Για τα 12 μίλια στο Αιγαίο

Του Βασίλη Ασημακόπουλου

Χθες ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, εκείνος του οποίου οι υπηρεσίες που προΐσταται, δεν έχουν ακόμα συλλάβει το Νο 2 της εγκληματικής νεοναζιστικής οργάνωσης, εκείνον με τη φωτό με το φέσι και τη σβάστικα, το έμβλημα των Τσάμηδων συνεργατών των Γερμανών στην κατοχή, να δηλώνει από το βήμα της Βουλής ότι είναι εθνικισμός τα 12 μίλια στο Αιγαίο και λαϊκισμός η κριτική για τη μη σύλληψη Παππά. 

Σήμερα στη Βουλή ο Υπουργός Άμυνας δήλωσε ότι το δικαίωμα στα 12 μίλια αποτελεί «δυνητικό κυριαρχικό δικαίωμα». Γνωστός καθηγητής πολιτικής επιστήμης, από την περίοδο της προσπάθειας αναθεώρησης της ιστορίας της δεκαετίας του ’40 ενάντια στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και το αριστερό-κομμουνιστικό κίνημα γενικότερα, γράφει πριν λίγες μέρες, άρθρο στην Καθημερινή για το θετική προοπτική της «φιλανδοποίησης» της χώρας στη σχέση της με την Τουρκία...

Ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ δήλωσε πριν από λίγες μέρες ότι η Ελλάδα πρέπει να προχωρήσει στην επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια στο Αιγαίο. Βέβαια η θέση του χώρου της ριζοσπαστικής-ανανεωτικής αριστεράς παραδοσιακά ήταν (και είναι) πολύ εχθρική στο ζήτημα αυτό, όπως και πολλών οργανώσεων της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, το θεωρούσαν εθνικισμό, έκφραση του επεκτατισμού της ελληνικής αστικής τάξης και διάφορα παρόμοια.

Τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, τα εθνικά θέματα, για χώρες όπως η Ελλάδα, δηλαδή κυρίαρχη-κυριαρχούμενη, που η εξέλιξή της κρίνεται στο εθνικό-γεωπολιτικό, όπως δείχνει ο 20ος αιώνας, αλλά και η παρούσα συγκυρία, κρίνονται στη μέση και τη μακρά διάρκεια και όχι στο βραχύ χρόνο. Τις αποφάσεις ή τις πράξεις ή παραλείψεις, τις επιλογές και κατευθύνσεις τις αντιμετωπίζεις ή τις πληρώνεις 25-30 χρόνια μετά. Η παρούσα ελληνο-τουρκική διαμάχη έχει πολλά τέτοια στοιχεία και έχει και ένα βάθος ιστορικό από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 (δεν αναφέρομαι προφανώς σε όλη την ιστορία των σχέσεων του ελληνο-ορθόδοξου με τον οθωμανο-τουρκικό χώρο στην Ανατολική Μεσόγειο, γιατί πρέπει να είναι η μεγαλύτερη σε διάρκεια ενεργός σύγκρουση στον κόσμο).

Είναι σαφές ότι η ελληνική αστική τάξη έχει εξαντλήσει τη δυναμική της, λόγω της κρίσης του μεταπολεμικού αναπτυξιακού προτύπου ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’70, από τη συνδυαστική επενέργεια εξωτερικών και εσωτερικών παραγόντων. Γι’ αυτό δεν μπόρεσε να εκμεταλλευτεί το διεθνοπολιτικό παράθυρο ευκαιρίας της δεκαετίας του ’90, αντίθετα συνέβαλε τα μέγιστα στην αποδυνάμωση της εθνικής οικονομίας, στοιχείο που οδήγησε σε καθεστώς χρεοκοπίας τη χώρα. Είναι εκείνη που αποζητά τη φιλανδοποίηση, τη συνεκμετάλλευση του Αιγαίου με τον τουρκικό ιμπεριαλισμό και τις πολυεθνικές εταιρίες εκμετάλλευσης ορυκτού πλούτου ως φτωχός εταίρος. 

Είναι αυτή η κύρια δύναμη της εσωτερίκευσης της εξάρτησης και της υποτέλειας, που επιχειρεί να την «περάσει» και στον ελληνικό λαό ως «γραμμή λογικής». Η κατεύθυνσή της καταγράφεται στη γραμμή της «Επιτροπής για το 21». Γι’ αυτό οξύνεται και θα εντείνεται η αντίθεση εντός της κυβέρνησης – και όχι μόνο της κυβέρνησης- στα θέματα αυτά. Γι’ αυτό επανέρχεται «η γραμμή Ελσίνκι». 

Το δικαίωμα στα 12 μίλια στο Αιγαίο ήταν ήδη γνωστό εθιμικά από το 1958 και σίγουρα από το 1974 όταν άρχισαν οι διαπραγματεύσεις για το νέο δίκαιο της Θάλασσας και συμβατικά από το 1982.  Η Ελλάδα, μπορούσε να το ασκήσει από τον Νοέμβριο 1994 και μετά, καθώς τότε συμπληρώθηκε ο αριθμός των 60 χωρών που είχαν κυρώσει τη Διεθνή Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Η όχι τόσο γνωστή ένταση που προκλήθηκε μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας-ΗΠΑ(ΝΑΤΟ) για το ζήτημα αυτό την περίοδο 1994-1995, όπως και οι αντιθέσεις εντός του Υπουργικού Συμβουλίου εκείνης της εποχής, περιγράφεται εξαιρετικά κατατοπιστικά στο βιβλίο του τότε ΑΓΕΕΘΑ Ναυάρχου Χρήστου Λυμπέρη, "Οψόμεθα την αλήθεια καθώς εστί, 1994-1996 (Ποιότητα, 2014)". 

Ο Ανδρέας Παπανδρέου ταλαντευόταν, αλλά ήταν μόνος. Τελικά θα άρει το βέτο τον Μάρτιο 1995 για την τελωνειακή ένωση της Τουρκίας με την ΕΕ, λαμβάνοντας ημερομηνία για την έναρξη διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, θα κυρώσει τη σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας τον Μάιο 1995, η τουρκική εθνοσυνέλευση θα πάρει αμέσως απόφαση για το casus belli και ο Α.Π. θα κάνει τη γνωστή ομιλία στη συνέντευξη τύπου στη Σύνοδο Κορυφής των Καννών, όπου θα μιλήσει για Τουρκία, Σκόπια και την αντιδημοκρατική εξέλιξη της Ε.Ε. Το δικαίωμα των 12 μιλίων, εξαφανίστηκε από το δημόσιο λόγο από το 1996 και μετά, ακριβώς επειδή η ελληνική αστική τάξη είχε τη γραμμή της συνεκμετάλλευσης και η αριστερά τη θεωρούσε εθνικισμό. Εξαιρέσεις ελάχιστες.

Ο μόνος που έχω σημειώσει από το «επίσημη πολιτική τάξη», ότι έκανε δημόσια κριτική στην επιλογή του Α.Π. να άρει το βέτο της Ελλάδας για την τελωνειακή ένωση της Τουρκίας με την Ε.Ε. σχετίζοντάς το με την αδυναμία άσκησης του δικαιώματός μας στα 12 μίλια, ήταν το μέλος τότε του Ε.Γ. του ΠΑΣΟΚ Μιχάλης Χαραλαμπίδης. Μια κριτική που θα επαναφέρει συνολικά ως απολογισμό μιας πορείας στην περίφημη ομιλία του στο 4ο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ (Ιούνιος 1996). Ο Μ.Χ. παραιτήθηκε από μέλος του Ε.Γ. του ΠΑΣΟΚ μετά την πολιτικο-οργανωτική συνδιάσκεψη του ΠΑΣΟΚ (Ιούλιος 1995) και θα αποχωρήσει από το ΠΑΣΟΚ μαζί με μια ομάδα συντρόφων τον Φεβρουάριο 1999 μετά την παράδοση Οτζαλάν. Έχει σημασία τι υποστηρίζουν τα πολιτικά πρόσωπα, ομάδες, κόμματα κλπ στα μεγάλα ζητήματα μέσα στο πέρασμα των χρόνων, στα μείζονα ζητήματα που κρίνουν την ιστορική εξέλιξη.

Παραθέτω ένα απόσπασμα από τη δημόσια κριτική του Μ.Χ. στην απόφαση άρσης του βέτο για την τελωνειακή σύνδεση της Τουρκίας με την Ε.Ε. σε σχέση με τα 12 μίλια, μία αφίσα της ομάδας των Ιταλών, που τότε ήδη εμφανιζόταν ως κίνηση πολιτών για μια Πολυκεντρική Ελλάδα, σχετική με το Αιγαίο και τα 12 μίλια, της περιόδου 1994-1995 (θυμάμαι την είχα δει στα Εξάρχεια, ήμουνα πρώτο έτος στη Νομική και μου έκανε εντύπωση γιατί διέφερε κατ’ αρχάς ως θεματολογία και κατεύθυνση απ’ όλες τις γύρω αφίσες) και το εξώφυλλο από το τελευταίο βιβλίο του Μ.Χ., Το Νέο Ανατολικό Ζήτημα-Το Τουρκικό Πρόβλημα-Η ανθρωπιστική Ελλάδα (Στράβων, 2020). Το βιβλίο είναι μια συμβολή, στην ερμηνεία του τι έγινε και σε προτάσεις-κατευθύνσεις για τα περιεχόμενα που πρέπει να έχει μια εθνική στρατηγική στις παρούσες συνθήκες για να αποκτήσει νόημα η συζήτηση περί εθνικής στρατηγικής που διακηρυκτικά επαναλαμβάνεται για να μην καταντήσει μια φράση κλισέ-κενή περιεχομένου. Θα επανέλθω με μια αναλυτική βιβλιοκριτική στο βιβλίο προσεχώς. 

«... Επί χρόνια οι ίδιοι κύκλοι επιμένουν για υποχωρήσεις στα βόρεια μέτωπα της πολιτικής μας για αντιμετωπίσουμε σθεναρά τον εξ ανατολών κίνδυνο τον οποίο τελικά ‘αντιμετωπίζουμε’- ουσιαστικά ενισχύουμε-υποχωρώντας.... Είναι πράγματι πολλές οι ανησυχίες και τα ερωτηματικά για την πολιτική, διπλωματική και αμυντική προετοιμασία της χώρας, ώστε να προχωρήσουμε χωρίς επικίνδυνες ολιγωρίες στην επέκταση των χωρικών μας υδάτων στο Αιγαίο στα 12 μίλια. Αυτή τη μεταβατική περίοδο που κρίνεται ο ρόλος της χώρας στην περιοχή για τις επόμενες δεκαετίες υπάρχει ανάγκη μιας διπλωματικής διευθύνουσας ομάδας με στρατηγική σύλληψη, ικανότητα τακτικών χειρισμών και προσδοκίες για το ρόλο της χώρας.... 

Οφείλω να πω ότι είναι για μένα ιδιαίτερα λυπηρό που ο Ανδρέας Παπανδρέου παραιτήθηκε τελικά ακόμη και μετά το μάθημα του Νταβός 1 από τη ριζοσπαστική κληρονομιά του με την οποία γαλουχηθήκαμε, μάθαμε να σκεπτόμαστε, να αναλύουμε, να βλέπουμε τον ελληνισμό και την ιστορία και η οποία είναι τόσο ωφέλιμη στις σημερινές, καλύτερες για τον ελληνισμό γεωπολιτικές και γεωοικονομικές συνθήκες. Εμείς θα κρατήσουμε αυτό το μέρος της κληρονομιάς» 

(Μιχάλης Χαραλαμπίδης, Μάρτιος 1995)

ΠΗΓΗ:

Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com