Του Θανάση Παπαδημητρίου.
(Ο Θανάσης Παπαδημητρίου ασχολήθηκε επί χρόνια με την δημοσιογραφία και με την Μουσική. Κατοικεί και δραστηριοποιείται στην Μακεδονία).
Η μεγάλη αντίφαση της εποχής μας θα μπορούσε να εντοπίζεται στην χρήση του όρου Έθνος, αναφερόμενοι συνήθως στα Κράτη. Μάλιστα για να «στρογγυλέψουν» τις γωνίες, προτιμούν τη χρήση του όρου Εθνικό Κράτος.
Ας μη ξεχνάμε ότι στον ΟΗΕ (Οργανισμό Ενωμένων Εθνών) δεν συμμετέχουν Έθνη αλλά Κράτη. Ούτε οι Κούρδοι ούτε οι Σαχράουοι εκπροσωπούνται στον ΟΗΕ, αλλά και οι Άραβες εκπροσωπούνται μέσω των κατά τόπους κρατικών διοικήσεων όπως και οι Έλληνες με δυο κρατικές οντότητες.
Παρόλα αυτά και στην προσπάθεια να προκληθεί μεγαλύτερη ανθρωπιστική και συναισθηματική δέσμευση σε μια σειρά από πολιτικές επιλογές, ακόμα και την αποδοχή των μηχανισμών εξάρτησης του εκάστοτε κρατικού μηχανισμού, επιλέγεται η χρήση της λέξης Έθνος αντί αυτής του Κράτους. Γνωρίζουν ότι το άτομο μέσα από την έννοια του Έθνους και όχι του Κράτους αυτοπροσδιορίζεται ως οντότητα διαχρονική, με ρίζες και δικαιώματα σε τόπους και πολιτισμούς.
Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι η διαμόρφωση του παγκόσμιου χάρτη των κοινοτήτων έχει ως αφετηρία μια απροσδιόριστη εσωτερική τάση για συγκρούσεις και ανατροπές. Είναι οι ενδογενείς ανάγκες του ίδιου του συστήματος για μεγαλύτερη συσσώρευση, που οδηγούν σε αποφάσεις τα επί μέρους σύνολα να δρουν με στόχο την επικυριαρχία.
Σήμερα λοιπόν όταν στην Ελλάδα μιλάμε για Εθνική Ανεξαρτησία συνήθως εννοούμε την οικονομική απεξάρτηση της Ελλάδας από τα ξένα κέντρα και από τα δυσβάστακτα χρέη και πολύ λιγότερο τον επαναπροσδιορισμό όλων εκείνων των πολιτιστικών και ιδιαίτερων χαρακτηριστικών, μέσα από τα οποία αυτοπροσδιορίζεται ένα Έθνος.
Το Ελληνικό έθνος που βρίσκεται εντός του Ελλαδικού χώρου είναι το μισό αριθμητικά ενώ ένα μεγάλο κομμάτι βρίσκεται στις ΗΠΑ στην Αυστραλία στη Γερμανία, στην Αγγλία κλπ. Ακούγεται παράταιρο να μιλάμε για τους Έλληνες της Νέας Υόρκης και να απαιτούμε Εθνική Ανεξαρτησία.
Αν θέλουμε λοιπόν να μιλήσουμε για την κατάσταση που βρίσκονται τα Κράτη και πως αυτά θα μπορέσουν να απελευθερωθούν από τα δεσμά των χρεών, θα πρέπει πρώτα να συμφωνήσουμε ποια είναι αυτά και πως έχουν βρεθεί στα γρανάζια της εξάρτησης.
Εδώ ερχόμαστε στην θέση που βρίσκεται κάθε Κράτος και θα πρέπει να τονιστεί η διαφορετική δομή του καθενός. Οι χώρες του κέντρου λειτουργούν ως εισπράκτορες του πλεονάσματος που παράγεται στις χώρες της Περιφέρειας, οι δε σχέσεις ανάμεσα στους δύο πόλους στόχο έχουν τη διατήρηση της οικονομικής εξάρτησης των περιφερειακών Κρατών από τις μητροπολιτικές.
Ο δανεισμός, οι επενδύσεις που απευθύνονται στα φθηνά χέρια της Περιφέρειας και η εξαγωγή του κέρδους στις χώρες της μητρόπολης λειτουργούν ώστε να διατηρείται η εξάρτηση τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο.
Με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην κατεστραμμένη Ευρώπη και με αντίπαλο δέος το σοβιετικό μπλοκ, οι κυρίαρχες τάξεις είχαν να αντιμετωπίσουν ισχυρά συνδικάτα και λαϊκά κινήματα και αναγκάζονταν να προχωρήσουν σε μεγάλες δαπάνες για την οργανική σύνθεση του Κοινωνικού Κράτους. Την ίδια στιγμή κάτι τέτοιο δεν ήταν τόσο απαραίτητο για τις ΗΠΑ μιας και κυριαρχούσαν στον Δυτικό κόσμο και η όλο και μεγαλύτερη μεταφορά πλεονάσματος έδινε τη δυνατότητα στον εργαζόμενο να καλύπτει τις ανάγκες του.
Είναι η περίοδος όπου οι εξαγωγές των Αμερικάνικων κεφαλαίων για επένδυση ξεπερνούν σε όγκο τις Βρετανικές, δείχνοντας πλέον και τη μεταβίβαση της σκυτάλης στην παγκόσμια κυριαρχία. Τα κέρδη των θυγατρικών που λειτουργούν εκτός των ΗΠΑ από το 4% των συνολικών κερδών της Εταιρείας το 1950 αυξάνονται στο 9% το 1970 και στο 29% το 2019.
Με το τέλος όμως της Σοβιετικής Ένωσης, και εξ αιτίας των ιδεολογικών αδιεξόδων, τα λαϊκά κινήματα τείνουν να αποδιοργανωθούν και να χάσουν τη δυναμική τους. Το μεγάλο πολυεθνικό κεφάλαιο κινείται χωρίς αντίπαλο. Από τη μια δείχνει την βαρβαρότητα στις εξαρτημένες χώρες, από την άλλη στο εσωτερικό των μητροπολιτικών χωρών διεισδύει και αποσυνθέτει το Κοινωνικό Κράτος.
Τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά από την πρόσφατη πανδημία όπου τα αποστεωμένα συστήματα Υγείας, η διάλυση των μαζικών κινημάτων και η απομάκρυνση από απόψεις αλτρουιστικές, αλληλεγγύης και συνεργασίας, ο κόσμος παρακολουθεί απλά τον θάνατο.
Και αν στην Ευρώπη η κατάσταση είναι αναμενόμενη, στις ΗΠΑ είναι ακόμα πιο τραγική. Οι πολυεθνικές που κερδίζουν τεράστια ποσά, προτιμούν τους φορολογικούς παραδείσους μιας και η επένδυση στο εσωτερικό δεν δίνει μεγάλα κέρδη. Από την άλλη το Κράτος δεν μπορεί να παρέμβει μιας και η όποια παρέμβαση - επένδυση του δημοσίου θεωρείται κόκκινη γραμμή ανάμεσα στη δημοκρατία και τον …κομμουνισμό.
Και ενώ στην Ευρώπη η πολιτική παρέμεινε πιστή στη λογική των μεγάλων πολυεθνικών που θέλει το ιδιωτικό κεφάλαιο, την ιδιωτική παρέμβαση να είναι η μοναδική εγγύηση για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη όπως διαλαλούσαν οι νεοφιλελεύθερες φωνές, τα μηνύματα από την άλλη μεριά του Ατλαντικού οδηγούν σε ακόμα πιο μεγάλη περισυλλογή και απογοήτευση.
Στις ΗΠΑ το Κράτος πλέον είναι ανύπαρκτο στον τομέα των επενδύσεων. Τη στιγμή που όλο και πιο μεγάλα τμήματα του λαού βρίσκονται κάτω από τα όρια της φτώχιας η πολιτεία αδυνατεί να παρέμβει. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι η αμερικάνικη Κυβέρνηση, εκτός μιας σημαντικής έκτασης γης, του δημοσίου σχολικού συστήματος, της ταχυδρομικής υπηρεσίας και των οδών χωρίς χρέωση, δεν κατέχει τίποτα….
Φυσικά με πυροτεχνήματα του στυλ "θα χτυπήσουμε την παγκοσμιοποίηση" που λάνσαρε ο κ.Τραμπ με μεγαλύτερη φορολογική ελάφρυνση των κερδών των μεγάλων Επιχειρήσεων, δεν μπορεί να γίνει σοβαρή κουβέντα, όταν οι λίγοι που διαθέτουν το χρήμα προτιμούν τους οικονομικούς παραδείσους από τις επενδύσεις με χαμηλή απόδοση. Τέτοιες πολιτικές μόνο προσωρινά μπορούν να αλλάξουν κάποιους δείκτες.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, δεν χρειάζεται κάποιος ιός για να αντιλαμβάνεται ο κόσμος ότι είναι πλέον ξεγυμνωμένος χωρίς την παραμικρή ασπίδα προστασίας στον τομέα της Υγείας. Η λύση βρίσκεται στην κρατική προστασία και στις επενδύσεις του δημοσίου για την οργάνωση του Κοινωνικού Κράτους.
Και αν η επίσημη παγκόσμια λογική θέλει το χρήμα να το διαχειρίζονται όλο και πιο λίγοι, η λογική των δισεκατομμυρίων ανθρώπων πάνω στην γη, οφείλει να ανακόψει αυτή την αδιέξοδη πορεία.
Μέχρι πριν μερικές δεκαετίες το πρόβλημα της Περιφέρειας απασχολούσε μόνο τους κατοίκους της. Η συνεχιζόμενη εκμετάλλευση από τις πολυεθνικές του μητροπολιτικού κέντρου που απέτρεπε τη διάθεση σοβαρών ποσών για τη συγκρότηση Κοινωνικού Κράτους, σίγουρα και δεν άγγιζε τους πολίτες του μητροπολιτικού Κέντρου. Σήμερα όμως τα πράγματα άλλαξαν. Το πλεόνασμα των χωρών της περιφέρειας έπαψε να συμβάλει στην οργάνωση του Κοινωνικού Κράτους των λαών της Μητρόπολης.
Χρειάζεται λοιπόν νέο όραμα και πολιτικές που να προχωρήσουν σε ουσιαστική αναδιανομή του πλούτου. Η υπερσυσσώρευση του πλούτου σε όλο και πιο λίγα χέρια, όχι μόνο δεν δίνει λύση αλλά είναι και το κυρίως πρόβλημα. Αν σε άλλες εποχές η συσσώρευση από τον κεφαλαιούχο σήμαινε επένδυση άρα ανάπτυξη και ευημερία, σήμερα το πολυεθνικό κεφάλαιο δεν έχει καμιά διάθεση να επενδύσει χωρίς να του εξασφαλιστούν μεγάλες αποδώσεις. Προτιμάει να τα αποθηκεύει.
Και εδώ επανερχόμαστε στην ανάγκη προσδιορισμού των εννοιών Έθνος, Εθνικό Κράτος, πολυεθνικό Κράτος και τη θέση που παίρνουν στο παγκόσμιο άνισα δομημένο παραγωγικό σύστημα, στις ανάγκες του ίδιου του συστήματος για συσσώρευση του παγκόσμιου πλούτου.
Η λύση σε αυτόν τον γόρδιο δεσμό μπορεί να δοθεί μόνο με τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου των Εθνών σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη. Ο ρόλος του Έθνους ως συλλογική στάση απέναντι στις μεγάλες πολυεθνικές, απέναντι στη δύναμη του πολυεθνικού κεφαλαίου, μπορεί να είναι σημαντικός μόνο αν αναδειχθούν τα τμήματα εκείνα που μπορούν να συνθέσουν οργανωμένες αντιστάσεις. Μόνο έτσι μπορεί να ενισχυθεί η δυναμική αντίσταση και η παραγωγική αντιπρόταση σε επίπεδο Κρατών.
Το κοινό συμφέρον των κοινωνικών ομάδων και τάξεων που βρίσκονται απέναντι στα συμφέροντα όσων προσπαθούν να διατηρήσουν το παγκόσμια άνισα δομημένο παραγωγικό σύστημα, τα τμήματα των κατά τόπους Εθνών, οφείλουν να βρουν τους συνεκτικούς δεσμούς και τα προγράμματα αναδιανομής κερδών ώστε στο παγκόσμιο χωριό να πάψουν να κυριαρχούν οι επιλογές της υπερσυσσώρευσης του πλούτου των λαών σε λίγα χέρια και να περάσουμε στο παγκόσμιο χωριό της ειρηνικής συνύπαρξης και ευημερίας των εθνών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.