαν υπερβολικά τους γονείς και σέβονταν τους γέροντες, ενώ ομιλούσαν και την Αρβανίτικη διάλεκτο. 

Η κύρια ενασχόλησή τους ήταν η άσκηση στα όπλα, η θήρα, η φροντίδα των ποιμνίων, η αρπαγή και ο πόλεμος και όταν χόρευαν κινούσαν τα όπλα τους, σημάδι της ανδρείας τους και της πολεμικής ορμής τους. 

Μάλιστα τακτικά περνούσαν από τις όμορφες τουρκοκρατούμενες περιοχές οπλισμένοι, χωρίς να ενοχλούνται από τους Τούρκους, γιατί τους εφοβούντο. 

Οι γυναίκες τους έφεραν και αυτές όπλα και χόρευαν οπλισμένες με λεβεντιά και χάρη και πιστές ακολουθούσαν τους άντρες τους στα χωράφια, στα στενοτόπια και στον πόλεμο και εμάχοντο μαζί. 

Το γεγονός ότι τον Μάρτη του 1821 οι Τούρκοι της Αρκαδιάς (Κυπαρισσίας) έστειλαν τον Αμβρόσιο Φραντζή να βολιδοσκοπήσει τις προθέσεις των Ντρέδων αποδεικνύει ότι δεν υπήρχαν Τούρκοι αγάδες εγκατεστημένοι στα Ντρέδικα χωριά τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας. 

Επίσης πολύ γνωστό στην περιοχή είναι και το γεγονός της επίσκεψης τούρκου αξιωματούχου από την Αρκαδιά στο χωριό Κούβελα κάπου γύρω στο 1790.

Ο Τούρκος φτάνοντας στο Κούβελα κατευθύνθηκε στην αγορά του χωριού και απαίτησε από όλους τους Κουβελαίους να τον προσκυνήσουν. 

Ο Γιαννάκης Μέλλιος μετέπειτα οπλαρχηγός και γενικός αρχηγός των Ντρέδων παιδί τότε έπαιζε με την φλογέρα του αγνοώντας επιδεικτικά τον Τούρκο. 

Ο Τούρκος θύμωσε και τον σφαλιάρισε με αποτέλεσμα ο Μέλλιος να τον σφάξει με το μαχαίρι του. 

Την ίδια τύχη είχε και η συνοδεία του Τούρκου από τους άλλους Ντρέδες.

Οι Ντρέδες ήταν οπαδοί του Θ. Κολοκοτρώνη κατά τον εμφύλιο πόλεμο και πειθαρχούσαν πάντα στους στρατιωτικούς κι όχι στους πολιτικούς (Φαναριώτες, Κουντουριώτη κ.λ.π.) και αυτό το πληρώνουν ακόμη και σήμερα με την ανυπαρξία τους ιστορικά. 

Ήταν οι πλέον ενωμένοι αγωνιστές και όλοι οι οπλαρχηγοί ήταν συγγενείς μεταξύ τους και εξ αίματος και εξ αγχυστίας αφού συχνοί ήταν οι γάμοι μεταξύ οικογενειών καπεταναίων. 

Οι Ντρέδες είχαν την ατυχία να στερηθούν τον αρχηγό τους καπετάν Γιαννάκη Μέλλιο ταγματάρχη του αγγλικού στρατού ο οποίος φονεύθηκε από τον Παπαναστάση κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες μετά την κατάληψη της Αρκαδιάς το 1821. 

Αυτό που απαξίωσε εντελώς τους Ντρέδες και τους διέγραψε από την νεώτερη ελληνική ιστορία ήταν το ότι με τον αρχηγό τους καπετάν Γιαννάκη Γκρίτζαλη επαναστάτησαν εναντίων της βαυβαροκρατίας το 1834 για τα συνταγματικά δικαιώματα των Ελλήνων και την αποκατάστση των αγωνιστών οι οποίοι είχαν παραγκωνιστεί από τους Βαβαρούς και βρίσκονταν στα όρια της ανέχειας και της φτώχειας. 

Λόγω της αποτυχίας του εν λόγω κινήματος ο μεγάλος αγωνιστής Γιαννάκης Γκρίντζαλης εκτελέστηκε και οι Ντρέδες εξαφανίστηκαν από την ελληνική ιστορία σαν να μην υπήρξαν ποτέ.

Οι Σουλιμοχωρίτες – Ντρέδες, έλαβαν μέρος συνολικά σε τριάντα έξι (36) μάχες κατά τον οχτάχρονο αγώνα 1821-1827 τόσο κατά των Τούρκων κατακτητών όσο και κατά των Αιγυπτίων εισβολέων, που οι ιστορικοί παράβλεψαν την συμμετοχή τους και δεν καταδέχτηκαν να την περάσουν ούτε στα ψιλά της ιστορίας, αδικώντας έτσι αυτούς τους ήρωες της εθνικής μας παλιγγενεσίας. 

Οι μάχες όπου είχαν εμπλοκή οι Ντρέδες : 

1. 29 Μάρτη 1821, Λιγούδιστα Τριφυλίας.

2. 11 Απρίλη 1821, Νεόκαστρο.

3. 12-13 Μάη 1821, Βαλτέτσι.

4. 24 Ιουνίου 1821, Λάλα Ηλείας.

5. 10 Αυγούστου 1821, Γράνα Τριπολιτζάς.

6. 23 Σεπτέμβρη 1821, Άλωση Τριπολιτζάς.

7. 6 Δεκέμβρη 1821, Ανάπλι.

8. 17 Μάρτη 1822, Σαραβάλι Πατρών.

9. 20 Ιουλίου 1822, Παλαιόκαστρο Άργους.

10. 26 Ιουλίου 1822, Δερβενάκια.

11. 27 Ιουλίου , Αγηνόρι – Μαλαντρίνο.

12. 12 Αυγούστου 1822, Βασιλικά (Σικυώνα) Κορινθίας.

13. 10 Σεπτέμβρη 1822, Περαχώρα Κορινθίας.

14. 14 Απρίλη 1823, Κάζα Αττικής.

15. 27-29 Φλεβάρη 1824, Κορώνη.

16. 21 Αυγούστου 1824, Μεθώνη.

17. 18 Μάρτη 1825, Σχοινόλακα.

18. 8 Απρίλη 1825, Κρεμμύδι.

19. 20 Μάη 1825, Μανιάκι.

20. 21 Μάη 1825, Κυπαρισσία.

21. 5-6 Ιουνίου 1825, Δραμπάλα Πολιανής.

22. 22 Ιουλίου 1825, Καρυές Μεγαλόπολης.

23. 28 Ιουλίου 1825, Δραγουμάνου Ολυμπίας.

24. 8 Γενάρη 1826, Τριπολιτζά.

25. 22 Μάρτη 1827, Φάληρο Αττικής.

26. 22 Απρίλη 1827, Λάπι Σουλιμοχωρίων.

27. 24 Απρίλη 1827, Ψάρι Σουλιμοχωρίων.

28. 29 Απρίλη 1827, Αετός Κοντοβουνίων.

29. 30 Απρίλη 1827, Λυκουδέσι Τριπύλης.

30. 30 Ιουνίου 1827, Μέγα Σπήλαιο.

31. 28 Αυγούστου 1827, Λαχανάδες Κορώνης.

32. 16 Σεπτέμβρη 1827, Καυκαριά Αρκαδίας.

33. 4 Νοέμβρη 1827, Ζούρτσα Ολυμπίας.

34. 9 Νοέμβρη 1827, Γεράνιο Τριφυλίας.

35. 23-28 Απρίλη 1828, Γλάτσα – Ζούρτσα Ολυμπίας.

36. 16 Μάη 1828, Γουβαλάρια Σουλιμοχωρίων.

Από Μιλτιάδης Γυφτόπουλος :

Καλησπέρα σας, Με την ιδιότητά μου ώς πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου Ψαραίων "Το Μετσίκι" αλλά και ως απόγονος της μεγάλης και ονομαστής οικογένειας των Νταραίων από το Ντρέδικο Ψάρι Μεσσηνίας χωριό του Μάρκου Ντάρα και του Γιαννάκη Γκρίτζαλη.

α) Οσον αφορά τον Γιαννάκη Μέλιο: μέσα σ' ένα κλίμα αντιπαλότητας και αντιδικίας, μεταξύ ορεινών και πεδινών αγωνιστών, φονεύθηκε στην Πύλο (μετά την κατάληψη του Νιόκαστρου και όχι μετά την παράδωση της Αρκαδιάς) ο αρχηγός των Ντρέδων Γιαννάκης Μέλιος από τον Φιλιατρινό καπετάνιο Παπαναστάση. Η τραγωδία ολοκληρώθηκε με το φόνο στη συνέχεια του Ντούφα και του Παπαναστάση. Αναμφίβολα, η απώλεια για το αγωνιζόμενο Έθνος και την περιοχή μας τριών σημαντι­κών οπλαρχηγών ήταν τεράστια. Ειδικότερα όπως ο χαμός του Γιαννάκη Μέλιου άφησε δυσαναπλήρωτο κενό, αφού αυτός ήταν ο φυσικός ηγέτης, ο πολέμαρχος που ενέπνεε εμπιστοσύνη, εμψύχωνε και οδηγούσε σε νίκες τους μαχητικούς Ντρέδες Κατά την παράδοση, τα παλικάρια του Μέλιου μετέφε­ραν τον νεκρό αρχηγό τους στο Κούβελα και τον ενταφίασαν μπροστά στην είσοδο της Εκκλησίας του Αγ. Νικολάου, που ήταν και το νεκροταφείο του Χωριού του. 

β) Ο Γιαννάκης Γκρίτζαλης δεν απαγχονίστηκε αλλά ,έκτακτο στρατοδικείο με πρόεδρο τον Άγγλο Θωμά Γκόρντον και μέλη τον συνταγματάρχη Π. Γιατράκο, τον αντισυνταγματάρχη Σπυρομήλιο και τους δικαστές Φ. Φραγκούλη και Αν. Λόντο συγκροτήθηκε, με έδρα την Κυπαρισσία, όπου είχε εκραγεί η ανταρσία. Εισαγγελέας ορίστηκε ο Δ. Σούτσος, ο γαμπρός δηλαδή του περιλάλητου υπουργού Σχινά, και ένας από τους δικαστές που είχαν καταδικάσει σε θάνατο τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι ο Σπυρομήλιος που ήταν τώρα «στρατοδίκης» είχε συληφθεί πριν ένα χρόνο μαζί με τον Κολοκοτρώνη, ως συνένοχός του στην υποτιθέμενη συνωμοσία. Είχε μείνει στην φυλακή εννέα μήνες, αλλά τελικά τον αποφυλάκισε ο Κωλέττης για να τον ορίσει τώρα δικαστή των άλλοτε ομοφρόνων του.

Πρώτος δικάστηκε ο Γκρίτζαλης «ο γενναιότερος και δραστηριότερος των κορυφαίων της Πελοποννησιακής ανταρσίας». Ο Γκρίτζαλης, ο οποίος ανέλαβε θαρραλέα όλες τις ευθύνες της ανταρσίας, καταδικάστηκε σε θάνατο. Δύο ώρες μετά την καταδίκη του, εκτελέστηκε με τουφεκισμό στις 19-9-1834. Αρνήθηκε να του δέσουν τα μάτια και φώναξε μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα: «Αδέλφια, άδικα πεθαίνω. Γύρεψα τα δίκια των Ελλήνων».

Το στρατοδικείο καταδίκασε επίσης σε θάνατο τον Μητροπέτροβα και τον Τζαμαλή. Μόνον η ποινή του Μητροπέτροβα δεν εκτελέστηκε «ως υπέργηρου και αγωνισθέντος υπέρ πατρίδος» και μετατράπηκε σε ισόβια φυλάκιση.

Στη γυναίκα του Γιαννάκη Γκρίτζαλη δεν επέτρεψαν να πάρει το σώμα του νεκρού ήρωα, από φόβο μήπως κατά την ταφή προκληθούν μεγαλύτερες ταραχές. Η τραγική γυναίκα μάζεψε τα μυαλά του νεκρού άντρα της, που είχε πυροβοληθεί στο κεφάλι και στη συνέχεια κέρασε, σύμφωνα με το έθιμο, το εκτελεστικό απόσπασμα. Ο Όθων μαθαίνοντας αργότερα την αλήθεια, αναγνώρισε το λάθος του και έστειλε στο Πάνω Ψάρι, στην γενέτειρα του ήρωα μια καμπάνα για το καμπαναριό της εκκλησίας που αναγράφεται “Όθων Βασιλεύς των Ελλήνων”. Η εκκλησία αυτή έχει φτιαχτεί από τους Ψαραίους, τον αδελφό του Γιαννάκη, Δημήτρη και το γιο του Γιαννάκη το Δημήτρη. Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στον Άγιο Δημήτριο και υπάρχει και σήμερα, στο προαύλιο της οποίας κάθε χρόνο το Σεπτέμβριο, τελούνται εκδηλώσεις μνήμης για την Μεσσηνιακή Επανάσταση και κατάθεση στεφάνων στο σπίτι του Ήρωα μας. 

Πηγές http://anodorio.blogspot.com/2010/12/blog-post_19.html, http://psaritrifilias.gr/%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%81%ce%af%ce%b1/#tab-id-9

ΠΗΓΗ:Γιάννης Κιουλέκας

Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com