από το μπλογκάκι της τάξης μας
Η Μεγάλη Πέμπτη είναι ημέρα όπου κρεμάται επί ξύλου ο Ιησούς Ναζωραίος, ο βασιλεύς των Ιουδαίων, οι σταγόνες από το αίμα του φωτίζουν τη γη και τα λουλούδια της αγάπης, της θυσίας και της ειρήνης φυτρώνουν!
Μα αυτή εξάλλου είναι η βασιλεία του Θεού!
ΚΑΘΕ ΜΕΓΑΛΗ ΠΈΜΠΤΗ ξημερώνει μία πολύ σημαντική μέρα για ολόκληρη τη χριστιανοσύνη, δύο βασικά γεγονότα χαρακτηρίζουν τις ιερές ακολουθίες της Αγίας και Μεγάλης Πέμπτης: Ο Μυστικός Δείπνος του Κυρίου με τους μαθητές Του και η προδοσία του Ιούδα.
Ο Χριστός, όταν βρισκόταν στη Βηθανία με τους μαθητές Του θέλησε να φάνε και γιορτάσουν για τελευταίο βράδυ όλοι μαζί.
Πραγματικά συγκεντρώθηκαν οι δώδεκα μαθητές. Τότε ο Ιησούς γύρισε και τους είπε: «Ένας από σας σήμερα θα με προδώσει» Οι μαθητές ανησύχησαν και άρχισαν με αγωνία να τον ρωτούν. Τότε ο Ιησούς τους ανακοίνωσε ότι ο Υιός του ανθρώπου προχωρεί προς το λυτρωτικό θάνατο, σύμφωνα με τις προφητείες που έχουν γραφτεί γι΄ Αυτόν. Οι μαθητές αναρωτιόνταν τι να συνέβαινε.
Ο Διδάσκαλος πήρε στα χέρια του τον άρτο, δοξολόγησε τον Ουράνιο Πατέρα, έκοψε τον άρτο σε κομμάτια και τον μοίρασε στους μαθητές λέγοντας:
«Λάβετε φάγετε, αυτό είναι το σώμα μου».
Πήρε μετά το ποτήρι με το κρασί, ευχαρίστησε τον Πατέρα, έδωσε πάλι στους μαθητές λέγοντάς τους:
«Τούτο είναι το αίμα μου, με το οποίο επικυρώνεται η νέα διαθήκη και το οποίο χύνεται για τη Σωτηρία πολλών»
Σε αυτόν τον μυστικό Δείπνο, έγινε η πρώτη μετάληψη, με τον άρτο και τον οίνο, που μεταβάλλονται σε σώμα και αίμα του κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Μέσα στην ίδια βραδιά τα γεγονότα εξελίχθηκαν πολύ γρήγορα
Μετά το δείπνο βγήκαν όλοι στο όρος των Ελαιών, όπου ο Χριστός λυπημένος και ανυπόμονος αναχώρησε μόνος Του και γονατίζοντας, προσευχήθηκε ταπεινά στον πατέρα του.
Από την πολλή αγωνία έγινε ο ιδρώτας Του σαν σταγόνες πηχτού αίματος, οι οποίες έπεφταν στη γη.
Μόλις συμπλήρωσε την εναγώνια εκείνη προσευχή, έφθασε ο Ιούδας με τα τριάκοντα αργύρια στα χέρια, μαζί με ένοπλους στρατιώτες και πολύ όχλο και αφού τον χαιρέτισε και φίλησε πονηρά τον δάσκαλό Του, Τον παρέδωσε.
Συνέλαβαν λοιπόν τον Ιησού και τον έφεραν δεμένο στους Αρχιερείς, Άννα και Καϊάφα. Οι μαθητές σκορπίστηκαν και ο θερμότερος όλων, ο Πέτρος, τον ακολούθησε ως την αρχιερατική αυλή όπου αρνήθηκε από φόβο και αυτός ότι είναι μαθητής Του.
Εν τω μεταξύ ο Κύριος παρουσιάστηκε μπροστά στο παράνομο συνέδριο και κρίθηκε ένοχος θανάτου, επειδή τάχα βλασφήμησε.
Όταν ξημέρωσε, οδηγήθηκε στον Πιλάτο, ο οποίος ήθελε να Τον ελευθερώσει, και αρχικά είπε στους Ιουδαίους ότι δε βρίσκει καμιά πειστική κατηγορία εναντίον Του.
Έπειτα ζήτησε την απελευθέρωσή του με πρόφαση το έθιμο της εορτής, δηλαδή το να απελευθερώνεται κάθε χρόνο ένας από τους φυλακισμένους. Όμως σ’ αυτούς ήταν ο Βαραββάς πιο αρεστός από το Χριστό. Έτσι ο Πιλάτος, κάνοντας το χατίρι των Ιουδαίων, πρώτα-πρώτα μαστίγωσε τον Ιησού. Ύστερα τους Τον ξαναπαρουσιάσε δεμένο και φρουρούμενο από στρατιώτες, ντυμένο με κόκκινη χλαμύδα, αγκάθινο στεφάνι, να κρατάει ένα καλάμι στο δεξί Του χέρι και να εμπαίζεται από τους στρατιώτες που Του έλεγαν: «Χαίρε, βασιλιά των Ιουδαίων!».
Έτσι, αφού έκανε όλες αυτές τις παρανομίες για να τους ευχαριστήσει, πάλι τους είπε ο Πιλάτος:
«Δεν του βρίσκω καμία κατηγορία για να τον καταδικάσω ως ένοχο θανάτου».
Αυτοί όμως επέμεναν:
«Εμείς θα τον τιμωρήσουμε, γιατί ονομάζει τον εαυτό του υιό του Θεού». Καθώς λέγονταν όλα αυτά, ο Ιησούς σώπαινε.
Οι Ιουδαίοι πάλι από κάτω φώναζαν: «Το αίμα του ας πέσει σ’ εμάς και στα παιδιά μας. Εάν τον αφήσεις ελεύθερο δεν θα είσαι φίλος του Καίσαρα».
Τότε, λοιπόν, ο Πιλάτος Τον έδεσε, παρόλο που ήταν σίγουρος ότι δεν έφταιγε, και Τον παρέδωσε στη σταυρική καταδίκη, αφού πρώτα ελευθέρωσε το Βαραββά. Όταν τα είδε αυτά ο Ιούδας, πήγε και πέταξε τα αργύρια στο Ναό (μπροστά στους αρχιερείς) κι αφού έφυγε από κει, κρεμάστηκε από ένα δέντρο.
Οι στρατιώτες, αφού πρώτα ενέπαιξαν τον Ιησού χτυπώντας Τον με το καλάμι στο κεφάλι, Του φόρτωσαν το Σταυρό. Σύντομα όμως αγγάρευσαν τον Σίμωνα τον Κυρηναίο να τον σηκώσει στον υπόλοιπο δρόμο.
Έφτασαν στον Γολγοθά, που σημαίνει «κρανίου τόπος», περίπου στις εννέα το πρωί, κι εκεί Τον σταύρωσαν ανάμεσα σε δυο ληστές, για να θεωρηθεί απ’ όσους θα Τον έβλεπαν κι Εκείνος σαν κακούργος. Και μάλιστα, για να Τον εξευτελίσουν μοιράστηκαν μεταξύ τους τα ιμάτιά Του ( τα ενδύματα ).
Τον άρραφο χιτώνα Του όμως, τον έριξαν σε κλήρο (για να μην τον σχίσουν).
Έπειτα, όταν ο Σωτήρας μας είπε «Διψώ», ανακάτεψαν ένα πολύ πικρό χορτάρι με ξύδι και Του το πρόσφεραν.
Κι όχι μόνο αυτά, αλλά και πάνω στο Σταυρό Τον χλεύαζαν λέγοντας:
«Άλλους έσωσε, τον εαυτό του όμως δεν μπορεί να τον σώσει».
Τελικά μετά τις ύβρεις έγραψαν επιγραφή από πάνω Του, η οποία έλεγε: «Αυτός είναι ο Ιησούς, ο Ναζωραίος, ο Βασιλιάς των Ιουδαίων».
Εν τω μεταξύ ο ένας από τους ληστές έβριζε τον Ιησού. Ο άλλος όμως τον εμπόδιζε κι έντονα τον μάλωνε κι ομολογούσε πως είναι Υιός του Θεού. Τότε κι ο Σωτήρας μας ανταμείβοντάς τον για την πίστη του, του υποσχέθηκε ότι θα μείνει για πάντα μαζί Του στον Παράδεισο.
Τότε έγιναν φοβερά συμβάντα. Ο ήλιος έκρυψε τις ακτίνες του και επικράτησε το σκοτάδι για τρεις ολόκληρες ώρες, και μάλιστα στη μέση της ημέρας!
Και για να γίνει το Πάθος ολοφάνερο σε όλους η γη σείστηκε. Οι πέτρες άνοιξαν. Κι ακόμα αναστήθηκαν πολλά σώματα νεκρών και τέλος, το καταπέτασμα του Ναού σχίσθηκε στα δυο. Τότε ο Εκατόνταρχος, βλέποντας όλα αυτά τα παράδοξα και ιδίως το ότι σκοτείνιασε ο ήλιος, ομολόγησε μεγαλόφωνα:
«Αληθινά, αυτός ήταν Υιός του Θεού!».
Τότε Εκείνος είπε: «Τετέλεσται», δηλαδή όλα πια τελείωσαν, κι αφού έγειρε το κεφάλι παρέδωσε το Πνεύμα.
Ύστερα όλοι Τον εγκατέλειψαν κι έφυγαν, η μητέρα Του όμως καθόταν δίπλα στο Σταυρό μαζί με την αδελφή της τη Μαρία και τον Ιωάννη τον αγαπημένο Του μαθητή.
Οι Ιουδαίοι, δεν ανέχονταν να βλέπουν τα σώματα κρεμασμένα στο Σταυρό, επειδή έρχονταν η εορτή του εβραϊκού Πάσχα, και ζήτησαν από τον Πιλάτο να συντρίψουν τα σκέλη των καταδίκων, για να επισπευσθεί ο θάνατός τους. Και πράγματι, έσπασαν τα κόκαλα των δύο ληστών, γιατί ήταν ακόμα ζωντανοί. Όταν όμως έφτασαν στον Ιησού, βλέποντάς Τον ήδη νεκρό, δίστασαν να το κάνουν. Ένας όμως από τους Ρωμαίους στρατιώτες, για να κάνει το απάνθρωπο χατίρι των Ιουδαίων, σήκωσε το δόρυ του και λόγχισε το Χριστό στη δεξιά πλευρά Του. Κι αμέσως χύθηκε αίμα και νερό.
Όλα αυτά συνέβησαν μ’ αυτόν τον υπερφυσικό τρόπο. Κι όταν έφτασε πια το δειλινό, βγήκε ο Ιωσήφ απ’ την Αριμαθαία και με τόλμη πήγε στον Πιλάτο, που ήταν γνωστός του, και ζήτησε το σώμα του Ιησού. Εκείνος αφού του επέτρεψε να το πάρει, το κατέβασε απ’ τον Σταυρό με όλη του την ευλάβεια.
Όταν σε λίγο έπεσε η νύχτα, ήρθε κι ο Νικόδημος, φέρνοντας κάποιο μείγμα φτιαγμένο από σμύρνα και αλόη, κατάλληλο για την περίσταση. Αυτοί οι δυο Τον τύλιξαν μ’ ένα σεντόνι, όπως συνήθιζαν οι Ιουδαίοι να ενταφιάζουν, και Τον τοποθέτησαν εκεί κοντά, στο μνημείο που είχε σκαλίσει από πέτρα για τον εαυτό του ο Ιωσήφ και στο οποίο κανείς άλλος δεν είχε ταφεί πρωτύτερα. Τον έβαλαν μάλιστα στο κενό μνήμα, μην τυχόν, όταν αναστηθεί ο Ιησούς, οι εχθροί Του ειπούν ότι Αυτός αναστήθηκε.
ΜΕΓΆΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ
Η ημέρα του Επιταφίου. Γενική κινητοποίηση σε όλες τις γειτονιές, στις ενορίες και τους ναούς. Πολύ πρωί η μητέρα μας ξυπνάει κάθε Μεγάλη Παρασκευή, για να πάμε να στολίσουμε τον Επιτάφιο της Εκκλησίας μας.
Αλλού ξενυχτάνε αποβραδίς στον Επιτάφιο. Τα αγόρια της ενορίας μας με καλάθια βγαίνουν στους κήπους και τους αγρούς και μαζεύουν λουλούδια, πανσέδες και βιολέτες, πάπιες και μαργαρίτες, φούλια, πασχαλιές και τριαντάφυλλα. Τα φέρνουν στον νάρθηκα του ναού και τα αφήνουν στα κορίτσια για να αρχίσουν το κέντημα του Επιταφίου. Πάντα προμηθευόμαστε από τα σπίτια μας ένα μασουράκι κλωστή και μία βελόνα. Τα μικρά κορίτσια περνούν στις μακριές κλωστές βιόλες και πασχαλιές για να φτιάξουν τις γιρλάντες. Οι μεγαλύτερες κοπέλες διαλέγουν ξυλαράκια ομοιόμορφα, τα συναρμολογούν δένοντας τα με μάλλινη κλωστή. Πάνω βάζουμε τα μεγαλύτερα λουλούδια και τα δένουμε στερεά στον Επιτάφιό μας.
Όση ώρα διαρκεί ο στολισμός, τραγουδάμε τον Επιτάφιο θρήνο με τα μοιρολόγια και τους ψαλμούς «Έρρανον τον Τάφον», «Η ζωή εν τάφω»…
ΚΛΙΚ στην εικόνα
Αυτό γίνεται μέχρι να είναι όλα έτοιμα πριν από την αποκαθήλωση του Ιησού και την τοποθέτηση του μέσα στον Επιτάφιο.
Φιλοδοξούμε το βράδυ κατά την περιφορά και τη συγκέντρωση των Επιταφίων στην κεντρική πλατεία, ο δικός μας να είναι ο πιο όμορφος Επιτάφιος και εμείς να είμαστε η καλύτερη χορωδία.
Στην ακολουθία του Επιταφίου μία ατμόσφαιρα χαρμολύπης επικρατεί.
Η λύπη είναι μεγάλη για τον Μεγάλο Νεκρό που βρίσκεται μπροστά μας. Η χαρά είναι γιατί υπάρχει η ελπίδα και η βεβαιότητα της Αναστάσεως.
Το μοιρολόγι της Παναγίας*
*Σήμερα μαύρος ουρανός - Χρόνης Αηδονίδης
ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟΝ ΕΛ ΓΚΡΕΚΟ
ΤΟ ΠΑΣΧΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΙΝΑΚΕΣ ΤΟΥ
ΚΑΙ ΜΙΑ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΗ ΔΟΥΛΕΙΑ ΜΕ ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΠΑΖΛ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΟΜΗΝΙΚΟ ΘΕΟΤΟΚΟΠΟΥΛΟ
Για να δούμε τι θυμάστε
Βρίσκω τους ίδιους πίνακες
Η ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ ΚΑΙ Ο ΚΟΚΚΙΝΟΛΑΙΜΗΣ
Την ημέρα που σταυρώθηκε ο Χριστός στον ουρανό πετούσε ένα μικρό πουλάκι. Είχε άσπρο λαιμό, έξυπνα μάτια και καφετί χρώμα στα φτερά του. Όταν το πουλάκι είδε το Χριστό πήγε και έκατσε πάνω στο ξύλο του Σταυρού. Αισθάνθηκε λύπη για τον πόνο που είδε. Είδε το άγιο κεφάλι του Κυρίου που αιμορραγούσε και λυπήθηκε πολύ.
«Γιατί να υπάρχει πόνος στη ζωή; Δεν θα ήταν όλα καλύτερα αν οι άνθρωποι μπορούσαν να αντέξουν την αγάπη και την καλοσύνη;»: είπε το πουλάκι βγάζοντας ένα μικρό αναστεναγμό.
«Έι …σε ακούω» φώναξε μια φωνή. Το πουλάκι κοίταξε στη βάση του Σταυρού και είδε ένα μικρό άσπρο λουλούδι. Αν και ήταν μικρό ήταν πολύ όμορφο και μόλις είχε ανθίσει. «Σε καταλαβαίνω πουλάκι, και εγώ λυπάμαι πολύ» είπε το λουλούδι.
Το πουλάκι ένιωσε καλύτερα που το λουλούδι είχε συμπονέσει και αυτό τον Κύριο και είπε:
-Θα τραβήξω ένα αγκάθι από το Χριστό και θα τον κάνω να νιώσει καλύτερα.
-Ναι, ναι, θα τον ανακουφίσεις λίγο, είπε το λουλούδι
Αμέσως το πουλάκι πέταξε κοντά στον Κύριο, τράβηξε με το μικρό του ράμφος ένα αγκάθι. Στάλες από το αίμα του κύλησαν στο λαιμό του πουλιού και άλλες στα πέταλα του λουλουδιού. Και τότε συνέβη κάτι μοναδικό: το πουλάκι απέκτησε κόκκινο λαιμό και το λουλούδι κόκκινα πέταλα.
Από τότε το αίμα του Κυρίου μας χάρισε στο μικρό πουλί έναν πανέμορφο κόκκινο λαιμό και ονομάστηκε Κοκκινολαίμης.
Και το μικρό άσπρο λουλούδι μεταμορφώθηκε σε μια κατακόκκινη παπαρούνα.
Το τραγούδι του Σταυρού/
Κωστής Παλαμάς
Κι έγειρ’ Εκείνος το άχραντο κεφάλι και ξεψύχησεστο μαύρο το κορμί μου απάνου·άστρα γινήκαν τα καρφιά του μαρτυρίου του, άστραψακι από τα χιόνια πιο λευκός τα αιώνια του Λιβάνου.5Οι καταφρονεμένοι μ’ αγκαλιάσανεκαι σα βουνά και σα Θαβώρ υψώθηκαν εμπρός μου·οι δυνατοί του κόσμου με κατάτρεξαν,γονάτισα στον ίσκιο μου τους δυνατούς του κόσμου.Τον κόσμο αν εμαρμάρωσα, τον κόσμο τον ανάστησα,10στα πόδια μου άγγελοι οι Καιροί, γύρω μου σκλάβες οι Ώρες,δείχνω μια μυστική Χαναάν στα γαλανά υπερκόσμια·μα εδώ πατρίδες πάναγνες είσαστ’ εσείς, τρεις Χώρες!Ω πρώτη εσύ, Ιερουσαλήμ! του βασιλιά προφήτη σουμικρή είν’ η άρπα για να ειπεί τη νέα μεγαλοσύνη·15του Σολομώντα σου ο ναός μ’ αντίκρισε, και ράγισε·καινούρια δόξα ντύθηκαν της Ιουδαίας οι κρίνοι.Κι ύστερα υψώθηκα σ’ εσένα, ω Πόλη, εφτάλοφο όραμα,κι έγινα φως των ουρανών, το θάμα του Ιορδάνη,τους Κωνσταντίνους φώτισα και τους Ηράκλειους δόξασα,20και τρικυμίες δεν έσβησαν εμέ, μηδέ Σουλτάνοι.Και ύστερα, ταξιδευτής, ήρθα σ’ εσένα, ασύγκριτη,Αθήνα, των ωραίων πηγή, των εθνικών κορόνα,τον άγνωστο έφερα Θεό και, απόκοτος, αψήφησατην πολεμόχαρη Παλλάδα μες στον Παρθενώνα.25Και γνώρισα τους ιλαρούς θεούς, και στεφανώθηκατην αγριλιά της Αττικής, τη δάφνη απ’ την Ελλάδα,και ω λόγος πρωταγρίκητος! του Γολγοθά το σύγνεφοπήρε την άσπρη ομηρική του Ολύμπου λαμπεράδα.Τα είδωλα τ’ αφρόντιστα και τα πασίχαρα έφυγαν,30αλλ’ ούτε πια μεθάει τη γη το ασκητικό μεθύσι,ας λάμπει η μυστική χαρά στα γαλανά υπερκόσμια·είν’ εδώ κάτου μια ζωή, και είν’ άξια για να ζήσει.Με τα κλαδιά της φοινικιάς νέα ωσαννά λαχτάρισασ’ εσένα, ω Γη πανάγια και ω πρώτη μου πατρίδα·35σ’ εσέ γυρνώ, Ιερουσαλήμ, κι ένα τραγούδι φέρνω σου·είναι πλασμένο από ψυχή και από φωνή Ελληνίδα!
1902
|
Ο σταυρός του Χριστού, το τίμιο αίμα και οι κόκκινες παπαρούνες
Μια λαϊκή παράδοση της Κρήτης:
"Στον τόπο μας παιδί μου, οι παπαρούνες αργούνε ν' ανθίσουν. Περιμένουν να έλθει η Μεγάλη Σαρακοστή, να κυλήσουν οι μέρες, να περάσει η Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης και τη Μεγαλοβδομάδα όλα τα χωράφια είναι κατακόκκινα. Και ξέρεις γιατί; Τον Χριστό περιμένουν! Θέλουν να τον προϋπαντήσουν πάλι, παιδί μου, όπως έκαναν τότες, την εποχή που σήκωνε το σταυρό του κι ανηφόριζε κατάκοπος κι εξαντλημένος στο Γολγοθά. Μέχρις εκείνη τη μέρα δεν υπήρχε κόκκινη παπαρούνα στον κόσμο, άσπρες ήταν όλες. Σαν τα κρίνα κι αυτές.
Την ώρα, λοιπόν, που ανηφόριζε ο Χριστός στο Γολγοθά, συνέβηκε το μέγα θαύμα. Κουράστηκε να σηκώνει το σταυρό του, δεν άντεχε να κουβαλά τόσο βάρος στους ώμους του κι ακούμπησε το βαρύ ξύλο πάνω σ' ένα χαράκι για να ξαλαφρώσει και να πάρει ανάσα. Ο κόσμος ήταν στην καλή του ώρα εκείνη την εποχή, άνοιξη καιρού, Απρίλης μήνας. Αμέτρητες παπαρούνες ανθίζανε, άσπρες όλες.
Λύσσαξαν οι Ρωμαίοι στρατιώτες όταν είδαν τον Κύριο να σταματά. Μήτε στιγμή, παιδί μου, δεν τον άφηναν οι άνομοι να ξαποστάσει. Ένας απ' αυτούς, ο πιο άγριος, σηκώνει τη λόγχη και την καρφώνει στα πλευρά του. Έτρεξε το τίμιο αίμα του, κύλησε στο κορμί του κι άρχισε να πέφτει σταγόνες-σταγόνες. Μα δεν έπεσε στο χώμα. Πάνω στους ανθούς της παπαρούνας έπεσε. Από τότε, όλες οι παπαρούνες βάφτηκαν κόκκινες. Και θα είναι κόκκινες μέχρι να στέκει ο κόσμος. Θ' ανθίζουν πάντα, μα δεν θα κρατιούνται για πολύ στη ζωή. Τα πέταλα πεθαίνουν πάνω στη νιότη τους, τα παίρνουν οι αέρηδες και τα σκορπούν στον κόσμο γιατί κι εκείνος που τους έδωσε το χρώμα με το αίμα του, κι εκείνος πέθανε νέος.
Και ξέρεις που θα βρεις τις πιο όμορφες παπαρούνες; Στα σταροχώραφα! Φυτρώνουν ανάμεσα στα στάρια και τα κριθάρια γιατί το πολύτιμο αίμα που σηκώνουν τα πέταλά τους φέρνει την ευλογία στον καρπό, δηλαδή στο ψωμάκι του φτωχού".
Το μοιρολόι της Παναγιάς, σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα, σήμερα άγγελοι αρχάγγελοι όλοι μαυροφορούνε, σήμερα όλοι θλίβονται και τα βουνά λυπούνται (μοιρολόι από τη Μικρασία).
Τι μπορώ να κάνω στο σπίτι αυτές τις μέρες
Εάν ναι, γύρνα τον τροχό και πάρε μερικές όμορφες ιδέες από εδώ!
Εάν έχεις άλλες ενδιαφέρουσες ιδέες να προτείνεις, γράψε τις ιδέες σου στο σχόλιο παρακάτω για να τις διαβάσουμε.
Καλή συνέχεια!
Στο οδοιπορικό μας ιδιαίτερα στην προσέγγιση του νοήματος των Αγίων Ημερών των Παθών ανατρέξαμε στα βιβλία:
- Καινή Διαθήκη, εκδ. Ελληνική Βιβλική Εταιρία
- Αγγελικής Θ. Μαστρομιχαλάκη, Πάσχα Ελληνικό, εκδ. Ακρίτας, 2003
- Πρωτοπρεσβύτερου Αλέξανδρου Σμέμαν, Η Μεγάλη Εβδομάδα, μετ. Ελένη Γκαναούρη, εκδ. Ακρίτας, 1993
ΠΗΓΗ:http://ekti2014.blogspot.com/2020/04/2_15.html
Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.